• دانیل درزدن، دکتر تیموتی جی. لیگ
• ترجمه نادر اکبری
اختلال سلوک (یا اختلال مدارا) یک اختلال در سلامت روانی است که به کودکان و نوجوانان آسیب میزند. این اختلال توسط الگوهای رفتاری مشخص می‌شود که در آنها کودک هنجارها و قواعد اجتماعی متناسب با سن خود را زیر پا گذاشته و نقض میکند.
در کنار اختلال نافرمانی ستیزه‌جویانه (ODD)، اختلال سلوک اختلال رفتاری تخریب‌گرانه نیز تلقی می‌شود و یکی از شایع‌ترین اشکال اختلالات سلامت روانی تشخیص داده شده در میان افراد جوان است.
افراد جوان دچار این اختلال ممکن است نسبت به دیگران خشن و بیرحم باشند که این دیگران شامل حیوانات خانگی و دیگر جانوران نیز می‌شود. آنان ممکن است تخریبگر بود و به اشیاء و چیزها صدمه وارد کنند و آنها را بشکنند.
رفتار مرتبط به اختلال سلوک به طغیانهای گهگاهی محدود نمی‌شود. این رفتار پایدار و تکرار شونده است و تکرار آن به قدری هست که باعث ایجاد مزاحمت در تحصیلات کودک، زندگی خانوادگی و حیات اجتماعی وی شود.
[مطالب این مقاله:]
• علایم
• درمان
• علل
• تشخیص
• اختلال سلوک در بزرگسالان
علایم
یکی از مشخصات کلیدی اختلال سلوک رفتار تهاجمی و ضد اجتماعی مکرر است که ورای هنجارهای رفتاری قرار میگیرد که برای کودک یا نوجوان در آن سن رایج محسوب شده و عمومیت دارد.
فرد دچار اختلال سلوک ممکن است در عین حال به تحریک نیازی برای غلبه بر دیگر مردم از طریق اعمال پرخاشگری یا ارعاب دچار باشد.
چنین فردی ممکن است چنین به نظر برسد که به پذیرش استانداردهای رفتاری و همچنین احساسات دیگران بیاعتنا است.
علایم احساسی و عاطفی اختلال سلوک شامل موارد زیر است:
• فقدان حس ندامت و پشیمانی: این ممکن است به صورت ناتوانی در احساس گناه در مورد کار خطا، ناتوانی در احساس بد بودن آسیب رساندن به دیگران، یا بیاعتنایی نسبت به مجازات برای تخطی از قوانین به نظر برسد.
• فقدان همدلی: این ممکن است به صورت بیاعتنایی به احساسات دیگران و خونسردی، بیعاطفگی یا انکار جلوهگر شود.
• بیاعتنایی به انتظارات: فرد ممکن است نسبت به عملکرد خود در محیط مدرسه یا دیگر فعالیتها بیاعتنا باشد. مبتلایان به اختلال سلوک ممکن است نسبت به توقعات دیگران نسبت به خود حتی در مواقعی که تکالیف روشنی به آنها محول می‌شود، بیاعتنا باشند.
• فقدان بیان عواطف: فرد ممکن است هیچ احساسی از خود نشان ندهد. احساسات آنها ممکن است یا ظاهری به نظر برسند یا آنان بر مبنای میل خود احساسات خویش را عیان و پنهان کنند. وقتی آنها عواطفی نشان میدهند این امکان وجود دارد که پاسخ عاطفی خویش را برای دست انداختن دیگران مورد استفاده قرار دهند.
رفتارها یا اعمالی که ممکن است از سوی فرد دچار اختلال سلوک سر بزند شامل موارد زیر است:
• شکستن قواعد محیط خانه یا مدرسه
• قلدری
• وحشیگری یا تخریب
• درگیر شدن با دیگران
• دزدی
• شکستن و به زور وارد شدن
• دروغ‌گویی یا فریبکاری
• دست انداختن و به سخره گرفتن دیگران
• غیبت از مدرسه
• دور شدن از خانه
• سختدلی نسبت به حیوانات
وقتی کودکان خردسال دچار اختلال سلوک می‌شوند در اغلب اوقات نخستین علایم شامل گاز گرفتن و ضربه زدن به دیگران است.
در دیگر کودکان و نوجوانان، علایم ممکن است شامل دروغ‌گویی، دزدی، جنگ و جدال (گاهی از اوقات با استفاده از سلاح)، صدمه زدن به داشته‌ها و تهدید جنسی باشد.
افراد دچار اختلال سلوک ممکن است در خوانش نشانگان اجتماعی مشکل داشته باشند، که این می‌تواند به پرخاشگری بیشتر منجر شود.
این احتمال در این افراد بیشتر است که رفتارهای دیگران را خصومتآمیزتر از آنچه هست ارزیابی کنند. وقتی آنها به این خصومت مورد باور خویش پاسخ میدهند این احتمال وجود دارد که نسبت به موقعیت موجود تنش و درگیری ایجاد کنند.
اختلال سلوک مکرراً با اختلالات دیگری شامل موارد زیر همراه است:
• ADHD
• اختلال نافرمانی ستیزه‌جویانه (ODD)
• اضطراب
• افسردگی
• اختلال دوقطبی
• سوءمصرف مواد مخدر
درمان
افراد جوان دچار اختلال سلوک ممکن است بیش از آنکه افراد دچار یک اختلال سلامت روان در نظر گرفته شوند، به عنوان بزهکاران نوجوان تلقی گردند. درمان اختلال سلوک به صورت منفرد و در نظر گرفتن آن به عنوان یک مشکل انضباطی به ندرت مؤثر است.
مداخلۀ زودرس کلید درمان مؤثر اختلال سلوک است. دکترها و مراقبان کودک باید در عین حال خاطرجمع باشند که تمامی جنبه‌های زندگی فرد که تحت تأثیر رفتارهای مشکلساز قرار گرفته است، شامل خانه، مدرسه، موقعیت‌های اجتماعی و جامعه مورد خطاب و توجه قرار گرفته است.
خانواده درمانی، درمان چندسیستمی، و درمان شناختی رفتاری (CBT)، به عنوان درمانهای مؤثر برای اختلال سلوک شناخته شدهاند.
درمان چندسیستمی رویکردی جامع است به این معنی که کودک یا نوجوان در موقعیت‌های مختلف شامل خانه و محیط مدرسه مورد درمان قرار میگیرد.
تربیت والدین می‌تواند به اعضاء خانواده کمک کند تا ابزارهای مؤثری را برای مدارا با اختلال سلوک از طریق ایجاد محدودیتهای روشن، تشویق عملکردهای مثبت، و تقبیح رفتارهای تخریبی، توسعه دهند.
تحقیقات، اثربخشی درازمدت تکنیکهای تربیت والدین را مستند کردهاند.
از آنجا که اختلال سلوک اغلب همزمان با سایر اختلالات مثل ADHD، گسترش پیدا میکند درمان زمانی مؤثرتر خواهد بود که تمامی مشکلات مبتلابه فرد همزمان مورد درمان قرار گیرند.
علل
هیچ علت ویژهای برای ایجاد اختلال سلوک وجود ندارد، اما محققان بر این تفکرند که اختلال سلوک هم تحت تأثیر ژنتیک و هم عوامل زیستمحیطی قرار دارد.
کودکان در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به این اختلال قرار خواهند داشت اگر یکی از والدین یا خواهران و برادران آنها مبتلا به آن باشد. تحقیقات همچنین عنوان میکنند که ممکن است پیوندی ژنتیکی میان افزایش ریسک اختلال سلوک و ADHD وجود داشته باشد.
در عین حال ریسک ابتلا به اختلال سلوک برای کودک بالاتر خواهد بود اگر یکی از والدین یا مراقبان بچه دچار افسردگی، اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت یا اعتیاد به الکل باشد.
کودکانی که مورد آزار جنسی قرار میگیرند، دچار مشکل متارکۀ والدین می‌شوند، یا مورد بیتوجهی قرار میگیرند نیز ممکن است در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به اختلال سلوک قرار داشته باشند.
زندگی در مناطق کمدرآمد یا محروم نیز خطر ابتلا به اختلال سلوک را در کودک افزایش میدهد. برخی محققان چنین تئوریزه کردهاند که این به علت اثرات ناپایداری وضعیت اقتصادی، اجتماعی و عاطفی است.
محققان میگویند که والدین یا سرپرستان محروم ممکن است فاقد امکانات و تواناییهای مورد نیاز برای مداخله در رفتارهای مسأله‌ساز یا نشانه‌های زودهنگام اختلال سلوک باشند. آنها ایجاد برنامه‌های پرورش والدین را به عنوان یک معیار پیشگیرانه توصیه میکنند.
تحقیقات عنوان میکنند که کودکان یا نوجوانان دچار ADHD و همچنین اختلال سلوک ممکن است دچار اختلالات نورولوژیکی باشند که باعث می‌شود بیان درونیات خود در قالب کلمات یا پرورش توان کنترل بر خود برایشان دشوار شود.
تشخیص
صرفاً یک متخصص سلامت روانی دارای خبرگی در مورد سلامت روانی کودکان می‌تواند اختلال سلوک را تشخیص دهد.
مراحل دخیل در تشخیص شامل موارد زیر است:
• گرفتن شرح حال کامل اجتماعی و پزشکی بچه و خانواده وی
• مصاحبه با بچه و مشاهدۀ وی از نزدیک
• مصاحبه با خانواده
• انجام تستهای استاندارد مرتبط
• بررسی زمینههای اقتصادی اجتماعی رفتار کودک
به یاد داشتن این موضوع مهم است که تقریباً تمامی کودکان در مقطعی از زندگی مایلند رفتارهایی مخرب و حتی خطرناک از خود بروز دهند.
وقتی کودکی به درک اثرات رفتار خود در محیط مدرسه و خانواده میرسد، وی دورههایی از رفتارهای تخریبی را تجربه میکند. این دورههای موقتی در سیر توسعۀ شخصیت فرد نرمال محسوب می‌شوند.
به هر جهت، علایم یک اختلال روانی مثل اختلال سلوک، پایدار، مداوم، گهگاهی و مکرر هستند.
اختلال سلوک در بزرگسالان
اگر اختلال سلوک به دوران بزرگسالی فرد نیز تداوم پیدا کند، می‌تواند به شکل فزایندهای مسأله‌ساز باشد.
افراد دچار اختلال سلوک ممکن است در حفظ شغل یا ارتباط‌های شخصی خود دچار مشکل شوند و نیز احتمال دارد که ضعف آنها در برابر رفتارهای غیر قانونی یا خطرناک تشدید شود.
علایم اختلال سلوک در بزرگسالان ممکن است به عنوان اختلال شخصیت ضد اجتماعی بزرگسالان تشخیص داده شود.
دورنما
بر مبنای اعلام "اختلال روانی آمریکا"، بسیاری از جوانان دچار اختلال سلوک به رشد لازم برای لذت بردن از زندگی کاری و اجتماعی سازنده دست پیدا میکنند. هر قدر درمان در این افراد زودتر شروع شود، دورنمای بهتری در انتظار آنان خواهد بود.
تحقیقات عنوان میکنند که وقتی مردم به جای دورۀ نوجوانی در زمان خردسالی دچار اختلال سلوک می‌شوند احتمال دست زدن به رفتارهای بزهکارانه در دوران بزرگسالی در آنان افزایش مییابد. موضوع البته همیشه چنین نیست اما این هشداری برای والدین و مراقبان بچهها است تا هشیار باشند و در صورت لزوم با پزشک مشورت کنند.
بر مبنای اعلام "کودکان و بزرگسالان دچار اختلال کمبود تمرکز / بیشفعالی" (CHADD)، کودکان دارای تشخیص ابتلا به ADHD و اختلال سلوک "دو بار بیشتر در معرض ابتلا به مشکل دشواری خواندن و نیز در معرض خطر بالاتری برای دچار شدن به مشکلات اجتماعی و عاطفی" قرار دارند.
چشم‌انداز درازمدت وقتی بهبود پیدا میکند که والدین یا سرپرستان بچه در برنامه‌های پرورش رفتاری بر مبنای پرورش والدین مشارکت داشته باشند.
بر مبنای یک مطالعه، 63 درصد کودکانی که والدین آنها در چنین برنامههایی مشارکت داشته‌اند بهبودی کوچک در رفتار خود نشان دادهاند، و این بهبود در مورد 54 درصد قابل توجه بوده است و نیز 39 درصد این کودکان در نهایت به بهبود بسیار چشمگیر رسیدهاند./
Source:
Conduct disorder: What you need to know
Last reviewed Fri 22 December 2017
By Danielle Dresden
Reviewed by Timothy J. Legg, PhD, CRNP
نظرات (0)