اختلال اضطراب بیماری یا بیماری خودبیمارپنداری - آنچه دانستنش نیاز است

• لِنا بورگس، تیموتی جی. لیگ
• ترجمه هستی فراست‎فر

اختلال اضطراب بیماری (بیماری خودبیمارپنداری) اختلالی در سلامت روانی است که در آن فرد دچار این نگرانی مدام است که مبتلا به بیماری است یا در بحبوحۀ ابتلاء به یک ناخوشی جدی قرار دارد.
فرد دچار اختلال اضطراب بیماری ممکن است هیچ علامت جسمانی (فیزیکی) از بیماری نداشته باشد، یا اگر هم داشته باشد این علایم بسیار خفیف باشند. دکتر حتی علی‌رغم معاینه و بررسی نمی‌‌تواند این افراد را قانع کند که آنان دچار هیچ مشکل پزشکی نیستند.
در صورت عدم درمان، اختلال اضطراب بیماری می‎‌تواند تشدید یابد و فرد را با این اعتقاد که ناخوش است دچار پریشان‌خیالی مداوم سازد، که این می‌تواند موجب بروز اختلال در زندگی روزانۀ فرد شود. اگر این باعث تشدید وضعیت گردد دکتر ممکن است تشخیص خود را به اختلال علایم بدنی تغییر دهد.

مطالب این مقاله:
• اختلال اضطراب بیماری چیست؟
• آگاهی از سلامت یا اختلال اضطراب بیماری
• علایم اختلال اضطراب بیماری
• درمان
• مدیریت
• پیام همراه

اختلال اضطراب بیماری چیست؟
اختلال اضطراب بیماری یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد دچار یک مشغلۀ ذهنی مدان در این مورد است که شاید در حال دچار شدن به یک ناخوشی جدی است یا هم‌اکنون حال بسیار ناخوشی دارد.
وقتی فردی دچار این نوع از اضطراب می‎‌شود، ممکن است تغییرات طبیعی در بدن خود را به عنوان علایم ناخوشی تفسیر کند. چیزهایی که ممکن است به غلط تفسیر شوند شامل تغییرات در موارد زیر است:
• بینایی
• الگوهای تنفس
• ضربان قلب
• تعادل
• تون عضلانی
این موضوع وضعیت را برای مبتلایان به آن بیشتر مخدوش می‌کند، و آنها سعی در تشخیص آن دارند این است که خود اضطراب می‌‌تواند سبب بروز علایم جسمانی شود. اضطراب می‌تواند باعث ایجاد حملات پانیک، و علایمی شامل موارد زیر شود:
• دردهای قفسۀ سینه
• تعریق
• احساس لرزش
• تند شدن ضربان قلب
• دشواری تنفس
• احساس غش کردن
فرد دچار اختلال اضطراب بیماری ممکن است این علایم مربوط به اضطراب را به عنوان شواهد بیشتری مبنی بر ناخوشی جدی خویش تفسیر کند.

آگاهی از سلامت یا اختلال اضطراب بیماری
این موضوعی نرمال است که فرد بخواهد سالم بماند و در صورت مشاهدۀ وجود علایمی نگرانی‌آور در بدن خود در صدد تحقیق در مورد آنها باشد. باخبر بودن از علایم و نشانه‌های اختلالات مختلف پزشکی برای صحبت با پزشک در مورد هر عامل موجب نگرانی چیز خوبی است.
مشابهاً فرد آگاه از سلامت زمانی را برای مراجعه به پزشک وقتی که دچار علایم بیماری می‎شود کنار می‌گذارد. فرد دچار اختلال اضطراب بیماری اغلب از فرط ترس از تشخیص از مراجعه به دکتر خودداری می‌کند. به این وضعیت گاه زیر عنوان "نوع مراقبت اجتنابی" اختلال اضطراب بیماری اشاره می‌‌شود.
فرد آگاه از سلامت معمولاً به نظر دکتر، هنگامی که تمامی علایم را بررسی کرده و سلامت وی را تأیید می‌‌کند، اعتماد می‌نماید.
در مقابل فرد دچار اختلال اضطراب بیماری احتمال دارد که علی‌رغم اعلام نظر پزشک در مورد سلامت وی همچنان در مورد بیمار بودن خود دچار اضطراب باشد.
در موارد شدید اختلال اضطراب بیماری، این احساسات پایدار هستند و بهبود پیدا نمی‌کنند.

علایم اختلال اضطراب بیماری
فرد دچار اختلال اضطراب بیماری ممکن است طیفی از رفتارها و احساسات مختلف را از خود بروز دهد که از جمله شامل موارد زیرند:
• تفسیر غلط تغییرات روزمرۀ بدن به عنوان علایم بیماری.
• تفسیر نادرست نشانه‌های جسمانی اضطراب به عنوان علایم بیماری (اختلال علایم سوماتیک).
• بیش‌برآورد کردن احتمال آسیب دیدگی به واسطۀ دیدن هشدارهای بهداشتی منعکس شده در اخبار یا اختلالی پزشکی که در یکی از اقوام وی بروز کرده است.
• دچار شدن به مشغلۀ ذهنی مربوط به ابتلاء به یک اختلال یا بیماری مشخص برای دستکم شش ماه.
• احساس پریشا‌ن‌حالی ناشی از این افکار، تا به حدی که باعث تأثیر گذاشتن آنها روی روابط شخصی و کاری وی شود.
• احساس اجبار در مورد ادامۀ کاوش در مورد اختلالات و بیماری‌ها و تکرار بررسی علایم.
• عدم باور تشخیص دکتر در مورد خود یا هنگامی که از بابت سلامتشان به آنها اطمینان داده می‌شود.
• نیاز مداوم به اطمینان یافتن اما در عین حال عدم باور آنها.
اختلالات نهفته یا اصلی سلامت روانی می‌توانند سبب بروز علایم اختلال اضطراب بیماری شوند یا آنها را تشدید کنند. این اختلالات شامل موارد زیرند:
• اختلال وسواس ناگزیر (OCD)
• اختلال اضطراب منتشر (جنرالیزه) (GAD)
• افسردگی
در عین حال این امکان وجود دارد فردی که دچار یک ناخوشی جسمانی است در مورد شدت یا میزان بیماری خود دچار اختلال اضطراب بیماری شود.
در این مورد، دوام نگرانی در بارۀ اختلال یا بیماری سبب بروز علایم اضطراب می‌شود. این علایم به علایم ناشی از خود بیماری اضافه می‌گردد.

درمان اختلال اضطراب بیماری
در مورد اختلال اضطراب بیماری درمان‎‌های زیر می‌توانند کمک کننده باشند:

درمان شناختی رفتاری (CBT)
در این نوع درمان، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری خود را مورد بررسی قرار دهد و راه‌‌هایی عملی را برای تغییر روشی که این افکار بر رفتار آنها آسیب می‌رساند، توسعه دهد. یک مطالعه در سال 2006 عنوان کرده است که CBT درمان مؤثری برای اختلال اضطراب بیماری است، و اثرات مثبت درازمدتی بر روی این اختلال دارد.

داروهای ضد افسردگی
اگر اختلال اضطراب بیماری از یک اختلال سلامت روانی اصلی مثل GAD یا OCD یا افسردگی نشأت گرفته باشد، داروهای ضد افسردگی می‌توانند به مداوای این اختلال کمک کنند.

مدیریت
برخی کارها هست که فرد دچار اختلال اضطراب بیماری می‌تواند برای کمک به مدیریت این وضعیت در مورد خود انجام دهد. این کارها شامل موارد زیر است:

تعیین هدف
سعی در محدود کردن تعداد موارد بررسی علایم در هر روز می‌تواند به فرد دچار اختلال اضطراب بیماری در محدود کردن اثری که این وضعیت بر زندگی روزمرۀ وی دارد، کمک کند. تعیین هدف و به تدریج جاه‌طلبانه‌تر کردن آن در هر بار که وی به هدف قبلی دست می‎‌یاید، می‌تواند کمک کننده باشد.

محدود کردن زمانی که فرد صرف دستگاه‌ها می‌کند
هر بار که فرد دچار اختلال اضطراب بیماری گوشی تلفن خود را برمی‌دارد یا از لپ‌‌تاپ استفاده می‌کند، امکان بروز وسوسۀ جستجو در مورد علایم بیماری برای وی وجود دارد. انجام چنین کاری می‌تواند باعث افزایش میزان اضطراب او در مورد آن بیماری که وی باور دارد به آن مبتلا است، ‎شود. سعی در کاهش زمان صرف شده بر روی دستگاه‌ها می‌تواند به فرد در اجتناب از چنین پیامدی کمک کند.

اجتناب از خواندن پکیج‌های پزشکی یا جزوه‌های پزشکی بیش از یک بار
همیشۀ اوقات مطالعۀ مسائل پزشکی مثل موارد مربوط به عوارض جانبی داروها ایدۀ خوبی است، اما فرد دچار اختلال اضطراب بیماری ممکن است بیش از حد در این مورد متمرکز شود. صرف یک بار خواندن فهرست این عوارض جانبی می‌تواند از ابجاد انگیزش برای این نگرانی‎های مربوط به سلامت پیشگیری کند.

ورزش و ریلکسیشن منظم
همانند هر اختلال سلامت روانی دیگری، ورزش و فعالیت‌های آرام‌بخش مثل یوگا می‌توانند کمک کننده باشند. این فعالیت‌ها به آزاد شدن اندورفین‌ها که باعث تقویت حس آرامش و کاهش اضطراب می‌شوند، کمک می‌‌کنند.

مطالب خودیاری‌دهنده بخوانید
یک مطالعه در سال 2002 پی برد که خواندن مطالب خودیاری دهنده در مورد اختلال اضطراب بیماری، در کنار درمان شناختی رفتاری می‌تواند به کاهش علایم بیماری مورد بحث کمک کند.

پیام همراه
بر مبنای اعلام BMJ، خوشبختانه اختلال اضطراب بیماری با طیفی از مداخلات مؤثر، اختلالی علاج‌پذیر است.
اگر فردی گمان دارد که دچار اختلال اضطراب بیماری است و این اختلال در او در حال شدت ‎گرفتن است، یا اگر پزشک به چنین ظنی در مورد وی رسیده باشد، برای چنین فردی قرار گرفتن در فرآیند تشخیص و درمان اموری حیاتی است.
وقتی پزشک در مورد فرد به تشخیص اختلال اضطراب بیماری رسیده باشد، فرد باید برنامۀ درمانی ارائه شده از سوی پزشک را اجراء کند. در صورت انجام چنین کاری احتمال کاهش علایم در بیمار وجود دارد./

Source:
All you need to know about illness anxiety disorder
Last reviewed Sun 5 November 2017
By Lana Burgess
Reviewed by Timothy J. Legg, PMHNP-BC, GNP-BC, CARN-AP, MCHES