تنفس کوسمول – علایم، درمان، و پیشگیری

• جنیفر هوآیزن، کاریسا استفنز
• ترجمه هامیک رادیان

تنفس کوسمول یک الگوی تنفس عمیق و سخت است که نشان می‌دهد بدن یا دستگاه‌‏های آن به شدت اسیدی شده‌اند.
بدن به طور مدام تلاش می‌کند تا میانگین دما و اسیدیته خنثی برای خون را حفظ کند. برای اطمینان از وجود این توازن، کلیه‌ها و سلول‌ها بر بازها یا بافرها متکی‌اند، ترکیبات شیمیایی که به یون‌های هیدروژن متصل می‌شوند.
اختلال در این ترکیبات سبب بروز تنفس کوسمول می‌شود، که معمولاً با اختلالاتی همراه است که سبب مشکلات متابولیک مثل نارسایی کلیه و دیابت می‌شوند.

مطالب این مقاله:
• تنفس کوسمول چیست؟
• علایم
• علل تنفس کوسمول
• تشخیص
• گزینه‌های درمانی تنفس کوسمول
• پیشگیری

تنفس کوسمول چیست؟
وقتی بدن مقدار زیادی اسید تولید یا جذب می‌کند، یا وقتی کلیه‌ها یا ریه‌ها دچار نارسایی می‌شوند، سطح اسید خون افزایش پیدا می‌کند. اگر خون بیش از حد اسیدی شود، اسیدوز رخ می‌دهد، و بدن برای تغییر عدم توازن ایجاد شده به تکاپو می‌افتد.
از طریق تنفس‌های عمیق‌تر و طولانی‌تر ریه‌ها می‌توانند بیش از میزان نرمال دی‌اکسید کربن (CO2) خارج کنند. تنفس کوسمول نام خود را از نام آدولف کوسمول / Adolph Kussmaul، پزشک آلمانی گرفته است که برای اولین بار این الگوی تنفسی را در سال 1874 میلادی توصیف کرد.

علایم
به عنوان نوعی تهویۀ بیش از حد برخی از مردم تنفس کوسمول را به عنوان تنفس هراسناک توصیف می‌کنند، که در آن چنین به نظر می‌رسد که فرد برای تنفس در حال نفس نفس زدن است. تنفس عمیق و قدرتمند همراه تنفس کوسمول اغلب سبب می‌شود تا دم و بازدم مشهودتر و پر سر و صدا شود.
برخی افراد این سر و صدا را به آه مشدد یا اغراق‌آمیز تشبیه می‌کنند.

علایم اسیدوز
پیش از آنکه الگوهای تنفسی عمیق و پرمشقت تنفس کوسمول بروز کند، افراد دچار اسیدوز متابولیک معمولاً دچار الگوهای تنفس سریع و کم‌عمق می‌شوند. همچنان که اسیدوز پیشرفت می‌کند و شدیدتر می‌شود، تنفس کوسمول غلبه پیدا می‌کند.
اگرچه نشانه‌های تنفس کوسمول آشکار است، در کل علایم همراه اسیدوز متابولیک کمتر مشهود هستند. اسیدوز شدید می‌تواند به نارسایی ارگان، کما، و در نهایت مرگ منجر شود.
علایم شایع اسیدوز متابولیک شامل موارد زیر است:
• احساس ناخوشی یا حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد
• گیجی خفیف
• خستگی بیش از حد یا خواب‌آلودگی بدون وجود دلیل منطقی، مثل زمان روز یا مقدار خواب
• فقدان اشتها
• تشنگی بیش از حد
• سریع شدن ضربان قلب
• تنفس با بوی شیرین میوه که معمولاً یکی از نشانه‌های کتواسیدوز دیابتی است
• یرقان، یا زرد شدن پوست و چشم‌ها
• افزایش ادرار
اگر هر فردی به وجود تنفس کوسمول یا اسیدوز در خود مظنون باشد باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کند.

علل تنفس کوسمول
علی‌رغم آنکه دیابت یک علت اصلی این اختلال است، هر چیزی که سبب اسیدی شدن pH خون شود می‌تواند منجر به تنفس کوسمول گردد. علل شناخته شده در این مورد شامل موارد زیر است:

کتواسیدوز
وقتی بدن از تولید مقدار کافی انسولین ناتوان باشد، پردازش گلوکز به حد کافی صورت نمی‌گیرد و بدن به شدت دچار کم‌آبی می‌شود، و وارد حالت تلاش برای بقاء می‌گردد، که در آن برای تأمین انرژی لازم بیش از کربوهیدرات‌ها به سوزاندن چربی‌ها روی می‌آورد.
وقتی چربی‌های بـدن خرد و شکسته می‌شوند، موادی به نام کتون را آزاد می‌کنند که به تدریج انباشته شده و میزان اسیدیتۀ خون را بالا می‌برند. کتواسیدوز یک اختلال جدی است که اغلب اوقات با دیابت کنترل نشده و به تازگی مشخص شده همراه است.
به هر جهت، گرسنگی بیش از حد مثل ایام قحطی، الکلیسم، و سوء تغذیۀ شدید نیز می‌توانند سبب بروز کتواسیدوز شوند. چاقی و رژیم غذایی پرچربی و بیش از حد دچار کمبود مواد غذایی دیگر، مخصوصاً کبروهیدرات‌ها ممکن است ریسک فاکتور کتواسیدوز باشند.

اسیدوز لاکتیک
طیفی از عوامل می‌توانند باعث ایجاد ولع اکسیژن در بافت‌ها و انباشته شدن اسید لاکتیک در خون شوند. علل شایع در این مورد عبارتند از:
• نارسایی ارگان به ویژه نارسایی قلبی یا کبدی
• مصرف بیش از حد و مداوم الکل
• برخی انواع سرطان
• تشنج
• استفادۀ بیش از حد و شدید از عضلات (تقلا و تلاش بیش از حد، که معمولاً در کوران ورزش رخ می‌دهد)
• پایین بودن سطح قند خون در طولانی مدت یا بالا بودن سطح قند خون در درازمدت

داروهای القاء کنندۀ اسیدوز
مصرف یا خوردن تصادفی برخی مواد به شدت اسیدی یا سموم می‌تواند باعث بیش‌بار شدن توانایی بدن برای حفظ اسیدیتۀ در وضعیت خنثی گردد.
مواد شایعی که در این مورد مستند شده‌اند عبارتند از:
• الکل‌های قوی مثل متانول و اتانول
• ضد یخ‌ها
• زهرها
• استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
• استازولامید (دیاموکس سیکوئلز)، یک داروی ملین که برای درمان گلوکوم، تشنج و بیماری ارتفاع به کار می‌رود

از دست دادن بازها یا بافرها
اختلالاتی مثل عفونت، اسهال، اختلالات روده، و سوءتغذیۀ مزمن می‌توانند به کاهش یا فقدان ترکیبات شیمیایی که به یون‌های هیدروژن متصل و به مدیریت آنها کمک می‌کنند منجر گردد.
• اختلالات کلیوی: وقتی کلیه‌ها آسیب می‌بینند یا دچار اختلال می‌شوند از استخراج مقدار کافی هیدروژن از خون ناتوان می‌شوند و آن را به درون ادرار می‌رانند.
• ناخودآگاهی: وقتی بدن بر اثر اسیدوز یا شوک در حالتی از ناخودآگاهی قرار می‌گیرد، معمولاً تنفس کوسمول شروع می‌شود یا ادامه پیدا می‌کند.
• سپسیس: این وضعیت وقتی رخ می‌دهد که مواد شیمیایی رها شده توسط سیستم ایمنی برای مقابله با عفونت سبب صدمه دیدن بیش از حد بافت‌های سالم می‌شود.

تشخیص
دکترها برخی تست‌های اختصاصی را برای تأیید وجود اسیدوز متابولیک و شدت آن انجام می‏دهند. تست‌های رایج در این مورد شامل موارد زیرند:
• تست‌های مربوط به گازهای خون شریانی
• پنل تست‌های خون متابولیسم عمومی
• تست‌های ادرار
• تست‌های قند خون
• تست‏‌های الکترولیت‌ها
اسیدوز متابولیک معمولاً وقتی تشخیص داده می‌شود که سطح اسید خون فرد (pH) کمتر از 7.35 باشد.
فردی که سطح قند خون وی منظماً بالای 300 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا 16.7 میلی‌مول بر لیتر است ممکن است دچار کتواسیدوز دیابتی شود. به هر جهت، برای کتواسیدوز دیابتی شدن، بدن ناچار است کتون‌ها را تولید کند و pH اسیدی داشته باشد.

گزینه‌های درمان تنفس کوسمول
مردم دچار اسیدوز باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنند. پلن درمانی خاص هر فرد به نوع و شدت اسیدوز بستگی دارد.
به هر جهت، اغلب مردم در قدم اول با مایعات تقویت کنندۀ الکترولیت مورد درمان قرار می‌گیرند که به صورت خوراکی یا داخل وریدی تجویز می‌شود.
اگرچه به نظر می‌رسد که تنفس کوسمول یک مشکل مربوط به سیستم تنفسی است، کمک به شخص برای تنفس کردن یا پیشگیری از تنفس سنگین به این وضعیت کمکی نمی‌کند.
برای بهبود سنگینی تنفس این موضوع حیاتی است که مسبب ایجاد این وضعیت تنفسی در ابتدا درمان شود. تمرکز بر مشکل تنفسی به تنهایی می‌تواند باعث وخامت بیشتر وضعیت شود، زیرا این می‌تواند باعث از بین رفتن مکانیسم جبرانی شود که تنفس کوسمول است.
مردم دچار کتواسیدوز دیابتی را ممکن است با انسولین تحت درمان قرار دهند.
به افراد دچار مشکلات کلیوی ممکن است سدیم بیکربنات خوراکی یا سدیم سیترات داده شود تا سطح نرمال بیکربنات دوباره به دست آید. وقتی انسولین و سطح مایعات به بدن امکان بازگشت به وضعیت متعادل را بدهند، بدن سطح بیکربنات را اصلاح خواهد کرد.
به افراد دچار ازدیاد اسید لاکتیک اغلب ترکیبی از مکمل‌های بیکربنات، مایعات داخل وریدی، انسولین، و اکسیژن داده می‌شود تا به تعادل مجدد سطح pH کمک گردد.
افراد دچار اسیدوز ناشی از مواد مخدر و مواد شیمیایی ممکن است پیش از درمان‌های جایگزینی مایعات و الکترولیت‌ها نیاز به اقدامات سم‌زدایی داشته باشند.

پیشگیری
تنها راه واقعی برای کاهش شانس ابتلا به تنفس کوسمول همانا کاهش ریسک ابتلا به اسیدوز متابولیک است. راهنمایی‌های عمومی در این مورد شامل موارد زیر است:
• مدیریت دیابت
• سیراب نگه داشتن بدن
• حفط وزن بدن در محدودۀ سالم
• رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل
• اجتناب از مصرف بیش از حد یا مداوم الکل
• توقف فعالیت ورزشی در هنگامی که عضلات رنجور شده یا دردناک می‌گردند.

برای آشنایی بیشتر با الگوها و اختلالات تنفسی به لینک‌های زیر در وسایت مهرین - اخبار سلامت رجوع کنید:

تنفس پارادوکسیکال یا تنفس متناقض‌نما 
تنفس شین - استوکس: آنچه به دانستنش نیاز است

Source:
What is Kussmaul breathing?
Last reviewed Wed 9 August 2017
By Jennifer Huizen
Reviewed by Carissa Stephens, RN, CCRN, CPN