قهوه و چای از بیماری کبد پیشگیری می‎کنند

• آنا ساندویو
• ترجمه هامیک رادیان

سیروز یا بیماری مزمن کبد، یک بیماری جدی و یکی از علل پیشتاز ایجاد مرگ و میر در مردم سراسر ایالات متحد آمریکا است. برای پیشگیری از این بیماری، تحقیق جدید توصیه می‎کند که ساده‎ترین کار این است که مجالی برای خود قائل شویم و از خوردن یک فنجان چای لذت ببریم.
بیماری مزمن کبد در حال حاضر رتبۀ دوازدهم را در میان علل منجر به مرگ در ایالات متحد آمریکا دارد، و تقریباً هر ساله 32.000 نفر بر اثر آن جان خود را از دست می‎دهند.
اغلب اوقات مرگ ناشی از بیماری‎های مرتبط به کبد ناشی از سیروز است. اگرچه تعداد بسیاری از موارد سیروز ناشی از مصرف درازمدت الکل است، بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) نیز می‎تواند به سیروز منجر شود.
خوشبختانه برخی کارها هست که می‎توان برای محافظت از کبد انجام داد. گذشته از خودداری از مصرف مشروب الکلی، برخورداری از یک سبک زندگی فعال و سالم می‎تواند مانع از چاقی شود، که یکی از ریسک فاکتورهای بیماری کبدی محسوب می‎شود.
تحقیق جدید که در "نشریه هپاتولوژی" منتشر شده است، یک عامل پیشگیری کنندۀ تازه را به فهرست اضافه می‎کند: چای و قهوه. تیمی از دانشمندان به رهبری دکتر سروا درویش مراد / Sarwa Darwish Murad، هپاتولوژیست شاغل در مرکز پزشکی اراسموس ام سی در روتردام هلند، بر آن شدند تا اثرات مصرف قهوه و چای را بر سلامت کبد بررسی کنند.
دکتر مراد انگیزۀ پشت انجام مطالعه را توضیح می‎دهد:
"برخی داده‎های اپیدمیولوژیک اما در عین حال تجربی وجود دارد که قهوه برای سلامت افزایش آنزیم کبدی و هپاتیت ویروسی، بیماری کبد چرب غیر الکلی و سیروز مفید است... ما کنجکاو بودیم بدانیم که آیا مصرف قهوه می‎تواند اثر مشابهی بر اندازه‎گیری‎ سفتی کبد در افراد فاقد بیماری مزمن کبدی داشته باشد."

مطالعۀ ارتباط میان چای، قهوه و سلامت کبد
دکتر مراد و تیمش داده‎های در دسترس 2424 نمونه را از مطلعۀ طولی بزرگی به نام "مطالعۀ روتردام" بررسی کردند. نمونه‎ها در سنین 45 سال و بالاتر بودند و در روتردام زندگی می‎کردند.
به عنوان بخشی از مطالعه، هر نمونه تحت یک چکاپ کامل قرار گرفت، که شامل اندازه‌گیری‎های بدن‎سنجی مثل BMI، قد، تست‎های خون، و اسکن‎های ناحیۀ شکم برای بررسی کبد بود.
تصویرهای کبد برای بررسی "سفتی" کبد مورد استفاده قرار گرفت، نوعی اندازه‎گیری که مقیاس آن در هنگام جراحت کبدی بالا می‎رود. جراحت کبدی که به نام سیروز پیشرونده نیز شناخته می‎شود، در صورت عدم درمان در نهایت به سیروز ختم می‎شود.
عادات غذایی نمونه‎ها با استفاده از یک پرسشنامۀ تواتر غذایی شامل 389 پرسش از جمله پرسش‎های مشروح در مورد مصرف چای و قهوه ارزیابی شد.
نمونه‌ها بر مبنای الگوهای مصرف چای و قهوه به سه دسته تقسیم شدند: افرادی که چای و قهوه نمی‎خوردند، افراد دارای مصرف متعادل چای و قهوه (که به عنوان مصرف تا سه فنجان در روز تعریف شد)، و گروه مصرف مکرر (که به عنوان مصرف سه فنجان و بیشتر در روز در نظر گفته شد). چای خود به سه گروه چای سبز، چای سیاه و گیاهی تقسیم شد.
دکتر مراد و همکارانش برای تجزیه و تحلیل ارتباط میان مصرف قهوه و چای و فیبروز کبد از آنالیز رگرسیون استفاده کردند. آنها همچنین طیفی از عوامل تأثیرگذار بر مطالعه شامل سن، جنس، BMI، سیگار، و مصرف الکل و همچنین فعالیت جسمانی و الگوهای غذا خوردن را محاسبه کردند.
مطالعه نشان داد که مصرف مکرر قهوه و چای گیاهی به شکل پایدار با کاهش قابل ملاحظۀ سفتی کبد همبستگی دارد. این نتایج مستقل از عوامل مربوط به سبک زندگی یا BMI بودند.
به علاوه، محققان پی بردند که اثرات مفید مصرف قهوه بر سفتی کبد را می‎توان هم در افراد دچار بیماری کبد چرب و هم افراد غیر مبتلا به این بیماری مشاهده کرد. این به نویسندگان مطالعه خاطرنشان می‎کند که مصرف مکرر چای و قهوه می‎تواند از فیبروز کبد بسیار پیش از بروز علایم بیماری کبدی پیشگیری کند.
دکتر لوئیز جی. ام. الفرینک / Louise J. M. Alferink از بخش گوارش و هپاتولوژی مرکز پزشکی دانشگاه اراسموس ام سی و نویسندۀ رهبر مطالعه اهمیت یافته‎ها را در متن رژیم غذایی موسم به "غربی" توضیح می‎دهد:
"رژیم غذایی غربی معمولاً سرشار از غذاهای فرآورری شدۀ فاقد مواد مغذی و قندهای مصنوعی است... در چنین بستری، بررسی راهکارهای سبک زندگی در دسترس و بدون هزینه مثل مصرف چای و قهوه که دارای فواید سلامت بالقوه هستند، یک رویکرد ماندگار در یافتن راه‎هایی برای توقف روند افزایش سریع بیماری کبدی در کشورهای توسعه یافته است."
نویسندگان هشدار می‎دهند که برای فهم مکانیسم‎های مسؤول چنین ارتباطی به انجام مطالعات بیشتر نیاز است.