بهترین رژیم غذایی برای دیابت بارداری چیست؟

• لِنا بورگس، ناتالی اُلسن
• ترجمه هستی فراست‎فر

دیابت بارداری می‎تواند باعث بروز طیفی از مشکلات در طول باردرای شود. خوشبختانه زنان می‎توانند با پیگیری یک رژیم غذایی سالم از عوارض مورد اشاره پیشگیری کنند. حال سؤال این است: برای اجتناب از ابتلاء به دیایت بارداری کدام غذاها را باید خورد و از خوردن کدام غذاها باید خودداری کرد؟
دیابت بارداری وقتی ایجاد می‎شود که بدن زنان قادر به تولید انسولین کافی در طول بارداری نباشد. این کمبود به افزایش قند خون منجر می‎شود. بالا رفتن سطح قند خون در صورت عدم مدیریت کامل می‎تواند عوارضی برای مادر باردار و فرزند آیندۀ وی به دنبال داشته باشد.
این مقاله نوع رژیم غذایی مورد نیاز برای مادران باردار را در صورت ابتلا آنان به دیابت بارداری توضیح می‎دهد. در عین حال این مقاله دیگر گزینه‌های درمانی برای دیابت بارداری و عوارضی را که ممکن است در صورت عدم مدیریت درست گریبان‎گیر زنان و فرزند آنان شود در مد نظر قرار می‎دهد.
مطالب این مقاله:
• درک دیابت بارداری
• چه باید خورد
• چه نباید خورد
• درمان دیابت بارداری
• عوارض دیابت بارداری
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم

درک دیابت بارداری
دیابت بارداری نوعی دیابت است که می‏تواند در دوران بارداری ایجاد شود. بنا به اعلام CDC، در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه 2 تا 10 درصد بارداری‌ها با ابتلاء به دیابت بارداری مواجه می‎شوند.
این نوع دیابت زمانی بروز می‎کند که بدن زن باردار قادر به تولید میزان کافی انسولین نیست.
وقتی زنی حامله می‎شود، بدن وی مقدار بیشتری هورمون تولید می‎کند، و زن دچار اضافه وزن نیز می‎‎گردد. این هر دو تغییر ممکن است به این معنی باشد که سلول‎های بدن زن نتوانند انسولین را به میزانی که بدان عادت داشتند به کار ببرند. این وضعیت مقاومت انسولین نامیده می‎شود.
مقاوم شدن نسبت به انسولین به این معنی است که بدن برای استفاده از قند خون به مقدار بیشتری از انسولین نیاز دارد. گاهی از اوقات بدن زن قادر به تولید مقدار کافی انسولین برای بالا نگه داشتن سطح مورد نیاز آن نیست. این وضعیت به تجمع قند در خون منجر می‎شود که نتیجۀ آن افزایش قند خون است.
علایم دیابت بارداری می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• احساس مداوم تشنگی
• تکرر ادرار
• خستگی
• تهوع
• عفونت‎های مکرر مثانه
• تاری دید
• وجود قند در ادرار، وقتی که مورد آزمایش قرار می‎گیرد.

چه باید خورد
پیروی از یک رژیم غذایی سالم در طول بارداری مهم است و مشخصاً اگر زن باردار در روند ابتلا به دیابت بارداری قرار داشته باشد اهمیت موضوع دو چندان می‎شود.
بالا بودن سطح قند خون می‎تواند هم برای مادر باردار و هم برای جنین در حال رشد مضر باشد. برای کمک به مدیریت سطح قند خون، این موضوع اهمیت دارد که مقدار، نوع، و تواتر مصرف کربوهیدرات‌ها پایش شود. برخورداری از یک برنامۀ غذایی به آسان شدن این مهم کمک می‎کند.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

پیش‌دیابت - آنچه دانستنش نیاز است

پایش مصرف کربوهیدرات‎ها
فاصله قائل شدن بین وعده‌های غذایی و میان‎وعده‌های حاوی کربوهیدرات‎ها در سراسر روز می‎تواند به اجتناب از خیزش قند خون کمک کند. "انجمن دیابت آمریکا" توصیه می‎کند که زنان دچار دیابت بارداری باید سه وعده غذای کم تا متوسط در طول روز و دو تا 4 میان وعده در کل روز مصرف کنند.
دیگر راه‎های کمک به تنظیم قند خون شامل موارد زیر است:
• اجتناب از مصرف مقدار زیاد کربوهیدرات‎ها در یک وهله
• استفاده از کربوهیدرات‎های حاوی فیبر زیاد
• ترکیب کربوهیدرات‎ها با پروتئین‎ها یا چربی‎های سالم
• عدم چشم‌پوشی از وعده‏‌های غذایی
• خوردن صبحانۀ غنی از پروتئین و کربوهیدرات‎های حاوی فیبر

خوردن غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین
خوردن غذاهای دارای بار گلیسمی پایین یک عامل حیاتی دیگر در رژیم غذایی دیابت بارداری است.
بار گلیسمیک با ضرب کردن مقدار کربوهیدرات مصرفی در یک نوع مشخص غذا به گرم در شاخص گلیسمی غذا (GI) به دست می‎آید. عدد به دست آمده تصویر دقیق‎تری از تأثیر واقعی یک غذا بر قند خون به دست می‎دهد.
غذاهای دارای بار گلیسمیک پایین‎تر به شکل کندتری نسبت به کربوهیدرات‎ها (که به طور معمول غذاهای دارای شخص گلیسمی بالا تلقی می‎گردند) خرد و تجزیه می‎شوند.
بار گلیسمیک 10 یا کمتر از آن پایین تلقی شده و برای افراد دچار دیابت بارداری که در تلاش برای مدیریت قند خون هستند ایده‎آل محسوب می‎شود.
غذاهای با بار گلیسمی پایین مناسب برای خوردن شامل موارد زیر است:
• نان‎ها و سریال‎های غلات کامل 100 درصد
• سبزیجات فاقد نشاسته
• برخی سبزیجات نشاسته‎دار مثل نخود و هویج
• برخی میوه‎ها مثل انواع سیب، انواع پرتقال، گریپ‌فروت، هلو و گلابی
• انواع لوبیا
• عدس
• انواع نخود
تمامی این غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین قند را به کندی در خون رها می‎کنند که این موضوع به پایدار نگه داشتن قند خون کمک می‌نماید.

خوردن پروتئین بیشتر
خوردن پروتئین در کنار کربوهیدرات‎ها، یا انتخاب کربوهیدرات‎های حاوی پروتئین، به ایجاد توازن در سطح قند خون کمک می‌کند. زنان مبتلا به دیابت بارداری باید در صدد خوردن غذاهای پروتئینی کم‎چربی مثل موارد مندرج در زیر باشند:
• ماهی، جوجه یا بوقلمون
• تخم مرغ
• توفو
• انواع لوبیا
• انواع آجیل
• انواع دانه‎های خوراکی
• کوینو
• حبوبات

انتخاب چربی‎های غیر اشباع
چربی‎های غیر اشباع نیز بخشی از هر رژیم غذایی سالم محسوب می‎شوند. مثال‌هایی از چربی‎های غیر اشباع شامل موارد زیر است:
• روغن زیتون
• روغن بادام زمینی
• آووکادو
• اغلب آجیل‎ها و دانه‎های خوراکی
• سالمون
• ماهی ساردین
• ماهی تون
• دانه‎های چیا

چه نباید خورد
اجتناب از خوردن غذاهای افزایش دهندۀ سطح قند خون برای کسی که رژیم غذایی دیابت بارداری را دنبال می‎کند حیاتی است.

اجتناب از خوردن غذاهای قنددار (قند افزوده)
سطح قند خون فرد در صورت خوردن غذاهای قنددار مشخصاً غذاهای قنددار تصفیه یا فرآوری شده افزایش پیدا می‎کند. به زنان مبتلا به دیابت بارداری توصیه می‎شود که مصرف غذاهای قنددار را تا حد امکان محدود کنند.
غذاهای حاوی قند که باید از خوردن آنها اجتناب شود شامل موارد زیر است:
• انواع کیک
• انواع بیسکویت
• انواع شیرینی
• انواع پودینگ
• سودا
• آب‎میوه‎های دارای قند افزوده

اجتناب از غذاهای پرنشاسته
غذاهای حاوی نشاسته کربوهیدرات‏های زیادی دارند و تأثیر زیادی بر قند خون بر جا می‎گذارند، بنابراین خوردن آنها فقط در مقادیر اندک جایز است. در مورد برخی از غذاهای بسیار پرنشاسته قطع کامل مصرف آنها یا تحمیل محدودیت شدید در مصرف آنها توصیه می‌شود. این غذاها شامل فهرست زیر هستند:
• سیب زمینی‎های سفید
• نان سفید
• برنج سفید
• پاستای سفید

اجتناب از مصرف قندها و کربوهیدرات‎های پنهان
برخی غذاها به ظاهر حاوی قند یا کربوهیدرات‎ها نیستند، اما کماکان این امکان وجود دارد که حاوی مقادیر ناسالم این نوع غذاها باشند. مثال‎هایی در این مورد شامل فهرست زیر است:
• غذاهای بسیار فرآوری شده
• ادویه‎ها و چاشنی‎هایی مثل انواع دسر و کچاپ
• انواع فست‎ فود
• مشروبات الکلی
شیر و انواع میوه حاوی قندهای طبیعی هستند و می‎توان از مصرف متعادل آنها لذت برد.

درمان دیابت بارداری
پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم هر دو می‎توانند به کنترل سطح قند خون کمک کنند و به مدیریت دیابت بارداری منجر شوند. به هر جهت، این کارها برای کنترل این اختلال در مورد تمامی زنان مبتلا به دیابت بارداری کافی نیست.
سطح قند خون به خود فرد بستگی دارد. برخی از زنان دچار دیابت بارداری ممکن است به مصرف دارو نیاز داشته باشند، که از جملۀ داروهای مورد استفاده در این مورد می‎توان به متفورمین یا انسولین برای کاهش سطح قند خون اشاره کرد.

عوارض دیابت بارداری
اگر زنی دچار دیابت بارداری باشد، این بیماری ریسک تجربۀ عوارض زیر را هم برای زن و هم برای فرزند وی افزایش می‎دهد.
بچه‎های زنان دچار دیابت بارداری در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به مشکلات زیر قرار دارند:
• داشتن وزن بیشتر از 4.1 کیلوگرم که وضع حمل را برای مادر دشوارتر می‏‌کند
• تولد زودرس
• داشتن قند خون پایین
• ابتلا به دیابت نوع 2 در دورۀ بزرگسالی
برای زن عوارض بالقوه شامل بالا رفتن فشار خون و داشتن بچه بزرگ‎تر است. وضع حمل بچۀ بزرگ‎تر می‏تواند ریسک خونریزی بیش از حد و نیاز به سزارین را افزایش دهد.
در حدود نیمی از زنان دچار دیابت بارداری پس از بارداری دچار دیابت نوع 2 می‎شوند. مدیریت قند خون در طول حاملگی ریسک بروز این اتفاق را کاهش می‎دهد.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
آیا رژیم غذایی کم-کربوهیدرات، پرچربی 
برای کاهش وزن شما مناسب است؟

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
دیابت بارداری یه طور معمول پیرامون هفتۀ 24 بارداری توسعه پیدا می‌کند، بنابراین پزشکان به طور معمول در این بازۀ زمانی زنان را در مورد ابتلا به دیابت بارداری مورد بررسی قرار می‎دهند.
اگر زنی پیش از انجام آزمایش دچار هر یک از علایم مربوط به دیابت بارداری باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
زنان دارای ریسک بالاتر ابتلا به دیابت بارداری شامل زنان با BMI بالای 30 و آنهایی که سابقۀ زایمان بچه با وزن بالای 4.5 کیلوگرم را داشته‎اند.
وقتی زنی توسط پزشک مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده شود، معمولاً به یک متخصص تغذیه ارجاع داده می‎شود. متخصص تغذیه می‎تواند بر مبنای سطح قند خون زن و نیازهای غذایی وی برنامۀ غذایی مناسب را در اختیار وی قرار دهد.

Source:
What is the best diet for gestational diabetes?
Last reviewed Tue 17 October 2017
By Lana Burgess
Reviewed by Natalie Olsen, RD, LD, ACSM EP-C