• جون جانسن، آلن کارتر
• ترجمه هستی فراستفر
آلرژی دارویی باعث ایجاد واکنش‌های خاص آلرژیک به داروها یا درمان‌ها می‌شود. آلرژیهای دارویی با عوارض جانبی داروها متفاوتند، و این تفاوت را باید درک کرد.
برخی از داروها بیشتر با واکنش‌های آلرژیک مرتبطند. دکترها این موضوع را در هنگام تشخیص آلرژی دارویی در مد نظر قرار می‌دهند.
در عین حال چند مورد پرهیز وجود دارد که مردم باید برای اجتناب از واکنش‌های آلرژیک مراعات کنند.
مطالب این مقاله:
• چه چیز سبب آلرژی دارویی می‌شود؟
• تفاوت میان آلرژی دارویی و اثرات غیر آلرژیک مرتبط
• داروهای رایج در واکنش‌های آلرژیک
• تشخیص
• درمان آلرژی دارویی
چه چیز سبب آلرژی دارویی می‌شود؟
سیستم ایمنی بدن دارو یا مواد دارویی را با چیزهای مضر مثل قارچ، ویروس، یا باکتری اشتباه میگیرد، و این سبب بروز آلرژی دارویی می‌شود.
در وضعیتهای نرمال، سیستم ایمنی با رها کردن آنتیبادیهایی مثل هیستامین و گلبول‌های سفید خون برای مقابله با هر ارگانیسم مهاجم و مضر وارد عمل می‌شود. آنتیبادیها تهدید را منزوی و محو می‌کنند، و در نتیجه بدن به وضعیت نرمال خود برمیگردد.
در مورد واکنش آلرژیک به یک دارو یا مواد دارویی، سیستم ایمنی، دارو را با مهاجم مضر اشتباه گرفته و به دارو حمله می‌کند.
این اشتباه به بروز واکنش آلرژیک منجر می‌شود.
علایم واکنش آلرژیک به دارو یا مواد دارویی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• بروز راشهایی مثل کهیر
• خارش پوست یا چشم
• تب
• ورم
• خس خس سینه
• تنگی نفس یا دشواری در تنفس
علایم آلرژی ناشی از دارو اغلب چند ساعت تا دو هفته پس از مصرف دارو احساس می‌شود.
اگرچه مورد نادری است، اما واکنش‌های آلرژیک شدید به داروها می‌تواند به آنافیلاکسی نیز منجر شود، که نوعی واکنش آلرژیک جدی و بعضاً کشنده محسوب می‌شود. علایم آنافیلاکسی عبارتند از :
• تورم در ناحیۀ گلو، دهان و صورت
• بروز راشها یا کهیرهای شدید
• احساس خراشیدگی یا بی‌حسی در ناحیۀ گلو
• تهوع و استفراغ
• درد یا گرفتگی عضلات شکم
• افت یا خیزش ناگهانی فشار خون
• گیجی یا از دست رفتن حس خودآگاهاهی
هر کسی که دچار این علایم شده باشد نیازمند توجهات پزشکی اورژانسی است. آنافیلاکسی در صورت عدم درمان فوری می‌تواند کشنده باشد.
تفاوت میان آلرژی دارویی و اثرات غیر آلرژیک مرتبط
بر مبنای یک مرور در "ژورنال فارماکولوژی بالینی بریتانیا"، واکنش‌های جانبی دارویی مسؤول 3 تا 6 درصد کل موارد پذیرش بیمارستانی است. در هر حال همۀ موارد این واکنشها نتیجۀ آلرژی نیست.
این موضوع بسیار اهمیت دارد که بدانیم واکنش آلرژیک نسبت به یک دارو همان عارضۀ جانبی, عدم تحمل، یا فعل و انفعال با دیگر داروها نیست.
عوارض جانبی
خلاف واکنش‌های آلرژیک، عوارض جانبی ناشی از دارو عمومیت دارد. عوارض جانبی داروهای مختلف بسیار متفاوتند، و به مشخصات خاص هر دارو بستگی دارند.
علایم، طیفی از خفیف تا شدید را شامل می‌شود، و اغلب اوقات این علایم به علایم ناشی از آلرژیها شبیه نیستند.
هر فردی در صورتی که در هنگام مصرف دارویی دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف آن می‌شود باید در مورد عوارض جانبی داروهای مصرفی خود بررسی کند.
عدم تحمل
عدم تحمل نسبت به یک دارو شکل دیگری از واکنش است که ناشی از آلرژی یا عوارض جانبی نیست. عدم تحمل معمولاً به معنی میزان حساسیت بدن نسبت به یک داروی خاص است.
بدن ممکن است در پردازش یک یا دو پروتئین موجود در دارو دچار مشکل باشد، و این موضوع ممکن است بسته به نوع دارو سبب بروز علایم خاصی شود.
فعل و انفعال دارویی
فعل و انفعال دارو نیز می‌تواند سبب بروز علایمی شود که فرد احساس می‌کند. این وضعیت هنگامی بروز می‌کند که ترکیب برخی داروها در بدن سبب بروز واکنش‌های منفی می‌شود.
هر دارویی پیش از اضافه شدن به برنامۀ درمانی بیمار باید با پزشک مورد بحث قرار گیرد.
داروهای شایع در واکنش‌های آلرژیک
از نظر تکنیکی برای اغلب داروها امکان ایجاد واکنش آلرژیک وجود دارد. به هر جهت، برخی داروها و مواد دارویی هستند که بیش از بقیه سبب بروز واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.
شایع‌ترین داروهای مسبب ایجاد واکنش‌های آلرژیک عبارتند از:
• آسپیرین
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
• آنتیبیوتیکهایی مثل پنیسیلین
• داروهای سولفا
• داروهای شیمیدرمانی
• انسولین
• داروهای ضد تشنج مورد استفاده برای درمان تشنج
• درمان آنتیبادی مونوکلونال
مردم بیشتر محتمل است که دچار واکنش آلرژیک به دارویی باشند که به پوست تحویل شده یا به بدن تزریق می‌شود. به نظر می‌رسد داروهای خوراکی کمتر تولید آلرژی می‌کنند.
این نیز شایع است که مردم دچار آلرژی نسبت به دارویی شوند که مکرراً مصرف می‌کنند. این فرآیند حساسسازی نامیده می‌شود.
برخی داروها نیز ممکن است در نخستین بار استفاده علایم مشابه علایم آنافیلاکسی به بدن القاء کنند. این داروها موارد زیر را شامل می‌شوند:
• آسپیرین
• مورفین
• داروهای شیمیدرمانی
• رنگهای مورد استفاده در CT اسکن و اشعه X
واکنش‌های ایجاد شده توسط این داروها به معنی کامل کلمه آنافیلاکسی نیستند. در هر حال علایم مزبور به همان اندازه تهدید کنندۀ زندگی هستند و باید فوری مورد درمان قرار گیرند.
تشخیص
هر کس که دچار علایم خفیف آلرژی در پاسخ به مصرف هر دارویی می‌شود باید برای تشخیص مورد به پزشک مراجعه کند. اگر علایم شدید باشد، دکتر از بیمار خواهد خواست که از مصرف دارو تا زمان تشخیص کامل مورد، خودداری کند.
همچنین برای مردم مفید خواهد بود که در چنین مواردی یادداشتی در مورد علایم مورد تجربۀ خود تهیه کنند. این یادداشت می‌تواند در تشخیص مورد به پزشک کمک کند.
دکتر در هنگام تشخیص آلرژی به یک دارو یا مادۀ درمانی چند چیز را در مد نظر قرار می‌دهد. پزشک از فرد در مورد نوع علایم موجود در او، زمان شروع آنها، و مدت ادامۀ این علایم پرسش می‌کند.
دکتر همچنین نیازمند دانستن این موضوع است که فرد چه داروهای دیگری شامل داروهای غیر نسخه‌ای مصرف می‌کند، تا در هنگام تشخیص بتواند فعال و انفعالات دارویی را از تشخیص خارج کند.
اگر دکتر نتواند به طور کامل مشکل را تشخیص دهد، شاید ترجیح دهد که فرد را برای بررسی کامل به یک متخصص آلرژی معرفی کند.
درمان آلرژی دارویی
در بسیاری از موارد، آلرژیهایی دارویی را می‌توان با خودداری از مصرف داروی مشخص که سبب بروز علایم آلرژی می‌شود، درمان کرد. اغلب داروها دارای جایگزینهایی هستند که همان خواص درمانی را در خود دارند.
در موارد نادر واکنش شدید، ممکن است دکتر به فرد آنتیهیستامینها یا اپینفرین تزریقی (EpiPen) بدهد تا فرد آنها را تمام مدت با خود همراه داشته باشد.
اگر هیچ داروی جایگزینی در دسترس نباشد، دکتر ممکن است غیرحساسسازی (حساسیتزدایی) بدن برای دارو را توصیه کند. این کار از طریق دادن دوز بسیار کم داروی مشکلساز به فرد شروع می‌شود، و سپس مقدار این دوز با تصحیح وضعیت واکنش فرد به تدریج افزایش مییابد.
غیرحساسسازی روندی است که صرفاً زیر نظر و تحت راهنمایی دکتر باید انجام شود، و بروز هر گونه علایمی به فوریت باید گزارش گردد.
در زمینه آلرژی بیشتر بخوانیم:
در همین زمینه:
علایم، علل، تشخیص و درمان آلرژی سویا
اقدامات احتیاطی برای اجتناب از آلرژی دارویی
اجتناب از آلرژی دارویی اغلب دشوار است. علایم واکنش آلرژیک تا هنگام اولین مصرف دارو توسط فرد بروز نمیکنند.
برای هر کسی که دچار آلرژی دارویی شناخته شدهای است، اجتناب بهترین روش مداوا محسوب می‌شود.
دکترها، دندانپزشکان، و دیگر کارکنان بخش پزشکی باید پیش از آغاز به کار با هر فرد یا تجویز هر نوع دارویی از آلرژی دارویی احتمالی فرد مطلع باشند.
دکترها همچنین ممکن است برای اجتناب از واکنش‌های آلرژیک بیشتر در مورد برخی از مردم انجام روشهای غیرحساسسازی را توصیه کنند.
دکتر ممکن است به فرد توصیه کند که آنتیهیستامین یا داروهای کورتیکوستروئیدی را پیش از استفاده از داروهای موجب آلرژی در وی مصرف کند. این کار می‌تواند به کاهش پاسخ سیستم ایمنی کمک کند، که می‌تواند به تدریج و هنگامی که بدن بی‌ضرر بودن دارو را درک می‌کند، پایان یابد.
اغلب موارد آلرژی دارویی را در همکاری نزدیک با پزشک می‌توان مرتفع کرد. به هر جهت، امکان بروز واکنش‌های شدید و احتمالاً کشنده وجود دارد، و هر گونه علایم سوءظنبرانگیز را باید بلافاصله به دکتر یا متخصص آلرژی اطلاع داد.
Source:
Drug allergies: What you need to know
Written by Jon Johnson Reviewed by Alan Carter, PharmD
Last reviewed: Thu 15 June 2017
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه
کرم بی‌حسی مؤثرترین کاهش دهندة درد برای واکسیناسیون اطفال است
واکسیناسیون اطفال بهترین راه برای محافظت کودک در برابر 14 بیماری جدی دوران کودکی تلقی می‌شود. برخی اوقات درد ناشی از تزریق واکسن می‌تواند بچه را دچار پریشانی و اضطراب کند که این موضوع به تردید والدین
ایبوپروفن و کاهش مرگ ناشی از سرطان ریه
ایبوپروفن دارویی است که معمولاً برای کاهش درد و التهاب به کار می‌رود اما یک مطالعه تازه اعلام می‌کند که فواید این دارو به همین جا ختم نمیشود. محققان دریافتهاند که ایبوپروفن می‌تواند خطر مرگ ناشی از
