نشانه‌های اولیه زوال عقل یا دمانس

• کاهش حافظه
• دشواری برنامه‌ریزی یا حل مسائل
• دشواری در انجام تکالیف آشنا
• دچار گیجی شدن در مورد زمان یا مکان
• چالش برای فهم اطلاعات بصری
• مشکلات صحبت کردن یا نوشتن
• جا گذاشتن چیزها
• ضعف داوری یا تصمیم‌گیری
• انزوای اجتماعی
• تغییرات شخصیت یا خلق و خو
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم

زوال عقل [دمانس] اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از علایم آسیب زننده به عملکرد شناختی شامل توانایی تفکر، یادآوری و استدلال به کار می‌رود. زوال عقل گرایشی به تشدید در گذر زمان دارد بنابراین نشانه‌های اولیه کلیدی معدودی در دسترس است.
زوال عقل زمانی بروز می‌کند که سلول‌های عصبی در مغز شخص از کار کردن بازمی‌مانند. اگرچه این موضوع به طور معمول در مردمان پیر اتفاق می‌افتد، بخشی ناگزیر از سالخوردگی محسوب نمی‌شود. زوال مغز به شکل طبیعی برای هر کسی در روند پیر شدن بروز می‌کند اما روند این زوال در مردم دچار دمانس سریع‌تر است.
انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد. بر مبنای اعلام "انستیتو ملی سالخوردگی" بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. دیگر انواع زوال عقل عبارتند از:
• دمانس اجرام لوی
• زوال عقل فرونتوتمپورال
• اختلالات عروقی
• زوال عقل مختلط یا ترکیب انواع
10 نشانه اولیه متعارف برای زوال عقل وجود دارد. برای اینکه کسی با تشخیص ابتلاء به زوال عقل مواجه شود، وی باید دو مورد از این علایم یا تعداد بیشتری از آنها را در خود داشته باشد، و علایم باید به حدی شدید باشند که در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کنند.
نشانه‌های اولیه زوال عقل عبارتند از:

1. کاهش حافظه
کاهش حافظه یک علامت شایع زوال عقل است.
شخص دچار زوال عقل ممکن است بازیابی اطلاعاتی مثل تاریخ‎ها یا اتفاقات یا اطلاعات تازه را که اخیراً آموخته است، دشوار بیابد.
این گروه از مردم ممکن است متوجه شوند که برای دنبال کردن موارد مربوط به زندگی روزمره به دوستان و اعضاء خانواده یا دیگر ابزارهای کمک به حافظه متکی هستند.
اغلب مردم هر از گاه وقتی پا به سن می‌گذارند به میزان بیشتری دچار فراموشی می‌شوند. اگر کاهش حافظه مرتبط به افزایش سن بوده و ناشی از زوال عقل نباشد، آنها به طور معمول می‌توانند بعدتر اطلاعات مورد اشاره را به خاطر بیاورند.

2. دشواری برنامه‌ریزی یا حل مسائل
شخص دچار زوال عقل ممکن است دنبال کردن یک پلن مثل ترکیب مواد در هنگام پخت و پز یا مسیرها در هنگام رانندگی را دشوار بیابد.
حل مسائل ممکن است در مواردی مثل بالا رفتن ارقام برای پرداخت صورتحساب‌ها با چالش بیشتری همراه شود.

3. دشواری در انجام تکالیف آشنا
فرد دچار زوال عقل ممکن است تکمیل تکالیفی را که به طور منظم انجام می‎داده، مثل تغییر تنظیمات تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، آماده کردن یک فنجان چای، یا رفتن به مکانی آشنا را برای خود دشوار ببیند. این دشواری در انجام تکالیف روزمره ممکن است در محیط خانه یا محل کار بروز کند.

4. دچار گیجی شدن در مورد زمان یا مکان
زوال عقل می‌تواند داوری در مورد گذشت زمان را دشوار کند. مردم دچار این بیماری در عین حال ممکن است از یاد ببرند که در زمان حال در کجا هستند.
آنها ممکن است فهم اتفاقات مربوط به آینده یا گذشته را دشوار بیابند و با تاریخ‌ها دچار مشکل باشند.

5. چالش برای فهم اطلاعات بصری
اطلاعات بصری ممکن است برای فرد دچار زوال عقل به یک چالش مبدل شود. ممکن است خواندن، برآورد مسافت، یا تمایز میان رنگ‌ها برای فرد مشکل گردد.
فردی که به طور معمول رانندگی یا دوچرخه‌سواری می‌کرده ممکن است این فعالیت‌ها را برای خود دشوار بیابد.

6. مشکلات صحبت کردن یا نوشتن
فرد دچار زوال عقل ممکن است مشارکت در مکالمات را برای خود دشوار بیابد.
آنان ممکن است آنچه را که می‌گویند از یاد ببرند یا با همین مشکل در مورد آنچه دیگری به آنها می‌گوید مواجه شوند. ممکن است ورود به مکالمات برای این افراد با دشواری همراه باشد.
مردم دچار زوال عقل در عین حال ممکن است متوجه شوند که هجی کردن، تلفظ و گرامر آنان بدتر می‌شود.
خواندن دستخط برخی از بیماران زوال عقل دشوار می‌شود.

7. جا گذاشتن چیزها
فرد دچار زوال عقل ممکن است نتواند به یاد بیاورد که هر شیء مورد استفاده مثل کنترل از راه دور تلویزیون، اسناد مهم، پول نقد یا کلیدهای خود را کجا گذاشته است.
جا گذاشتن وسایل ممکن است نگران کننده باشد و امکان دارد فرد دچار زوال عقل دیگران را متهم به دزدیدن آنها کند.

8. ضعف داوری یا تصمیم‌گیری
ممکن است برای شخص دچار زوال عقل فهم آنچه درست و عقلایی است دشوار باشد. این نقص ممکن است به صورت صرف وقت زیاد برای چیزها یا خرید سهل‌انگارانه چیزهایی بروز کند که وی به آنها نیاز ندارند.
برخی از مردم دچار زوال عقل همچنین توجه کمتری به نظافت و وضعیت ظاهری خود نشان می‌دهند.

9. انزوای اجتماعی
شخص دچار زوال عقل ممکن است نسبت به مشارکت در اجتماع و روابط با دیگران، چه در محیط خانه و چه در محیط کار بی‌علاقه شود.
آنان ممکن است از دیگران منزوی شوند و علاقه‌ای به صحبت با مابقی مردم نداشته باشند یا در هنگامی که دیگران با آنان حرف می‌زنند توجهی نشان ندهند. این بیماران ممکن است از پرداختن به سرگرمی‌ها یا ورزش‌هایی که دیگران به آنها می‌پردازند خودداری کنند.

10. تغییرات شخصیت یا خلق و خو
شخص دچار زوال عقل ممکن است با اعوجاجات خلقی یا تغییرات شخصیتی مواجه شود. برای مثال، این بیماران ممکن است تحریک‌پذیر و حساس، افسرده، ترسو یا مضطرب شوند.
آنان همچنین ممکن است به میزان بیشتری خلاف عرف یا به شکل نامناسب رفتار کنند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
هر فردی که خود دچار یکی از علایم مزبور شده یا آنها را در یکی از نزدیکان خود مشاهده می‌کند باید مشاوره با یک متخصص پزشکی را در دستور کار قرار دهد.
برمبنای اعلام "بنیاد آلزایمر" این افسانه است که با پیر شدن افراد عملکرد شناختی در آنان رو به وخامت می‌رود. نشانه‌های نزول شناختی ممکن است زوال عقل یا ناخوشی دیگری باشد که پزشکان در مورد آنها می‌توانند به مردم کمک کنند.

اگرچه در حال حاضر هیچ علاجی برای زوال عقل وجود ندارد، پزشک می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کُند کرده و علایم را کاهش دهد و نیز درمان می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشد./

• تیموتی هوزار، دکتر سیونگو هان
• ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
Medical News Today
What are the early signs of dementia?
Last reviewed Thu 21 February 2019
By Timothy Huzar
Reviewed by Seunggu Han, MD