خس خس سینه در هنگام دم و بازدم چه تفاوتی دارند؟

• خس خس سینه دمی و بازدمی
• علل خس خس دمی و بازدمی
• تشخیص علل خس خس دمی و بازدمی
• درمان خس خس دمی و بازدمی
• چه موقعی به دکتر مراجعه کنیم
• خلاصه

خس خس صدایی سوت مانند است که از راه‌های هوایی می‌آید. اغلب اوقات این صدا طنین بلندی دارد و به عنوان نتیجه‌ای از باریک شدن راه‌های هوایی بروز می‌کند؛ که سبب می‌شود دیواره‎های آنها به لرزش درآیند.
مردم ممکن است بر اثر اختلالات درازمدت مثل آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یا اختلالی کوتاه مدت مثل برونشیت یا پنومونی دچار خس خس سینه ‌شوند.
خس خس بازدمی هنگامی بروز می‌کند که شخص در هنگام بیرون دادن هوا از سینه دچار خس خس می‌شود در حالی که خس خس دمی در هنگام انجام عمل دم بروز می‌کند.

خس خس سینه دمی و بازدمی
خس خس بازدمی به این معنی است که خس خس در هنگام عمل بازدم اتفاق می‌افتد. خس خس دمی خس خسی است که در هنگام عمل دم شنیده می‌شود.
خس خس ممکن است دمی، بازدمی یا هر دو باشد. خس بازدمی بیشتر شایع است و ممکن است به این معنی باشد که فرد دچار انسداد خفیفی است که سبب ایجاد خس خس می‌شود.
اگر کسی دچار هر دو نوع خس خس مزبور باشد این ممکن است نتیجه باریک‌تر بودن راه‌های هوایی شخص بوده، و نیز می‌تواند قادر نشان دهنده جدی‌تر بودن مشکل تلقی شود.
علت خس خس اغلب به محدوده بروز آن در راه‎های هوایی بستگی دارد، و برای مثال، اینکه صدا از راه‌های هوایی فوقانی در گردن می‌آید یا از راه‌های پایینی در قفسه سینه.
استریدور اصطلاحی برای نوع خاصی از خس خس بازدمی است، که پیامی در مورد انسداد راه هوایی فوقانی محسوب می‌شود.

علل خس خس دمی و بازدمی
اختلالات متعددی می‌توانند باعث ایجاد خس خس شوند. هر اختلالی که سبب انسداد راه هوایی بالایی شود بیشتر محتمل است که خس خس دمی ایجاد کند، اما در عین حال این امکان وجود دارد که اختلال مزبور باعث بروز خس خس بازدمی شود.

آسم
آسم یک اختلال ریه است که می‌تواند سبب خس خس شود. مردم دچار آسم حاد ممکن است دچار هر دو نوع خس خس مزبور و یا فقط یکی از آنها شوند.
مردم دچار آسم در عین حال ممکن است با موارد زیر مواجه گردند:
• احساس سفتی در قفسه سینه
• تنگی نفس
• سرفه
ژنتیک، عفونت‌های سیستم تنفسی، یا عوامل زیست محیطی می‌توانند آسم ایجاد کنند.

بیماری انسدادی مزمن ریه
COPD یک اختلال ریه است. راه‌های هوایی در مردم دچار این بیماری ملتهب می‎شود، که این به معنی کاهش جریان هوا به داخل ریه‌ها و خروج از آنها است، که باعث دشواری تنفس می‌گردد.
در کنار خس خس، علایم COPD شامل موارد زیر است:
• تنگی نفس
• ته‌رنگ آبی گرفتن لب‌ها یا پایه ناخن‌های دست
• خستگی مفرط
• خلط
• سرفه مکرر
سیگار کشیدن تقریباً مسبب 85 تا 90 درصد موارد COPD است. به مرور زمان قرار گرفتن مکرر در معرض هوای آلوده و مواد شیمیایی نیز می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود. برخی موارد معدود COPD ژنتیکی هستند.

اختلال عملکرد تارهای صوتی
اختلال عملکرد تارهای صوتی زمانی اتفاق می‌افتد که تارهای صوتی آن گونه که باید باز نمی‌شوند.
علایم ممکن است شبیه به علایم آسم و شامل موارد زیر باشد:
• احساس سفتی در گلو
• سرفه
• دشواری نفس کشیدن
• خشونت صدا یا تغییرات صدا

برونشیت
عفونت‌های تنفسی مثل برونشیت می‌توانند سبب خس خس و همچنین موارد زیر شوند:
• سرفه منجر به ایجاد مخاط
• تنگی نفس
• تب خفیف
• درد قفسه سینه
برونشیت حاد موقتی است و از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا می‌کند. مردم دچار برونشیت مزمن به عفونت‌های مکرر مبتلاء می‌شوند که ممکن است برای چند ماه ادامه یابند.

پنومونی
پنومونی یک عفونت ریه‌ها است که باعث پر شدن آنها از مایع می‌شود. این مایع می‌تواند راه‌های هوایی را مسدود کرده و سبب خس خس سینه شود. مردم ممکن است در عین حال دچار تنفس سطحی یا سریع شوند.
دیگر علایم پنومونی شامل موارد زیر است:
• سرفه منجر به تولید خلط یا در برخی موارد، خون
• تب و لرز
• احساس گیجی
• درد قفسه سینه که در هنگام تنفس عمیق یا سرفه کردن تشدید می‌شود
• تهوع

آنافیلاکسی
آنافیلاکسی واکنش آلرژِک شدید به یک ماده یا نیش حشرات است. در کنار خس خس مردم دچار آنافیلاکسی دچار مشکل تنفسی می‌شوند.
دیگر نشانه‌های آنافیلاکسی عبارتند از:
• ورم لب، ورم زبان، یا ورم گلو
• راش یا خارش
• احساس غش کردن یا گیجی
• درد معده
آنافیلاکسی می‌تواند کشنده باشد، بنابراین مردم باید در صورت مواجهه با علایم آن به سرعت راهی اورژانس شوند.

سرطان ریه
سرطان ریه می‌تواند باعث خس خس، سرفه و تنگی نفس شود. دیگر نشانه‌ها در این مورد عبارتند از:
• خستگی مفرط
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• درد قفسه سینه
• بالا آوردن خون با سرفه (سرفه خونی)
• خشونت صدا
• عفونت‌های برگشت کننده مثل پنومونی
در موارد شدید خس خس در برخی مواقع می‌تواند یک نشانه کلاپس راه هوایی باشد یا بر اثر استنشاق دود سمی یا مواد شیمیایی بروز کند.

تشخیص علل خس خس دمی و بازدمی
پزشک در قدم اول برای تعیین نوع خس خس (دمی یا بازدمی) به صدای تنفس بیمار گوش می‌دهد.
برای تشخیص علت زیربنایی خس خس، پزشک باید:
• تاریخچه پزشکی بیمار را بگیرد
• معاینه بالینی انجام دهد
• عکسبرداری اشعه X قفسه سینه انجام دهد
• تست اسپیرومتری برای بررسی تنفس انجام دهد
• تست خون برای بررسی عفونت انجام دهد

درمان خس خس دمی و بازدمی
گزینه‌های درمانی بر مبنای علت خس خس متفاوت است.
مردم دچار آنافیلاکسی نیاز به تزریق فوری اپی‌نفرین دارند.
آسم می‌تواند اختلالی مادام‌العمر باشد، اما مردم می‌توانند علایم بیماری را با درمان‌های مختلفی کنترل کنند.
درمان COPD می‌تواند مصرف روزانه دارو، یا به شکل قرص یا به صورت استنشاقی، را شامل شود.
مردم دچار این بیماری ممکن است به تحویل اکسیژن اضافی از طریق بینی یا دهان نیاز پیدا کنند.
در مورد اختلالات آسیب زننده به تارهای صوتی، گفتار درمانی یا تمرینات تنفس عمیق می‌تواند به شل شدن عضلات گلو کمک کند.
مردم دچار برونشیت حاد به طور معمول در طول چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابند. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر نسخه‌ای مثل ایبوپروفن می‌تواند فرآیند درمان را سریع‌تر کند.
در موارد عفونت‌های باکتریایی پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک تجویز کند. مردم دچار برونشیت مزمن ممکن است به داروهای نسخه‌ای، تغییرات سبک زندگی، یا در برخی موارد، به تحویل اکسیژن مکمل نیاز داشته باشند.
درمان سرطان ریه به مرحله بیماری و میزان گسترش آن در بدن بستگی دارد. تیم پزشکی در این مورد یک برنامه درمان شخصی شده تدارک می‌بینید که ممکن است شامل عمل جراحی، شیمی درمانی، یا اشعه درمانی باشد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت ابتلاء به خس خس به دلایل نامعلوم یا در صورت ظن ابتلاء به آسم یا COPD مردم باید به پزشک مراجعه کنند.
هر کسی که دچار نشانه‌های پنومونی بوده، مشکل تنفسی داشتنه باشد یا متوجه کبود شدن رنگ پوست خود شود باید به اورژانس مراجعه کند.
در صورت مواجه شدن با حمله آسم یا شروع خس خس پس از موارد زیر نیز مردم باید به اورژانس رجوع کنند:
• گزش توسط نیش یا دندان حشره
• مصرف دارو
• دچار شدن به واکنش آلرژیک
اگر کسی دچار واکنش آنافیلاکسیک باشد باید بلافاصله مورد مراقبت اورژانسی قرار گیرد حتی اگر اپی‌نفرین استفاده کرده و بهبود یافته باشد.
مردم دچار برونشیت درازمدت یا تکرار شونده باید برای درمان به پزشک مراجعه کنند.

خلاصه
مردم ممکن است بر اثر اختلالات مختلف ریه دچار خس خس سینه شوند.
خس خس بازدمی نوع شایع‌تر است و ممکن است بر اثر یک عفونت خفیف راه هوایی بروز کند. انسداد راه هوایی فوقانی می‌تواند به خس خس دمی یا بازدمی منجر شود.
در مورد مردم دچار هر دو نوع خس خس، ممکن است علت یک مشکل جدی‌تر باشد و باید مورد بررسی پزشکی قرار گیرد.
اگر مردم بدون علت مشخص دچار خس خس شوند، مشکلات تنفسی داشته باشند یا دچار سفتی قفسه سینه شوند باید به فوریت تحت مراقبت پزشک قرار گیرند./

• بِت سیسونس، دکتر النا بیگرز
• ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
Medical News Today
What's the difference between expiratory and inspiratory wheezing?
Last reviewed Mon 3 June 2019
By Beth Sissons
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH