نوساماندهی مغز برای مقابله با ترس

• آنا ساندویو
• ترجمة محمدقاسم رافعی

اختلالات اضطرابی ناشی از ترس – نظیر انواع فوبیا و اختلال استرس پس از "ضربه" – میلیون‎ها نفر را رنج می‎دهد. اگرچه گزینه‎های درمانی نظیر روان‏درمانی، دارودرمانی و درمان‎های جایگزین به شکل گسترده‎ای در دسترس هستند، میزان موفقیت آنها مشروط است. حال یک تیم بین‎المللی از دانشمندان علوم اعصاب ممکن است راهی برای "زدودن" ترس‌های خاص از مغز آدمی یافته باشد.
انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا (ADAA) گزارش می‎دهد که 19 میلیون آمریکایی یا 8.7 درصد کل جمعیت کشور دچار فوبیاهای خاص یا واکنش ترس غیر عُقلایی هستند.
اگرچه برخی از فوبیاها در دوران کودکی شکل می‎گیرند، اغلب آنها چنین به نظر می‎رسد که به صورت ناگهانی و به شکل غیر قابل توضیح در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی پدید می‎آیند.
فوبیاهای مشخص رایج شامل آن دسته از هراس‎های بشری هستند که حول محور جانوران یا حشرات، میکرب‎ها، ارتفاع، فضاهای بسته، فضاهای باز، اقدامات پزشکی یا پرواز شکل می‎گیرند.
اگرچه اغلب مردم علی‎رغم فوبیاهای خود قادر به مدیریت زندگی روزمره هستند، برای برخی دیگر این ترس‎ها می‎تواند ناتوانی‎آور باشد. اگرچه بیماران این موضوع را درک می‎کنند که ترس آنها ریشة عقلانی ندارد، این آگاهی از میزان هراس آنها کم نمی‎کند.
اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) مبتلابه 7.7 میلیون فرد بزرگسال یا 5.3 درصد کل جمعیت ایالات متحد آمریکا است.
در کل اختلالات اضطرابی سالانه 42 میلیارد دلار هزینه بر سیستم بهداشت و درمان ایالات متحد آمریکا تحمیل می‎کند.
معمولاً چارة توصیه شده برای فوبیاها "تماس‎درمانی" است، که در آن بیماران به تدریج در معرض تماس با موضوع ترس خود قرار می‎گیرند. در هر حال، این نوع درمان چندان مطبوع نیست، و در نتیجه اغلب از سوی بیماران پس زده می‎شود.
یک تیم متشکل از پژوهشگران بین‎المللی ممکن است راه مؤثرتری برای کاهش ترس یافته باشد، که در نهایت می‎تواند تأثیر مثبتی بر گزینه‎های درمانی بیماران دچار فوبیا بر جا بگذارد.

مطالعة تمثال‎های ترس مغز
با استفاده از تلفیق فناوری هوش مصنوعی و فناوری اسکن مغز، تیمی متشکل از محققان بریتانیایی، ژاپنی و آمریکایی ممکن است راهی برای زدودن خاطرة ترس‌های خاص از ناخودآگاه افراد کشف کرده باشد.
تیم تحقیق توسط دکتر ای کوزومی / Ai Kozumi از «انستیتو بین‎المللی تحقیق ارتباطات از راه دور پیشرفته» در توکیو و «مرکز اطلاعات و شبکه‎های عصبی» در اُزاکا رهبری شد.
نتایج تحقیق در نشریه نیچر رفتار انسانی / Nature Human Behaviour منتشر شده است.
تیم تحقیق از تکنیک جدیدی به نام "رمزگشایی بازخوردعصبی" / "Decoded Neurofeedback" برای خوانش و شناسایی خاطرة ترس استفاده کرد. این تکنیک از اسکن مغز برای پایش فعالیت مغز و شناسایی الگوهای پیچیدة فعالیتی که نشانگر خاطرة ترس هستند بهره میبرد.
محققان خاطرات ترس را در 17 فرد سالم از طریق دادن شوک الکتریکی در هر بار که نمونه‎ها به یک تصویر خاص کامپیوتری نگاه می‎کردند، القاء کردند.
دکتر بن سیمور / Ben Seymour از دپارتمان مهندسی دانشگاه کمبریج و یکی از محققان تیم مزبور، توضیح می‎دهد که چگونه شناسایی تصویر هوش مصنوعی دانشمندان را قادر می‎سازد تا محتوی اطلاعات نورولوژیک برگرفته از اسکن‎های مغزی را شناسایی کنند.
دکتر سیمور می‌گوید:
"شیوه ارائة اطلاعات در مغز بسیار پیچیده است، اما کاربرد روش‎های شناسایی تصویر هوش مصنوعی اکنون به ما امکان می‎دهد تا جنبه‎هایی از محتوی اطلاعات را شناسایی کنیم. وقتی ما یک خاطرة خفیف ترس را به مغز القاء کردیم، توانستیم با استفاده از الگوریتم‎های هوش مصنوعی روشی سریع و دقیق را برای خوانش آنها توسعه دهیم. چالش بعدی پیدا کردن راهی برای کاهش یا زدودن خاطرة ترس بود بی‎آنکه قابل فراخوانی آگاهانه باشد."

ترس شاخص
وقتی محققان توانستند الگوهای نورولوژیک را برای نمایانگرهای ترس شناسایی کنند، سعی کردند تا با پاداش دادن به سوژه‎های خود خاطرة بد را برجسته کنند.
دکتر سیمور می‎گوید: "ما فهمیدیم که حتی وقتی داوطلبان مطالعه در حال استراحت هستند، ما می‎توانیم لحظات گذرایی را ببینیم که الگوی نوسان فعالیت مغز بخشی از ویژگی‎های خاطرة ترس خاص را در خود دارد اگرچه حتی داوطلبان فاقد خودآگاهی در مورد آن باشند."
او ادامه می‎دهد: "از آنجا که ما می‎توانستیم این الگوهای مغز را به سرعت رمزگشایی کنیم، تصمیم گرفتیم هر بار که سوژه این ویژگی‎های خاطره را برمی‎کشد پاداشی – مقدار کمی پول - به وی بدهیم."
تیم تحقیق این اقدام را به مدت 3 روز تکرار کرد. محققان به نمونه‎ها گفتند که این پاداش به فعالیت مغز آنها بستگی دارد اما در مورد چگونگی موضوع توضیح ندادند.
با اتصال مکرر الگوهای فعالیت مغزی مرتبط به شوک الکتریکی با پاداش، محققان این هدف را دنبال می‎کردند که مغز را در راستای کاهش خاطرة ترس بازسامان‌دهی کنند.
در مرحلة بعد تیم تحقیق به این آزمایش پرداخت که وقتی نمونه‎ها دوباره با چیدمان تصاویری مواجه می‌شوند که پیشتر با شوک‎های الکتریکی و ترس همراه بوده‌اند چه اتفاقی می‎افتد.
دکتر کوزومی نتایج مثبت آزمایش را توضیح می‎دهد:
در عمل، ویژگی‎های حافظه که پیشتر به سمت پیش‎بینی شوک دردناک تنظیم می‎شدند، اکنون برای پیش‎بینی چیزی مثبت به جای اثر قبلی برنامه‎ریزی مجدد می‎شدند. شایان ذکر است که ما دیگر شاهد پاسخ متعارف تورم پوست نبودیم. فعالیت بیشتری در امیگدلا یا ناحیة ترس در مغز ندیدیم. این بدان معنی است که ما توانسته‎ایم در طول فرآیند خاطرة ترس را در داوطلبان حتی در تجربة آگاهانه خاطرة ترس کاهش دهیم."
اگرچه تعداد نمونه در این مطالعه محدود بوده است، محققان امیدوارند که در راستای یک کوشش هماهنگ علمی، متخصصان علوم اعصاب به تدریج پایگاه داده‎ای برای نمایانگرهای ترس در مغز ایجاد کنند، که در نهایت آنها را قادر خواهد کرد تا درمان‎های متناسبی برای فوبیاها طراحی کنند.
دکتر سیمور می‎گوید: "برای ارائة این درمان به بیماران، ما نیاز داریم تا کتابخانه‎ای از کدهای اطلاعاتی مغز برای چیزهای مختلفی که ممکن است مردم دچار ترس‎های پاتولوژیک دچارش باشند تهیه کنیم."
"سپس, در اصول، بیماران جلسات منظمی برای رمزگشایی بازخورد عصبی خواهند داشت تا به تدریج پاسخ ترس این خاطرات محرک از ذهن آنها زدوده شود."
چنین درمان مبتنی سازماندهی مجدد، اگر مؤثر باشد، بر درمان‎های دارویی و درمان‎های مبتنی بر تماس با موضوع ترس ارجحیت دارد.
از آنجا که درمان رمزگشایی بازخورد عصبی تجربة آگاهانه از ترس را بای‎پس می کند، این به بیماران امکان می‎دهد تا به طور کامل از استرس مرتبط به تماس‎درمانی اجتناب کنند. به علاوه، درمان جدید از عوارض جانبی دارودرمانی نیز پیشگیری می‎کند./