فاشیت پلانتار، شایع‌ترین علت درد پاشنه پا

• چه چیز سبب فاشیت پلانتار می‌شود؟
• علایم فاشیت پلانتار
• مداوای خانگی برای فاشیت پلانتار
• تغییرات سبک زندگی
• درمان فاشیت پلانتار
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• خلاصه

پلانتار فاشی‌آیتیس [فاشیت پلانتار] مشکل شایعی است که باعث ایجاد درد در پاشنه پا می‌شود. نواری از بافت ضخیم و نیرومند به نام فاشیای پلانتار قوس پا را حمایت می‌کند. این بافت ممکن است آسیب دیده یا دچار التهاب شود و باعث ایجاد درد و مشکلاتی برای حرکت دادن پا گردد.
بر مبنای اعلام "انستیتو ملی بهداشت و مراقبت بهینه" فاشیت پلانتار برای حدود 80 درصد موارد درد پاشنه پا لحاظ می‌شود. در حدود 10 درصد مردم این مشکل را به شکل مادام‌العمر تحمل می‌کنند.

چه چیز سبب فاشیت پلانتار می‌شود؟
کارکرد فاسیای پلانتار جذب ضربات ناشی از ایستادن، راه رفتن، و دویدن است. این قسمت از بدن کاربرد زیادی دارد و فشار بیش از حد می‌تواند به فاسیای پلانتار آسیب برساند.
فاشیت پلانتار لزوماً یک علت واحد ندارد. چند ریسک فاکتور می‌توانند احتمال ایجاد این اختلال را در مورد شخص افزایش دهند. این ریسک فاکتورها عبارتند از:
• سن، زیرا فاشیت پلانتار به ویژه در میان مردم سنین 40 تا 60 سال شایع است
• انجام ورزش، مثل دویدن، که باعث وارد آمدن ضربات مکرر بر فاسیای پلانتار می‌شود
• صاف بودن کف پا، زیاد بودن قوس پا یا سفت بودن عضلات ماهیچه
• اضافه وزن یا چاقی یا باردار بودن، که همگی آنها باعث افزایش فشار بر پاها می‌شوند
• ابتلاء به برخی اختلالات پزشکی مثل ارتریت
• ایستادن مکرر در زمان‌های طولانی
• استفاده از کفش پاشنه بلند در اغلب موارد
زنان بیش از مردان محتمل است که دچار فاشیت پلانتار شوند. علت روشن نیست اما این ممکن است مرتبط به چند ریسک فاکتور مربوط به فاشیت پلانتار مثل بارداری و پوشیدن کفش‌های نامناسب باشد که زنان بیش از مردان با این موضوع درگیرند.
این اختلال به طور معمول با تکرار ضربه یا فشار بروز می‌کند که به مرور زمان می‌توانند سبب آسیب دیدن بافت پاها شوند.

علایم فاشیت پلانتار
فاسیای پلانتار در کنار کف پا از انگشتان پا تا انتهای پاشنه پا امتداد دارد. فشار زیاد بر این قسمت از پا می‌تواند باعث ایجاد پارگی‌های کوچک در این بافت شود. این آسیب به التهاب، درد، و خشکی منجر می‌شود.
شایع‌ترین علامت فاشیت پلانتار درد در فاسیای پلانتار است. تمرکز درد به طور معمول نزدیک پاشنه پا است، جایی که ممکن است چنین احساس شود که بافت در حال پاره شدن است.
درد ممکن است به مرور زمان و تدریجاً ایجاد شود. این درد ممکن است پس از مدتی استراحت، برای مثال، هنگام صبح یا پس از یک مسافرت طولانی بدتر گردد. متقابلاً درد مزبور ممکن است پس از ورزش یا فعالیت بدنی تشدید شود.
زواید استخوانی در پاشنه پا، توده‌های کوچک استخوانی در قسمت ته استخوان پاشنه پا هستند. مردم بر این اعتقادند که این زوائد مسؤول فاشیت پلانتار هستند اما آنها سبب ایجاد درد مورد بحث نیستند.

مداوای خانگی برای فاشیت پلانتار
حرکات کششی و ورزش‌هایی که بر روی عضلات ساق پا و پایانه پا کار می‌کنند می‌توانند درد ناشی از فاشیت پلانتار را کاهش دهند و روند التیام را بهبود ببخشند. این ورزش‌ها شامل حرکات انعطاف دهنده، حرکات کششی برای ماهیچه ساق پا، گذاشتن حوله بین انگشتان پا و بلند کردن تیله‌ با انگشتان پا است.
استراحت دادن به پا، استفاده از یخ برای ناحیه، کمپرس با استفاده از بانداژ و گذاشتن پا روی پشتی یا کوسن می‌توانند کمک کننده باشد. داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی می‌توانند درد و ورم را کاهش دهند. برخی از مردم ممکن است نیز ممکن از ماساژ دادن پا برای کاهش درد سود ببرند.
ریکاوری ممکن است زمان‌بر باشد. پس از یک یا دو هفته استراحت و مداوای خانگی شخص ممکن است بتواند به شکل نرمال و بدون درد راه برود. اغلب مردم در طول حدود یک سال به طور کامل بهبود می‌یابند.

تغییرات سبک زندگی
برخی تغییرات سبک زندگی می‌توانند به ریکاوری پا کمک کرده و از برگشت فاشیت پلانتار پیشگیری کنند.
پوشیدن کفش‌های راحت و مناسب می‌تواند به کاهش فشار روزانه ناشی از ایستادن و راه رفتن کمک کند. "آکادمی آمریکایی جراحان ارتوپدی" راهنمایی برای انتخاب کفش مناسب ارائه می‌دهد.
مردم باید کفش‌های ورزشی خود را در صورت مستعمل شدن تعویض کنند. وقتی کف کفش نازک می‌شود دیگر حمایت لازم را برای پا یا جذب ضربه در هنگام برخورد با زمین فراهم نمی‌کند.
در عین حال بهترین کار آن است که مردم برای پیشگیری از آسیب دیدگی ورزش‌های کم ضربه را انتخاب کنند. پیاده‌روی سریع روی سطوح نرم مثل چمن، فشار کمتری بر پاها و مفاصل زانوها به نسبت دویدن روی سطح پیاده‌رو وارد می‌کند. شنا کردن و یوگا می‌تواند با حداقل فشار بر بدن قدرت و انعطاف‌پذیری ایجاد کند.
حفظ وزن در محدوده سالم نیز می‌تواند به کاهش فشار وارد شده بر پاها کمک کند. خوردن غذای سالم و ورزش منظم راه‌های مؤثر برای مدیریت وزن محسوب می‌شوند.

درمان فاشیت پلانتار
مؤثرترین درمان برای فاشیت پلانتار اغلب شامل استراحت و مراقبت در محیط خانه است. اگر مداوای خانگی مؤثر نباشد دکتر می‌تواند درمان‌های تکمیلی ارائه دهد. اغلب درمان‌ها گزینه‌های غیر جراحی هستند و پزشکان فقط زمانی جراحی را توصیه می‌کنند که دیگر درمان‌ها پس از گذشت یک سال کارآیی نداشته باشند.

ارتوتیک
ارتوتیک یک دستگاه یا وسیله اتکایی است که می‌تواند به رفع مشکلات اسکلتی عضلانی مرتبط به استخوان‌ها، عضلات و رباط‌ها کمک کند. پوشیدن کفش‌های مناسب و استفاده از ارتوتیک‌هایی مثل کفی‌های زیرسازی کننده پا و محافظ پاشنه پا می‌تواند به رفع درد فاشیت پلانتار کمک کند. این وسایل ضربات وارد شده به پا را در هنگام ایستادن یا راه رفتن کاهش می‌دهند.

اسپلینت برای شب
مردم معمولاً در حالتی می‌خوابند که پاهای آنها ریلکس شده و به سمت پایین قرار دارد. در این وضعیت پاشنه پاها حالت شل به خود می‌گیرد که این باعث سفت شدن فاسیای پلانتار می‌شود. این وضعیت همچنین باعث می‌شود تا عضلات ماهیچه سفت شود که این می‌تواند درد قسمت قوس پا را افزایش دهد. مردم می‌توانند یک اسپلینت شبانه را برای حفظ انعطاف‌پذیری پا در طول شب استفاده کنند.

فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند به کشش عضلات برای بهبود دامنه حرکتی، کاهش درد، و تقویت روند التیام کمک کند. ماساژ درمانی می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک نماید.

داروهای ضد التهاب
کورتیزون یک داروی ضد التهاب است. تزریق کورتیزون به داخل بافت می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد. به هر حال، بهترین کار آن است که تعداد دفعات تزریق برای به حداقل رساندن خطر عوارض جانبی محدود باشد.

درمان امواج شوک
درمان امواج شوک اکستراکورپورئال یک درمان غیر جراحی است که می‌تواند روند التیام را بهبود بخشد. این روش با ریسک کم همراه بوده و غیر تهاجمی است اما برای تأیید اثربخشی آن به تحقیق بیشتری نیاز است.

عمل جراحی
اگر هیچ‌یک از درمان‌های پیش‌گفته کارآیی نداشته باشد آنگاه پزشک عمل جراحی را توصیه می‌کند. عمل جراحی برای فاشیت پلانتار عملی کم-ریسک است اما عوارض آن می‌تواند درد یا آسیب دیدن عصب را شامل شود. دو گزینه جراحی اصلی در این مورد وجود دارد:
• برگشت گاستروکنمیوس عضلات ماهیچه ساق پا را برای افزایش دامنه حرکت در ناحیه مچ پا دراز کرده، فشار وارد شده بر فاسیای پلانتار را کاهش می‌دهد. جراح این عمل را به صورت باز یا جراحی حداقل تهاجمی انجام می‌دهد که سبب کاهش زمان ریکاوری می‌گردد.
• رهش فاسیای پلانتار شامل ایجاد یک برش روی آن توسط جراح برای کاهش تنش است. مردم دارای دامنه حرکتی مناسب در ناحیه مچ پا گزینه‌های بهتری برای انجام این عمل به شمار می‌روند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر درد ادامه داشته باشد و با مداوای خانگی بهبود نیابد، مهم خواهد بود که مردم به دکتر مراجعه کنند. نادیده گرقتن فاشیت پلانتار می‌تواند به درد مداوم و احتمالاً ایجاد صدماتی بر ساختارهای پا منجر شود.
پزشک معمولاً در مورد علایم و شرح حال پزشکی شخص و همچنین عوامل مربوط به سبک زندگی که می‌توانند باعث تقویت مشکل مورد بحث باشند، سؤال می‌کند. دکتر ممکن است در صدد برییاید تا محل دقیق بروز درد را بداند و نیز این که آیا درد در برخی اوقات روز یا پس از ورزش بیشتر می‌شود.
پزشک سپس پا را در جستجوی نشانه‌های فاشیت پلانتار شامل موارد زیر معاینه می‌کند:
• درد یا حساسیت در جلو استخوان پاشنه پا
• دردی که در صورت خم کردن پا و اعمال فشار بر فاشیای پلانتار بدتر می‌شود
• محدود بودن دامنه حرکتی مچ پا
پس از رسیدن به تشخیص پزشک خواهد توانست گزینه‌های درمانی را توصیه کند.

خلاصه
فاشیت پلانتار می‌تواند باعث ایجاد درد و دشواری راه رفتن به حالت نرمال شود. به هر حال اغلب مردم از این اختلال به طور کامل بهبود می‌یابند.
درمان فاشیت پلانتار با مداواهای خانگی و تغییرات ساده مربوط به سبک زندگی به طور معمول مؤثر است. مردم می‌توانند از طریق انتخاب ورزش‌های کم-ضربه، پوشیدن کفش‌های حمایت کننده پا، و حفظ وزن در محدوده سالم ریسک فاکتورهای این بیماری را کاهش دهند./

• کلیر سیسونس، دکتر تیموتی گوسِت
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What is plantar fasciitis?
Last reviewed Fri 11 October 2019
By Claire Sissons
Reviewed by Timothy Gossett, MD