عدم تحمل لاکتوز به کمبود ویتامین D مرتبط است

• هانر وایتمن
• ترجمه نادر اکبری

یک مطالعۀ جدید عنوان می‎کند، مردمی که به صورت ژنتیکی دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، باید مصرف غذاهای غیر لبنی غنی شده با ویتامین D را افزایش دهند. این مطالعه پس از پی بردن به این موضوع که این گروه از مردم بیشتر در معرض کمبود میزان این مادۀ تغذیه‌ای حیاتی هستند به نتیجۀ مزبور رسیده است.
نویسندۀ همکار مطالعه احمد ال سوهمی / Ahmed El-Sohemy، استاد تغذیه در "دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تورونتو" در کانادا و همکارانش یافته‎های خود را اخیراً در "نشریۀ تغذیه" منتشر کرده‎اند.
عدم تحمل لاکتوز به مفهوم ناتوانی بدن در جذب مؤثر لاکتوز تعریف می‌گردد. لاکتوز قندی است که در فرآورده‌های لبنی شامل شیر، کره و پنیر یافت می‌شود.
این وضعیت هنگامی بروز می‎کند که رودۀ باریک یا کوچک قادر به تولید مقدار کافی لاکتاز، آنزیم شکنندۀ لاکتوز، نیست.
اگر فرد دچار عدم تحمل لاکتوز فرآورده‎های لبنی مصرف کند، ممکن است دچار نفخ، تورم شکم، اسهال، تهوع و درد شکمی شود. این علایم معمولاً در حدود 30 دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف لاکتوز عود می‎کنند.
این موضوع دقیقاً روشن نیست که چه تعداد از مردم دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، اما تخمین‎ها عنوان می‎کنند که در حدود 65 درصد مردم پس از دوران کودکی دچار سطحی از عدم توانایی هضم لاکتوز می‌شوند.
یکی از علل عدم تحمل لاکتوز بروز جهش‌هایی در ژن LCT است که ژن مسؤول تولید لاکتوز محسوب می‌شود.

مردم دچار عدم تحمل لاکتوز باید مراقب مصرف ویتامین D خود باشند
پس از تجزیه و تحلیل وضعیت 1495 مرد و زن که بخشی از "مطالعۀ نوتریجنومیکس و سلامت" بودند، ال سوهمی و همکارانش پی بردند که مردم دارای جهش‌های ژن LCT، در مقایسه با جمعیت عمومی فرآورده‎های لبنی کمتری مصرف می‌کنند.
افراد دارای جهش‌های ژن مزبور همچنین دارای سطح خونی کمتری از ویتامین D بودند، که تیم تحقیق آن را ناشی از کاهش مصرف فرآورده‎های لبنی در این گروه از افراد می‎داند، چرا که این مواد غذایی اغلب با ویتامین D غنی می‎شوند.
ال سوهمی می‎گوید: "ما از این موضوع که مردم دچار عدم تحمل لاکتوز کمتر لبنیات مصرف می‎کنند شگفت زده نشدیم، شگفت‌زدگی ما از این بابت بود که این افراد کمبود این ویتامین حیاتی را با مصرف دیگر فرآورده‎های غنی شده با ویتامین D یا مکمل‎های این ویتامین جبران نمی‎کنند."
ویتامین D برای جذب کلسیم در روده که برای سلامت استخوانی مهم است، حیاتی تلقی می‌شود. این ویتامین همچنین به عملکرد عصب‎ها کمک کرده و به بدن در از بین بردن میکرب‎ها و ویروس‎ها یاری می‎دهد.
نکتۀ جالب توجه این بود که محققان پی بردند افراد دچار جهش‌های ژن LCT کوتاه‎قدتر از جمعیت عمومی هستند، که این نشان می‎دهد کاهش مصرف ویتامین D از طریق عدم مصرف لبنیات می‎تواند باعث مهار رشد استخوان‌ها شود.
ال سوهمی و همکارانش می‎گویند، یافته‎های آنها عنوان می‌کند که مردم دچار عدم تحمل لاکتوز باید مصرف ویتامین D از طریق مصرف فرآورده‎های غیر لبنی را در برنامۀ غذایی خود لحاظ کنند.
احمد ال سوهمی می‎گوید: "این یافته‎ها در مورد نیاز به آگاهی بیشتر افرادی که بر اثر عدم تحمل لاکتوز دچار محدودیت مصرف فرآورده‌های لبنی هستند، حرف می‌زنند. این گروه از مردم باید آگاه باشند که مقدار کافی ویتامین D برای خود را از طریق مصرف سایر فرآورده‎های غنی از ویتامین D مثل برخی انواع آب میوه، تأمین کنند، یا به مصرف فرآورده‎های لبنی فاقد لاکتوز رو بیاورند."
دیگر یافتۀ مطالعه این است که افراد دچار حتی یک کپی جهش یافتۀ ژن LCT دچار عدم تحمل نسبت به لاکتوز هستند، اما میزان این عدم تحمل در این گروه از افراد کمتر از کسانی است که دو کپی جهش یافتۀ این ژن را دارند. پیشتر گمان می‎رفت که برای ابتلا به عدم تحمل لاکتوز دو کپی جهش یافتۀ این ژن مورد نیاز است.
بر مبنای اعلام محققان، این یافته‎ها نشان می‎دهد که تعریف بالینی و طبقه‎بندی ژنتیکی عدم تحمل لاکتوز ممکن است نیاز به بازبینی داشته باشد.