تزریق ویتامین B12

• جین لئونارد، دکتر سوزان فالک
• ترجمه هستی فراست‌فر

تزریق‌های ویتامین B12 روشی است که می‌توان برای درمان کمبود ویتامین B12 تجویز کرد.
کمبود مواد مغذی حیاتی می‌تواند به مجموعه‌ای از مشکلات مرتبط به سلامت منجر شود که طیفی از خستگی مزمن تا تغییرات نورولوژیک پایدار را شامل می‌شود.

مطالب این مقاله:
• ویتامین B12 چیست؟
• چه کسی باید تزریق ویتامین B12 انجام دهد؟
• فواید تزریق‌های B12
• عوارض جانبی و خطرات بالقوه

تزریق‌های ویتامین B12 چیست؟
ویتامین B12 یک ویتامین محلول در آب است که نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن شامل موارد زیر بر عهده دارد:
• سنتز DNA
• تولید انرژی
• سلامت سلول عصبی
• تشکیل گلبول‌های قرمز خون
• عملکرد نورولوژیک
B12 در بسیاری از منابع غذایی (عمدتاً منابع غذایی حیوانی) وجود دارد، که در آنها این ویتامین به مولکول‌های پروتئین موجود در غذاها متصل شده است.
ویتامین B12 در طول فرآیند هضم غذا از پروتئین جدا می‌شود و در جریان خون حل می‌گردد.
برای رها شدن ویتامین از پروتئین وجود اسید معدۀ متناسب مورد نیاز است، و نیز ماده‌ای موسوم به عامل طبیعی (ذاتی) برای اطمینان از جذب آن ضروری است.
افرادی که قادر به جذب کامل ویتامین B12 نیستند ممکن است دچار کم‌خونی فقر آهن باشند، که نوعی از آنمی است که بر مبنای فقدان عامل طبیعی مشخص می‌شود.
میانگین مصرف روزانۀ ویتامین B12 بر مبنای توصیۀ "ادارۀ مکمل‌های رژیم غذایی" 2.4 میکروگرم برای مردان و زنان بالای 14 سال است. زنان باردار و شیرده اندکی بیشتر از این میزان یعنی به ترتیب به 2.6 و 2.8 میکروگرم از این ویتامین به صورت روزانه نیاز دارند.

تزریق‌های B12: ویتامین B12 سنتتیک
در کنار مصرف ویتامین B12 از منایع غذایی، امکان گرفتن آن از طریق یک ویرایش ساخت انسان این مادۀ غذایی به نام سیانوکوبالامین وجود دارد.
تزریق‌های‌ ویتامین B12 تزریق‌های حاوی مقادیر بالای سیانوکوبالامین است. این تزریق‌ها، که فرد می‌تواند آنها را توسط شخص خود یا توسط دکتر انجام دهد، قادرند سریعاً کمبود یا فقر ویتامین B12 را در فرد دچار این معضل برطرف کنند.
سیانوکوبالامین به شکل مایع، قرص و کپسول نیز در دسترس است. برخی غذاها مثل حبوبات و شیر غیر لبنی و ماست ممکن است با شکل انسان ساختۀ ویتامین B12 غنی شوند.

چه کسی باید تزریق ویتامین B12 انجام دهد؟
اگرچه مکمل‌های B12 و غذاهای غنی شده با این ویتامین به آسانی در دسترسند، تزریق‌های B12 تنها از طریق تجویز پزشک در دسترس است و بنابراین یک تشخیص بالینی در این مورد همیشه مورد نیاز است.
به خاطر داشتن این موضوع مهم است که پایین بودن مقادیر این ویتامین در افراد بزرگسال سالم مورد نادری است زیرا کبد انسان منبع ویتامین B12 را برای چند سال ذخیره می‌کند.
به هر جهت، برخی از مردم بیش از دیگران در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند و ممکن است مایل به بحث در مورد امکان استفاده از تزریق‌های B12 با پزشک باشند. گروه‌های در معرض ریسک کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

افراد دارای نشانه‌های کمبود ویتامین B12
هر فردی که دچار هر گونه نشانۀ کمبود ویتامین B12 یا آنمی فقر آهن است باید بلافاصله با پزشک مشورت کند.
برخی علایم و نشانه‌های شایع کمبود ویتامین B12 عبارتند از:
• کاهش عملکرد شناختی، مثل دچار شدن به مشکلات یادگیری و ادراک مسایل
• خستگی مزمن
• لتارژی
• یبوست
• دچار شدن به حالت غش
• افسردگی یا تحریک‌پذیری
• سردرد
• دشواری در حفظ تعادل
• درد، ورم زبان، که امکان دارد دچار رنگ پریدگی شده یا بیش از حد دچار حالت سرخی شود
• شدت گرفتن ضربان قلب
• زخم دهان
• پارستزی
• تغییرات بینایی

ریسک فاکتورهای کمبود ویتامین B12
همچنین ریسک فاکتورهای مندرج در فهرست زیر شانس ابتلا به کمبود ویتامین B12 را افزایش می‌دهند:
• سوء مصرف الکل
• دخانیات
• برخی داروها شامل داروهای ضد اسید و بعضی داروهای دیابت نوع 2
• ابتلا به اختلال خودایمنی مرتبط به غدد درون‌ریز مثل دیابت یا اختلال تیروئید
• استفاده از رژیم گیاهخواری یا گیاه‌خوار بودن
• برخی اختلالات دستگاه گوارش مثل بیماری کرون
• بای‌پس گوارشی یا برداشتن بخشی از معده
• پیری

مردم دچار مشکلات گوارشی
دستگاه گوارش دچار اختلال در عملکرد ممکن است مانع ترشح یا جذب ویتامین B12 شود. به این دلیل، افراد دچار اختلالاتی مثل بیماری سلیاک و بیماری کرون ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلا به کمبود ویتامین B12 قرار داشته باشند.
افرادی که تحت جراحی دستگاه گوارش قرار گرفته‌اند، شامل مورد جراحی کاهش وزن، ممکن است میزان کمتری از سلول‌های مورد نیاز برای ترشح اسید معده و عامل طبیعی را داشته باشند. در نتیجه، آنها ممکن است برای جذب B12 دچار مشکل شوند.
تزریق‌های ویتامین B12 بیش از مکمل‌های خوراکی می‌توانند برای مردم دچار مشکلات دستگاه گوارش مفید باشند زیرا در این تزریق‌ها گرایشی به بای‌پس این نواحی مشاهده می‌شود.

کهنسالان
تحقیقات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین B12 در افراد سالمند بیش از افراد زیر سن 65 سال شایع است.
افراد سالمندی که دچار این مشکل می‌شوند در عین حال دچار کاهش میزان تولید اسید معده شامل التهاب معده (گاستریت اتروفیک) هستند.
به علاوه، میزان کمتر اسید معده می‌تواند محرک رشد برخی باکتری‌ها در روده شود که ویتامین B12 را مصرف می‌کنند، و این به نوبۀ خود باعث کاهش مقدار کل ویتامین مزبور در بدن می‌شود.
"انستیتو پزشکی" توصیه می‌کند که افراد بالای 50 سال نیازهای خود نسبت به ویتامین B12 را با استفاده از غذاهای غنی شده یا مکمل‌ها تأمین کنند، زیرا به نظر می‌رسد ویتامین‌های دست‌ساز انسان سریع‌تر از اشکال طبیعی ویتامین مزبور جذب بدن می‌شوند.

گیاهخواری و گیاه‌خواران
از آنجا که ویتامین B12 عمدتاً در ماهی، تخم مرغ و لبنیات وجود دارد، افرادی که این گروه غذاها را مصرف نمی‌کنند در خطر کمبود ویتامین B12 قرار دارند و بنابراین از تزریق‌های منظم B12 یا استفاده از دیگر مکمل‌ها سود می‌برند.
تحقیق منتشر شده در "نشریه تغذیه بالینی اروپا" نشان می‌دهد که پیروان رژیم گیاهخواری و افراد صرفاً گیاهخوار دارای سطح پایین‌تری از ویتامین B12 هستند.
از جمع 232 مطالعۀ مربوط به گیاهخواری، بیش از نیمی از مطالعات به عنوان کمبود ویتامین B12 طبقه‌بندی شدند. کمبود ویتامین B12 در 7 درصد مطالعات مربوط به گیاهخواران و فقط در یکی از مطالعات همه‌چیزخوارها مشاهده شد.
زنان باردار گیاهخوار یا آنهایی که از مصرف فرآورده‌های حیوانی خودداری می‌کنند به طور مشخص باید مکمل‌ها یا غذاهای غنی شده با این ویتامین را مصرف کنند، زیرا ویتامین B12 به واسطۀ جفت به جنین و شیر پستان انتقال پیدا می‌کند.
اطفال دچار کمبود ویتامین B12 ممکن است دچار مشکلات شدید و پایدار نورولوژیک شوند.

فواید تزریق‌های ویتامین B12
چند دلیل برای توجیه استفاده از تزریق‌های ویتامین B12 شامل موارد زیر وجود دارد:

کاهش ریسک کمبود ویتامین B12 و عوارض مرتبط
آشکارترین فایدۀ دریافت تزریق‌های ویتامین B12 درمان کمبود این ویتامین و اجتناب از ابتلاء به علایم مرتبط به این کمبود است.
به علاوه، تزریق‌های B12 ریسک برخی عوارض جدی مرتبط به کمبود ویتامین B12 شامل موارد زیر را کاهش می‌دهد:
• بیماری قلبی
• اختلالات انحطاط عصبی
• مشکلات مربوط به هماهنگی اعضاء بدن (آتاکسی)
• نوروپاتی محیطی
• کاهش بینایی
• ناباروری (اگرچه این مورد معمولاً با درمان ویتامین B12 رفع می‌شود)
• آسیب لولۀ عصبی در نوزادان بچه‌های مادران مبتلا به کمبود ویتامین B12

سطح بالای جذب و ترکیب غذا توسط بدن
تزریق‌های‌های B12 معده را بای‌پس کرده و مستقیماً در جریان خون جذب می‌شوند.
بنابراین این تزریق‌ها در مقایسه با مکمل‌های خوراکی ویتامین برای افراد دچار مشکلات گوارشی گزینۀ بهتری محسوب می‌شوند و این موضوع شامل افراد کهنسال نیز می‌شود که میزان اسید معده و عامل طبیعی در آنها کمتر است.

عوارض جانبی و ریسک‌های بالقوه
هیچ محدودیتی در میزان بالای مصرف ویتامین B12 وجود ندارد زیرا خطر مسمومیت بر اثر اوردوز مصرف آن بسیار ناچیز است.
در هر حال تزریق‌های‌های ویتامین B12 ممکن است برخی عوارض جانبی در پی داشته باشد.
عوارض جانبی خفیف و ریسک‌های بالقوه که در صورت تداوم آنها باید به پزشک مراجعه کرد شامل موارد زیر است:
• درد، سرخی یا خارش در محل تزریق
• اسهال خفیف
• احساس ورم در بدن
عوارض جانبی جدی‌تر، که نیازمند مراقبت پزشکی فوری هستند شامل موارد زیر است:
• گرفتگی‌های ناحیۀ شکم
• بی‌نظمی ضربان قلب
• خستگی یا ضعف غیر معمول
• ورم مفاصل یا پا
واکنش‌های شدید بسیار نادرند اما نیازمند مداخلات پزشکی اورژانسی هستند. این واکنش‌ها عبارتند از:
• خارش و ورم صورت، گلو یا زبان
• مشکلات تنفسی
• سرگیجۀ شدید
• تغییرات ناگهانی بینایی
• لکنت زبان

فعل و انفعال دارویی
احتمال فعل و انفعال ویتامین B12 با برخی داروها وجود دارد. مردم باید همیشه پیش از دریافت تزریق‌های B12 پزشک خود را در مورد تمامی داروهای تجویزی و نیز داروهای غیر نسخه‌ای مصرفی خویش مطلع کنند.
برخی از داروهای دارای فعل و انفعال با ویتامین B12 عبارتند از:
• آسپیرین
• آنتی‌بیوتیک‌ها
• آنتاگونیست‌های گیرندۀ H2
• متفورمین
• داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی
• مهار کننده‌های پمپ پروتون

آلرژی و اختلالات پزشکی
افراد دچار آلرژی و اختلالات پزشکی باید همواره پیش از مصرف تزریق‌های B12 پزشک خود را مطلع کنند.
مثال‌هایی در مورد آلرژی‌ها یا بیماری‌هایی که ممکن است با تزریق‌های B12 دارای فعل و انفعال باشند عبارتند از:
• آلرژی یه سیانوکوبالامین یا کبالت
• هیپوکالمی (پایین بودن سطح پتاسیم)
• بیماری کلیوی
• پلی‌سیتمی ورا (که نوعی اختلال خونی نادر است)
• بیماری لبر (نوعی بیماری چشم)
• کمبود دیگر مواد تغذیه‌ای مشخصاً فولیک اسید یا آهن

Source:
Vitamin B12 shots: Uses, benefits, and side effects
Written by Jayne Leonard
Reviewed by Suzanne Falck, MD, FACP
Last reviewed: Tue 4 July 2017