• جنا فلچر، تیموتی جی. لیگ
• ترجمۀ فرهنگ راد
اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) دوران کودکی یک بیماری شدید اما تقریباً نادر روانی است که سبب تفسیر نابهنجار واقعیتها توسط کودک می‌شود. اسکیزوفرنی بر رفتارها، احساسات و افکار بیمار تأثیر منفی میگذارد.
نتیجۀ بیماری در کودک می‌تواند بروز توهم، هذیانگویی، و دچار شدن به اختلالات فکری باشد. تمامی این علایم میتوانند به شکل قابل ملاحظهای توانایی عملکردی کودک را مختل کنند.
هیچ درمان قطعی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد. این بیماری نیازمند مداوای مادامالعمر است که امکان دارد در برخی زمانها انجام آن مشکل باشد، زیرا افراد دچار اسکیزوفرنی اغلب اوقات خود را "بیمار" تلقی نمیکنند و به همین دلیل از تن دردادن به درمان امتناع مینمایند.
مشابه دیگر بیماریها هر قدر تشخیص و درمان اسکیزوفرنی زودتر صورت گیرد، دورنمای کلی برای بیمار بهتر خواهد بود.
مطالب این مقاله:
• اسکیزوفرنی دوران کودکی چیست؟
• علایم
• اسکیزوفرنی دوران کودکی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• گزینههای درمانی
• دورنما چیست؟
اسکیزوفرنی دوران کودکی چیست؟
اسکیزوفرنی دوران کودکی در اساس مشابه اسکیزوفرنی دوران بزرگسالی است. تفاوت اصلی در این است که اسکیزوفرنی کودکان در اوایل زندگی فرد آغاز می‌شود.
آغاز زودهنگام اسکیزوفرنی می‌تواند رشد اجتماعی و عاطفی کودکان و همچنین روند پیشرفت تحصیلی آنان را دچار اختلال کند. بدبختانه تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان و نیز درمان آن کار مشکلی است.
علایم
دکتر می‌تواند تشخیص ابتلا کودک به اسکیزوفرنی را بر این اساس انجام دهد که کودک به مدت یک ماه یا بیشتر دچار تجربۀ دو مورد یا موارد بیشتری از علایم مندرج در فهرست زیر باشد:
• توهم
• افکار هذیانآمیز
• سخنگویی پریشان (پریشان‌گویی)
• رفتارهای کاتاتونیک یا بدون نظم و سازمان
• داشتن افکار منفی و مضر
به هر جهت، پیش از تأیید تشخیص، دکتر باید مطمئن شود که علایم موجود در کودک ناشی از دیگر اختلالات یا احتمالاً مصرف مواد مخدر نیست. به علاوه، IQ کودک پیش از انجام تشخیص باید بالای 70 باشد.
برخی از علایم این بیماری ممکن است هرگز از بین نرود، در حالی که دیگر علایم آن ممکن است در گذر زمان بهبود یابد. شدت و نوع علایم بیماری ممکن است در طول دوران زندگی فرد و نیز بین بیماران مختلف دچار تفاوت باشد.
در مورد بیماری‌های کودکان بیشتر بدانیم:
چگونه نشانه‌های آپاندیسیت در کودکان را بشناسیم و به آن واکنش نشان دهیم
نشانه‌های اولیه کدامند؟
برخی از شایعترین علایم اولیۀ اسکیزوفرنی شامل موارد زیر هستند:
• خزیدن نامعمول و دیرهنگام
• راه رفتن با تأخیر
• تأخیر در حرف زدن یا تعلیق در فراگیری مهارت‌های زبانی
• رفتارهای حرکتی نامعمول مثل بال بال زدن یا به صورت موجوار حرکت دادن بازوها
نشانهها در نوجوانان
در عین حال تشخیص اسکیزوفرنی در نوجوانان نیز دشوار است زیرا بسیاری از نوجوانان رفتارهایی را از خود بروز میدهند که انجام آنها لزوماً به معنی وجود یک بیماری روانی اصلی یا پنهان نیست.
برخی از شایعترین علایم در نوجوانان شامل موارد زیر است:
• فقدان انگیزش
• دشواری در به خواب رفتن و خوابیدن
• دوری کردن از دوستان و اعضاء خانواده
• مصرف مواد مخدر
• کارآیی تحصیلی ضعیف
• تحریکپذیری
• خلق افسرده
• رفتارهای عجیب و غریب
نشانه‌های بعدی اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی در گذر زمان توسعه مییابد و تغییر می‌کند. علایمی که ممکن است به مرور زمان ایجاد شوند عبارتند از:
توهمات که اغلب شامل شنیدن صداها و دیدن تصاویری است که وجود خارجی ندارند. کودک تمامی تأثیرات تجربۀ خیالی و وهمی را احساس می‌کند، که ممکن است شامل یکی از حسها یا تمامی آنها باشد. شایعترین توهم مرتبط به اسکیزوفرنی شنیدن صداهای مختلف است.
هذیانگویی زمانی بروز می‌کند که کودک به باورهایی میرسد که جای پایی در واقعیت ندارند. این هذیانگوییها بین ادراکات منفی و مثبت در نوسان هستند. برخی مثالها در این مورد می‌تواند شامل احساس محبوبیت یا قربانی بودن از سوی کودک باشد. هذیان گویی در اغلب موارد اسکیزوفرنی بروز می‌کند.
تفکرات بینظم و سازمان نیافته اغلب اثبات شده نیست، اما به عنوان نتیجۀ پریشان گویی ظاهر می‌شود. بچه ممکن است دچار مشکلات ارتباطی تأثیرگذار باشد، که می‌تواند شامل مشکل پاسخگویی نامربوط به پرسشها با ارائۀ اطلاعات نامرتبط باشد.
رفتار حرکتی غیر نرمال ممکن است شامل برخی نشانه‌های دارای آشفتگی و تلخی غیر قابل پیشبینی باشد. این رفتار به پایان بردن تکالیف زندگی را برای کودک دشوار می‌کند.
علایم منفی شامل ناتوانی کودک در داشتن عملکرد نرمال است، که این می‌تواند بر طیفی از فعالیتهای وی تأثیر منفی بگذارد. برای مثال، کودک یا نوجوان دچار اسکیزوفرنی ممکن است از رعایت بهداشت فردی خودداری کند. در موارد دیگر، بچه ممکن است از برقراری تماس دیداری خودداری کند، روند بی فراز و فرود و یکنواختی در هنگام تکلم داشته باشد، از جوشیدن با همسن و سال‌های خود امتناع نشان دهد یا به ندرت شوقی برای حضور در یک فعالیت از خود نشان دهد.
همچنان که زمان میگذرد و بیماری پیشرفت می‌کند، کودک ممکن است بیش از پیش دچار تجربۀ توهمات و هذیان گویی شود. در مراحل بعدی بیماری، کودک ممکن است وارد دورهای از سایکوز یا جنون شود که در آن بیش از پیش از واقعیت فاصله میگیرد. اغلب در این موارد نیاز به بستری کردن کودک به یک الزام تبدیل می‌شود.
در نهایت دانستن این موضوع اهمیت دارد که کودکان و نوجوانان مبتلا به اسکیزوفرنی مستعد داشتن افکار خودکشی و اقدام به آن هستند. والدین و مراقبان بچه باید همیشه هر گونه صحبت از خودکشی یا نشانه‌های وجود تفکرات خودکشی را در کودک جدی بگیرند، و اگر کودک در این مورد سخن میگوید یا علایم آن در وی به چشم میخورد، خانواده باید بلافاصله در جستجوی گرفتن کمک برآید.
اسکیزوفرنی دوران کودکی چطور تشخیص داده می‌شود؟
بدبختانه در مورد بسیاری از نشانهها و علایم بیماری مخصوصاً نشانه‌های اولیه جدا و متمایز کردن آنها از دیگر ناخوشیها و بیماریها دشوار است. خانوادهها در صورت مشاهدۀ موارد زیر در کودکان باید به پزشک مراجعه کنند:
• افکار و عقاید و صحبتهای عجیب
• وجود اختلالات رشد در کودک در مقایسه با کودکان همسن و سال
• فقدان علاقه برای حضور در روابط اجتماعی و جمعی
• اشتباه گرفتن و مخلوط کردن رویاها با واقعیت
• بازده تحصیلی ضعیف
• پارانویا
• عدم توانایی برآوردهسازی توقعات مربوط به زندگی روزانه
• عدم وجود احساس در کودک یا بروز احساسات نامناسب
به عنوان بخشی از روند ارزیابی، پزشک یا روان‌شناس نیازمند از تشخیص خارج کردن دیگر اختلالات سلامت روانی است. همچنین، دکتر باید مطمئن شود که علایم بروز یافته در کودک ناشی از مصرف دارو، الکل یا مواد مخدر و یا هر اختلال پزشکی دیگری نیست.
به طور معمول تشخیص بر مبنای روند زیر انجام می‌شود:
• غربالگری و تست‌هایی که به دکتر کمک میکنند تا دیگر اختلالات روانی و مصرف مواد مخدر و الکل را به عنوان علت از تشخیص خارج کند. غربالگری ممکن است شامل استفاده از تستهای تصویربرداری باشد.
• معاینۀ جسمانی برای بررسی و از تشخیص خارج کردن دیگر اختلالات پزشکی
• معاینۀ روان‌شناختی کودک شامل مشاهدۀ نمای ظاهری کلی و ارزیابی نوع سلوک و تفکرات وی، احساسات، گرایش وی در آسیب رساندن به دیگران، توانایی تفکر، خلق و حالت، عملکرد، و اضطراب موجود در او.
• تشخیص با استفاده از دستنامۀ تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، که معیارهای دقیق برای اسکیزوفرنی کودکان را تعریف کرده است، انجام می‌شود.
نامحتمل است که تشخیص در یک وهله و فوری انجام شود. روان‌پزشک ممکن است بخواهد کودک را زیر نظر گیرد و پیش از قطعی کردن تشخیص دادههای مربوط به کودک را در یک بازۀ زمانی گردآوری کند.
افسردگی و اختلال دوقطبی هر دو ممکن است علایمی مشابه اسکیزوفرنی ایجاد کنند که باید از تشخیص خارج گردند.
در برخی موارد این امکان وجود دارد که پیش از قطعی شدن تشخیص اسکیزوفرنی پزشک برخی داروها را برای پیشگیری از آسیب رساندن کودک به خود و دیگران تجویز کند.
گزینههای درمانی
درمان و مدیریت اسکیزوفرنی فرآیندی مادامالعمر است. این موضوع حیاتی است که حتی در دورههای بهبود بیماری نیز درمان به صورت کامل ادامه یابد. اعضاء گروه درمان کودک ممکن است شامل تخصصها و نیروهای زیر باشد:
• روان‌پزشک روان‌شناس یا درمانگر دیگری برای رهبری تیم درمانی
• سرویس خدمات اجتماعی
• پرستار روان‌پزشکی
• اعضاء خانواده و مقدم بر همه والدین
• داروساز یا داروشناس
• مدیر پرونده
تیم درمان در مورد انجام کوششهای هماهنگ بین گزینههای درمانی تصمیمگیری می‌کند. برخی از رایجترین درمانها در این مورد شامل فهرست زیر است:
• استفاده از داروهای ضد روان‌پریشی (آنتیسایکوزها)
• آموزش مهارت‌های زندگی و تربیت کودک برای حضور در اجتماع، فعالیتهای تحصیلی و موقعیتهای ارتباطی
• رواندرمانی، هم برای فرد بیمار و هم برای اعضاء خانواده
• بستری کردن بیمار در بیمارستان در دورههای بحرانی بیماری
دورنما چیست؟
بدبختانه کودکان و نوجوانان دچار تشخیص ابتلا به اسکیزوفرنی با یک فرآیند درمانی و مدیریت علایم بیماری مادامالعمر مواجهند. دورنما برای کودکانی که سریعتر تحت تشخیص و درمان قرار گیرند بهتر است.
دورههایی از بهبود بیماری نیز محتمل است، و در صورت انجام درمان درست، برای کودک دچار اسکیزوفرنی ممکن است ادامۀ زندگی سالم و بارور در موارد جدای از بیماری ممکن باشد.
در همین زمینه مطالعۀ لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت قابل توصیه است:
داروهای ضد روان‌پریشی بیشتر مضرند یا مفید؟
در ضمن برای آگاهی از مجموعۀ مقالات و اخبار موجود در مورد اسکیزوفرنی شما میتوانید کلمۀ اسکیزوفرنی را در باکس جستجوی وبسایت وارد کیند.
Source:
Schizophrenia in children: What you need to know
Last reviewed Fri 18 August 2017
By Jenna Fletcher
Reviewed by Timothy J. Legg, PMHNP-BC, GNP-BC, CARN-AP, MCHES
