خونریزی پس از سکس: علل، تشخیص و درمان

در این مقاله:
• علل خونریزی پس از سکس
• آیا شما در ریسک بالایی برای خونریزی پس از سکس قرار دارید؟
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• سرطان
• پیامدهای خونریزی پس از سکس
• شناسایی علت
• درمان خونریزی پس از سکس
• پیشگیری از خونریزی پس از سکس
• دورنما

بسیاری از زنان هر از گاه دچار خونریزی پس از مقاربت جنسی می‌شوند. در واقع تا 63 درصد زنان پس از یائسه شدن خشکی واژن و خونریزی واژن یا لکه‌بینی پس از سکس را تجربه می‌کنند.
به علاوه تا 9 درصد زنان در سنین دارای عادت ماهانه به خونریزی پُست‌کوئیتال (پس از سکس) دچار می‌شوند.
خونریزی خفیف گهگاهی معمولاً علتی برای نگرانی نیست. اگر کسی دچار برخی ریسک فاکتورها بوده یا وارد دوره یائسگی شده باشد، خونریزی پس از مقاربت جنسی دلیلی برای مراجعه به پزشک خواهد بود.

علل خونریزی پس از سکس
خونریزی پس از سکس از نظر پزشکی زیر عنوان خونریزی پست‌کوئیدال شناخته می‌شود. این نوع خونریزی در هر سنی امکان بروز دارد. اگر زنان پیش از رسیدن به یائسگی به آن دچار شوند منبع خونریزی معمولاً سرویکس یا دهانه رحم است.
در زنانی که وارد دوره یائسگی شده‌اند منبع خونریزی مزبور متفاوت‌تر است و می‌تواند از منابع زیر نشأت گرفته باشد:
• سرویکس
• رحم
• لابیا
• مجرای ادرار
از نظر علل، سرطان دهانه رحم بزرگ‌‌ترین نگرانی محسوب می‎‌شود. این مورد به ویژه در مورد زنان یائسه مصداق دارد. به هر حال خونریزی پس از سکس بیشتر محتمل است که نتیجه یک اختلال متداول باشد.

عفونت
برخی عفونت‌ها می‌توانند باعث التهاب بافت‌های واژن شوند که به خونریزی منجر می‌گردد و این عفونت‌ها موارد زیر را شامل می‌شوند:
• عفونت واگیردار تناسلی
• سرویسیت
• واژینیت

سندرم تناسلی-ادراری یائسگی (GSM)
سندرم تناسلی ادراری یائسگی پیشتر آتروفی واژینال نامیده می‌شد. این بیماری در زنانی که وارد دوره یائسگی شده‌اند، زنان یائسه و زنانی که تخمدان‌های آنها برداشته شده شایع است.
وقتی زنان مسن‌تر می‌شوند به ویژه زمانی که پریود آنان متوقف می‌گردد، بدن استروژن کمتری تولید می‌کند. استروژن هورمون مسؤول تنظیم سیستم تولید مثل است.
وقتی سطح استروژن در بدن افت می‌کند، چند اتفاق برای واژن رخ می‌دهد.
بدن ماده لیز کننده واژن کمتری تولید می‌کند بنابراین امکان التهاب و خشک شدن واژن ایجاد می‌گردد.
کمبود میزان استروژن همچنین باعث کاهش انعطاف‌پذیری واژن می‌شود. بافت‌های واژن شکننده‌تر شده، جریان خون کمتری وارد آنها می‌شود و در برابر پارگی و تحریک آسیب‌پذیرتر می‌شوند. این وضعیت می‌تواند به عدم آرامش، درد، و خونریزی پس از سکس منجر شود.

خشکی واژن
خشکی واژن می‌تواند به خونریزی منجر شود. در کنار GSM، خشکی واژن می‌تواند بر اثر عوامل دیگر شامل موارد فهرست شده در زیر ایجاد شود:
• شیردهی
• زایمان
• برداشتن تخمدان‌ها
• برخی داروها شامل داروهای سرماخوردگی، داروهای آسم، برخی داروهای ضد افسردگی، و داروهای ضد استروژن
• شیمی درمانی و اشعه درمانی
• اقدام به مقاربت جنسی پیس از برانگیختگی کامل
• دوش واژینال
• مواد شیمایی محصولات بهداشتی زنان، مواد شوینده و استخر
• سندرم سیوگرن، نوعی بیماری التهابی سیستم ایمنی که باعث کاهش رطوبت تولید شده در غدد داخل بدن می‌شود.

پولیپ
پولیپ‌ها توده‌های غیر سرطانی هستند. آنها گاهی از اوقات در سرویکس یا در جدار اندومتریال رحم یافت می‌شوند. حرکت پولیپ می‌تواند باعث تحریک بافت اطراف خود شده و سبب خونریزی از رگ‌های خونی کوچک گردد.

پارگی واژن
سکس، به ویژه سکس سنگین، می‌تواند باعث بریدگی یا خراشیدگی‌های کوچک در واژن شود. این احتمال بیشتر خواهد بود اگر زن دچار خشکی واژن بر اثر یائسگی، شیردهی، یا عوامل دیگر باشد.

سرطان
خونریزی نامنظم واژن، شامل خونریزی پس از سکس، یک علامت متداول سرطان سرویکال یا سرطان واژن است. خونریزی پس از یائسگی نیز می‌تواند یک علامت سرطان رحم باشد.

آیا شما در ریسک بالایی برای خونریزی پس از سکس قرار دارید؟
شما در ریسک بالاتری برای خونریزی پس از سکس قرار خواهید داشت اگر:
• دچار سرطان دهانه رحم یا سرطان رحم باشید
• در دوره پیش از یائسگی، یائسگی یا پس از یائسگی قرار داشته باشید
• اخیراً زایمان کرده یا شیرده باشید
• پیش از مقاربت جنسی به طور کامل دچار برانگیختگی جنسی نشده باشید
• مکرراً از دوش واژینال استفاده کنید

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
علایم مبتلابه شخص در صورت ابتلاء به خونریزی پسا کوئیدال بسیار وابسته به علت است. اگر زنی یائسه نباشد، دچار ریسک فاکتورهای دیگر نبوده و فقط لکه‌بینی یا خونریزی کمی داشته باشد که به سرعت برطرف می‌شود، وی احتمالاً نیازی به مراجعه به پزشک نخواهد داشت.
اگر زنی پس از یائسگی دچار خونریزی واژن شود باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
در عین حال اگر علایم فهرست زیر در زنی دیده شود باید به پزشک مراجعه کند:
• خارش واژن یا سوزش واژن
• حس تیر کشیدن یا سوزش در زمان ادرار کردن
• مقاربت جنسی دردناک
• خونریزی سنگین
• درد شکم شدید
• درد کمر
• تهوع یا استفراغ
• ترشح واژن به شکل غیر معمول

در زمان مراجعه به پزشک
در مورد خونریزی پس از سکس زنان می‌توانند به پزشک مراقبت‌های اولیه یا متخصص زنان مراجعه کنند. پزشک سؤال‌هایی در مورد علایم مطرح کرده و در مورد رنگ خون خواهد پرسید.
از آنجا که علایم مرتبط به فعالیت جنسی هستند، پزشک همچنین در مورد تاریخچه فعالیت جنسی زن پرسش خواهد کرد. برای مثال، پزشک ممکن است سؤال‌هایی در مورد استفاده از کاندوم یا روش‌های پیشگیری به شکل منظم یا داشتن بیش از یک شریک جنسی مطرح کند.
بسته به علایم و شرح حال جنسی زن، پزشک می‌تواند معاینه بالینی را توصیه کند. بررسی ناحیه جنسی به پزشک کمک می‌کند تا منشأ خونریزی را بیابد. خونریزی پس از سکس ممکن است از دیواره واژن، سرویکس، مجرای ادرار یا مادگی (فرج) باشد.
برای کمک به تعیین علت خونریزی پزشک ممکن است برخی تست‌ها مثل پاپ اسمیر، تست بارداری، کشت واژن برای جستجو در مورد عفونت‌های واگیردار جنسی را درخواست کند.
بسیاری تردیدها در مراجعه به پزشک در مورد سؤال برای سلامت جنسی در صورتی مطرح می‌شود که زن معاینه لگن را ناراحت کننده ارزیابی کند. به هر حال مراجعه به پزشک برای خونریزی پس از سکس لزوماً نیاز به معاینه لگن ندارد.
اگر زنی در مورد خونریزی پس از سکس دچار نگرانی باشد مراجعه به پزشک می‌تواند ذهن وی را آرام کند.

سرطان سرویکال و سرطان رحم
خونریزی واژن، شامل خونریزی پس از سکس، می‌تواند یک علامت سرطان دهانه رحم یا سرطان رحم باشد. این سرطان‌ها بیشترین شیوع را در زنان بالای 50 سال یا زنان وارد شده به دوره یائسگی دارند.
در کنار سن، دیگر ریسک فاکتورها شامل شرح حال خانوادگی در مورد یکی از این سرطان‌ها، اضافه وزن (در مورد سرطان اندومتریال)، یا مصرف سیگار است. ابتلاء به پاپیلوماویروس انسانی (HPV) یک ریسک فاکتور دیگر سرطان سرویکال است.
اگر زنی دچار خونریزی پس از سکس بوده و وارد یائسگی شده باشد باید به پزشک مراجعه کند تا سرطان‌های رحم و گردن رحم از تشخیص خارج شود.
همانند دیگر انواع سرطان، درمان زمانی بیشترین تأثیر را دارد که سرطان در مراحل اولیه یافته و درمان شود.

پیامدهای خونریزی پس از سکس
پیامدهای جدی ناشی از خونریزی پس از سکس شایع نیست، مگر اینکه علت سرطان بوده یا اختلالی درمان نشده باشد. موارد زیر برخی پیامدهای محتمل محسوب می‌شوند.

آنمیا (آنمی)
خونریزی سنگین یا طولانی مدت در موارد بسیار نادر ممکن است به علت آنمی کمبود آهن باشد زیرا گلبول‌های قرمز خون در بدن از طریق کاهش خون حذف می‌شوند. به هر حال، این مورد در خونریزی پس از سکس معمول نیست.
نشانه‌های آنمی عبارتند از:
• خستگی مفرط
• ضعف
• سرگیجه
• سردرد
• رنگ‌پریدگی غیر معمول پوست
اگر آنمی بر اثر کاهش خون به علت خونریزی پس از سکس یا دلایل دیگر باشد، پزشک ممکن است مکمل آهن توصیه کند. اما مهم‌ترین منبع تأمین آهن بدن رژیم غذایی است. اگر کسی نگران میزان آهن بدن خود باشد می‌توانند از غذاهای غنی از آهن مصرف کند.

عفونت
اگر زنی دچار خشکی واژن باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به عفونت دستگاه ادراری قرار خواهد داشت.

شناسایی علت خونریزی پس از سکس
خونریزی پس از سکس عموماً بر اثر خشکی واژن رخ می‌دهد اما علل جدی‌تر نیز در این مورد مطرح است. خونریزی پس از سکس ممکن است یک علامت بسیاری از اختلالات باشد.
پزشک نخست سرطان واژن و سرویکس را با استفاده از پاپ اسمیر و احتمالاً بیوپسی از تشخیص رد می‌کند. اگر سرطان مطرح باشد بیمار به متخصص سرطان ارجاع داده خواهد شد.
پس از خارج کردن سرطان از تشخیص به عنوان علت خونریزی، برای تعیین علت خونریزی قدم‌های دیگری باید برداشته شوند:
• معاینه واژن و دهانه رحم، یا به صورت دیداری یا با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکپ
• سونوگرافی ترانس‌واژینال
• تست ادرار
• تست خون
• تست ترشح واژن

درمان خونریزی پس از سکس
علت خونریزی واژن روش درمان آن را مشخص می‌کند.

لوبریکانت
اگر خونریزی نتیجه خشکی واژن باشد، مرطوب کننده‌های واژن در این مورد مفیدند. با استفاده منظم این محصولات در دیواره واژن جذب می‌شوند. آنها رطوبت محیط واژن را افزایش داده و به برگشت اسیدیته طبیعی واژن کمک می‌کنند.
لوبریکانت‌های واژن همچنین سایش ناراحت کننده زمان مقاربت جنسی را کاهش می‌دهند.

استروژن درمانی
اگر خشکی واژن نتیجه یائسگی یا برداشتن تخمدان‌ها باشد، باید در مورد استفاده از درمان با استروژن با پزشک مشورت شود. محصولات موضعی استروژن شامل کرم‌ها و شیاف‌های واژینال استروژن هستند.
گزینه دیگر استفاده از حلقه استروژن است. این حلقه انعطاف‌پذیر داخل واژن گذاشته می‌شود. حلقه مزبور دوز کمی از استروژن را به مدت 90 روز ترشح می‌کند.
هومون درمانی خوراکی، که استروژن و پروژسترون را جایگزین می‌کند گزینه دیگری است که در مورد برخی زنان قابل استفاده است.

درمان‌های دیگر
واژینیت می‌تواند بر اثر عفونت یا خشکی واژن ایجاد شود. علت آن ممکن است ناشناخته باشد. بسته به علت دکتر نوع مناسب آنتی‌بیوتیک را تجویز خواهد کرد.
برای درمان بیماری التهابی لگن و عفونت‌های واگیردار جنسی نیز ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
اگر دهانه رحم بر اثر عفونت صدمه دیده باشد دکتر ممکن است سلول‌های آسیب دیده را با استفاده از نیترات نقره یا کرایوتراپی خارج کند. در این فرآیند سلول‌های معیوب منجمد شده و از بین می‌روند.

پیشگیری از خونریزی پس از سکس
تصمیم‌گیری در مورد چگونگی پیشگیری از خونریزی پس از سکس به علت خونریزی در گذشته بستگی دارد.
در مورد اکثر زنان استفاده از لیز کننده‌های بر پایه آب یا سیلیکون به پیشگیری از خونریزی بر اثر خشکی واژن و سایش در زمان سکس کمک می‌کند. اگر برای مقاربت از کاندوم استفاده می‌شود لوبریکانت بر پایه روغن می‌تواند باعث صدمه دیدن کاندوم شود. در این شرایط لوبریکانت بر پایه آب توصیه می‌شود.
همچنین ممکن است رعایت تأنی در سکس و توقف آن در صورت احساس درد مفید باشد. استفاده از مرطرب کننده واژن به صورت منظم می‌تواند ناحیه را مرطوب نگه داشته و احساس راحتی ایجاد کند.
اگر علایم خونریزی پس از سکس مرتبط به یک اختلال پزشکی باشند، زنان می‌توانند با پزشک در مورد بهترین گزینه‌ها برای پیشگیری از تکرار مشکل در آینده مشورت کنند.

دورنما
خونریزی پس از سکس عموماً علامتی از مشکلی دیگر است. بسیاری از اینها مثل عفونت یا پولیپ درمان‌پذیر هستند. لکه‌بینی گهگاهی پس از سکس عموماً خود به خود بدون مراقبت پزشکی برطرف می‌شود.
اگر زنی یائسه باشد در مورد هر گونه خونریزی پس از سکس باید به پزشک مراجعه کند./

خونریزی پس از سکس: علل، تشخیص و درمان
دکتر کارولاین کی، سوزان یورک موریس
ترجمه هستی فراست‌فر

Source:
Healthline
What Causes Bleeding After Sex?
Medically reviewed by Carolyn Kay, M.D. —
Written by Susan York Morris —
Updated on November 6, 2020