داروهای ضد افسردگی و افزایش وزن - چه ارتباطی هست؟

• جین لئونارد، دکتر آلن کارتر
• ترجمه هستی فراست‎فر

داروهای ضد افسردگی سومین داروهای تجویزی در سطح ایالات متحد آمریکا هستند و توسط 11 درصد آمریکایی‎ها در سنین بالای دوازده سال مصرف می‎شوند. افزایش وزن یکی از عوارض جانبی بالقوۀ مصرف داروهای ضد افسردگی است، و بر مبنای تخمین برخی منابع 25 درصد کسانی که داروهای ضد افسردگی مصرف می‎کنند دچار افزایش وزن می‎شوند.
اگرچه واکنش‌های مربوط به داروهای ضد افسردگی خاص در میان افراد متفاوت است، برخی داروهای مزبور بیش از دیگر داروها ممکن است به افزایش وزن منجر شوند.
مطالب این مقاله:
• چرا برخی داروهای ضد افسردگی باعث افزایش وزن می‎شوند؟
• انواع داروهای ضد افسردگی مسبب افزایش وزن
• دیگر انواع داروهای ضد افسردگی
• از دکتر چه بخواهیم
• پیام همراه

چرا برخی داروهای ضد افسردگی باعث افزایش وزن می‎شوند؟
کارشناسان به طور کامل از این موضوع آگاهی ندارند که چرا داروهای ضد افسردگی در برخی مردم به افزایش وزن منجر می‎شوند. یک نظریه این است که هم متابولیسم و هم میزان گرسنگی ممکن است تحت تأثیر مصرف این داروها قرار گیرد.
همچنین خود افسردگی می‎تواند در برخی مردم سبب افزایش وزن و در دیگران باعث کاهش وزن گردد.
داروهای ضد افسردگی با سروتونین فعل و انفعال دارند، و سروتونین یک انتقال دهندۀ پیام‎های عصبی است که در عین کنترل اشتها اضطراب و خلق را تنظیم می‎کند. به طور مشخص، این تغییرات ممکن است میل به غذاهای پرکربوهیدرات مثل نان، پاستا، و دسرها را افزایش دهند.
وقتی مردم دچار افسردگی هستند، اشتهای آنها تحت تأثیر قرار می‎گیرد. در برخی مردم، این موضوع باعث افزایش میزان اشتها و گرسنگی می‌شود در حالی که دیگران اشتهای خود را از دست می‎دهند. این ممکن است ناشی از آن باشد که وقتی داروهای ضد افسردگی بر فرد تأثیر می‎کنند، اشتهای معمول برخی افراد برمی‎گردد و این موضوع بر وزن آنها تأثیر می‎گذارد.
این را نیز باید به خاطر سپرد که افسردگی می‎تواند به خستگی مزمن و عدم فعالیت منجر شود، و فقدان فعالیت جسمانی می‎تواند به افزایش وزن بینجامد.
اگر فردی در کوران مصرف داروهای ضد افسردگی دچار افزایش وزن شود، این می‎تواند علامتی در این مورد باشد که داروی مصرفی قابلیت مقابلۀ کافی با افسردگی مبتلابه فرد را ندارد.

انواع داروهای ضد افسردگی که می‎توانند باعث اضافه وزن شوند
داروهای ضد افسردگی معرفی شده در زیر بیشتر محتمل است که سبب افزایش وزن شوند:

ضد افسردگی‎های سه‎حلقه‎ای (TCAs)
داروهای ضد افسردگی سه‎حلقه‌ای که به نام ضد افسردگی‎های چرخه‎ای نیز شناخته می‎شوند برخی از اشکال اولیۀ داروهای ضد افسردگی محسوب می‎شوند.
این داروها دیگر به اندازۀ اشکال مدرن داروهای ضد افسردگی مورد تجویز قرار نمی‌گیرند زیرا می‎توانند سبب بروز عوارض جانبی مثل افزایش وزن گردند. تحقیقات قدیمی‎تر عنوان می‎کنند که دچار شدن به اضافه وزن سبب قطع مصرف این داروها توسط بسیاری از مصرف کنندگان آنها شده است.
به هر جهت داروهای ضد افسردگی سه‎حلقه‎ای می‎توانند به ویژه در افرادی که به سایر درمان‏ها پاسخ نمی‎دهند مؤثر باشند. مثال‎هایی در مورد این گروه از داروها شامل موارد زیر است:
• آمی‌تریپ‎تیلین (الاویل)
• آموکساپین
• دسی‌پرامین (نورپرامین)
• دوکسی‎پین (آداپین)
• ایمی‎پرامین (توفرانیل – پی‎ام)
• نورتریپتیلین (پاملور)
• پروتریپتیلین (ویواکتیل)
• تریمیپرامین (سورمونتیل)

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:

افسردگی چگونه به بدن آسیب می‎زند؟

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
MAOIs یکی دیگر از کلاس‌های اولیۀ داروهای ضد افسردگی هستند که با نسل‎های جدیدتر داروهای ضد افسردگی جایگزین شده‎اند. اگرچه این داروها مؤثرند در آنها گرایشی به ایجاد وزن و برخی واکنش‌های جانبی دیگر مشاهده می‎شود.
به علاوه، مردمی که MAOIs را مصرف می‎کنند ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی خود داشته باشند زیرا این داروها می‎توانند در صورت مصرف با برخی غذاها و داروها به افزایش فشار خون منجر شوند.
به هر جهت MAOIs در برخی از مردمی که به مصرف داروهای دیگر جواب نمی‌گیرند باعث کاهش و تسکین علایم افسردگی می‎شوند.
انواع MAOIs که می‎توانند به افزایش وزن منجر شوند عبارتند از:
• ایزوکاربوکسازید (مارپلان)
• فنلزین (ناردیل)
• ترانیلسیپرومین (پارنات)
یک نوع MAOI به نام سلیگیلین (ایمسام)، که نوعی داروی موضعی است که روی پوست مالیده می‎شود، با کاهش وزن در برخی استفاده کنندگان مرتبط شده است.

در زمینه بارداری بیشتر بخوانیم:

مصرف کدام داروها برای زنان باردار مجاز است؟

مهار کننده‎های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs)
رایج‎ترین داروهای تجویزی ضد افسردگی یعنی مهار کننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین با بروز کاهش وزن در استفادۀ کوتاه مدت مرتبط شده‎اند، اما این داروها در صورت استفاده در درازمدت می‎توانند باعث افزایش وزن گردند.
داروهای SSRIs شایع عبارتند از:
• سیتالوپرام (سلکسا)
• فلوکستین (پروزاک)
• پاروکستین (بریزدل، پاکسیل، پیکزیوا)
• سرترالین (زولافت)
به هر جهت افزایش وزن مرتبط به SSRIs به طول دورۀ مصرف این دارو و نیز نوع آنها بستگی دارد. برای مثال در این میان در مورد پاروکستین بیشترین احتمال برای ایجاد افزایش وزن را دارد در حالی که سرترالین کمترین احتمال را در این مورد دارد.
بر مبنای یک مطالعۀ مربوط به سال 2017، SSRIs هنگامی با افزایش وزن در مصرف کننده مرتبط هستند که مصرف کنندۀ آنها درگیر "رفتارهای ناسالم" مثل خوردن غذاهای مربوط به رژیم غذایی غربی، فقدان ورزش و مصرف سیگار باشد.

داروهای ضد افسردگی اتیپیکال
یک نوع داروهای ضد افسردگی به نام میرتازاپین (ریمرون) هم با افزایش میزان اشتها و هم افزایش وزن مرتبط شده‎اند. به هر جهت امکان افزایش وزن با این داروها کمتر است.

دیگر انواع داروهای ضد افسردگی
تمامی داروهای ضد افسردگی سبب افزایش وزن نمی‎شوند، و برخی از آنها به نسبت دیگر انواع این داروها کمتر سبب افزایش وزن می‎گردند.
داروهای ضد افسردگی که به میزان کمتری با افزایش وزن مرتبط شده‎اند شامل موارد زیر است:
• دسونلافاکسین (پریستیک)
• اسیتالوپرام (سیپرالکس، لگزاپرو)
• لوومیلناسیپران (فتزیما)
• نفازودون (سرزون)
• ونلافاکسین (افکسور)
• ونلافاکسین ئی آر (افکسور ایکس آر)
• ویلازودون (ویبرید)
• وُرتیوکستین (ترینتلکیس)
اگر به صورت دوره‌های کوتاه مدت کمتر از 6 ماه مصرف شوند، داروهای SSRIs زیر نامحتمل است که سبب افزایش وزن شوند:
• سیتالوپرام (سلکسا)
• فلوکستین (پروزاک)
• سرترالین (زولافت)
در واقع برخی از داروهای مورد استفاده برای مداوای افسردگی با کاهش وزن مرتبط شده‎اند که عبارتند از:
• بوپروپیون (آپلنزین، فورفیوو، ولبوترین)
• دولوکستین (سیمبالتا)
• سلیگیلین (ایمسام)

از دکتر چه بخواهیم
کمک گرفتن برای افسردگی مهم است، و داروهای ضد افسردگی درمان بسیار مؤثری برای بسیاری از مردم محسوب می‎شوند. به هر جهت، پیش از آغاز مصرف، مردم باید در مورد عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی با پزشک مشورت کنند تا بدانند که چه چیزی در انتظار آنها است.
مردمی که هم‎اکنون داروهای ضد افسردگی مصرف می‎کنند باید به دکتر امکان دهند تا در مورد عوارض جانبی مورد تجربۀ آنها از جمله افزایش وزن مطلع شود.
اگر فرد احساس کند که فواید دارو مثل توانایی مدیریت افسردگی بر عوارض جانبی ناشی از مصرف آن چربش دارد، دکتر ممکن است به بیمار توصیه کند که برای کاهش وزن راه‎های دیگر مثل تغییرات رژیم غذایی و فعالیت جسمانی بیشتر را هدف قرار دهد.
تحقیقات عنوان می‎کنند که ورزش می‎تواند باعث بهبود خلق و کاهش افسردگی شود. همچنین، این امکان وجود دارد که بیمار با هدف دستیابی به یک برنامۀ غذایی فاقد اثرات جانبی مضر بر درمان فرد با متخصص تغذیه مشورت کند.
فرد همچنین می‎تواند برای تنظیم دوز مصرف دارو، یا چرخش به سمت مصرف داروهای دیگر برای کاهش عوارض جانبی و مدیریت وزن با پزشک مشورت کند. برخی از اوقات تغییر دارو حتی در یک کلاس واحد دارویی باعث کاهش علایم در بیمار می‎شود.
این موضوع اهمیت دارد که فرد بدون مشورت قبلی با پزشک از داروها یا مکمل‎های کاهش وزن استفاده نکند، زیرا این داروها و مکمل‎ها می‎توانند با داروهای ضد افسردگی فعل و انفعالات منفی داشته باشند.

پیام همراه
اگرچه برخی از ضد افسردگی در بعضی از مردم به افزایش وزن منجر می‎شوند، این داروها درمان‎های مؤثری برای بسیاری از مردم دچار افسردگی محسوب می‎گردند.
مردم مصرف کنندۀ داروهای ضد افسردگی باید در مورد عوارض جانبی این داروها از جمله افزایش وزن با پزشک خود مشورت کنند. برای بسیاری از مردم، مدیریت افسردگی نسبت به کاهش وزن در اولویت قرار دارد.
برای برخی از مردم، ترکیب سبک زندگی سالم‎تر در کنار مصرف داروهای ضد افسردگی، یا چرخش به سوی مصرف دیگر داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث معکوس شدن روند افزایش وزن گردد.
هر فردی پیش از ایجاد هر گونه تغییر در داروها، رژیم غذایی یا سطح فعالیت جسمانی خود باید با پزشک مشورت کند.

در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‎شود:

نشانه‌های افسردگی خفیف کدامند؟

Source:
Antidepressants and weight gain: What's the connection?
Last reviewed Mon 25 September 2017
By Jayne Leonard
Reviewed by Alan Carter, PharmD