• علایم فشردگی عصب
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• علل فشردگی عصب
• ریسک فاکتورهای فشردگی عصب
• پیشگیری از فشردگی عصب
• تشخیص فشردگی عصب
• درمان فشردگی عصب
فشردگی عصب زمانی ایجاد می‌شود که عصب توسط بافت‌های اطراف خود مثل استخوانها، غضروف، عضلات یا تاندون‌ها تحت فشار بیش از حد قرار گیرد. این فشار باعث ایجاد اختلال در عملکرد عصب، درد، بی‌حسی، مور مور یا ضعف می‌شود.
فشردگی عصب یا در تنگنا قرار گرفتن آن ممکن است در برخی از نقاط بدن بروز کند. یک دیسک دچار فتق در ستون فقرات تحتانی، برای مثال، می‌تواند ریشه یک عصب را تحت فشار قرار داده سبب ایجاد دردی شود که به سمت پایین و پا ادامه پیدا می‌کند. به همین ترتیب فشردگی عصب در مچ دست می‌تواند درد و بی‌حسی را به دست و انگشتان سرایت دهد. (سندرم تونل کارپال)
مردم دچار فشردگی عصب به طور معمول با استراحت و درمان‌های محافظه‌کارانه دیگر در طول چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابند. در برخی از مواقع برای تسکین درد ناشی از فشردگی عصب به عمل جراحی نیاز است.
علایم فشردگی عصب
نشانه‌ها و علایم فشردگی عصب عبارتند از:
• بی‌حسی یا کاهش حس در نواحی تحت تأثیر عصب
• درد تند و تیز یا مبهم یا سوزان که ممکن است به اطراف خود انتشار یابد
• حس مور مور یا سوزن سوزن شدن (پارستزی)
• ضعف عضلات در ناحیه آسیب دیده
• احساس مکرر اینکه دست یا پا "خواب رفته" است
مشکلات مربوط به فشردگی عصب ممکن است در هنگام خواب تشدید شوند.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که نشانه‌ها و علایم فشردگی عصب چندین روز ادامه یابند و با رعایت موازین مراقبت شخصی مثل استراحت و استفاده از داروهای ضد درد غیر نسخه‌ای بهبود نیابد، به دکتر مراجعه کنید.
علل فشردگی عصب
فشردگی عصب زمانی بروز می‌کند که یک عصب از سوی بافت‌های اطراف خود تحت فشار بیش از حد قرار گرفته یا "کمپرس" می‌شود.
در برخی موارد این بافت ممکن است استخوان یا غضروف باشد مثل مواردی که در آنها یک مورد فتق دیسک ستون فقرات ریشه عصب را تحت فشار قرار می‌دهد. در موارد دیگر علت بروز این اختلال می‌تواند تاندون‌ها یا عضلات باشد.
در مورد سندرم تونل کارپال طیفی از بافت‌ها می‌توانند مسؤول کمپرس شدن عصب مدیان تونل کارپال باشند که در این مورد می‌توان از تاندون ورقه‌های محدوده تونل مزبور، بزرگ شدن استخوان که تونل را باریک می‌کند یا زمخت و تباه شدن رباط نام برد.
شماری از اختلالاتی که می‌توانند باعث کمپرس شدن ریشه عصب‌ها شوند عبارتند از:
• آسیب‌دیدگی
• روماتوئید یا ارتریت مچ دست
• فشار ناشی از کارهای تکراری
• سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های ورزشی
• چاقی
در صورتی که تنگنای عصب برای مدتی کوتاه ادامه یافته باشد به طور معمول هیچ صدمه دایمی ایجاد نمی‌شود. وقتی این فشار از بین برود عملکرد عصب به وضعیت نرمال برمی‌گردد. در هر حال، اگر فشار بر عصب ادامه یابد، درد مزمن و دایمی در عصب صدمه دیده می‌تواند نتیجه این اختلال باشد.
ریسک فاکتورهای فشردگی عصب
عوامل زیر می‌توانند خطر دچار شدن به فشردگی عصب را افزایش دهند:
• جنس. زنان بیش از مردان در خطر ابتلاء به سندرم تونل کارپال قرار دارند، که احتمالاً علت آن کوچک‌تر بودن تونل کارپال در زنان است.
• زائده‌های استخوانی. تروما یا اختلالات مسبب زمخت شدن استخوان مثل استئوارتریت می‌توانند باعث ایجاد زائده‌های استخوانی شوند. زائده‌های استخوانی می‌توانند باعث سفت شدن ستون فقرات و همچنین باریک شدن فضای مسیر حرکت عصب‌ها شده آنها را به تنگنا دچار کنند.
• ارتریت روماتوئید. التهاب ناشی از ارتریت روماتوئید می‌تواند عصب‌ها را به ویژه در مفاصل در تنگنا قرار دهد.
• بیماری تیروئیدی. مردم دچار بیماری تیروئید در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سندرم تونل کارپال قرار دارند.
دیگر ریسک فاکتورها عبارتند از:
• دیابت. مردم دچار دیابت در ریسک بالاتری برای کمپرس عصب قرار دارند.
• کاربرد بیش از حد. مشاغل یا سرگرمی‌های نیازمند حرکات تکراری دست، مچ یا شانه مثل کار در خطوط مونتاژ، احتمال در تنگنا قرار گرفتن عصب را افزایش می‌دهند.
• چاقی. وزن اضافی می‌تواند فشار وارد بر عصب‌ها را افزایش دهد.
• بارداری. آب و وزن اضافی همراه بارداری می‌توانند سبب ورم مسیرهای عصبی شده آنها را کمپرس کنند.
• استراحت طولانی مدت در بستر. دوره‌های طولانی دراز کشیدن می‌تواند ریسک کمپرس عصب را افزایش دهد.
پیشگیری از فشردگی عصب
موازین زیر می‌توانند به پیشگیری از فشردگی عصب کمک کنند:
• حفظ حالت درست بدن - از روی هم انداختن پاها یا دراز کشیدن در یک حالت به مدت طولانی پرهیز کنید.
• تمرینات قدرتی و منعطف را در برنامه ورزش روزانه خود لحاظ کنید.
• انجام حرکات تکراری را محدود کنید و در هنگام انجام این گونه حرکات وقفه لازم را به وجود بیاورید.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
تشخیص فشردگی عصب
پزشک در مورد علایم پرسش کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
اگر دکتر به فشردگی عصب مشکوک باشد، آنگاه امکان استفاده از تست‌های دیگر مطرح خواهد بود. این تست‌ها عبارتند از:
• مطالعه رسانایی عصب. این تست‌ها تکانش‌های الکتریکی عصب و عملکرد عضلات و عصب‌ها را با استفاده از الکترودهای جاگذاری شده روی پوست اندازه‌گیری می‌کند. این بررسی ایمپالس‌های الکتریکی عصب را در هنگام عبور یک جریان ضعیف الکتریکی از میان عصب اندازه‌گیری می‌کند. نتایج به پزشک می‌گویند که آیا شخص دچار آسیب‌دیدگی عصب است یا خیر.
• الکترومیوگرافی (EMG). در طول این تست، پزشک سوزن الکترود را از طریق پوست وارد عضلات مختلف می‌کند. EMG فعالیت الکتریکی عضلات را در هنگام انقباض و موقع استراحت ارزیابی می‌کند. نتایج تست به دکتر می‌گویند که آیا صدمات ایجاد شده برای عصب به عضله منتهی می‌شود.
• MRI. این تست زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که پزشک به آسیب‌دیدگی ریشه عصب مشکوک باشد.
• سونوگرافی با رزولوشن بالا. این سونوگرافی از امواج صوتی فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختارهای بدن استفاده می‌کند. سونوگرافی برای تشخیص علایم کمپرس عصب مثل سندرم تونل کارپال مفید است.
درمان فشردگی عصب
رایج‌ترین توصیه درمانی برای فشردگی عصب استراحت دادن به عصب آسیب دیده است. دکتر از بیمار خواهد خواست تا فعالیت‌های مسبب یا مشدد کمپرس عصب را متوقف کند.
بسته به محل بروز مشکل، شخص ممکن است به استفاده از اسپلینت برای بی‌حرکت کردن ناحیه نیاز داشته باشد. اگر کسی دچار سندرم تونل کارپال باشد، پزشک استفاده از اسپلینت در طول روز و همچنین در شب را توصیه خواهد کرد زیرا مچها مکرراً در طول خواب کشیده و باز می‌شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست می‌تواند به مردم تمریناتی را برای قدرت‌بخشی و کشش عضلات در نواحی آسیب دیده برای تخفیف فشار بر عصب آموزش دهد. همچنین امکان دارد وی توصیه‌هایی در مورد تعدیل برخی فعالیت‌های آزرده کننده عصب ارائه دهد.
دارودرمانی
داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مثل ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB) یا ناپروکسن سدیم (الیو) می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
تزریق کورتیکوستروئیدها یا انواع خوراکی آنها می‌تواند درد و التهاب را به حداقل برساند.
جراحی
اگر فشردگی عصب پس از گذشت یک ماه و استفاده از درمان‌های محافظه‌کارانه برطرف نشود، پزشک برای از تنگنا خارج شدن عصب انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. نوع عمل جراحی به محدوده در تنگنا قرار گرفتن عصب بستگی دارد.
• مایو کلینیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی
نظرات (0)