خشکی واژن پس از زایمان - هورمون‌ها، تیروئیدیت و...

• هورمون‌ها و خشکی واژن
• تیروئیدیت پسازایمان
• تمامی این موارد چه تأثیری بر روی واژن دارند؟
• زنان چه کاری می‌توانند انجام دهند
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم

بدن زنان در طول دوره بارداری دستخوش تغییرات مهمی می‌شود. زنان باید در انتظار ادامه برخی از تغییرات در دوره پس از وضع حمل باشند، اما آیا آنان برای تغییرات ایجاد شده در زندگی جنسی خود آماده‌اند؟
کاهش علاقه به سکس یا حتی احساس درد در موقع دخول در واژن ممکن است پس از تولد بچه نرمال به نظر برسد. آیا در مورد خشکی واژن نیز همین مشکل وجود دارد؟ جواب مثبت است.
چه باورپذیر باشد چه خیر، در یک مطالعه مربوط به سال 2018 بر روی 832 زن در دوره پسازایمان^*، 43 درصد زنان خبر از ابتلاء به خشکی واژن در فاصله 6 ماه پس از زایمان می‌دادند، بنابراین هر زنی که دچار این مشکل است باید بداند که در این مورد تنها نیست.
در واقع، خشکی واژن پسازایمان یک اختلال شایع است. و بسیاری از زنان متوجه می‌شوند که این خشکی واژن باعث ناراحت کننده یا حتی دردناک شدن سکس می‌شود. اگر زنی دچار چنین مشکلی باشد، جای نگرانی ندارد، چرا که راه‌هایی برای کاستن از مشکل مزبور وجود دارد.

هورمون‌ها و خشکی واژن
زنان احتمالاً کنجکاو دانستن علت خشکی واژن پسازایمان هستند و یک پاسخ در این مورد هورمون‌ها است، و به طور مشخص در این مورد باید به استروژن و پروژسترون اشاره کرد.
عمده تولید استروژن و پروژسترون مربوط به تخمدان‌ها است. این هورمون‌ها محرک بلوغ، شامل رشد و نمو پستان و عادت ماهانه هستند.
آنها همچنین باعث ایجاد یک جدار در رحم زنان در طول چرخه عادت ماهانه می‌شوند. اگر یک تخمک بارور شده در رحم کاشته شود، سطح استروژن و پروژسترون دچار افت می‌شود، و جدار رحم در زمان پریود ریزش می‌کند.
میزان استروژن و پروژسترون در زمان بارداری افزایش می‌یابد. به جای ریزش، دیواره رحم به جفت تبدیل می‌شود. جفت نیز شروع به تولید استروژن و پروژسترون می‌کند.
پس از تولد بچه میزان استروژن و پروژسترون به شکلی چشمگیر دچار افت می‌شود. در واقع، در طول 24 ساعت پس از زایمان سطح آنها به میزان مربوط به پیش از بارداری برمی‌گردد. سطح استروژن در بدن زنان در دوره شیردهی حتی به میزان بیشتری کاهش می‌یابد زیرا استروژن می‌تواند در روند تولید شیر اختلال ایجاد کند.
استروژن برای برانگیختگی جنسی مهم است زیرا باعث تقویت جریان خون به ناحیه تناسلی و افزایش لوبریکاسیون یا چرب شدن واژن می‌گردد. فقدان استروژن مسؤول بسیاری از علایم مبتلابه زنان در دوره پس از زایمان شامل گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن است.
برخی از زنان برای مقابله با این وضعیت به مصرف مکمل استروژن روی می‌آورند. دیگران از انجام چنین کاری خودداری می‌کنند زیرا حامل ریسک سرطان و مشکلات دیگری مثل لخته شدن خون است.
در صورت تمایل به مصرف استروژن یا استفاده از مکمل‌های آن مثل قرص، پچ یا کرم واژینال زنان باید با پزشک مشورت کنند. در بیشتر موارد مکمل‌های استروژن به شکل کرم و به صورت موقتی استفاده می‌شود.

تیروئیدیت پسازایمان
خشکی واژن پس از زایمان همچنین می‌تواند نتیجه تیروئیدیت پسازایمان باشد که التهاب غده تیروئید است.
تیروئید تولید کننده هورمون‌هایی است که برای برخی عملکردهای بدن شامل متابولیسم نقش حیاتی دارند. به هر حال، تیروئید ممکن است در زمان التهاب هورمون بیش از حد تولید کرده یا میزان تولید هورمون‌های آن کاهش یابد.
علایم تیروئیدیت پس از زایمان عبارتند از:
• لرزش
• تپش قلب
• تحریک‌پذیری
• مشکلات خواب
• افزایش وزن
• خستگی مفرط
• حساسیت به سرما
• افسردگی
• خشکی پوست
• خشکی واژن
اگر زنی دچار این علایم یا موارد مشابه آنها باشد ممکن است از دانستن این موضوع که در این مورد تنها نیست تا حدودی آرامش یابد. تیروئیدیت پس از زایمان مبتلابه حدود 10 درصد زنان می‌شود.
نوع تیروئیدیت پس از زایمان نوع درمان آن را تعیین می‌کند. در مورد تیروئید بیش فعال پزشک ممکن است برای کمک به کاهش علایم مصرف بتا بلوکرها را توصیه کند. به شکل جایگزین اگر تیروئید دچار کم-کاری شده باشد پزشک احتمالاً درمان جایگزینی هورمون را توصیه خواهد کرد.
اگر تیروئیدیت پسازایمان عامل ایجاد خشکی واژن باشد باید به این نکته توجه داشت که عملکرد تیروئید معمولاً در طول 12 تا 18 ماه در مورد 80 درصد زنان به حالت نرمال برمی‌گردد.

تمامی این موارد چه تأثیری بر روی واژن دارند؟
زایمان و خشکی پسازایمان واژن می‌تواند به این معنی باشد که بافت واژن نازک‌تر، کم‌انعطاف‌تر و در برابر صدمات آسیب‌پذیرتر می‌شود. در عین حال امکان التهاب واژن وجود دارد که می‌تواند سبب سوزش و خارش آن شود.
بر اثر چنین تغییراتی مقاربت جنسی پس از زایمان ممکن است برای زن دردناک شود یا اینکه وی دچار خونریزی واژن گردد. به هر حال زنان باید این قوت قلب را داشته باشند که علایم مزبور زمانی که استروژن به سطح نرمال خود برمی‌گردد ناپدید می‌شوند.

زنان چه کاری می‌توانند انجام دهند
زنان کماکان می‌توانند علی‌رغم دچار شدن به خشکی واژن پسازایمان زندگی جنسی لذت‌بخشی داشته باشند. موارد زیر برخی راه‌های کمک به بهبود تجربه جنسی پسازایمان را برای زنان فهرست کرده است:
• در زمان اقدام به سکس از یک لوبریکانت استفاده کنید. اگر شریک جنسی زن از کاندوم استفاده می‌کند باید از کاربرد لوبریکانت‌های بر پایه پترولیوم که باعث آسیب زدن به کاندوم می‌شوند خودداری شود.
• برای استفاده از یک کرم استروژن واژن مثل استروژن‌های کونژوگه (پریمارین) یا استرادیول (استریس) با پزشک مشورت کنید.
• هر چند روز یک بار از یک مرطوب کننده واژن استفاده کنید.
• آب بنوشید. بدن را سیراب نگه دارید.
• از کاربرد دوش واژینال و اسپری‌های بهداشت شخصی که باعث تحریک بافت حساس واژن می‌شوند خودداری کنید.
• در مورد نگرانی‌های خویش با شریک زندگی خود صحبت کنید.
• میزان نوازش پیش از مقاربت را افزایش دهید و تکنیک‌ها و حالات مختلف سکس را امتحان کنید.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
همیشه در زمان احساس غیر معمول بودن چیزی در مورد بدن خود با پزشک مشورت کنید. در صورت ادامه علایم پس از زایمان، غیر قابل تحمل بودن درد، یا در صورت نگرانی در هر موردی با متخصص بیماری‌های زنان و زایمان و ماما مشورت کنید.
انواع عفونت، دیابت، و واژینیسموس نیز می‌توانند باعث دردناک شدن مقاربت جنسی شوند، بنابراین داشتن مکالمه صادقانه با پزشک در مورد علایم مبتلابه خود اهمیت دارد.
فارغ از میزان ناراحتی احساس شده در مورد چنین مکالماتی، به خاطر داشته باشید که هیچ زنی در این مورد تنها نیست./

*پسازایمان: همان گونه که در برخی مقاله‌های دیگر نیز توضیح داده‌ایم در فرهنگ‌های لغت فارسی کلمه "پسا" به معنی "پس از" یا "بعد از" نیامده است، اما ما آن را در اصطلاحاتی مثل "پسازایمان" به همین معنی به کار برده‌ایم.

• دکتر کارولاین کی، سوزان یورک موریس و کاترین کرایدر
• ترجمه هستی فراست‌فر

Source:
Healthline
Postpartum Vaginal Dryness
Medically reviewed by Carolyn Kay, MD
On April 16, 2020
New —
Written by Susan York Morris and Catherine Crider