پنومونی و سرطان ریه: علایم، تشخیص، و درمان

•    آرون کندالا، کریستینا کیون
•    ترجمة فرهنگ راد

پنومونی (ذات‌الریه) و سرطان ریه هر دو در ریه‌ها بروز می‌کنند و یک‌سری علایم مشابه دارند.
پنومونی یک عفونت رایج ریه است که توسط باکتری، ویروس یا قارچ ایجاد می‌شود. سرطان ریه نوعی تومور مُضر است که اغلب اوقات بر اثر مصرف دخانیات بروز می‌کند.
این مقاله در این مورد بحث می‌کند که سرطان ریه و پنومونی چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارند، چطور هر یک از این دو بیماری تشخیص داده و درمان می‌گردد و دورنماهای مرتبط به آنها کدامند.
مطالب این مقاله:
1.    مروری بر پنومونی و سرطان ریه
2.    علایم
3.    تشخیص و درمان
4.    دورنما

مروری بر پنومونی و سرطان ریه

پنومونی چیست؟
بینی و راه هوایی در پیشگیری از ورود اجرام موجود در هوا به درون ریه‌ها بسیار مؤثرند. اجرامی که سبب پنومونی می‌شوند گاهی از اوقات می‌توانند از سد دفاعی مقابل خود بگذرند، یا از طریق دیگر نواحی بدن برای عفونی کردن ریه‌ها گسترش پیدا کنند.
اجرام مسبب پنومونی می‌توانند مشتق از طیفی از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا برخی مواد شیمیایی باشند. شدت عفونت ایجاد شده بر مبنای علت ایجاد آن متفاوت است.
شایع‌ترین اشکال پنومونی انواع ویروسی و میکربی آن است و در عین حال این دو می‌توانند همزمان بروز کنند.
وقتی عفونت در انتهای ریه‌ها منتشر می‌شود، کیسه‌های کوچک هوایی که برای اکسیژن امکان ورود به جریان خون را به وجود می‌آورند از مایع پر می‌شوند. در این حالت کیسه‌های هوایی دیگر قادر به عملکرد کامل نخواهند بود. آنگاه اکسیژن کمتری از ریه‌ها به خارج انتقال می‌یابد و دی‌اکسید کربن بیشتری در جریان خون باقی می‌ماند.

سرطان ریه چیست؟
سرطان توسط جهشی در DNA سلول ایجاد می‌شود که سبب می‌گردد سلول‌ها دچار عملکرد غیر نرمال و تکثیر غیر قابل کنترل و بیش از اندازه شوند. این سلول‌های سرطانی می‌توانند به شکل تومور رشد کنند که عملکرد نرمال بدن را مختل می‌کند.
سرطان ریه بعد از سرطان سینه دومین سرطان شایع در ایالات متحد آمریکا است. این سرطان هنگامی بروز می‌کند که سلول‌های سرطانی در یکی از ریه‌ها یا هر دوی آنها پدید می‌آیند.
این موضوع محتمل است که سلول‌ها در نتیجة روند پیری نرمال سرطانی شوند اما در اغلب موارد سرطان ریه ناشی از عوامل محیطی است.
در حدود 80 تا 90 درصد موارد سرطان ریه بر اثر سیگار کشیدن اتفاق می‌افتد. این بیماری همچنین می‌تواند نتیجة تحریک ناشی از قرار گرفتن در معرض دیگر مواد شیمیایی شامل رادون و آزبست باشد.

چه کسانی در معرض بیشترین خطر قرار دارند؟
هم پنومونی و هم سرطان ریه می‌توانند در هر فردی بروز کنند، اما برخی از افراد بیش از دیگران در معرض ابتلاء به این بیماری‌ها قرار دارند.
سیگار کشیدن یک ریسک فاکتور اصلی ابتلاء به سرطان ریه است. هر قدر مدت زمان سیگار کشیدن فرد بیشتر باشد ریسک مزبور بیشتر می‌شود.
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به طور مشخص مستعد ابتلاء به پنومونی هستند. این دلیل این موضوع است که چرا افراد بسیار کم‌سن و افراد پیر بیش از دیگر گروه‌های سنی در معرض ابتلاء به پنومونی قرار دارند.
این در عین حال دلیل این موضوع است که چرا 50 تا 70 درصد افراد دچار سرطان ریه در طول دورة بیماری خود به عفونت‌های جدی ریه نظیر پنومونی مبتلا می‌شوند.
به علاوه، درمان‌های تهاجمی که برای مهار سرطان ریه انجام می‌شود اغلب مردم را دچار تضعیف سیستم ایمنی می‌کنند. این بدین معنی است که:
•    افراد کمتر می‌توانند از ورود میکرب‌ها به درون بدن خود جلوگیری کنند
•    همچنین برای مقابله با عفونت یا پاسخ دادن به داروها دارای امکانات مناسب نیستند
در این موارد، عفونت یکی از خطرات جدی متوجه سلامت است. پنومونی در حال حاضر پس از خود تومورهای سرطانی دومین قاتل بیماران دچار سرطان ریه است.
ضعف سیستم ایمنی همچنین دلیل این موضوع است که چرا پنومونی به ویژه در افراد بسیار کم‌سن و پیرها شدید و گاهی از اوقات کشنده است.

علایم
توصیف موارد تفاوت علایم پنومونی و سرطان ریه در برخی مواقع دشوار است زیرا آنها در مورد برخی علایم همپوشانی‌هایی دارند. معمولاً علایم سرطان ریه شدیدتر است.
علایم مشابه میان سرطان ریه و پنومونی شامل موارد زیر است:
•    سرفه: در سرطان ریه این علامت گرایش به دوام بیشتر دارد، و چندین هفته ادامه یافته و به صورت مدام شدیدتر می‌شود.
•    خلط: این خلط معمولاً به رنگ قرمز تیره، قهوه‌ای، زرد یا سبز رنگ است.
•    تنگی نفس: این مورد در سرطان ریه ادامه‌دارتر از پنومونی است.
•    دردهای قفسة سینه: این مورد در سرطان ریه بیش از پنومونی ادامه دارد.
•    خستگی: در سرطان ریه شایع‌تر از پنومونی است.
•    از دست دادن اشتها: در سرطان ریه این مورد اغلب با کاهش وزن همراه است.
•    خس خس: در هر دو بیماری کمتر شایع است.
علایم شایع اضافی که فقط به پنومونی مرتبطند شامل موارد زیر هستند:
•    تب
•    ضربان قلب شدید
•    گرگرفتگی سرد و گرم
علایم شایعی که کمتر با پنومونی مرتبطند شامل موارد زیر هستند:
•    انواع سردرد
•    تهوع و استفراغ
•    دردهای مفاصل و عضلات
•    حالت گیجی
علایم شایع اضافی که فقط به سرطان ریه مرتبطند شامل موارد زیر می‌شوند:
•    خون بالا آوردن با سرفه
•    عفونت‌های مداوم سینه
علایم کمتر شایع که فقط با سرطان ریه مرتبطند شامل موارد زیر هستند:
•    تورم در ناحیة صورت یا گردن
•    درد ادامه‌دار شانه و گردن
•    دشواری بلع
•    خشونت صدا
•    بالا رفتن دمای بدن
•    تغییر اندازة نوک انگشتان

تشخیص و درمان
تشخیص پنومونی ممکن است شامل یک معاینة فیزیکی برای بررسی تورم غدد، ناهنجاری تنفس یا بالا رفتن دمای بدن باشد. تشخیص در این مورد معمولاً با آزمایش خون یا عکسبرداری با اشعة ایکس برای مشاهدة ایجاد مایعات در ریه‌ها انجام می‌شود.
درمان پنومونی بر مبنای نوع پنومونی و سلامت عمومی فرد متفاوت است. در اغلب موارد، پنومونی را می‌توان در محیط خانه با نوشیدن زیاد مایعات، استراحت، و مصرف دارو درمان کرد.
در موارد شدیدتر ممکن است به بستری کردن بیمار در بیمارستان نیاز باشد تا بتوان مایعات و آنتی‌بیوتیک‌ها را از طریق وریدی به وی رساند. اکسیژن درمانی یا تنفس کمکی نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
تشخیص سرطان ریه ممکن است مشکل‌تر باشد. عکسبرداری اشعة ایکس می‌تواند یک بررسی سریع و ساده ایجاد کند، اما برای تأیید تشخیص انجام سی تی اسکن ضروری است.
در صورت تأیید ابتلاء به سرطان ریه، تست‌های بیشتر شامل اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون – سی تی (PET-CT) برای مشخص کردن محدودة تمامی سلول‌های سرطانی باید انجام شود.
بیپوسی نیز در این مورد انجام می‌شود که در آن مقدار کمی از نمونة بافت ریه‌ها گرفته می‌شود و زیر میکروسکُپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
عموماً این بافت با استفاده از یک لولة کوچک که از طریق بینی یا دهان روانة ریه ‌شده گرفته می‌شود. این عمل تحت عنوان برونکوسکُپی شناخته می‌شود.
نتایج این آزمایش‌ها نوع سرطان ریه، محدودة تومور اولیه و مرحله‌ای را که بیماری در آن قرار دارد، مشخص می‌کند.
این اطلاعات بعد از در نظر گرفتن ملاحظات مربوط به میزان سلامت عمومی فرد برای مشخص کردن مؤثرترین برنامة درمانی برای بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان‌ها با هدف مداوا، کنترل یا محو علایم بیماری انجام می‌شوند. گزینه‌های در دسترس بسته به میزان وخامت وضعیت بیمار، طیف متفاوتی از عمل پایه‌ای جراحی تا شیمی‌درمانی و رادیوتراپی را شامل می‌شود.

دورنما
بیشتر موارد پنومونی شدید تلقی نمی‌شود اگرچه این بیماری نوعی بیماری جدی است.
مدت زمان دوام علایم بیماری در نهایت به سلامت فرد و نوع پنومونی بستگی دارد.
علایم پنومونی باکتریایی معمولاً در طول 1 تا 3 هفته از بین می‌رود. پنومونی مایکوپلاسما ممکن است بین 4 تا 6 هفته ادامه داشته باشد، و پنومونی ویروسی ممکن است حتی بیشتر طول بکشد.
اگر پنومونی درمان نشود، ارگان‌های حیاتی بدن نظیر قلب و ریه ممکن است اکسیژن کافی دریافت نکنند. پیامدهای این وضعیت می‌تواند بروز حالت گیجی، کُما، نارسایی قلبی یا حتی مرگ باشد.
دورنمای سرطان ریه فارغ از درمان آن بدان تمایل دارد که شدیدتر باشد.
اگر این سرطان در مراحل اولیة بیماری تشخیص داده شود این شانس برای بیمار وجود دارد که تومور را بتوان وقتی که هنوز کوچک است و در بدن منتشر نشده است، با استفاده از جراحی از بدن خارج کرد. این وضعیت شانس خوبی برای بهبود در اختیار بیمار قرار می‌دهد.
در هر حال، بسیاری از بیماران وقتی تشخیص داده می‌شوند که سرطان در بدن آنها گسترش پیدا کرده است. در این موارد برداشتن تومورها نامحتمل است. در عوض درمان‌ها بر محدود کردن پیشرفت بیماری و اوج‌گیری علایم آن متمرکز می‌شوند.

Source:
medicalnewstoday.com
Pneumonia and lung cancer: Symptoms, diagnoses, and treatments
Written by Aaron KandolaReviewed by Christina Chun, MPH
Last reviewed: Fri 7 April 2017