• علایم ناباروری مردان
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل ناباروری مردان
• ریسک فاکتورهای ناباروری مردان
• عوارض ناباروری مردان
• پیشگیری از ناباروری مردان
• تشخیص ناباروری مردان
• درمان ناباروری مردان
• سبک زندگی و مداوای خانگی
• طب جایگزین
تشخیص ناباروری مردان
بسیاری از زوج‌های دچار ناباروری با بیش از یک علت برای ناباروری مواجهند، بنابراین این احتمال وجود دارد که هم مرد و هم زن نیاز به بررسی پزشکی داشته باشند. ممکن است برای مشخص شدن علت ناباروری نیاز به انجام چند تست باشد. در برخی موارد علت ناباروری هرگز شناسایی نمی‌شود.
تست‌های ناباروری ممکن است پر هزینه بوده و توسط بیمه پوشش داده نشود.
تشخیص مشکلات ناباروری مردان معمولاً شامل موارد زیر است:
• معاینه بالینی کامل و گرفتن شرح حال پزشکی. این شامل بررسی ناحیه تناسلی و طرح پرسش‌هایی در مورد اختلالات ارثی، مشکلات مزمن سلامت، بیماری‌ها، صدمات یا اعمال جراحی آسیب زننده به باروری است. پزشک در عین حال ممکن است سؤال‌هایی در مورد عادات جنسی و رشد جنسی شخص در دوره بلوغ مطرح کند.
• آنالیز منی. نمونه منی را به روش‌های مختلفی می‌توان جمع‌آوری کرد. مرد می‌تواند از طریق خودارضایی (جلق زدن) و انزال در یک ظرف مخصوص در مطب دکتر نمونه منی مورد نیاز را فراهم کند. گاهی از اوقات مردان بر اثر باورهای مذهبی یا فرهنگی ترجیح می‌دهند تا از یک روش جایگزین به این منظور استفاده کنند. در چنین مواردی اسپرم را می‌توان با استفاده از یک کاندوم مخصوص در طول مقاربت جنسی گردآوری کرد.
منی در مرحله بعد برای شمارش اسپرم و کاوش در مورد ناهنجاری‌های مرتبط به شکل (مورفولوژی) و تحرک (جنبش) اسپرم به آزمایشگاه ارسال می‌شود. آزمایشگاه همچنین منی را برای نشانه‌های مشکلاتی مثل انواع عفونت بررسی می‌کند.
تعداد اسپرم ممکن است از یک نمونه‌گیری تا نمونه‌گیری بعدی به شکل قابل توجهی دچار نوسان شود. در بیشتر موارد برای کسب اطمینان در مورد صحت نتایج در یک دوره زمانی آنالیز منی چند بار تکرار می‌شود. اگر آنالیز اسپرم نرمال باشد، پزشک پیش از هر گونه تست تکمیلی برای مرد، احتمالاً کار را با تست شریک زن زندگی دنبال خواهد کرد.
پزشک ممکن است تست‌های تکمیلی شامل موارد زیر را برای شناسایی علت ناباروری توصیه کند:
• سونوگرافی کیسه بیضه. این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند. سونوگرافی کیسه بیضه می‌تواند به دکتر در مشاهده وجود واریکوسل یا دیگر مشکلات مرتبط به بیضه‌ها و ساختارهای حمایتی کمک کند.
• تست هورمون. هورمون‌های تولید شده توسط غده هیپوفیز، هیپوتالاموس و بیضه‌ها در رشد جنسی و تولید اسپرم نقش دارند. ناهنجاری‌های موجود در دیگر سیستمها نیز می‌توانند عاملی برای تقویت احتمال ناباروری باشند. یک تست خون سطح هورمون تستوسترون و دیگر هورمون‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
• آنالیز ادرار پس از انزال. وجود اسپرم در ادرار می‌تواند نشان دهنده این باشد که اسپرم مرد به جای خروج از سوراخ سر آلت در طول انزال به عقب برگشته وارد مثانه می‌شود (انزال رتروگراد یا انزال قهقرایی).
• تست‌های ژنتیک. وقتی تراکم اسپرم بسیار کم باشد آنگاه احتمال وجود یک مشکل ژنتیکی مطرح خواهد بود. یک آزمایش خون می‌تواند نشان دهد که آیا تغییرات قابل توجهی در کروموزوم Y - نشانه‌های یک ناهنجاری ژنتیکی - وجود دارد. تست ژنتیکی را می‌توان با هدف تشخیص انواع مختلف سندرم‌های مادرزادی یا ارثی مورد استفاده قرار داد.
• بیوپسی بیضه. بیوپسی بیضه شامل گرفتن نمونه از بیضه با سوزن است. اگر نتایج بیوپسی بیضه نشان دهنده نرمال بودن تولید اسپرم باشد، مشکل شخص احتمالاً ناشی از وجود انسداد یا مشکلی دیگر در انتقال اسپرم است.
• تست‌های تخصصی عملکرد اسپرم. تعدادی از تست‌ها برای بررسی میزان بقاء اسپرم پس از انزال، میزان قدرت نفوذ آنها در تخمک زن و احتمال وجود مشکلاتی در اتصال به تخمک در دسترس است. به طور کلی، این تست‌ها به ندرت انجام می‌شوند و اغلب تغییرات قابل توجهی در توصیه‌های درمانی ایجاد نمی‌کنند.
• سونوگرافی ترانس‌رکتال. یک وسیله کوچک چرب شده گُرز مانند مانند داخل راست روده می‌شود. این گُرزک به پزشک امکان می‌دهد تا پروستات را بررسی کرده و نشانه‌های مربوط به انسداد لولههای حامل اسپرم را جستجو کند (مجاری انزالی و وزیکول‌های سمینال).
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
ناباروی زنان - علایم و علل
ناباروی زنان - تشخیص و درمان
درمان ناباروری مردان
اغلب اوقات علت دقیق ناباروری را نمی‌توان تعیین کرد. اما حتی در صورتی که علت دقیق بروز این مشکل آشکار نشود پزشک ممکن است بتواند درمان‌ها یا اقدامات منجر به ایجاد نطفه را توصیه کند.
در موارد ناباروری بررسی زن شریک جنسی مرد نیز توصیه می‌شود. این می‌تواند به روشن شدن این موضوع کمک کند که آیا زن نیز نیاز به درمان خاصی نیاز دارد، یا اگر نیاز باشد از فرآیند تکنیک‌های کمک به باروری استفاده می‌شود.
درمان‌های مربوط به ناباروری مردان شامل موارد زیر است:
• جراحی. برای مثال، واریکوسل را اغلب می‌توان با عمل جراحی تصحیح کرد یا همین موضوع در مورد ترمیم مجرای وابران مصداق دارد. وازکتومی را می‌توان معکوس کرد. در موارد عدم وجود اسپرم در انزال، اسپرم را می‌توان با استفاده از تکنیک‌های بازیابی اسپرم به طور مستقیم از بیضه یا اپیدیدیمس گرفت.
• درمان عفونت. داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند عفونت دستگاه تولید مثل را درمان کنند اما همیشه اوقات باعث تجدید باروری نمی‌شوند.
• درمان مشکلات مقاربت جنسی. دارو یا مشاوره می‌تواند به بهبود باروری در اختلالاتی مثل اختلال نعوظ یا انزال زودرس کمک کند.
• داروها و درمان‌های هورمونی. در مواردی که ناباروری نتیجه بالا یا پایین بودن میزان برخی هورمون‌ها یا مشکلات مربوط به کاربرد هورمون‌ها توسط بدن باشد، پزشک می‌تواند درمان جایگزینی هورمون یا دارو توصیه کند.
• فناوری کمک باروری (ART). درمان مزبور شامل گرفتن اسپرم از طریق انزال نرمال، استخراج آن با عمل جراحی یا از طریق گرفتن اسپرم از شخص اهداء کننده است، که اتخاذ تصمیم در این باره به شرایط خاص و تمایلات اشخاص بستگی دارد. در مرحله بعد اسپرم داخل دستگاه تناسلی زن قرار داده شده یا برای باروری در محیط آزمایشگاهی یا تزریق اسپرم سیتوپلاسمیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چه موقعی درمان کارآیی ندارد
در موارد نادر مشکلات ناباروری مردان قابل درمان نیست، و برای مرد امکان بچه‌دار شدن وجود ندارد. در این موارد پزشک ممکن است به فرد و شریک جنسی او بررسی روش‌های استفاده از اهداء کننده یا قبول فرزند خوانده را توصیه کند.
سبک زندگی و مداوای خانگی
برخی قدم‌ها هست که می‌توان در محیط خانه برای افزایش شانس تحقق بارداری به پیش برداشت:
• افزایش میزان سکس. داشتن سکس به صورت هر روزه یا یک روز در میان در فاصله حداقل چهار روز مانده به تخمک‌گذاری شانس باردار شدن زن را افزایش می‌دهد.
• داشتن سکس در زمان امکان باروری. احتمال باردار شدن زن در هنگام تخمک‌گذاری وجود دارد که در میانه چرخه عادت ماهانه، بین پریودها رخ می‌دهد. این باعث اطمینان از این می‌شود که اسپرم، که می‌تواند چند روز به بقاء خود ادامه دهد، در زمان امکان‌پذیر بودن القاء در دسترس است.
• خودداری از کاربرد لوبریکانت. محصولاتی مثل استروگلید یا ژله K-Y، لوسیون‌ها، و بزاق دهان می‌توانند باعث اختلال در حرکت و عملکرد اسپرم شوند. مردم باید در مورد چرب کننده‌های ایمن برای اسپرم از پزشک سؤال کنند.
طب جایگزین
شواهد مربوط به امکان یا میزان کمک مکمل‌ها یا گیاهان دارویی برای افزایش ناباروری مردان هنوز محدود است. هیچ‌یک از این مکمل‌ها هیچ اختلال زیربنایی خاصی، مثل نقص مجرای اسپرم یا اختلال کروموزومی را درمان نمی‌کند. برخی مکمل‌ها ممکن است فقط در صورتی که شخص دچار کمبودی باشد مفید واقع شوند.
مکمل‌های دارای پشتوانه تحقیق که نشان دهنده فواید بالقوه در بهبود تعداد یا کیفیت اسپرم بوده‌اند عبارتند از:
• دانه سیاه (نیگلا ساتیوا)
• کوآنزیم Q10
• فولیک اسید
• شاه‌بلوط هندی (اِیسکین)
• ال-کارنیتین
• جینسنگ پاناکس
• زینک
پیش از شروع مصرف مکمل‌های رژیم غذایی برای مرور خطرات و فواید این نوع درمان با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی مکمل‌ها در صورت مصرف به میزان زیاد (مگادوز) یا بر اثر مصرف طولانی مدت می‌توانند مضر باشند./
برای مطالعه قسمت اول مقاله روی همین سطر کلیک کنید
• مایو کلینیک
• ترجمۀ فرهنگ راد
نظرات (0)