باریک شدن فضای بین مفاصل - درمان، علل، و بیشتر

• لِنا بارهوم، دکتر ویلیام موریسون
• ترجمه هامیک رادیان

تعیین مقدار فضای بین استخوان‌ها در مفاصل فرد یکی از ابزارهایی است که دکترها برای ارزیابی ارتریت (آرتروز) مورد استفاده قرار می‎دهند. وقتی این فضا شروع به باریک شدن می‎کند، این می‏تواند یک علامت اولیه برای ابتلاء فرد به ارتریت باشد. تنگ شدن فضای بین مفاصل (JSN) در عین حال نقطۀ آغاز تصمیم‎گیری در مورد نوع درمان مورد استفاده برای ارتریت است.
هنگامی که مفاصل سالم هستند،  وقتی پایانۀ استخوان‎ها به هم می‎رسند فضای کافی دارند. انتهای استخوان‌ها با یک بافت سفیدرنگ موسوم به غضروف مفصلی پوشیده شده است، که فضایی را که استخوان‎ها برای شکل دادن به مفاصل به یکدیگر می‎رسند پوشش می‎دهد.
هدف درمان ارتریت پیشگیری از صدمه دیدگی بیشتر مفاصل و هر گونه تشدید وخامت درد همراه و فقدان توان حرکتی است.
مطالب این مقاله:
• شکل‎گیری JSN
• علل و ریسک فاکتورها
• اهمیت پزشکی JSN
• علایم کدامند؟
• درمان
• پیشگیری
• دورنما چیست؟

شکل‎گیری JSN
غضروف سالم حرکت کردن را برای مفاصل آسان‎تر می‎کند و به استخوان‎ها امکان می‎دهد تا بدون سایش به یکدیگر روی هم بلغزند، که این نوعی نقش زیرسازی و نیز جاذب شوک را بازی می‎کند.
اما غضروف مفصلی بین استخوان‎ها در یک مفصل ممکن است از طریق جراحت یا کشیدگی و پارگی دچار صدمه دیدگی شود.
اگر مفاصل توسط ارتریت آسیب ببینند و غضروف مفصلی صدمه ببیند یا پاره شود، عکسبرداری اشعۀ ایکس شواهد مبنی بر وجود JSN را در انتهای استخوان‎ها نشان می‎دهد. مفاصل آسیب دیده توسط JSN ممکن است خشک و دردناک شوند و دامنۀ حرکتی آنها کاهش پیدا کند.
همچنان که غضروف محافظ  دچار پارگی و تنگی فضای بیشتر می‎شود، استخوان‎ها شروع به سایش به همدیگر می‎کنند. استخوان‎ها حال باید جبران فضا را انجام دهند و بنابراین آنها شروع به رشد به سمت بیرون کرده، زوائد استخوانی شکل می‎گیرد.

علل و ریسک فاکتورها
داشتن اضافه وزن و ضعف عضلانی باعث تقویت JSN می‎شود. استئوارتریت و ارتریت روماتوئید دیگر عوامل تقویت کنندۀ JSN هستند.
بر مبنای اعلام CDC استئوارتریت مبتلابه 30 میلیون نفر از بزرگسالان آمریکایی است.
JSN اغلب در افراد مسن مشاهده می‎شود، حتی در آنانی که در مراحل اولیه استئوارتریت قرار دارند. به علاوه بر مبنای نظر محققان دانشگاه براون در رود آیلند، چنین به نظر می‎رسد که برخی زنان ممکن است دچار JSN باشند که پیش از استئوارتریت اولیه بروز می‎کند.

اهمیت پزشکی JSN
اشعۀ ایکس می‎تواند نشان دهد که چقدر فضا باید بین استخوان ران، پایین پا یا دیگر مفاصل باشد. اما بحث مربوط به JSN فقط تعیین سادۀ فضای بین مفاصل فرد نیست.

JSN یک نقطه آغاز است
ارزیابی ارتریت متضمن تعیین این است که آیا JSN بروز کرده، و اگر چنین است مقدار آن چقدر است. مفصل ران و زانوها مشکوک‎ترین نقاط برای بروز JSN است.
در مردم دچار استئوارتریت فضای بین مفاصل معمولاً نامتقارن است، که این بدین معنی است که مقدار آسیب دیدگی در هر دو سمت بدن یکسان نیست. به عبارت دیگر، JSN شدید و سایش استخوان به استخوان به یک مفصل ران آسیب می‎زند، که معنایش این است که لزوماً میزان آسیب دیدگی در سمت دیگر به همان اندازه نیست.
تنها موردی که در آن JSN به صورت متقارن ظاهر می‎شود هنگامی است که در مفاصل انگشتان دست بروز می‎کند. JSN در مفاصل انگشت هم با استئوارتریت و هم با ارتریت روماتوئید همراه است.
یک گزارش مربوط به سال 2012 در "تحقیقات و درمان ارتریت" به بروز JSN در مفاصل انگشت پرداخته و از دو نوع تصویربرداری شدت مغناطیسی (MRI) استفاده می‎کند. نشان داده شده است که MRI در کشف فرسایس و سینوویت استخوان یا التهاب جدار مفاصل ابزار دقیق‎تری است، و نیز همین مزیت را در مورد التهاب استخوان در موارد ارتریت روماتوئید دارد.
یک مطالعۀ دیگر که در "سالنامۀ بیماری‌های روماتیسمی" گزارش شد، به ارتباط‎های میان تخریب مشهود در اولتراسوند و عکسبرداری اشعۀ ایکس در افراد دچار استئوارتریت دست پرداخته است. از 1649 مفصل مربوط به 55 نمونۀ مطالعه، 47 درصد دچار JSN مرتبط به استئو ارتریت دست بودند.

JSN تشدید ارتریت را نشان می‎دهد
کشیدگی و پارگی ناشی از استوئارتریت در نهایت به از دست دادن غضروف و انحطاط مفاصل منجر می‎شود. وقتی دکترها تصمیم می‎گیرند تا میزان شدت استوارتریت را تعیین کنند، آنان فضای بین استخوان‎ها در مفاصل را اندازه‎گیری می‎کنند. هر قدر این فضا کمتر باشد، شدت استئوارتریت در آن مفصل بیشتر است.

JSN در درمان استئوارتریت
یک تکنیک جراحی موسوم به ارتروسکپی در گذشته برای درمان استئوارتریت مورد استفاده قرار می‎گرفت، اما دیگر مورد ارجاع قرار نمی‎گیرد زیرا مطالعات بی‎فایده بودن آن را نشان داده‎اند.

نمره‎دهی
اندازه‎گیری JSN با استفاده از سیستمی به نام مقیاس درجه‎بندی کیلگرن – لاورنس انجام می‎شود که در سال 1957 میلادی ابداع شد.
این مقیاس مبتنی بر پنج گرید اندازه‌گیری است که با عدم ویژگی رادیوگرافیک استئوارتریت (گرید صفر) شروع شده و با گرید 4 پایان می‎یابد که در استئوارتریت سبب بروز زوائد استخوانی به اضافۀ JSN قابل ملاحظه، دگرشکلی استخوانی شدید و اسکلروزیس شدید و سفت شدن ساختارهای استخوانی شده است.

علایم کدامند؟
به طور معمول درد یکی از علایمی است که پس از آغاز انحطاط غضروف مفصل در فرد بروز می‎کند. و هر قدر میزان تباهی غضروف افزایش یابد و استخوان‏ها شروع به اصطکاک با هم کنند درد تشدید می‎شود.
بیشترین آسیب از این نوع در ناحیۀ زانو، مفصل ران و دست‎ها مشاهده می‌شود اما امکان بروز آن در هر مفصل دیگری نیز وجود دارد.
هر قدر میزان از دست دادن غضروف در مفاصل فرد بیشتر باشد، حرکت کردن و مدیریت امور روزانۀ زندگی برای فرد دشوارتر خواهد شد.

درمان
درمان ارتریت با هدف متوقف کردن روند تشدید بیماری انجام می‎شود و بسته به نوع ارتریت مبتلابه فرد متفاوت است.
برای مثال درمان ارتریت روماتوئید نیازمند استفاده از داروهای ضد روماتیسم تعدیل کنندۀ بیماری (DMARDs) و داروهای بیولوژیک برای متوقف کردن التهاب ناشی از سیستم ایمنی است که به نوبۀ خود باعث صدمه دیدن مفاصل می‎شوند.
از سوی دیگر درمان استئوارتریت شامل استفاده از داروهایی است که درد و ورم ناشی از بیماری را کاهش می‎دهند، و نیز به برخی تغییرات سبک زندگی می‎پردازد که به محافظت از مفاصل کمک می‎کنند.
JSN را می‎توان در صورت موفق بودن روش‏های درمانی مزبور و توصیه‎هایی که برای تغییرات سبک زندگی دنبال می‎شود، متوقف کرد.

پیشگیری
JSN ناشی از اختلالات ارتریت است که شامل ارتریت روماتوئید و استئوارتریت می‎شود. به محض اینکه فرد دچار تجربۀ درد، ورم، و خشکی مفاصل شود، وی باید برای انجام عکسبرداری اشعۀ ایکس و انجام تست‎های ضروری به پزشک مراجعه کند. بر مبنای نتایج به دست آمده، درمان و تغییرات سبک زندگی احتمالاً برای متوقف کردن صدمه دیدگی مفصل و کند کردن روند JSN توصیه می‌شود.

دورنما چیست؟
ارتریت اختلال شایعی است که همراه بالا رفتن سن و در صورت عدم درمان و مدیریت کامل تشدید خواهد شد.
JSN را می‎توان متوقف و مداوا کرد، که نتیجۀ آن بهبود کیفیت زندگی خواهد بود. فرد بیمار باید باید با پزشک خود برای یافتن بهترین برنامۀ درمانی که دارای بهترین بازده برای موقعیت وی باشد همکاری کند.

Source:
Joint space narrowing: Treatment, causes, and more
Last reviewed Fri 22 September 2017
By Lana Barhum
Reviewed by William Morrison, MD