خارش واژن - علل، علایم، و درمان

• جنیفر بِری، دکتر سوزان فالک
• ترجمه هستی فراست‎فر

خارش واژن یک اتفاق ناراحت کننده اما شایع است. دلایل متعددی باعث خارش واژن می‌شوند، و اغلب آنها نیاز به درمان پزشکی دارند.

مطالب این مقاله:
• عفونت‌های مخمری
• واژینوزیس باکتریایی
• بیماری‌های واگیردار جنسی
• تحریک‌پذیری یا آلرژی

عفونت‌های مخمری
اغلب زنان در طول زندگی خود دستکم یک بار دچار عفونت مخمری واژن می‌شوند. اگرچه این عفونت معمولاً جدی نیست، در عین حال می‌تواند علایم آزار دهنده‌‏ای به همراه داشته باشد.
به‌ طور معمول مجموعۀ متعادلی از باکتری‌های سالم و مخمرها در واژن زندگی می‌کنند. باکتری مخمر را زیر نظر گرفته مانع رشد بیش از حد آن می‌شود. وقتی که باکتری موجود در واژن به دلیلی قادر به اعمال کنترل دقیق بر مخمر نباشد، مخمر می‌تواند بیش از حد رشد کند.
علایم رشد بیش از حد مخمر شامل موارد زیر است:
• خارش
• سوزش
• ترشح سفید رنگ یا شفاف فاقد بو
• تحریک‎پذیری
عفونت‌های مخمری معمولاً هنگامی بروز می‌کنند که چیزی باعث برهم خوردن تعادل باکتری روده شده باشد. علل شایع شامل موارد زیر است:
• دوش واژینال
• تغییرات هورمونی مثل موارد مربوط به دورۀ بارداری، یا استفاده از قرص پیشگیری از بارداری
• مصرف آنتی‌بیوتیک
برخی اختلالات سلامت در عین حال ممکن است که باعث افزایش احتمال بروز عفونت مخمری شوند. سیستم ایمنی ضعیف یا دیابت کنترل نشده می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت مخمری را افزایش دهد.

در این زمینه بیشتر بخوانیم: خارش پس از آمیزش جنسی در زنان و مردان

واژینوزیس باکتریایی
این عفونت باکتریایی شایع اغلب اوقات دچار زنان در سنین باروری می‌شود. واژینوزیس باکتریایی وقتی ایجاد می‌شود که توازن باکتری‌های سالم در واژن دستخوش تغییر و دگرگونی می‌گردد.
بسیاری از زنان دچار این بیماری هیچ‎گونه علایمی ندارند. به هر جهت، واژینوزیس باکتریایی می‌تواند سبب ایجاد ترشحات آبکی و بدبو از واژن و همچنین ایجاد خارش و سوزش در نواحی اطراف واژن شود.
علت بروز واژینوزیس باکتریایی همیشه روشن نیست، اما در بسیاری از موارد بر اثر عوامل فهرست شده در زیر ایجاد می‌شود:
• دوش واژینال که می‌تواند باعث برهم خوردن تعادل باکتریایی طبیعی واژن شود
• حمام کردن با استفاده از محصولات ضد عفونی کننده یا ضد باکتریایی
• داشتن شریک جنسی تازه یا چند شریک جنسی
• استفاده از محصولات دارای عطر و بوی قوی در ناحیۀ واژن
• استفاده از مواد شویندۀ قوی برای لباس‌ها
• مصرف سیگار
بسیاری از زنان ممکن است دچار واژینوزیس باکتریایی شوند و از آن آگاه نباشند، زیرا این بیماری اغلب اوقات فاقد علایم است. به هر جهت، واژینوزیس باکتریایی به طور بالقوه می‌تواند برای زن باردار و جنینی که در زهدان دارد خطرناک باشد. زنان باردار باید در مورد هر گونه خارش، سوزش یا ترشحات واژنی که دچار آن هستند با پزشک مشورت کنند و در صورت نیاز برای بررسی واژینوزیس باکتریایی تست شوند.
تست واژینوزیس باکتریایی شامل گرفتن یک نمونه از مایع واژن و ارسال آن به آزمایشگاه برای آنالیز است. اگر نتیجۀ تست مثبت باشد، زن باردار احتمالاً با استفاده از آنتی‎بیوتیک تحت درمان قرار خواهد گرفت.
از آنجا که واژینوزیس باکتریایی نتیجۀ عدم توازن باکتریایی است، جایگزینی باکتری‌های "دوست" ممکن است برای برخی زنان مفید باشد. یک مرور در سال 2014 پی برد که برخی پروبیوتیک‌ها وقتی از طریق خوراکی مصرف شوند می‌توانند در پیشگیری از واژینوزیس باکتریایی کمک کننده باشند. پروبیوتیک‌های مطالعه شده در این مورد شامل لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس رومنوسوس GR-1 و لاکتوباسیلوس فرمنتوم RC-14 بود.

در این زمینه بیشتر بخوانیم: خارش واژن پیش از پریود

بیماری‌های واگیردار جنسی (STDs)
این بیماری‌ها که به نام عفونت‌های واگیردار جنسی (STIs) نیز شهرت دارند می‌توانند در نتیجۀ تماس جنسی با فرد آلوده به عفونت بروز کنند.
CDC می‎گویـد، STDs به شـکل بی‌سابقه‌ای در ایـالات مـتـحد آمریکا افزایش یافته و سالانه میلیون‌ها مورد تازه از آن گزارش می‌شود. مردم می‌توانند از طرق زیر مانع ابتلا خود به این گروه از بیماری‌ها شوند:
• اجتناب از سکس بی‌پروا
• استفاده از کاندوم در هر بار مقاربت جنسی
• کم کردن تعداد شریک جنسی
• انجام تست STDs پیش از اقدام به سکس
• انجام درمان در هنگام ضرورت
• استفاده از واکسن HPV (پاپیلوماویروس انسانی)
بسیاری از STDs در کنار سایر علایم سبب ایجاد خارش در واژن می‌شوند. درمان STDs مهم است، زیرا برخی از آنها می‌توانند به بروز مشکلات درازمدتی مثل بیماری التهابی لگن، ناباروری، و مشکلات بارداری منجر شوند. در عین حال امکان انتقال برخی انواع STDs از مادر به فرزند در طول فرآیند زایمان وجود دارد.

کلامیدیا
کلامیدیا شایع‌ترین نوع STDs در سطح ایالات متحد آمریکا است و در سال 2015 تعداد 1.5 میلیون مورد آن از سوی CDC گزارش شد. برای زنان علایم کلامیدیا شامل موارد زیر است:
• خارش در ناحیۀ واژن
• ترشحات واژینال دارای بوی زننده و ناخوشایند
• درد شکم
• احساس درد یا بروز خونریزی در طول مقاربت جنسی
• احساس سوزش در طول ادرار کردن
• ابتلا به ورم در اطراف ناحیۀ واژن و مقعد
کلامیدیا در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات سلامت درازمدت منجر شود. کلامیدیا اغلب اوقات فاقد علامت است، بنابراین مردم فعال از نظر جنسی باید به طور مرتب برای ابتلا به کلامیدیا تحت بررسی قرار گیرند. اگر نتیجۀ تست کلامیدیا مثبت باشد پزشک هم برای زن و هم برای شریک جنسی وی مصرف آنتی‎بیوتیک را تجویز خواهد کرد. هر دو سوی ارتباط نیاز به آن دارند که در طول مدت درمان و رفع عفونت از برقراری رابطۀ جنسی خودداری کنند و برای پیشگیری از بروز عفونت در آینده از کاندوم استفاده نمایند.

تبخال تناسلی (هرپس تناسلی)
ویروس هرپس سیمپلکس که به نام HSV نیز شناخته می‌شود باعث ایجاد تبخال تناسلی می‌گردد.
تبخال تناسلی می‌‏تواند سبب بروز خارش و سوزش در واژن شود، که در پی آن تاول‌هایی در اطراف ناحیۀ تناسلی ایجاد می‌شود. این تاول‌ها می‌ترکند و زخم‌هایی بر جای می‌گذارند که التیام آنها به هفته‌ها وقت نیاز دارد. وقتی علایم هرپس بروز می‌کند تحت عنوان عود بیماری شناخته می‌شود. در این مورد فرد دچار هرپس تناسلی باید برای پیشگیری از انتقال هرپس به دیگران از برقراری ارتباط جنسی خودداری کند.
اگر زنی در طول دورۀ زایمان دچار عود هرپس تناسلی شود، ممکن است ویروس را به فرزند خود انتقال دهد. این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده بوده و عوارض متعددی برای بچه در پی داشته باشد. هرپس تناسلی درمانی ندارد اما داروهای ضد ویروسی می‌توانند باعث پیشگیری از عود بیماری شوند. در بسیاری موارد به زنان باردار دچار هرپس تناسلی توصیه می‌شود که به جای زایمان طبیعی از زایمان به شیوۀ سزارین استفاده کنند. این روش زایمان کمک می‌کند تا بچه به هرپس تناسلی مادر آلوده نشود.

زگیل‌های تناسلی
زگیل‌های تناسلی که نباید آنها را با هرپس اشتباه گرفت، معمولاً به صورت توده‌هایی
به رنگ گوشت یا خاکستری در ناحیۀ تناسلی بروز می‌کنند. این زگیل‌ها بر اثر HPV ایجاد می‌شوند. امکان بروز خارش یا سوزش واژن وجود دارد اما برخی از مردم فاقد هر گونه علامتی هستند.
زگیل‌های تناسلی با استفاده از جراحی، انجماد، داروهای موضعی و گزینه‎های دیگر قابل علاج است. درمان برای کاهش خطر انتقال زگیل‌های تناسلی به دیگران و پیشگیری از ناراحتی بیمار ضرورت دارد.

شپش زهاری (خرچنگ)
شپش زهاری از طریق تماس نزدیک و معمولاً در طول رابطۀ جنسی از فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود. شپش زهاری می‌تواند باعث ایجاد خارش شدید در ناحیۀ واژن و شرمگاه شود. شپش زهاری همچنین می‌تواند باعث ایجاد نقطه‎های قرمز یا آبی رنگ روی پوست شود و شپش یا تخم‌هایش ممکن است قابل رویت باشند. تخم‎ها ممکن است به رنگ زرد متمایل به سفید دیده شوند حال آنکه شپش بزرگسال به رنگ قهوه‎ای و خاکستری است و شش پا دارد.
شپش زهاری را عموماً می‌توان با استفاده از داروهای غیر نسخه‌ای مخصوص شپش درمان کرد. به هر جهت، اگر این داروها کارآیی نداشته باشند مراجعه به پزشک ضروری است.

تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یا "تریک" سالانه حدود 3.7 میلیون نفر را فقط در سطح ایالات متحد آمریکا مبتلا می‌کند. همانند بسیاری از STDs این بیماری می‌تواند باعث خارش یا سوزش واژن شود و نیز ممکن است فاقد هر گونه علامتی باشد.
تریکومونیازیس با آنتی‎بیوتیک قابل درمان است و باید درمان شود. به علاوه، عفونت تریک احتمال ابتلاء فرد به HIV و سایر انواع STDs را افزایش می‎دهد.
درمان همچنین در مورد زنان باردار حیاتی است، زیرا تریک دورۀ بارداری می‌تواند باعث تولد نوزاد با وزن کم، زایمان پیش از ترم، یا بروز عفونت در بچۀ نازاده شود.

تحریک یا آلرژی
 در برخی موارد خارش خفیف واژن ممکن است ناشی از استفاده از مواد شویندۀ معطر یا محصولات بهداشت زنان مثل انواع پد، تامپون یا دئودورانت‌های زنانه باشد. در این موارد خارش در صورت کنار گذاشتن عامل سبب ایجاد خارش از بین می‌رود.
برای اجتناب از بروز این مشکل زنان باید محصوصلات دارای برچسب "غیر معطر" یا "فاقد رایحه" را انتخاب کنند. دوش واژینال نیز توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند به تحریک واژن، واژینوزیس باکتریایی و ایجاد عفونت‌های مخمری منجر گردد.
برخی از زنان ممکن است دچار واکنش آلرژیک نسبت به کاندوم‎های لاتکس باشند که نتیجۀ آن بروز خارش یا تحریک‎پذیری خواهد بود. مردمی که دچار ظن نسبت به داشتن واکنش آلرژیک نسبت به کاندوم‎های لاتکس هستند باید با پزشک در مورد گزینه‎های جایگزین مشورت کنند.
اگرچه خارش واژن ممکن است برآشفته کننده یا آزار دهنده باشد، اغلب موارد آن را در صورت مراجعه به پزشک می‌تواند درمان کرد.
برای پیشگیری از بروز مشکلات درازمدت سلامت، بهترین کار این است که خجالت کنار گذاشته شود و علت بروز خارش مشخص گردد، در این صورت امکان انجام درمان کامل وجود خواهد داشت./

Source:
Medical News Today
What causes vaginal itching?
Last updated Tue 11 April 2017
By Jennifer Berry
Reviewed by Suzanne Falck, MD, FACP