تمرین بازیابی از حافظه در موقعیت‌های استرس‌زا محافظت می‌کند

• آنا ساندویو
• ترجمة نادر اکبری

مجموعه‌ای از تحقیقات نشان داده‌اند که استرس می‌تواند بر حافظه تأثیرات منفی داشته باشد. در هر حال، چند راهکار آموزشی هست که می‌توانیم برای استفاده در چنین موقعیت‌هایی به کار ببریم. تحقیق تازه نشان می‌دهد که تست‌های تمرین بازیابی اطلاعات می‌توانند کمک کننده باشند.
کمی استرس می‌تواند برای حافظه مفید باشد و توضیحی تکاملی برای آن وجود دارد. با داشتن حافظه‌ای قوی از حوادث استرس‌آور که زندگی ما را به مخاطره انداخته‌اند احتمال آنکه ما بتوانیم در آینده از موقعیت‌های مشابه اجتناب کنیم بیشتر خواهد بود و در نتیجه میزان بقاء ما افزایش پیدا خواهد کرد.
در هر حال استرس زیاد می‌تواند تأثیرات منفی بر حافظه داشته باشد.
حافظة ما در فرآیندی سه مرحله‌ای کار می‌کند: رمزگشایی، تثبیت و بازیابی. استرس می‌تواند از طریق گرفتن بخش زیادی از توان مغز با فرآیند رمزگشایی تداخل پیدا کند، بنابراین اغلب اوقات وقتی به نظر می‌رسد که ما چیزی را فراموش کرده‌ایم، در واقع، مغز ما اطلاعات را در مکان اولیه ذخیره نکرده است.
محققان دانشگاه پزشکی تافتس در مدفورد، بر آن شدند تا تست کنند که آیا یک تکنیک آموزشی بسیار مؤثر می‌تواند از حافظة ما در برابر عوارض جانبی استرس محافظت کند.

تمرین بازیابی در برابر بازآموزی

پژوهشگران به رهبری دکتر ایانا تامس / Ayanna Thomas، استادیار و مدیر برنامة تحصیلات تکمیلی روان‌شناسی در دانشگاه تافتس، به بررسی این موضوع پرداختند که آیا تمرین بازیابی می‌تواند با اثرات جانبی استرس مقابله کند.
عمل بازیابی یک راهکار آموزشی شامل گرفتن آزمون‌های عملی است.
محققان 120 نمونه را که همگی دانشجو بودند مورد بررسی قرار دادند.
از نمونه‌ها خواسته شد تا 30 لغت و 30 تصویر را با نگاه کردن به هر کدام برای چند ثانیه بر روی صفحة نمایش کامپیوتر یاد بگیرند. همچنین برای پیشگیری از شبیه‌سازی دانشجویان بلافاصله بعد از دیدن آنها 10 ثانیه برای نوشتن جمله‌ای مرتبط به موضوع وقت داشتند.
نمونه‌ها به دو گروه تقسیم شدند. به یک گروه  استفاده از تمرین بازیابی آموزش داده شد و گروه دیگر روش سنتی بازآموزی موضوعات را مورد استفاده قرار داد.
گروه اول تست‌های تمرینی گرفتند که در آن ناچار بودند در حد امکان آیتم‌ها را بدون هیچ ترتیب مشخصی به یاد بیاورند.
گروه دوم از طریق تکرار موارد آموزش می‌گرفتند. آیتم‌ها بار دیگر روی صفحة کامپیوتر به آنها نشان داده می‌شد، هر کدام به تنهایی برای چند لحظه. دانشجویان می‌توانستند این کار را مکرراً انجام دهند زیرا چند دوره زمان‌ برای آموزش داشتند.

حافظه پس از سناریوی استرس‌زا آزمایش شد

پس از اینکه نیمی از دانشجویان هر گروه در یک سناریوی استرس‌زا درگیر شدند به هر دو گروه نمونه‌ها 24 ساعت توقف در مطالعه داده شد.
از این دانش‌جویان انتظار می‌رفت که دو مسألة ریاضی را حل کنند و همزمان بدون هیچ آمادگی قبلی در حضور دو داور و سه همتای خود سخنرانی کنند، در حالی که از تمام جربان فیلمبرداری صورت می‌گرفت.
در طول سناریوی استرس‌زای مشابه، به نمونه‌ها یک تست حافظه داده ‌شد تا ببینند که آنها قادر به یادآوری چند تا از تصاویر و لغاتی بودند که روز قبل می‌توانستند به یاد بیاورند.
دانشجویان 20 دقیقة بعد که تست استرس‌زا خاتمه پیدا کرده بود مجدداً مورد تست حافظه قرار می‌گرفتند. به این طریق دانشمندان می‌توانستند پاسخ‌های استرس آنی و استرس تأخیری را آزمایش کنند. 
بقیة نمونه‌ها همان تست حافظه را انجام دادند، اما در طول یک تکلیف غیر استرس‌زا که از نظر زمانی یکسان بود.

تمرین تست‌گیری، اختلال حافظة ناشی از القاء استرس را کاهش می‌دهد 

محققن دریافتند که وقتی حافظه بلافاصله بعد از القاء استرس تست می‌شود، آنهایی که نحوة استفاده از تمرین بازیابی اطلاعات را فرا گرفته‌اند دچار استرس کمتری می‌شوند.
به علاوه، حافظة آنها همچنین از آنها در برابر اثرات منفی استرس در طول فرآیند آموزش محافظت می‌کند.
در کل آنهایی که تمرین بازآموزی را به کار می‌بردند نسبت به آنهایی که از راهکارهای بازیابی استفاده می‌کردند، مشخصاً بعد از استرس، موضوعات کمتری را به یاد می‌آوردند.
افراد تحت استرس که از تمرین بازیابی استفاده کرده بودند به طور متوسط 11 آیتم از مجموع 30 لغت و تصویر را به یاد می‌آوردند، در مقایسه با 10 آیتم که توسط دانشجویان گروه بدون استرس به یاد آورده می‌شد.
آنهایی که از روش بازآموزی استفاده کرده و تحت استرس قرار داشتند به طور متوسط 7 آیتم را به یاد می‌آوردند، در مقایسه با 11 آیتم در همتایان خود در گروه بازیابی.
نمونه‌های گروه بازآموزی در شرایط عدم وجود استرس حدود 9 آیتم را به یاد آوردند.
ایمی اسمیت / Amy Smith، دانشجوی دورة دکتری در روان‌شناسی در دانشگاه تافتز و نویسندة مسؤول مطالعه می‌گوید: "نتایج ما عنوان می‌کند که لزوماً این موضوع مطرح نیست که فرد چه مقدار یا چقدر آموزش می‌گیرد، بلکه موضوع این است که چقدر یاد می‌گیرد."
نتایج مطالعه در نشریة سائنس / Science منتشر شده‌اند.

اثرات منفی استرس تقریباً به طور کامل از بین رفتند

نویسندگان مطالعه می‌گویند، اگرچه چندین مطالعه نشان داده‌اند که استرس باعث کاهش حافظه می‌شود، تحقیقات زیادی در این مورد وجود ندارد که آیا راهکارهای آموزشی می‌توانند این اثرات منفی را معکوس کنند.
مطالعة جدید توسط تامس و تیمش نشان می‌دهد که اطلاعات یادگیری اگر به روش مؤثر عرضه شود می‌تواند با اثرات منفی استرس مقابله کند.
ایمی اسمیت می‌گوید: "اگرچه مطالعات پیشین نشان داده‌اند که تمرین بازیابی یکی از بهترین راهکارهای در دسترس برای یادگیری است، با وجود این ما از میزان تأثیر این روش بر افراد تحت استرس شگفت‌زده شدیم. وضعیت به گونه‌ای بود که انگار استرس هیچ تأثیری بر حافظة آنها ندارد. آموزش با تست گرفتن و اجبار به بازیابی مکرر اطلاعات اثر نیرومندی بر حافظة درازمدت به جا می‌گذارد، و به نظر می‌رسد فواید خود را در شرایط قرار گرفتن فرد در موقعیت‌های استرس‌زا و مخاطرات زیاد حفظ می‌کند. "/