علل، علایم و درمان اکلامپسی

• کورین کیتینگ، دکتر النا بیگرز
• ترجمة هستی فراست‌فر

اکلامپسی یک مشکل جدی پزشکی است که به زنان باردار آسیب می‌رساند. در حالی که علایم این بیماری اغلب در طول بارداری به عنوان وضعیتی که پره‌اکلامپسی / preeclampsia شناخته می‌شود ظاهر می‌گردد، این اختلال می‌تواند تا زمان تبدیل شدن به اکلامپسی ناشناخته باقی بماند. این موضوع می‌تواند سبب ایجاد عوارض بیشتر در طول بارداری شود.
چه چیز سبب اکلامپسی می‌شود و ریسک‌فاکتورهای این بیماری کدامند؟ مردم در طول بارداری به دنبال دیدن کدام نشانه‌ها باید باشند که نشانگر توسعة اکلامپسی هستند؟

مطالب این مقاله:
• اکلامپسی چیست؟
• علل اکلامپسی
• علایم اکلامپسی
• درمان اکلامپسی

اکلامپسی چیست؟
اکلامپسی نوعی بیماری است که فقط در دوران بارداری بروز می‌کند و به ویژه در اواخر حاملگی سبب تشنج می‌شود. اکلامپسی بیماری نادری است که سالانه به 1 مورد از هر 3000-2000 مورد بارداری آسیب می‌زند.
این بیماری در پی نوعی از اختلالات فشار خون موسوم به پره‌اکلامپسی ایجاد می‌شود. در پره‌اکلامپسی میزان بالای فشار خون در مادر سبب کاهش خونرسانی به جنین می‌شود. این بدان معنی است که جنین قادر به دریافت میزان کافی اکسیژن و مواد مغذی نخواهد بود.
بسیاری از بارداری‌های آسیب دیده توسط اکلامپسی یا پره‌اکلامپسی بارداری‌های اول زنان هستند. در حدود 70 درصد موارد این بیماری‌ها در ایالات متحد آمریکا مربوط به بارداری‌های اول زنان است.
در حالی که اکلامپسی می‌تواند در صورت عدم درمان کشنده باشد، مرگ بر اثر این بیماری در زنان ساکن کشورهای توسعه یافته مورد نادری است. در سطح جهانی اکلامپسی مسؤول تقریباً 14 درصد موارد مرگ و میر زنان باردار است. در اکثر موارد، علایم پره‌اکلامپسی خفیف بوده و نیازمند مداخله‌ای جز پایش زن باردار و تغییر رژیم غذایی در صورت امکان، نیست.

پره‌اکلامپسی در برابر اکلامپسی
اکلامپسی مرحلة نهایی پره‌اکلامپسی و به رسیدگی پزشکی آنی نیازمند است. اغلب موارد این بیماری در اوایل بارداری و پیش از پیشرفت آن به سمت اکلامپسی کشف می‌شود.
اگرچه درمانی برای پره‌اکلامپسی وجود ندارد، دکترها اغلب داروهایی را برای کاهش فشار خون یا داروهای ضد تشنج را برای پیشگیری از حملات تشنجی تجویز می‌کنند.
هم در مورد پره‌اکلامپسی و هم در مورد اکلامپسی، تنها درمان برای زنان مبتلا به این بیماری‌ها زایمان بچه است. موارد خفیف پره‌اکلامپسی را می‌توان در طول دوران بارداری مورد پایش قرار داد تا تعیین شود که آیا بارداری را می‌توان تا پایان ادامه داد یا خیر.
در بیشتر موارد حاد بیماری نیاز به مداخلة فوری وجود دارد، که در اغلب موارد شامل القاء زایمان یا انجام سزارین است. در بیشتر موارد زایمان به روش سزارین برای پیشگیری از افزایش فشار خون که اغلب در طول تولد بچه دیده می‌شود، نیاز است.

اختلالات مرتبط
اکلامپسی چند اختلال مرتبط به همراه دارد که ممکن است به عنوان علایم این بیماری یا به صورت ممستقل بروز کنند. این اختلالات عبارتند از:
• ادم: ادم تورم بافت به علت تشکیل مایع در بافت‌ها است. این تورم معمولاً به صورت تورم در اندام‌ها بروز می‌کند.
• ادم ریوی: سبب ایجاد مایع در ریه‌ها می‌شود، که می‌تواند به دشواری تنفس منجر گردد.
• سردرد: می‌تواند بر اثر بالا بودن فشار خون ناشی از اکلامپسی ایجاد شود.
دیابت بارداری: علایم دیابت ناشی از بارداری، که می‌تواند می‌تواند سبب اضافه وزن بچه در طول دورة داخل رحمی زندگی وی شود.  دیابت بارداری را می‌توان با تلفیقی از تغییرات رژیم غذایی و دارو درمان کرد. به عنوان یک مسألة پیشینی باید دانست که هر موردی از اکلامپسی با دیگری متفاوت است. افراد ممکن است دچار هر یک از علایم مزبور بشوند یا اینکه مبتلاء به هیچ‌یک از آنها نشوند.

علل اکلامپسی
محققان تاکنون موفق به کشف علت دقیق بروز اکلامپسی نشده‌اند. هر مورد خاص از اکلامپسی مورد یگانه‌ای است و هر زن باردار ممکن است مشخصات معدودی از این بیماری را که مشابه موارد دیگر است بروز دهد و ممکن است دارای هیچ علامتی مشابه موارد مرتبط به دیگر زنان مبتلا نباشد.
اغلب مطالعات اخیر برای تعیین ریسک فاکتورهای پره‌اکلامپسی در اوایل بارداری بر پیشگیری از توسعة این بیماری در مراحل بعدی بارداری متمرکز شده‌اند.

ریسک فاکتورها
ریسک فاکتورهای پره‌اکلامپسی و اکلامپسی از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است. عواملی که باید در این بیماری‌ها مورد ملاحظه قرار گیرند عبارتند از:
• تاریخچة بارداری: اغلب موارد پره‌اکلامپسی در بارداری اول زنان بروز می‌کند. بارداری‌های پیشین با فرجام ضعیف نیز می‌توانند ریسک توسعة اکلامپسی را افزایش دهند.
•  سن بیمار: بارداری در سنین نوجوانی و نیز در زنان بالای 35 سال ریسک اکلامپسی را افزایش می‌دهد.
• تاریخچة خانوادگی: وجود موارد پره‌اکلامپسی یا اکلامپسی در اعضاء خانواده می‌تواند نشانگر وجود زمینة ژنتیکی برای ابتلاء به این اختلال باشد.
• چاقی: زنان چاق در مقایسه با دیگر زنان در ریسک بالاتری از ابتلاء به اکلامپسی قرار دارند.
•  فشار خون بالا: زنان دچار مشکل فشار خون بالا در طولانی مدت در ریسک بالاتری برای ابتلاء به اکلامپسی قرار دارند.
دیگر اختلالات پزشکی شامل بیماری لوپوس، دیابت بارداری، و بیماری کلیوی نیز شانس توسعة اکلامپسی را افزایش می‌دهند.

علایم اکلامپسی
علایم اکلامپسی می‌تواند در هر برهه‌ای از بارداری بروز یابد. در عین حال ممکن است علایم اندکی وجود داشته باشد که باعث توسعة اکلامپسی در زن باردار شود بدون اینکه از سوی متخصصان پزشکی کشف گردند.
شایع‌ترین علایم پره‌اکلامپسی در زنان عبارت است از:
• سردردهای شدید
• وزن گرفتن بیش از حد در طول بارداری – بیش از 900 گرم در طول هفته
• تهوع، استفراغ یا درد معده
• تورم دست‌ها، پاها و صورت
اگر پره‌اکلامپسی به اکلامپسی تبدیل شود، علایم می‌توانند شامل موارد زیر نیز باشند:
•  درد عضلانی
• تشنج
هیچ درمانی مگر زایمان بچه برای رفع پره‌اکلامپسی وجود ندارد. اگر این بیماری به قدر کافی زود تشخیص داده شود، اغلب می‌توان آن را با استفاده از دارو و استراحت در بستر برای پایین آوردن فشار خون مورد مدیریت قرار داد. داروهای ضد تشنج را نیز می‌توان برای پیشگیری از بروز تشنج در مواقعی که پره‌اکلامپسی شدید منجر به اکلامپسی می‌شود مورد استفاده قرار داد.
چه هنگامی باید به پزشک مراجعه کرد
در حالی که مراجعة منظم زنان باردار به پزشک برای برخورداری از مراقبت‌های پزشکی دورة بارداری ضروری است، آنها باید موضوع مراجعة آنی به پزشک را در صورت مشاهدة هرگونه علایم پره‌اکلامپسی در مد نظر داشته باشند.
به علاوه هر زنی که دچار خونریزی، سردردهای شدید، یا کاهش تحرک جنین می‌شود، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کند.
همچنین در طول ویزیت‌های منظم دورة بارداری، پزشک انجام تست‌های زیر را با هدف اطلاع از موارد زیر مد نظر قرار می‌دهد:
• پروتئین ادرار
• فشار خون بالا
• عملکرد کبد
وجود مقادیر بالای پروتئین در ادرار می‌تواند یکی از نشانگرهای اولیة پره‌اکلامپسی باشد، چرا که می‌تواند سبب کاهش عملکرد کلیه شود.
بسته به شدت علایم، دکتر ممکن است تغییرات رژیم غذایی، استراحت در بستر، یا مصرف داروهای کاهش دهندة فشار خون و پیشگیری از تشنج را تجویز کند.

درمان اکلامپسی
در گذشته، به زنان در حال مدارا با عوارض پره‌اکلامپسی از سوی متخصصان مراقبت‌های پزشکی مصرف دوز کم آسپیرین بعد از هفتة 12 بارداری توصیه می‌شد. تنها راه درمان علایم اکلامپسی زایمان بچه است. ادامة بارداری در شرایط ابتلاء مادر باردار به اکلامپسی می‌تواند منجر به بروز عوارض متعدد شود.
در اغلب موارد، علایم اکلامپسی در حدود شش هفته پس از زایمان خودبه‌خود رفع می‌شوند. در موارد نادر، احتمال به وجود آمدن آسیب‌های جدی به ارگان‌های حیاتی بدن وجود دارد، که این موضوع خود نشانگر علت اهمیت اطلاع سریع پزشک از وجود علایم بیماری در زنان باردار است.
اگر زنی هر یک از علایم مندرج در فوق را در خود مشاهده می‌کند، ضرورت حیاتی دارد که بلافاصله به پزشک مراجعه کند. افراد باید ریسک فاکتورهای بیماری را بشناسند و مطمئن باشند که در هنگام اولین مراجعه به پزشک آنها را با دکتر خود در میان گذاشته‌اند تا او آمادة مواجهه با احتمالات مرتبط به تشخیص بیماری باشد.
هدف کلی برخورداری از یک بارداری سالم و زایمان فرزندان شاد و تندرست است. توجه به سلامت بهترین راه برای رسیدن به این هدف است./

Source:
Eclampsia: Causes, symptoms, and treatment
Written by Corinne KeatingReviewed by Alana Biggers, MD, MPH
Last reviewed: Thu 9 March 2017