• علایم پلورسی
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل پلورسی
• تشخیص پلورسی
• اقدامات تشخیصی
• درمان پلورسی
• سبک زندگی و مداوای خانگی
پلورسی [پلورزی] اختلالی است که در آن پلورا – یک غشاء شامل یک لایه بافت که جدار بخش داخلی حفره قفسه سینه و یک لایه بافت اطراف ریه‌ها را تشکیل می‌دهد - ملتهب می‌شود. پلورسی که در عین حال پلورایتیس (پلوریت) نامیده می‌شود سبب ایجاد درد تند و تیزی می‌گردد (درد پلوریتیک) که در کوران تنفش تشدید می‌شود.
طیفی از اختلالات زیربنایی می‌توانند باعث ایجاد پلورسی شوند. درمان پلورسی شامل کنترل درد و درمان اختلال زیربنایی مورد اشاره است.
علایم پلورسی
نشانه‌ها و علایم پلورسی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• درد قفسه سینه که در هنگام تنفس، سرفه یا عطسه تشدید می‌شود
• تنگی نفس - به این دلیل که شخص دچار پلورسی تلاش می‌کند تا حداقل هوا را در دم و بازدم استفاده کند
• سرفه - فقط در برخی موارد
• تب - فقط در برخی موارد
درد ناشی از پلورسی در عین حال ممکن است به شانه‌ها یا پشت سرایت کند.
در برخی موارد پلورسی، مایعات در فضای اندک بین دو لایه بافت (فضای پلورال) انباشته می‌شوند. این وضعیت زیر عنوان پلورال افیوژن شناخته می‌شود. وقتی مقدار مایع مزبور کم باشد، درد پلوریتیک کاهش یافته یا برطرف می‌شود زیرا تماس میان دو لایه پلورا از بین می‌رود. مقدار زیاد مایع در فضای پلورال می‌تواند باعث ایجاد فشار، در تنگنا قرار دادن ریه تا حد فروپاشی محدود یا کامل شود. این وضعیت باعث دشواری تنفس شده و ممکن است به سرفه منجر گردد. مایع اضافی در عین حال ممکن است عفونی شود. این اختلال زیر عنوان ایمپاییما شناخته می‌شود. امپاییما اغلب با تب همراه است.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که شخص با درد شدید و غیر قابل توضیح در طول تنفس روبرو شود باید بدون دفع وقت تحت نظر پزشک قرار گیرد.
شخص ممکن است دچار مشکلی در پیوند با ریه‌ها، قلب، یا پلورا یا یک بیماری زیربنایی باشد که برای آنها نیاز به مراقبت پزشکی کامل مطرح است.
علل پلورسی
دو لایه بافت بزرگ و نازک به نام پلورا ریه‌ها را از دیواره قفسه سینه جدا می‌کند. یک لایه اطراف بخش خارجی ریه‌ها را می‌پوشاند. لایه دوم جدار داخلی قفسه سینه را تشکیل می‌دهد. بین این دو لایه یک فضای کوچک (فضای پلورال) وجود دارد که معمولاً با مقادیر بسیار کم مایع پر می‌شود. لایه‌های مزبور مثل دو لایه ساتن نرم عمل می‌کنند که بر روی هم می‌لغزند و امکان آن را ایجاد می‌کنند که ریه‌ها در طول عمل تنفس بدون هر گونه مقاومت از سوی جدار داخلی دیواره قفسه سینه منبسط و منقبض شوند.
پلورسی زمانی بروز می‌کند که پلورا آزرده و ملتهب می‌شود. در نتیجه این آزردگی و التهاب دو لایه غشاء پلورال مثل دو تکه سمباده بر روی هم ساییده می‌شوند، و این اختلال سبب ایجاد درد در هنگام اعمال دم و بازدم می‌شود. درد پلوریتیک در هنگام حبس نفس در سینه کاهش یافته یا متوقف می‌شود.
علل پلورسی شامل موارد زیر است:
• عفونت ویروسی مثل موارد آنفولانزا
• عفونت باکتریایی مثل پنومونی (ذات‌الریه)
• عفونت قارچی
• اختلال خودایمنی، مثل ارتریت روماتوئید
• برخی داروها
• سرطان ریه در مجاورت فضای پلورال
• شکستگی دنده
• برخی بیماری‌های ارثی مثل بیماری سلول داسی شکل
تشخیص پلورسی
پزشک کار تشخیص را با پرسش از تاریخچه پزشکی و انجام معاینه بالینی شامل بررسی وضعیت قفسه سینه با استتوسکپ آغاز می‌کند.
برای تعیین ابتلاء به پلورسی دکتر ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• آزمایش خون. آزمایش خون می‌تواند ابتلاء احتمالی به عفونت را به پزشک نشان دهد. آزمایش‌های خون در عین حال می‌توانند بیماری خودایمنی مثل ارتریت روماتوئید یا لوپوس را که در آنها علامت اولیه پلورسی است، کشف کنند.
• عکسبرداری اشعه X قفسه سینه. اشعه X قفسه سینه می‌تواند نشان دهد که ریه‌ها به طور کامل منبسط می‌شوند یا هوا یا مایعی بین ریه‌ها و دنده‌ها وجود دارد. پزشک ممکن است نوع خاصی از عکسبرداری اشعه X را توصیه کند که در آن فرد تحت اسکن به پهلو دراز می‌کشد (عکسبرداری اشعه X قفسه سینه دکوبیتوس).
• CT اسکن. در این تست یک کامپیوتر (رایانه) اطلاعات برگرفته از اشعه X را به تصاویری از بخش‌های نازک قفسه سینه تبدیل می‌کند، که بر این مبنا تصاویری با جزئیات بیشتر به دست می‌آید. CT اسکن قفسه سینه می‌تواند نشان دهد که آیا یک لخته خون در ریه وجود دارد یا می‌تواند دیگر علل بروز درد پلوریتیک را مشخص کند.
• سونوگرافی. این روش تصویربرداری از امواج با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر دقیق از ساختارهای داخل بدن استفاده می‌کند. پزشک می‌تواند از اولتراسوند (سونوگرافی) برای تعیین ابتلاء شخص به پلورال افیوژن استفاده کند.
• الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG). پزشک ممکن است این تست پایش قلب را برای بررسی لازم جهت از تشخیص خارج کردن برخی مشکلات قلبی به عنوان یک علت ایجاد درد قفسه سینه استفاده کند.
اقدامات تشخیصی
در بعضی مواقع، پزشک ممکن است مایع فضای پلورال و بافت را از فضای مزبور برای بررسی خارج کند. اقدامات در این مورد عبارتند از:
• توراسنتز. برای خارج کردن مایع جهت آنالیز آزمایشگاهی، دکتر ممکن است انجام توراسنتز را در دستور کار قرار دهد. در این اقدام پزشک از بی‌حسی موضعی در فضای بین دنده‌ها برای ناحیه‌ای که مایع در مطالعات تصویری دیده شده‌اند استفاده می‌کند. در مرحله بعد پزشک یک سوزن را از طریق دیواره قفسه سینه بین دنده‌ها وارد کرده و مقداری از مایع را برای بررسی آزمایشگاهی از بدن خارج می‌کند. پزشک می‌تواند سوزن را به کمک و هدایت اولتراسوند وارد بدن کند.
• توراکوسکپی یا پلوروسکپی. اگر ظن به وجود سرطان یا سل به عنوان علت اختلال مورد بحث باشد، دکتر ممکن است عملی را انجام دهد که امکان مشاهده مستقیم فضای داخل قفسه سینه را در جستجوی هر گونه ناهنجاری یا گرفتن نمونه بافت (بیوپسی) در صورت نیاز می‌دهد.
درمان پلورسی
درمان‌های مورد استفاده برای پلورسی و پلورال افیوژن مقدمتاً بر روی علت زیربنایی تمرکز می‌کنند. برای مثال اگر علت، پنومونی باکتریایی باشد، آنتی‌بیوتیک می‌تواند عفونت ایجاد شده را کنترل کند. اگر یک ویروس علت اختلال باشد، آنگاه پلورسی خود به خود برطرف خواهد شد.
فرجام درمان پلورسی به میزان جدی بودن بیماری زیربنایی بستگی دارد و در صورتی که اختلال موجب پلورسی به طور کامل تشخیص داده شده و درمان شود، معمولاً ریکاوری کامل خواهد بود.
سبک زندگی و مداوای خانگی
قدم‌های زیر ممکن است در مسیر تخفیف علایم مربوط به پلورسی کمک کننده باشند:
• مصرف دارو. مصرف برخی داروها مثل ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB و مابقی) بر مبنای نیاز برای تخفیف درد و التهاب.
• استراحت زیاد. مردم باید حالتی را که در آن بدن به بیشترین میزان احساس راحتی و آرامش می‌کند، بیابند. حتی موقعی که مردم احساس بهتر شدن می‌کنند، نباید به بدن خود چندان فشار بیاورند./
• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
Source:
Mayo Clinic
Pleurisy
Feb. 06, 2018
