• کریستین نوردکویست، دکتر تامس دی. چیامپاس
• ترجمۀ فرهنگ راد

مرور اجمالی
ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) سندرمی است که به علت ویروسی به نام HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) ایجاد می‎شود. این بیماری سیستم ایمنی را دگرگون، و مردم را در برابر عفونت‎ها و بیماری‎ها آسیب‌پذیرتر می‎کند. این آسیب‌پذیری با پیشرفت سندرم بیشتر می‎شود.
ویروس HIV را در تمامی بافت‎های بدن می‎توان یافت اما انتقال آن به واسطۀ مایعات بدن فرد عفونی شده (منی، مایعات واژن، خون، و شیر پستان) انجام می‎شود.

• برای مطالعۀ منشأ HIV و ایدز روی لینک زیر کلیک کنید:
HIV از کجا آمده است؟

اچ آی وی (HIV) و ایدز (AIDs): چیستند؟
HIV یک ویروس است، که به سلول‎های T (سلول‎های CD-4) در سیستم ایمنی حمله می‎کند. ایدز نوعی سندرم است که در مرحلۀ پیشرفتۀ عفونت HIV بروز می‎کند.
عفونت HIV می‎تواند سبب بروز ایدز شود. به هر جهت، این امکان وجود دارد که فرد دچار عفونت HIV شود اما بیماری وی به مرحلۀ ایدز گسترش پیدا نکند. بدون درمان، عفونت HIV می‎تواند پیشرفت کند، و در نهایت، این عفونت در بخش اعظم موارد به ایدز منجر می‎شود. وقتی فردی با تشخیص ابتلا به ایدز مواجه شود، این تشخیص برای بقیۀ عمر در تاریخچۀ پزشکی وی ثابت خواهد ماند.

علل HIV و ایدز
HIV یک رتروویروس است که دستگاه‎های حیاتی بدن و سلول‎های سیستم ایمنی انسان را عفونی می‎کند.
این ویروس در صورت عدم درمان ضد رترویروسی (ART) – نوعی دارودرمانی که روند رشد ویروس‌های جدید HIV را کند یا از آنها پیشگیری می‎‌کند – پیشرفت خواهد کرد.
نرخ پیشرفت ویروس در میان افراد مختلف بسیار متفاوت است و به عوامل گوناگونی بستگی دارد.
این عوامل سن بیمار، توانایی بدن برای دفاع در برابر HIV، دسترسی فرد به مراقبت‎های پزشکی، وجود یا عدم وجود عفونت‎های دیگر، تاریخچۀ ژنتیکی فرد عفونی شده، مقاومت در برابر برخی نژادهای HIV و موارد دیگر را شامل می‎شود.

HIV چگونه منتقل می‎شود؟

انتقال جنسی - این عفونت از راه تماس جنسی (مقعدی، تناسلی، یا مخاط غشاهای دهان) قابل انتقال است. این اتفاق می‎تواند در صورت داشتن سکس بدون حفاظ شامل سکس واژنی، دهانی، و مقعدی یا به اشتراک گذاشتن اسباب‎بازی‎های جنسی فرد مبتلا به HIV بروز کند.

انتقال پیش از تولد – مادر می‎تواند عفونت را در طول فرآیند تولد بچه، بارداری و نیز در دوران شیردهی به فرزند خویش منتقل کند.

انتقال خون – خطر انتقال HIV از طریق تزریق خون اکنون به میزان زیادی در کشورهای توسعه یافته کاهش پیدا کرده است، که این را باید مدیون غربالگری بسیار دقیق و پیشگیری‎های انجام شده باشیم. به هر جهت، در میان معتادان مواد مخدر تزریقی یا استفاده کننده از مواد مخدر تزریق داخل وریدی، استفادۀ مجدد و اشتراکی از سرنگ‎های آلوده به خون عفونی شده توسط HIV بسیار خطرناک است.
• برای مطالعه در مورد شیوۀ جایگیری ویروس HIV در بدن روی لینک زیر کلیک کنید:
HIV چگونه وارد هسته سلول ایمنی می‎شود

علایم HIV
در اکثر موارد علایم HIV نتیجۀ عفونت‎های ایجاد شده توسط باکتری‎ها، ویروس‎ها، قارچ‎ها، و / یا انگل‎ها است.
این اختلالات معمولاً در مردم دارای سیستم ایمنی سالم بروز نمی‎کنند، چرا که سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت حمایت و محافظت می‎کند.

علایم عفونت اولیۀ HIV
بسیاری از افراد دچار HIV به مدت چندین ماه یا حتی یک سال پس از عفونی شدن علامتی در خود ندارند. دیگر مبتلایان ممکن است علایم شبه آنفولانزا را به طور معمول 2 تا 6 هفته پس از ابتلاء توسط ویروس از خود بروز دهند.
علایم عفونت اولیۀ HIV می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• تب
• لرز
• درد مفاصل
• درد عضلات
• زخم گلو
• تعریق (مشخصاً در اوقات شب)
• تورم غدد
• بروز راش سرخ رنگ
• خستگی
• ضعف
• کاهش وزن ناخواسته

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

داروهای مورد تأیید FDA برای HIV و کارکرد آنها

HIV فاقد علامت
در بسیاری از موارد، پس از ناپدید شدن علایم اولیه، برای چندین سال بیمار دیگر هیچ‎گونه علامتی از عفونت نشان نمی‎دهد.
در طول این دوره، ویروس گسترش خود و صدمه زدن به سیستم ایمنی را ادامه می‎دهد. بدون درمان با داروهای متوقف کنندۀ تکثیر HIV، این فرآیند به طور متوسط می‎تواند تا 10 سال ادامه یابد. فرد دچار عفونت اغلب اوقات هیچ علامتی ندارد، خوب به نظر می‎رسد، و سالم می‎نماید.

مرحلۀ بعد عفونت HIV
در صورت عدم درمان، HIV توانایی بدن برای مقابله با عفونت را تضعیف می‎کند. فرد نسبت به بیماری‎های جدی آسیب‌پذیر می‎شود. این مرحله از عفونت به نام ایدز شناخته می‌شود.
علایم مرحلۀ بعدی عفونت HIV می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• تاری دید
• اسهال، که معمولاً مداوم یا مزمن است
• سرفۀ خشک
• تب بالای 37 درجۀ سانتی‎گراد که برای هفته‎ها ادامه دارد
• تعریق‎های شبانه
• خستگی مداوم
• تنگی نفس (دیس‌پنه)
• تورم غدد که برای هفته‌ها ادامه پیدا می‎کند
• کاهش وزن ناخواسته
• بروز نقاط یا دانه‌های سفید رنگ روی زبان یا درون دهان
در طول مرحلۀ بعدی عفونت HIV، خطر ابتلاء به بیماری‎های کشنده در بیمار بسیار بیشتر است. بیماری‎های کشنده را می‎توان تحت کنترل قرار داد، از آنها اجتناب و یا آنها را به طور کامل با استفاده از دارو درمان کرد، که اغلب شامل درمان HIV است.
• برای مطالعه در مورد جدول زمانی پیشرفت ویروس HIV روی لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت کلیک کنید
جدول زمانی HIV: علایم بیماری چطور تغییر می‎کنند؟

افسانه‎ها و واقعیت‎ها در مورد HIV و ایدز
درک و دریافت‎های غلط متعددی در مورد HIV و ایدز وجود دارد. ویروس HIV از طرق زیر قابل انتقال نیست:
• دست دادن
• در آغوش گرفتن
• بوسه
• عطسه
• لمس پوست فاقد جراحت
• استفاده از توالت مشترک
• استفادۀ مشترک از یک حوله
• استفادۀ مشترک از کارد و چنگال
• تنفس دهان به دهان
• یا دیگر اشکال "تماس تصادفی"

تشخیص HIV و ایدز
بر مبنای تخمین CDC از هر 8 آمریکایی HIV مثبت یک نفر از ابتلا خود به این ویروس بی‎خبر است.

تست‎های خون HIV و نتایج
تشخیص از طریق انجام تست خون انجام می‎شود که به طور خاص برای ویروس طراحی شده است. اگر ویروس HIV در تست خون مشخص شود، نتیجۀ تست "مثبت" تلقی می‎شود. خون بیمار پیش از اعلام نتیجۀ مثبت به وی چند بار مورد آزمایش مجدد قرار می‎گیرد.
اگر فردی در معرض تماس با ویروس قرار گرفته باشد این موضوع حیاتی است که در اسرع وقت مورد آزمایش قرار گیرد. هر قدر تشخیص HIV زودتر صورت گیرد، احتمال موفقیت درمان بیشتر خواهد بود. کیت تست‎ خانگی HIV نیز در این مورد می‎تواند مفید باشد.
پس از عفونی شدن با HIV، 3 هفته تا 6 ماه طول می‎کشد تا ویروس در تست مشخص گردد. تست مجدد ممکن است ضروری باشد. اگر زمان مربوط به خطر بروز عفونت در فرد حدود شش ماه قبل بوده باشد، می‎توان تست را در مورد وی بلافاصله انجام داد. به هر حال متخصصان اصرار دارند که در طول چند هفته بعد تست مجدداً تکرار شود.
• برای مطالعه در مورد کیت‎های تست خانگی برای HIV روی لینک زیر کلیک کنید:
کیت‎های خانگی تست HIV: کاربردها، آنچه انتظار می‎رود و فواید

درمان ایدز
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای HIV یا ایدز وجود ندارد. درمان‎ها می‎توانند روند بیماری را کند کنند - و به اغلب بیماران عفونی شده فرصت استفاده از یک زندگی طولانی و نسبتاً سالم را بدهند. بر مبنای دستورالعمل منتشر شده در سال 2013 متعلق به WHO، درمان ضد رتروویروسی HIV موضوعی حیاتی است - این درمان کیفیت زندگی را بهبود می‎بخشد، طول عمر بیمار را افزایش، و خطر انتقال بیماری را کاهش می‎دهد. در حال حاضر هیچ واکسن یا معالجۀ قطعی برای HIV وجود ندارد، اما درمان‎هایی در دسترس است که مؤثرتر از گذشته هستند و بهتر تحمل می‎شوند - این درمان‎ها می‎توانند سلامت عمومی بیمار را بهبود ببخشند و کیفیت زندگی را به شکل قابل ملاحظه‎ای با استفاده از فقط یک قرص در طول روز ارتقاء دهند.

قرص‌های اورژانسی HIV (پروفیلاکسی پساتماس)
اگر فردی بر این باور باشد که در فاصلۀ هفتاد و دو ساعت اخیر (3 روز) در معرض تماس با ویروس HIV قرار گرفته است، داروهای ضد HIV موسوم به PEP (پروفیلاکسی پساتماس یا پیشگیری پس از ابتلا) ممکن است بتوانند عفونت را متوقف کنند. این درمان باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از تماس با ویروس انجام شود.
PEP یک درمان بسیار وابسته به زمان است که در حدود 4 هفته یا در کل 28 روز طول می‎کشد. این درمان می‎تواند با عوارض جانبی نامطبوع همراه باشد (اسهال، استفراغ، و سردرد).
پس از تشخیص HIV مثبت، تست‎های منظم خون برای پایش پیشرفت ویروس پیش از آغاز درمان ضروری هستند. درمان برای کاهش سطح HIV در خون طراحی شده، و دارای فواید متعددی است.
HIV با استفاده از ضد رتروویروس‎ها (ARVs) تحت درمان قرار می‎گیرد. این درمان با عفونت HIV مقابله و گسترش ویروس در بدن را کند می‎کند. به طور کلی، بیمار ترکیبی از داروهای موسوم به HAART (درمان ضد رتروویروسی بیش فعال) یا cART (درمان ترکیبی ضد رتروویروسی) دریافت می‎کند.
ترکیب داروها برای هر بیمار خاص به طور شخصی تنظیم می‎شود. درمان HIV معمولاً دایمی و مادام‎العمر است. درمان مزبور بر اساس دوزهای روتین انجام می‎شود. قرص‎ها باید همیشه بر اساس یک جدول زمان‎بندی شده مصرف شوند. هر کلاس ARVs عوارض جانبی متفاوتی دارد، اما برخی عوارض جانبی شایع ممکن است شامل تهوع، خستگی مزمن، اسهال، سردرد، راش پوستی، یا تلون خلق و خو باشد.

طب مکمل یا جایگزین
اگرچه طب جایگزین یا مکمل مثل استفاده از انواع داروهای گیاهی در سطح گسترده مورد استفاده قرار می‎گیرد، اثربخشی آن به اثبات نرسیده است. بر مبنای برخی مطالعات محدود، مکمل‎های ویتامین یا مواد معدنی می‎توانند در سلامت کلی فرد مؤثر باشند. به بیماران توصیۀ اکید می‎شود که در مورد این گزینه‌های درمانی با پزشک مشورت کنند مخصوصاً به این دلیل که برخی از این گزینه‌ها، حتی مکمل‎های ویتامینی، ممکن است با داروهای ARVs دارای فعل و انفعال منفی باشند.

پیشگیری از HIV
برای پیشگیری از ابتلا به عفونت HIV متخصصان مراقبت‎های بهداشتی موارد زیر را توصیه می‎کنند:

سکس محافظت شده - سکس بدون استفاده از کاندوم می‎تواند فرد را در معرض ابتلا به HIV و دیگر عفونت‎های قابل انتقال جنسی (STIs) قرار دهد. HIV می‎تواند از طریق سکس کنترل نشده گسترش یابد (واژینال، دهانی، و / یا مقعدی). این بیماری همچنین از طریق استفادۀ مشترک از اسباب‌بازی‎های سکسی متعلق به فرد مبتلا به HIV قابل انتقال است. کاندوم باید در هر وهله رابطۀ جنسی مورد استفاده قرار گیرد.

سوءمصرف مواد مخدر و سرنگ مشترک – استفاده از مواد مخدر داخل وریدی یکی از عوامل مهم انتقال HIV در کشورهای توسعه یافته است. سرنگ‎های مشترک می‎توانند کاربران خود را در معرض ابتلا به HIV و دیگر ویروس‎ها مثل هپاتیت C قرار دهند. اگر فردی نیازمند کاربرد سرنگ است باید از یک سرنگ تمیز، استفاده نشده و غیر مشترک استفاده کند.

تماس با مایعات بدن – تماس با HIV را می‏توان با رعایت پرهیزهای مربوط به کاهش خطر تماس با خون آلوده کنترل کرد. در تمامی موارد، کارکنان بخش خدمات درمان و بهداشت باید از محافظ (دستکش، ماسک، محافظ‌های چشم، حایل و لباس) استفاده کنند. شستشوی مکرر و کامل پوست بلافاصله بعد از تماس با خون آلوده یا دیگر مایعات بدن می‎تواند خطر عفونت را کاهش دهد.

بارداری – برخی داروهای ARVs می‎توانند برای جنین یا بچۀ نازاده مضر باشند. اما یک برنامۀ درمانی مؤثر می‎تواند از انتقال HIV از مادر به فرزند پیشگیری کند. پرهیزها باید در راستای تلاش برای حفظ سلامت بچه متمرکز شود. وضع حمل از طریق سزارین ممکن است ضروری باشد. مادران آلوده به HIV نباید به بچه شیر دهند.

آموزش – آموزش بهداشتی یک عامل مهم در کاهش رفتار مخاطره‎آمیز است.

مدیریت HIV

مداومت – درمان HIV مؤثر است به شرطی که بیمار مقید باشد و داروهای مورد استفاده را به موقع و درست مصرف کند. عدم مصرف دارو حتی در چند دوز کوچک می‎تواند باعث به خطر افتادن کل روند درمان شود. یک روال روزانه و روشمند باید بر مبنای سبک زندگی و جدول زمان‎بندی برنامه‎های وی تنظیم شود. برنامۀ درمانی یک بیمار ممکن است با برنامۀ مربوط به بیمار دیگر یکی نباشد.

سلامت کلی - برای بیماران حیاتی است که داروهایشان را درست مصرف و از ابتلا به بیماری‌های دیگر اجتناب کنند. بیماران باید در تلاش باشند تا سلامت کلی خود را بهبود ببخشند و خطر ابتلا به بیماری را با ورزش منظم، تغذیۀ سالم و ترک سیگار کاهش دهند.

پرهیزهای تکمیلی - مردم دچار HIV باید بسیار مراقب باشند تا از تماس با عفونت دور باشند. آنها باید در مورد نزدیک شدن به حیوانات مراقبت لازم را به خرج دهند، از تماس با بستر گربه، و مدفوع حیوان و نیز پرندگان خودداری کنند. شستشوی دقیق و مداوم دست امری قابل توصیه است.

بیماری درازمدت - HIV یک بیماری درازمدت است و بنابراین بیماران باید در تماس منظم با مراقبان بهداشتی خود قرار داشته باشند. برنامۀ درمانی بیماران HIV به طور منظم مرور می‎شود.

روان‎شناختی - باورهای غلط در مورد HIV و ایدز در حال رنگ باختن است. به هرجهت، داغ ننگ ابتلا به این بیماری در بخش‌های وسیعی از جهان همچنان به قوت خود باقی است. مردم دچار این بیماری ممکن است خود را جداافتاده از اجتماع، طرد شده، مورد تبعیض یا در حالت قرنطینه احساس کنند.
تشخیص ابتلا به HIV می‎تواند برای بیمار بسیار پریشانی‌آور باشد، و احساس اضطراب یا افسردگی در این بیماران عمومیت دارد. در صورت ابتلا به هر یک از این علایم، بیمار باید در جستجوی دریافت کمک‎های فوری باشد.

Source:
HIV and AIDS: Causes, symptoms, and treatments
Last updated Fri 24 March 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Thomas D. Chiampas, Pharm.D., BCPS, AAHIVP