• لِنا بارهوم، دکتر ویلیام موریسون
• ترجمه هامیک رادیان
تعیین مقدار فضای بین استخوان‌ها در مفاصل فرد یکی از ابزارهایی است که دکترها برای ارزیابی ارتریت (آرتروز) مورد استفاده قرار میدهند. وقتی این فضا شروع به باریک شدن می‌کند، این میتواند یک علامت اولیه برای ابتلاء فرد به ارتریت باشد. تنگ شدن فضای بین مفاصل (JSN) در عین حال نقطۀ آغاز تصمیمگیری در مورد نوع درمان مورد استفاده برای ارتریت است.
هنگامی که مفاصل سالم هستند، وقتی پایانۀ استخوان‌ها به هم میرسند فضای کافی دارند. انتهای استخوان‌ها با یک بافت سفیدرنگ موسوم به غضروف مفصلی پوشیده شده است، که فضایی را که استخوان‌ها برای شکل دادن به مفاصل به یکدیگر میرسند پوشش می‌دهد.
هدف درمان ارتریت پیشگیری از صدمه دیدگی بیشتر مفاصل و هر گونه تشدید وخامت درد همراه و فقدان توان حرکتی است.
مطالب این مقاله:
• شکلگیری JSN
• علل و ریسک فاکتورها
• اهمیت پزشکی JSN
• علایم کدامند؟
• درمان
• پیشگیری
• دورنما چیست؟
شکلگیری JSN
غضروف سالم حرکت کردن را برای مفاصل آسانتر می‌کند و به استخوان‌ها امکان می‌دهد تا بدون سایش به یکدیگر روی هم بلغزند، که این نوعی نقش زیرسازی و نیز جاذب شوک را بازی می‌کند.
اما غضروف مفصلی بین استخوان‌ها در یک مفصل ممکن است از طریق جراحت یا کشیدگی و پارگی دچار صدمه دیدگی شود.
اگر مفاصل توسط ارتریت آسیب ببینند و غضروف مفصلی صدمه ببیند یا پاره شود، عکسبرداری اشعۀ ایکس شواهد مبنی بر وجود JSN را در انتهای استخوان‌ها نشان می‌دهد. مفاصل آسیب دیده توسط JSN ممکن است خشک و دردناک شوند و دامنۀ حرکتی آنها کاهش پیدا کند.
همچنان که غضروف محافظ دچار پارگی و تنگی فضای بیشتر می‌شود، استخوان‌ها شروع به سایش به همدیگر میکنند. استخوان‌ها حال باید جبران فضا را انجام دهند و بنابراین آنها شروع به رشد به سمت بیرون کرده، زوائد استخوانی شکل میگیرد.
علل و ریسک فاکتورها
داشتن اضافه وزن و ضعف عضلانی باعث تقویت JSN می‌شود. استئوارتریت و ارتریت روماتوئید دیگر عوامل تقویت کنندۀ JSN هستند.
بر مبنای اعلام CDC استئوارتریت مبتلابه 30 میلیون نفر از بزرگسالان آمریکایی است.
JSN اغلب در افراد مسن مشاهده می‌شود، حتی در آنانی که در مراحل اولیه استئوارتریت قرار دارند. به علاوه بر مبنای نظر محققان دانشگاه براون در رود آیلند، چنین به نظر میرسد که برخی زنان ممکن است دچار JSN باشند که پیش از استئوارتریت اولیه بروز می‌کند.
اهمیت پزشکی JSN
اشعۀ ایکس میتواند نشان دهد که چقدر فضا باید بین استخوان ران، پایین پا یا دیگر مفاصل باشد. اما بحث مربوط به JSN فقط تعیین سادۀ فضای بین مفاصل فرد نیست.
JSN یک نقطه آغاز است
ارزیابی ارتریت متضمن تعیین این است که آیا JSN بروز کرده، و اگر چنین است مقدار آن چقدر است. مفصل ران و زانوها مشکوکترین نقاط برای بروز JSN است.
در مردم دچار استئوارتریت فضای بین مفاصل معمولاً نامتقارن است، که این بدین معنی است که مقدار آسیب دیدگی در هر دو سمت بدن یکسان نیست. به عبارت دیگر، JSN شدید و سایش استخوان به استخوان به یک مفصل ران آسیب میزند، که معنایش این است که لزوماً میزان آسیب دیدگی در سمت دیگر به همان اندازه نیست.
تنها موردی که در آن JSN به صورت متقارن ظاهر می‌شود هنگامی است که در مفاصل انگشتان دست بروز می‌کند. JSN در مفاصل انگشت هم با استئوارتریت و هم با ارتریت روماتوئید همراه است.
یک گزارش مربوط به سال 2012 در "تحقیقات و درمان ارتریت" به بروز JSN در مفاصل انگشت پرداخته و از دو نوع تصویربرداری شدت مغناطیسی (MRI) استفاده می‌کند. نشان داده شده است که MRI در کشف فرسایس و سینوویت استخوان یا التهاب جدار مفاصل ابزار دقیقتری است، و نیز همین مزیت را در مورد التهاب استخوان در موارد ارتریت روماتوئید دارد.
یک مطالعۀ دیگر که در "سالنامۀ بیماری‌های روماتیسمی" گزارش شد، به ارتباطهای میان تخریب مشهود در اولتراسوند و عکسبرداری اشعۀ ایکس در افراد دچار استئوارتریت دست پرداخته است. از 1649 مفصل مربوط به 55 نمونۀ مطالعه، 47 درصد دچار JSN مرتبط به استئو ارتریت دست بودند.
JSN تشدید ارتریت را نشان می‌دهد
کشیدگی و پارگی ناشی از استوئارتریت در نهایت به از دست دادن غضروف و انحطاط مفاصل منجر می‌شود. وقتی دکترها تصمیم می‌گیرند تا میزان شدت استوارتریت را تعیین کنند، آنان فضای بین استخوان‌ها در مفاصل را اندازه‌گیری میکنند. هر قدر این فضا کمتر باشد، شدت استئوارتریت در آن مفصل بیشتر است.
JSN در درمان استئوارتریت
یک تکنیک جراحی موسوم به ارتروسکپی در گذشته برای درمان استئوارتریت مورد استفاده قرار میگرفت، اما دیگر مورد ارجاع قرار نمیگیرد زیرا مطالعات بیفایده بودن آن را نشان دادهاند.
نمرهدهی
اندازه‌گیری JSN با استفاده از سیستمی به نام مقیاس درجهبندی کیلگرن – لاورنس انجام می‌شود که در سال 1957 میلادی ابداع شد.
این مقیاس مبتنی بر پنج گرید اندازه‌گیری است که با عدم ویژگی رادیوگرافیک استئوارتریت (گرید صفر) شروع شده و با گرید 4 پایان مییابد که در استئوارتریت سبب بروز زوائد استخوانی به اضافۀ JSN قابل ملاحظه، دگرشکلی استخوانی شدید و اسکلروزیس شدید و سفت شدن ساختارهای استخوانی شده است.
علایم کدامند؟
به طور معمول درد یکی از علایمی است که پس از آغاز انحطاط غضروف مفصل در فرد بروز می‌کند. و هر قدر میزان تباهی غضروف افزایش یابد و استخوان‌ها شروع به اصطکاک با هم کنند درد تشدید می‌شود.
بیشترین آسیب از این نوع در ناحیۀ زانو، مفصل ران و دستها مشاهده می‌شود اما امکان بروز آن در هر مفصل دیگری نیز وجود دارد.
هر قدر میزان از دست دادن غضروف در مفاصل فرد بیشتر باشد، حرکت کردن و مدیریت امور روزانۀ زندگی برای فرد دشوارتر خواهد شد.
درمان
درمان ارتریت با هدف متوقف کردن روند تشدید بیماری انجام می‌شود و بسته به نوع ارتریت مبتلابه فرد متفاوت است.
برای مثال درمان ارتریت روماتوئید نیازمند استفاده از داروهای ضد روماتیسم تعدیل کنندۀ بیماری (DMARDs) و داروهای بیولوژیک برای متوقف کردن التهاب ناشی از سیستم ایمنی است که به نوبۀ خود باعث صدمه دیدن مفاصل میشوند.
از سوی دیگر درمان استئوارتریت شامل استفاده از داروهایی است که درد و ورم ناشی از بیماری را کاهش میدهند، و نیز به برخی تغییرات سبک زندگی میپردازد که به محافظت از مفاصل کمک میکنند.
JSN را میتوان در صورت موفق بودن روشهای درمانی مزبور و توصیههایی که برای تغییرات سبک زندگی دنبال می‌شود، متوقف کرد.
پیشگیری
JSN ناشی از اختلالات ارتریت است که شامل ارتریت روماتوئید و استئوارتریت می‌شود. به محض اینکه فرد دچار تجربۀ درد، ورم، و خشکی مفاصل شود، وی باید برای انجام عکسبرداری اشعۀ ایکس و انجام تستهای ضروری به پزشک مراجعه کند. بر مبنای نتایج به دست آمده، درمان و تغییرات سبک زندگی احتمالاً برای متوقف کردن صدمه دیدگی مفصل و کند کردن روند JSN توصیه می‌شود.
دورنما چیست؟
ارتریت اختلال شایعی است که همراه بالا رفتن سن و در صورت عدم درمان و مدیریت کامل تشدید خواهد شد.
JSN را میتوان متوقف و مداوا کرد، که نتیجۀ آن بهبود کیفیت زندگی خواهد بود. فرد بیمار باید باید با پزشک خود برای یافتن بهترین برنامۀ درمانی که دارای بهترین بازده برای موقعیت وی باشد همکاری کند.
Source:
Joint space narrowing: Treatment, causes, and more
Last reviewed Fri 22 September 2017
By Lana Barhum
Reviewed by William Morrison, MD
