• لِنا بورگس، ناتالی اُلسن
• ترجمه هستی فراستفر
دیابت بارداری میتواند باعث بروز طیفی از مشکلات در طول باردرای شود. خوشبختانه زنان میتوانند با پیگیری یک رژیم غذایی سالم از عوارض مورد اشاره پیشگیری کنند. حال سؤال این است: برای اجتناب از ابتلاء به دیایت بارداری کدام غذاها را باید خورد و از خوردن کدام غذاها باید خودداری کرد؟
دیابت بارداری وقتی ایجاد میشود که بدن زنان قادر به تولید انسولین کافی در طول بارداری نباشد. این کمبود به افزایش قند خون منجر میشود. بالا رفتن سطح قند خون در صورت عدم مدیریت کامل میتواند عوارضی برای مادر باردار و فرزند آیندۀ وی به دنبال داشته باشد.
این مقاله نوع رژیم غذایی مورد نیاز برای مادران باردار را در صورت ابتلا آنان به دیابت بارداری توضیح میدهد. در عین حال این مقاله دیگر گزینههای درمانی برای دیابت بارداری و عوارضی را که ممکن است در صورت عدم مدیریت درست گریبانگیر زنان و فرزند آنان شود در مد نظر قرار میدهد.
مطالب این مقاله:
• درک دیابت بارداری
• چه باید خورد
• چه نباید خورد
• درمان دیابت بارداری
• عوارض دیابت بارداری
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
درک دیابت بارداری
دیابت بارداری نوعی دیابت است که میتواند در دوران بارداری ایجاد شود. بنا به اعلام CDC، در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه 2 تا 10 درصد بارداریها با ابتلاء به دیابت بارداری مواجه میشوند.
این نوع دیابت زمانی بروز میکند که بدن زن باردار قادر به تولید میزان کافی انسولین نیست.
وقتی زنی حامله میشود، بدن وی مقدار بیشتری هورمون تولید میکند، و زن دچار اضافه وزن نیز میگردد. این هر دو تغییر ممکن است به این معنی باشد که سلولهای بدن زن نتوانند انسولین را به میزانی که بدان عادت داشتند به کار ببرند. این وضعیت مقاومت انسولین نامیده میشود.
مقاوم شدن نسبت به انسولین به این معنی است که بدن برای استفاده از قند خون به مقدار بیشتری از انسولین نیاز دارد. گاهی از اوقات بدن زن قادر به تولید مقدار کافی انسولین برای بالا نگه داشتن سطح مورد نیاز آن نیست. این وضعیت به تجمع قند در خون منجر میشود که نتیجۀ آن افزایش قند خون است.
علایم دیابت بارداری میتواند شامل موارد زیر باشد:
• احساس مداوم تشنگی
• تکرر ادرار
• خستگی
• تهوع
• عفونتهای مکرر مثانه
• تاری دید
• وجود قند در ادرار، وقتی که مورد آزمایش قرار میگیرد.
چه باید خورد
پیروی از یک رژیم غذایی سالم در طول بارداری مهم است و مشخصاً اگر زن باردار در روند ابتلا به دیابت بارداری قرار داشته باشد اهمیت موضوع دو چندان میشود.
بالا بودن سطح قند خون میتواند هم برای مادر باردار و هم برای جنین در حال رشد مضر باشد. برای کمک به مدیریت سطح قند خون، این موضوع اهمیت دارد که مقدار، نوع، و تواتر مصرف کربوهیدراتها پایش شود. برخورداری از یک برنامۀ غذایی به آسان شدن این مهم کمک میکند.
در این زمینه بیشتر بخوانیم:
پیشدیابت - آنچه دانستنش نیاز است

پایش مصرف کربوهیدراتها
فاصله قائل شدن بین وعدههای غذایی و میانوعدههای حاوی کربوهیدراتها در سراسر روز میتواند به اجتناب از خیزش قند خون کمک کند. "انجمن دیابت آمریکا" توصیه میکند که زنان دچار دیابت بارداری باید سه وعده غذای کم تا متوسط در طول روز و دو تا 4 میان وعده در کل روز مصرف کنند.
دیگر راههای کمک به تنظیم قند خون شامل موارد زیر است:
• اجتناب از مصرف مقدار زیاد کربوهیدراتها در یک وهله
• استفاده از کربوهیدراتهای حاوی فیبر زیاد
• ترکیب کربوهیدراتها با پروتئینها یا چربیهای سالم
• عدم چشمپوشی از وعدههای غذایی
• خوردن صبحانۀ غنی از پروتئین و کربوهیدراتهای حاوی فیبر
خوردن غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین
خوردن غذاهای دارای بار گلیسمی پایین یک عامل حیاتی دیگر در رژیم غذایی دیابت بارداری است.
بار گلیسمیک با ضرب کردن مقدار کربوهیدرات مصرفی در یک نوع مشخص غذا به گرم در شاخص گلیسمی غذا (GI) به دست میآید. عدد به دست آمده تصویر دقیقتری از تأثیر واقعی یک غذا بر قند خون به دست میدهد.
غذاهای دارای بار گلیسمیک پایینتر به شکل کندتری نسبت به کربوهیدراتها (که به طور معمول غذاهای دارای شخص گلیسمی بالا تلقی میگردند) خرد و تجزیه میشوند.
بار گلیسمیک 10 یا کمتر از آن پایین تلقی شده و برای افراد دچار دیابت بارداری که در تلاش برای مدیریت قند خون هستند ایدهآل محسوب میشود.
غذاهای با بار گلیسمی پایین مناسب برای خوردن شامل موارد زیر است:
• نانها و سریالهای غلات کامل 100 درصد
• سبزیجات فاقد نشاسته
• برخی سبزیجات نشاستهدار مثل نخود و هویج
• برخی میوهها مثل انواع سیب، انواع پرتقال، گریپفروت، هلو و گلابی
• انواع لوبیا
• عدس
• انواع نخود
تمامی این غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین قند را به کندی در خون رها میکنند که این موضوع به پایدار نگه داشتن قند خون کمک مینماید.
خوردن پروتئین بیشتر
خوردن پروتئین در کنار کربوهیدراتها، یا انتخاب کربوهیدراتهای حاوی پروتئین، به ایجاد توازن در سطح قند خون کمک میکند. زنان مبتلا به دیابت بارداری باید در صدد خوردن غذاهای پروتئینی کمچربی مثل موارد مندرج در زیر باشند:
• ماهی، جوجه یا بوقلمون
• تخم مرغ
• توفو
• انواع لوبیا
• انواع آجیل
• انواع دانههای خوراکی
• کوینو
• حبوبات
انتخاب چربیهای غیر اشباع
چربیهای غیر اشباع نیز بخشی از هر رژیم غذایی سالم محسوب میشوند. مثالهایی از چربیهای غیر اشباع شامل موارد زیر است:
• روغن زیتون
• روغن بادام زمینی
• آووکادو
• اغلب آجیلها و دانههای خوراکی
• سالمون
• ماهی ساردین
• ماهی تون
• دانههای چیا
چه نباید خورد
اجتناب از خوردن غذاهای افزایش دهندۀ سطح قند خون برای کسی که رژیم غذایی دیابت بارداری را دنبال میکند حیاتی است.
اجتناب از خوردن غذاهای قنددار (قند افزوده)
سطح قند خون فرد در صورت خوردن غذاهای قنددار مشخصاً غذاهای قنددار تصفیه یا فرآوری شده افزایش پیدا میکند. به زنان مبتلا به دیابت بارداری توصیه میشود که مصرف غذاهای قنددار را تا حد امکان محدود کنند.
غذاهای حاوی قند که باید از خوردن آنها اجتناب شود شامل موارد زیر است:
• انواع کیک
• انواع بیسکویت
• انواع شیرینی
• انواع پودینگ
• سودا
• آبمیوههای دارای قند افزوده
اجتناب از غذاهای پرنشاسته
غذاهای حاوی نشاسته کربوهیدراتهای زیادی دارند و تأثیر زیادی بر قند خون بر جا میگذارند، بنابراین خوردن آنها فقط در مقادیر اندک جایز است. در مورد برخی از غذاهای بسیار پرنشاسته قطع کامل مصرف آنها یا تحمیل محدودیت شدید در مصرف آنها توصیه میشود. این غذاها شامل فهرست زیر هستند:
• سیب زمینیهای سفید
• نان سفید
• برنج سفید
• پاستای سفید
اجتناب از مصرف قندها و کربوهیدراتهای پنهان
برخی غذاها به ظاهر حاوی قند یا کربوهیدراتها نیستند، اما کماکان این امکان وجود دارد که حاوی مقادیر ناسالم این نوع غذاها باشند. مثالهایی در این مورد شامل فهرست زیر است:
• غذاهای بسیار فرآوری شده
• ادویهها و چاشنیهایی مثل انواع دسر و کچاپ
• انواع فست فود
• مشروبات الکلی
شیر و انواع میوه حاوی قندهای طبیعی هستند و میتوان از مصرف متعادل آنها لذت برد.
درمان دیابت بارداری
پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم هر دو میتوانند به کنترل سطح قند خون کمک کنند و به مدیریت دیابت بارداری منجر شوند. به هر جهت، این کارها برای کنترل این اختلال در مورد تمامی زنان مبتلا به دیابت بارداری کافی نیست.
سطح قند خون به خود فرد بستگی دارد. برخی از زنان دچار دیابت بارداری ممکن است به مصرف دارو نیاز داشته باشند، که از جملۀ داروهای مورد استفاده در این مورد میتوان به متفورمین یا انسولین برای کاهش سطح قند خون اشاره کرد.
عوارض دیابت بارداری
اگر زنی دچار دیابت بارداری باشد، این بیماری ریسک تجربۀ عوارض زیر را هم برای زن و هم برای فرزند وی افزایش میدهد.
بچههای زنان دچار دیابت بارداری در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به مشکلات زیر قرار دارند:
• داشتن وزن بیشتر از 4.1 کیلوگرم که وضع حمل را برای مادر دشوارتر میکند
• تولد زودرس
• داشتن قند خون پایین
• ابتلا به دیابت نوع 2 در دورۀ بزرگسالی
برای زن عوارض بالقوه شامل بالا رفتن فشار خون و داشتن بچه بزرگتر است. وضع حمل بچۀ بزرگتر میتواند ریسک خونریزی بیش از حد و نیاز به سزارین را افزایش دهد.
در حدود نیمی از زنان دچار دیابت بارداری پس از بارداری دچار دیابت نوع 2 میشوند. مدیریت قند خون در طول حاملگی ریسک بروز این اتفاق را کاهش میدهد.
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
آیا رژیم غذایی کم-کربوهیدرات، پرچربی
برای کاهش وزن شما مناسب است؟

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
دیابت بارداری یه طور معمول پیرامون هفتۀ 24 بارداری توسعه پیدا میکند، بنابراین پزشکان به طور معمول در این بازۀ زمانی زنان را در مورد ابتلا به دیابت بارداری مورد بررسی قرار میدهند.
اگر زنی پیش از انجام آزمایش دچار هر یک از علایم مربوط به دیابت بارداری باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
زنان دارای ریسک بالاتر ابتلا به دیابت بارداری شامل زنان با BMI بالای 30 و آنهایی که سابقۀ زایمان بچه با وزن بالای 4.5 کیلوگرم را داشتهاند.
وقتی زنی توسط پزشک مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده شود، معمولاً به یک متخصص تغذیه ارجاع داده میشود. متخصص تغذیه میتواند بر مبنای سطح قند خون زن و نیازهای غذایی وی برنامۀ غذایی مناسب را در اختیار وی قرار دهد.
Source:
What is the best diet for gestational diabetes?
Last reviewed Tue 17 October 2017
By Lana Burgess
Reviewed by Natalie Olsen, RD, LD, ACSM EP-C