علایم، علل، و درمان بزرگ شدن تخمدان - آنچه دانستنش نیاز است

• ریچل نل، والیندا ریجینگز اِن‎وادایک
• ترجمه هستی فراست‎فر

تخمدان‎ها دو ارگان تخم مرغ شـــکل در سـیسـتم تـولیــد مثل زنان هستند. تخمدان‎ها سلول‎های تخمک را تولید کرده و نیز هورمون‎های پروژسترون و استروژن را ترشح می‎کنند که برای تخمک‎گذاری، بارداری، و توسعه مشخصات جنسی زنانه نقش حیاتی دارند.
اگرچه اندازه تخمدان‎های زنان در افراد مختلف متفاوت است در عین حال امکان بزرگ شدن تخمدان‎ به دلایل متفاوت وجود دارد.
هرچند برخی علل بزرگ شدن تخمدان‎ها، مثل تخمک‎گذاری، بی‌ضرر محسوب می‎شوند، دلایل دیگر بزرگ شدن تخمدان‎ها نیاز به درمان دارند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم بزرگ شدن تخمدان‎ها
• علل بزرگ شدن تخمدان‎ها
• بزرگ شدن تخمدان‎ها و بارداری
• درمان بزرگ شدن تخمدان‎ها
• پیام همراه

علایم بزرگ شدن تخمدان‎ها
در حالی که تخمدان‎های بزرگ شده همیشه علایمی ایجاد نمی‎کنند، زنان دچار این وضعیت ممکن است با موارد زیر مواجه شوند:
• تغییراتی در عادات روده
• افزایش میزان نیاز به ادرار کردن
• بی‎نظم شدن چرخه عادت ماهانه
• احساس درد یا فشار در ناحیه لگن
• تورم ناحیه لگن یا احساس پربودگی
• ناراحتی مداوم ناحیه شکم مثل نفخ یا تهوع
• نازک شدن موی سر
• افزایش میزان رشد مو در نقاط مختلف بدن
• خستگی مفرط غیر قابل توضیح
• افزایش وزن یا کاهش وزن
برخی از مواقع این امکان وجود دارد که تخمدان‎ها به قدری بزرگ شوند که زنان یا پزشک آنان بتواند تخمدان‎ها را در ناحیه لگن احساس کند، اما اغلب اوقات چنین نیست.
وقتی زنی دارای علایمی است که نشان می‎دهند وی دچار مشکل بزرگ شدن تخمدان یا دیگر اختلالات مربوط به تخمدان است، پزشک احتمالاً انجام تست اولتراسوند را تجویز می‎کند.
اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از دستگاه‌های ناحیه لگن استفاده می‎کند. پزشکان ممکن است اولتراسوند را در ناحیه شکم (ترانس‎ابدومینال) انجام دهند یا پروب (کاوشکر) را وارد واژن کنند (ترانس‎واژینال).

علل بزرگ شدن تخمدان‎ها
بزرگ شدن تخمدان‎ها علل بالقوه‎ای شامل موارد زیر دارد:

تخمک‎گذاری
تخمک‎گذاری هنگامی مطرح است که یک تخمدان تخمکی را برای بارور شدن راه می‎کند. در طول تخمک‎گذاری تخمدان‎ها توسط هورمون‎ها مورد تحریک بیش از حد قرار می‎گیرند و ممکن است به صورت موقتی بزرگ شوند.
اگر زنی از داروهای باروری استفاده کند احتمال بزرگ شدن تخمدان‎ها در طول تخمک‎گذاری بیشتر خواهد بود.

سندرم تخمدان پلی‎کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی‎کیستیک اختلال شایعی است که در آن عدم تعادل هورمونی سبب ایجاد کیست‎هایی در تخمدان‎ها می‎شود.
زنان دچار سندرم تخمدان پلی‎کیستیک ممکن است به بی‎نظمی پریود دچار شوند و نیز ممکن است باردار شدن برای آنان دشوار گردد، زیرا در این اختلال احتمال آن هست که رها شدن تخمک‎ها دچار بی‎نظمی گردد. سندرم مزبور در عین حال می‎تواند باعث افزایش وزن و رشد بیش از حد مو در بدن زن شود.

ادم تخمدان
این اختلالان نادر هنگامی بروز می‎کند که مایعات در بافت تخمدان جمع می‎شوند. در اغلب موارد ادم تخمدان فقط در یک تخمدان بروز می‎کند.
ادم تخمدان ممکن است به علت پیچش محدود تخمدان ایجاد شود، وضعیتی که باعث انسداد جریان خون شده و مانع تخلیه مایع لنفاوی می‎شود. در نتیجه، مایع درون تخمدان جمع شده و باعث افزایش اندازه آن می‎شود.

پیچ‎خوردگی تخمدان
پیچ‎خوردگی تخمدان به وضعیتی اشاره دارد که تخمدان به طور محدود یا کامل دور بافت‎های تقویت کنندۀ خود دچار پیچ‎خوردگی می‎شود. پیچ‎خوردگی تخمدان یکی اختلال پزشکی اورژانسی محسوب می‌گردد.
پیچ‌خوردگی تخمدان باعث انسداد جریان خون در تخمدان شده و می‎تواند باعث ایجاد تهوع، درد ناحیه لگن، و استفراغ قابل توجهی شود. پیچ‎خوردگی تخمدان نیاز به عمل جراحی فوری دارد تا پیچش ایجاد شده برطرف و جریان خون مجدداً برقرار گردد.

تومورها یا کیست‎های خوش‌خیم
تخمدان‎ها محل بروز چند نوع توده‎ یا کیست‎های خوش‌خیم یا غیر سرطانی هستند. این توده‎ها یا کیست‎ها شامل تراتومای کیستیک بالغ، فیبروتکوما و کیستادنوما می‎شود.
کیست‎ها مشکلی شایعند و به طور معمول بدون درمان برطرف می‎شوند.

سرطان تخمدان
سرطان تخمدان هنگامی بروز می‎کند که سلول‎های سرطانی در تخمدان‎ها رشد می‎کنند. این نوع سرطان بیشتر در دوران پس از یائسگی در زنان شایع است.
علایم سرطان تخمدان غیر خاص بوده و شامل درد لگن، نفخ و خستگی مفرط است.
پزشک قبل از اقدام به تست برای سرطان تخمدان تاریخچۀ پزشکی، علایم و تصاویر اولتراسوند زنان را مورد بررسی قرار می‎دهد. بیوپسی تخمدان می‎تواند تشخیص را قطعی سازد.

بزرگ شدن تخمدان‎ها و بارداری
تخمدان‎ها ممکن است در طول بارداری به علت لوتئوما بزرگ به نظر برسند. لوتئوما توده‎ای خوش‎خیم روی تخمدان است که فقط در طول بارداری ایجاد می‎شود.
پزشکان دقیقاً از علت این موضوع مطلع نیستند که چرا برخی زنان دچار لوتئوما شده و دیگر زنان دچار آن نمی‎شوند، اما آنها بر این باورند که افزایش میزان هورمون در طول دوره بارداری می‎تواند در این مورد نقش داشته باشد.
اغلب لوتئوماها باعث بروز علایم نمی‎شوند. پزشک به طور معمول در هنگام انجام تست روتین اولتراسوند یا در موقع انجام زایمان زن به روش سزارین متوجه وجود آن می‎شود.
زنانی که در طول نیمه اول دوره بارداری خود دچار لوتئوما می‏شوند گرایشی به تجربه علایم شدیدتری از خود نشان می‎دهند و ممکن است برای خارج کردن توده‎ها نیاز به عمل جراحی داشته باشند.
علایم محتمل در مورد لوتئوماها شامل دشواری ادرار کردن، میزان بالای هورمون تستوسترون و وایریلیزیشن (بروز مشخصات خصلت‎‏نمای مردان مثل عمیق شدن صدا و افزایش موی بدن) است.
لوتئوماها معمولاً پس از زایمان زن از بین می‏روند بنابراین پزشکان تا حد امکان از انجام جراحی در مورد آنها خودداری می‎کنند.

درمان بزرگ شدن تخمدان‎ها
درمان بزرگ شدن تخمدان‎ها به علت بروز این وضعیت بستگی دارد. برای مثال‎ راه‎هایی برای مدیریت سندرم تخمدان پلی‎کیستیک شامل موارد زیر است:
• کاهش وزن، زیرا حتی کاهش وزن به میزان ده درصد وزن بدن می‎تواند در به حداقل رساندن علایم و ایجاد نظم بیشتر در پریودها کمک کند.
• مصرف قرص‌های کنترل بارداری هورمونی، زیرا این قرص‎ها می‎توانند به ایجاد نظم در چرخه عادت ماهانه کمک کنند.
• مصرف داروهای ضد اندروژن.
• مصرف متفورمین، که دارویی است که برای کمک به کنترل سطح انسولین و هورمون اندروژن اضافی به کار می‎رود.
درمان سرطان تخمدان می‎تواند شامل خارج کردن تخمدان‎ها و بافت اطراف آنها باشد که احتمال آسیب دیدن آنها بر اثر بیماری وجود دارد.
در عین حال احتمال آن هست که پزشک برای کشتن سلول‎های سرطانی انجام شیمی درمانی را توصیه کند و اشعه درمانی برای کاهش اندازه تومورها پیش از خارج کردن آنها را در دستور کار قرار دهد.
بزرگ شدن تخمدان‎ها بر اثر چرخه عادت ماهانه نیازی به درمان ندارد مگر اینکه سبب ایجاد علایم ناراحت کننده شده باشد.

پیام همراه
بزرگ شدن تخمدان‌ها می‎تواند علل مختلفی داشته باشد و اغلب آنها سبب ایجاد مشکلات درازمدت نمی‎شوند.
زنان دچار درد لگن و احساس پربوردگی یا تغییر در عادات روده و مثانه باید به پزشک مراجعه کنند. طیفی از درمان‌ها در دسترسند که می‎توانند به کاهش علایم در این مورد کمک کنند./

Source:
Enlarged ovaries: Everything you need to know
Last reviewed Fri 20 July 2018
By Written by Rachel Nall, RN, BSN, CCRN
Reviewed by Valinda Riggins Nwadike