چرا پس از غذا خوردن دچار آبریزش بینی می‌شوم؟
• دکتر کوین مارتینز، کورین ا’کیفی اُزبورن
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
♦ علایم آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ علل آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ تشخیص آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ درمان آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ پیشگیری از آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ پیامدهای آبریزش بینی پس از غذا خوردن
♦ خلاصه
بینی به دلایل گوناگون شامل عفونت، آلرژی و مواد تحریک کننده دچار آبریزش می‌شود.
اصطلاح پزشکی برای آبریزش یا گرفتگی بینی راینایتیس (رینیت) است. رینیت برای توصیف طیف گسترده‌ای از علایم شامل موارد زیر استفاده می‌شود:
• آبریزش بینی
• عطسه
• احتقان
• خارش بینی
• خلط گلو
رینیت گاستیتوری اصطلاح پزشکی برای آبریزش بینی است که بر اثر غذا ایجاد می‌شود. برخی غذاها به ویژه غذاهای داغ و چاشنی‌دار به عنوان محرک‌های شناخته شده مطرحند.
علایم آبریزش بینی پس از غذا خوردن
علایم دیگری که ممکن است با آبریزش بینی پس از غذا خوردن همراه باشند عبارتند از:
• احتقان یا گرفتگی
• عطسه
• ترشح به رنگ شفاف
• خلط گلو، که به نام آبریزش قسمت عقب بینی شناخته می‌شود
• گلودرد
• خارش بینی
علل آبریزش بینی پس از غذا خوردن
انواع مختلف رینیت به علل مختلفی بروز می‌کنند.
رینیت آلرژیک
رینیت آلرژیک شایع‌ترین شکل رینیت است. بسیاری از مردم بر اثر آلرژی‌زاهای موجود در هوا به شرح زیر دچار آبریزش بینی می‌شوند:
• گرده‌افشانی گیاهان
• کپک
• گرد و غبار
• ابروسیا
این انواع آلرژی اغلب موسمی هستند. علایم ممکن است بیایند و بروند، اما عموماً در طول برخی اوقات سال بدتر می‌شوند.
بسیاری از مردم دچار پاسخ آلرژیک به گربه‌ها و سگ‌ها هستند. در طول چنین واکنش آلرژیک، سیستم ایمنی بدن نسبت به موادی که استنشاق می‌کنید واکنش نشان می‌دهند، که این باعث بروز علایمی مثل احتقان و آبریزش بینی می‌شود.
در عین حال این امکان هست که یک آلرژی غذایی علت آبریزش بینی باشد. علایم آلرژی غذایی می‌تواند در طیفی از خفیف تا شدید بروز کند، اما آنها عموماً چیزی بیش از احتقان بینی ایجاد می‌کنند. علایم اغلب شامل موارد زیرند:
• کهیر
• تنگی نفس
• دشواری بلع
• خس خس سینه
• استفراغ
• ورم زبان
• سرگیجه
آلرژی‌های غذایی و عدم تحمل غذایی شایع عبارتند از:
• بادام زمینی و آجیل
• صدف خوراکی و ماهی
• لاکتوز (لبنیات)
• گلوتن
• تخم مرغ
رینیت غیر آلرژیک (NAR)
رینیت غیر آلرژیک علت اولیه آبریزش بینی مرتبط به غذا است. این نوع آبریزش بینی شامل پاسخ سیستم ایمنی نیست، اما در عوض، نوع مزبور بر اثر نوعی تحریک ایجاد می‌شود.
رینیت غیر آلرژیک به اندازه رینیت آلرژیک درک شده نیست، در نتیجه اغلب مورد سوء تشخیص قرار می‌گیرد.
تشخیص رینیت غیر آلرژیک بر مبنای خارج کردن علل دیگر صورت می‌گیرد به این معنی که دکتر اگر نتواند دلیل دیگری برای آبریزش بینی بیابد شما را مبتلاء به رینیت غیر آلرژیک تشخیص خواهد داد. محرک‌های غیر آلرژیک شایع آبریزش بینی شامل موارد زیر است:
• بوهای تحریک کننده
• برخی غذاها
• تغییرات هوا
• دود سیگارت (سیگار)
چند نوع مختلف رینیت غیر آلرژیک وجود دارد، که اغلب آنها مگر در مورد خارش علایمی مشابه آلرژی‌های فصلی دارند.
رینیت گاستیتوری
رینیت گاستیتوری نوعی رینیت غیر آلرژیک است که شامل آبریزش بینی یا آبریزش قسمت عقب بینی پس از غذا خوردن است. غذاهای چاشنی‌دار معمولاً محرک رینیت گاستیتوری هستند.
مطالعات قدیمی، مثل مورد منتشر شده به سال 1989 در "ژورنال آلرژی و ایمونولوژی بالینی"، نشان داده‌اند که غذاهای چاشنی‌دار تولید مخاط را در مردم دچار رینیت گاستیتوری تحریک می‌کنند.
رینیت گاستیتوری در میان سالمندان بیشتر شایع است. این نوع رینیت دارای همپوشانی با رینیت پیری است، که نوع دیگری از رینیت غیر آلرژیک است. هر دو نوع مزبور با ترشح آبکی بینی همراهند.
غذاهای ادویه‌دار که محرک آبریزش بینی می‌شوند شامل موارد زیرند:
• فلفل تند
• سیر
• ادویه کاری
• سالسا
• سس تند
• پودر چیلی
• زنجبیل
• دیگر چاشنی‌های طبیعی
رینیت واسوموتور (رینیت وازموتور)
اصطلاح وازوموتور به فعالیت مرتبط به تنگ یا گشاد شدن رگ خونی اشاره دارد. رینیت وازوموتور به صورت آبریزش بینی یا احتقان آن بروز می‌کند. دیگر علایم شامل موارد زیر است:
• آبریزش قسمت عقب بینی
• سرفه
• صاف کردن گلو
• فشار صورت
این علایم ممکن است دایمی یا متناوب باشند. رینیت وازوموتور ممکن است به تحریک محرک‌های متداول که بر اثر موارد زیر که باعث آزار افراد دیگر نمی‌شوند بروز کند:
• عطرها و دیگر بوهای قوی
• هوای سرد
• بوی رنگ
• تغییرات فشار هوا
• الکل
• تغییرات هورمونی مرتبط به قاعدگی
• نورهای روشن
• استرس عاطفی
ریسک فاکتورهای محتمل برای رینیت وازوموتور شامل ترومای بینی (شکستگی یا جراح) یا بیماری ریفلاکس معده به مری است.
رینیت مخلوط
رینیت مخلوط زمانی مطرح است که دچار رینیت آلرژیک و نیز غیر آلرژیک است. این موضوع ناشایع نیست که شخص در طول سال دچار علایم بینی شود و در عین حال بدتر شدن علایم را در طول فصل آلرژی تجربه کند.
مشابهاً، شخص ممکن است دچار احتقان مزمن بینی باشد، اما علایم به خارش و آبریزش چشم در زمان غذا خوردن گسترش یابد.
تشخیص آبریزش بینی پس از غذا خوردن
بیشتر مردم آبریزش بینی را به عنوان بخشی از زندگی خود می‌پذیرند.
آبریزش بینی اختلالی جدی نیست، اما گاهی از اوقات علایم احتقان بینی به قدری شدید می‌شود که باعث ایجاد اختلال در کیفیت زندگی شخص می‌گردد. در این موقعیت مراجعه به پزشک ایده خوبی است.
طیف گسترده‌ای از اختلالات وجود دارند که می‌توانند باعث ترشح بینی شوند، بنابراین پزشک و بیمار باید با هم در مورد علل محتمل تحقیق کنند.
پزشک در مورد علایم و هر گونه سابقه احتمالی آلرژی پرسش خواهد کرد. تست‌های تشخیصی محتمل شامل موارد زیر است:
• تست خراش پوستی برای بررسی آلرژی
• راینوسکپی خلفی برای بررسی عفونت
• اندوسکپی بینی برای بررسی صدمات مزمن
وقتی دکتر تمامی دیگر علل آبریزش بینی را از تشخیص خارج کند به تشخیص رینیت غیر آلرژیک خواهد رسید.
درمان آبریزش بینی پس از غذا خوردن
بهترین روش درمان آبریزش بینی به علت آن بستگی دارد. اجتناب از محرک‌ها و مصرف داروهای غیر نسخه‌ای می‌توانند باعث تخفیف بیشتر علایم شوند.
اگر علت رینیت آلرژیک باشد
رینیت آلرژیک را می‌توان با استفاده از بسیاری از داروها و درمان‌های غیر نسخه‌ای آلرژی شامل موارد زیر درمان کرد:
• آنتی‌هیستامین، مثل دیفن‌هیدرامین (بنداریل)، ستریزین (زیرتک)، لوراتادین (کلاریتین) و فکسوفنادین (الیگرا)
• عسل
• پروبیوتیک
اگر علت آلرژی غذایی باشد
آلرژی غذایی ممکن است محیل باشد و می‌تواند در دوره‌های بعدی زندگی بروز کند. حتی اگر علایم آلرژی شخص در گذشته خفیف بوده باشند این علایم می‌توانند شدید و حتی مهلک شوند.
اگر کسی دچار آلرژی غذایی باشد باید از غذای مسبب آلرژی کلاً چشم‌پوشی کند.
اگر علت رینیت مخلوط باشد
رینیت مخلوط را می‌توان با داروهایی شامل موارد زیر که التهاب و احتقان را هدف قرار می‌دهند، درمان کرد:
• دکونژستانت‌های خوراکی مثل سودوافدرین (سودافد) و فنیل‌افرین (سودافد PE)
• دکونژستانت‌های بینی مثل اکسی‌متازولین هیدروکلراید (افرین)
• اسپری‌های کورتیکوستروئید بینی مثل فلوتیکاسون (فلوناس)، مومتازون (ناسونکس) و بودسوناید (راینوکورت)
• اسپیری بینی کپسیسین
• عامل‌های آنتی‌کولینرژیک موضعی مثل اتروپین (اتروپن)
• اسپری‌های آنتی‌کولینرژیک بینی مثل آیپراتروپیوم (اتروونت)
مردمی که صرفاً دچار رینیت آلرژیک هستند نیز می‌توانند از این داروها استفاده کنند.
پیشگیری از آبریزش بینی پس از غذا خوردن
علایم رینیت آلرژیک، شایع‌ترین علت آبریزش بینی مرتبط به غذا را می‌توان با کاربرد برخی تغییرات در سبک زندگی مثل موارد فهرست شده در زیر پیشگیری کرد:
• اجتناب از محرک‌های شخصی
• ترک مصرف دخانیات و اجتناب از دود غیر مستقیم
• اجتناب از محرک‌های موجود در محیط کار (مثل رنگ و مصالح ساختمانی) یا استفاده از ماسک در هنگام کار
• استفاده از صابون‌ها، مواد شوینده، مرطوب کننده‌ها و محصولات موی غیر معطر،
• اجتناب از غذاهای ادویه‌دار
پیامدهای آبریزش بینی پس از غذا خوردن
پیامدهای ناشی از آبریزش بینی به ندرت خطرناکند اما می‌توانند آزار دهنده باشند. در ادامه برخی پیامدهای محتمل احتقان مزمن فهرست شده‌اند:
• پولیپ بینی. پولیپ بینی توده غیر مضری در جدار بینی یا سینوس‌ها است.
• سینوزیت. سینوزیت عفونت یا التهاب غشاء جدار سینوس‌ها است.
• عفونت گوش میانی. عفونت گوش میانی به سبب افزایش مایع و احتقان ایجاد می‌شود.
• کاهش کیفیت زندگی. شخص ممکن است در روابط اجتماعی، محیط کاری، ورزش یا خواب با مشکل مواجه گردد.
خلاصه
اگر شما نیاز به رهایی فوری از آبریزش بینی دارید بهترین رویکرد استفاده از یک دکونژستانت خواهد بود. برای پیشگیری از فعال و انفعال دارویی پیش از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
از سوی دیگر، درمان آبریزش بینی به علت آن بستگی دارد.
اگر نیاز به تسکین درازمدت دارید باید چند هفته‌ای را به آزمون و خطا بگذرانید تا داروی آلرژی دارای کارآیی برای شما کارآیی پیدا شود.
همچنین ممکن است مشخص کردن ماده خاصی که نقش محرک در مرود علایم مبتلابه شما را بازی می‌کند مستلزم صرف وقت باشد، به ویژه اگر این محرک یک چاشنی معمول مثل سیر باشد./
Source:
Healthline
Why Does My Nose Run When I Eat?
Medically reviewed by Kevin Martinez, MD
On May 22, 2020
New —
Written by Corinne O'Keefe Osborn
