مراحل و دورنما در سرطان پروستات

• یان فرانکز، کریستینا کیون
• ترجمه هامیک رادیان

سرطان پروستات یک بیماری صرفاً "مردانه" است و شایع‎ترین نوع سرطان در میان مردان محسوب می‎شود.
انجمن سرطان آمریکا تخمین می‎زند که در سال 2017 تعداد 161.360 مورد جدید این سرطان در میان مردان آمریکایی تشخیص داده می‎شود و 26.730 نفر از این بیماران جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست خواهند داد.
همانند سرطان‎های سایر نقاط بدن، برخی سرطان‎های مهاجم پروستات می‎توانند رشد کرده و به سرعت گسترش یابند، در حالی که در اغلب موارد این رشد به کندی صورت می‎گیرد.
مطالب این مقاله:
• مراحل سرطان پروستات
• درمان
• دورنما
• مروری اجمالی بر سرطان پروستات

مراحل سرطان پروستات
دکترها و نیز بیماران مبتلا به سرطان این بیماری را به چهار مرحلۀ 1، 2‌‌، 3 و 4 تقسیم می‎کنند. این مراحل فقط بخشی از یک سیستم بسیار پیچیده‎تر هستند که برای دسته‎بندی و بیان چگونگی گسترش سرطان استفاده می‎شود.
در هنگام بررسی سرطان پروستات، سیستم TNM کمیتۀ مشترک سرطان آمریکا (AJCC) روش استاندارد محسوب می‎شود. در اینجا مراحل مزبور به عنوان T1 تا T4 معرفی شده‌اند.
T در سیستم TNM به رشد و محل تومور اصلی مرتبط است.

T1
تومورهای T1 از دو طریق مشخص می‎شوند: 1. در خلال یک اقدام پزشکی به نام تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار (TURP)، که برای درمان رشد غیر نرمال پروستات به کار می‎رود؛ و 2. از طریق بیوپسی سوزن. بیوپسی مزبور تستی است که به بررسی افزایش آنتی‎ژن خاص پروستات (PSA) می‎پردازد.
سه نوع مختلف تومور T1 وجود دارد که بر مبنای نحوۀ تشخیص سرطان مشخص می‌شوند:
• T1a: در خلال TURP کشف شده، سرطان در 5 درصد یا کمتر از بافت برداشته شده وجود دارد
• T1b: در خلال TURP کشف شده، سرطان در بیش از 5 درصد بافت برداشته شده وجود دارد
• T1c: در خلال بیوپسی سوزن کشف می‎شود

T2
تومورهای T2 بزرگ‎تر از تومورهای نوع T1 هستند و بر مبنای اندازه و محل قرارگیری تومور به سه نوع مختلف تقسیم می‎شوند:
• T2a: تومور در یک نیمه یا کمتر از یک طرف پروستات وجود دارد
• T2a: تومور در بیش از یک نیمه یا یک طرف پروستات وجود دارد
• T2c: تومور در هر دو طرف پروستات وجود دارد

T3
تومورهای T3 تومورهایی هستند که رشد آنها به محدودۀ پروستات گسترش یافته است

T4
تومورهای T4 تومورهایی هستند که رشد آنها به بافت‎های خارج از پروستات گسترش یافته است.
N در سیستم TNM نشان می‎دهد که سرطان به گره‎های لنفاوی گسترش یافته یا خیر، در حالی که M نشان می‎دهد سرطان به دیگر نقاط بدن راه یافته است یا خیر. این سیستم مرحله‎بندی همچنین بر دو عامل مهم دیگر نیز متکی است. این دو عامل شامل سطح PSA در خون در زمان تشخیص و نمرۀ گلیسون است.
PSA پروتئینی است که وقتی مشکلی در پروستات وجود داشته باشد میزان آن در خون افزایش پیدا می‎کند. نمرۀ گلیسون چگونگی ظهور سلول‎های سرطانی و احتمال گسترش تومور را بازتاب می‎دهد.
هر دو عامل مزبور از طریق بیوپسی یا جراحی تعیین می‎شوند.

مرحلۀ 1
سرطان‎های پروستات مرحلۀ 1، کوچک و دارای رشد کُند هستند. آنها هنوز در محدودۀ پروستات قرار دارند و تشخیص آنها توسط دکتر در طول معاینه نامحتمل است.
در این مرحله هم امتیاز گلیسون و هم سطح PSA بیمار پایین است. سرطان در این مرحله ممکن است فاقد علامت بوده و سبب بروز مشکلات سلامت برای بیمار نشود.

مرحلۀ 2
سرطان‎های مرحلۀ 2 هنوز در محدودۀ پروستات هستند اما امکان لمس آنها توسط دکتر وجود دارد زیرا آنها بزرگ‎تر از سرطان‎های مرحلۀ 1 هستند. سرطان‎های این مرحله دارای نمرۀ گلیسون یا سطوح افزایش یافتۀ PSA هستند یا در مقایسه با مرحلۀ 1 میزان هر دوی آنها افزایش نشان می‎دهد.
دو نوع سرطان پروستات مرحلۀ 2 وجود دارد، که بر مبنای اندازه و محل تومور مشخص می‎شوند: این دو نوع 2a و 2b هستند.
سرطان‎های پروستاتی که به عنوان 2a تعریف می‌شوند می‎توانند تومورهایی باشند که PSA یا نمرۀ گلیسون آنها بالا است، یا T2a یا T2b با PSA یا نمرۀ گلیسون پایین.
سرطان‎های پروستاتی که به عنوان 2b شناسایی می‌شوند تومورهای T2c خواهند بود، یا T2a یا T2b که میزان PSA یا نمره گلیسون آنها بسیار بالاست.

مرحلۀ 3
سرطان‎های مرحلۀ 3 آنهایی هستند که به آستانۀ بیرون پروستات راه یافته‎اند. آنها ممکن است به وزیکول‎های (کیسه‎های) منی رسیده باشند اما به مثانه یا راست روده نرسیده‎اند. کیسه‎های منی غده‎هایی هستند که مایعی در کمک به ساخته شدن منی ترشح می‎کنند.
سرطان‎هایی که تا این مرحله توسعه یافته باشند بسیار محتمل است که پس از درمان بازگشت کنند.

مرحلۀ 4
سرطان‎های مرحلۀ 4 جدی‎ترین انواع سرطان محسوب می‎شوند زیرا به میزان زیادی در نواحی دیگر گسترش پیدا کرده‌اند. محتمل است که در این مرحله سرطان به ارگان‎های مجاور مثل مثانه، مقعد، یا نزدیک گره‎های لنفاوی رسیده باشد. در عین حال ممکن است سرطان به ارگان‎های دورتر شامل استخوان‎ها گسترش یافته باشد.
در حالی که در موارد معدود سرطان‎های مرحلۀ 4 قابل معالجه‎اند، در بیشتر موارد درمانی ندارند. در مورد سرطان‎های غیر قابل علاج، هدف از درمان، تحت کنترل قرار دادن سرطان در حد امکان و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.

درمان
همانند هر ناخوشی یا بیماری جدی، هر تصمیم مهمی در مورد درمان نیاز به آن دارد که پس از تفکر بسیار و مشورت اتخاذ شود. پیش از انتخاب نهایی هم مردان بیمار و هم پزشک نیازمند ارزیابی تمامی گزینه‎های پیش رو هستند.
مردان همچنین می‎توانند در این مورد عقاید خانواده و دوستان خویش را جویا شوند.
بسته به نوع سرطان پروستات، مرد ممکن است تصمیم بگیرد که در ابتدا هیچ درمانی را نپذیرد. اگر سرطان پروستات در مراحل اولیه مشخص شود، چیزهای زیادی هست که فرد باید مورد لحاظ قرار دهد. این موارد شامل سلامت عمومی، سن، و این موضوع می‎شود که آیا سرطان محتمل است که سبب مشکلی شود.
حتی اگر سرطان در مراحل بعدی تشخیص داده شود، هنوز موارد زیادی مثل عوارض جانبی محتمل و درمان‎های گوناگون هست که باید در نظر گرفته شوند. عوارض جانبی شامل اختلال نعوظ و از دست دادن کنترل ادرار است، اگرچه این دو عارضه قابل درمان هستند.
درمان می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• انتظار هوشیارانه یا نظارت فعال
• جراحی، شامل برداشتن غدۀ پروستات
• اشعه درمانی یا کشتن سلول‎های سرطانی
• کرایوتراپی، درمانی که سلول‎های سرطانی را از طریق سرما دادن می‎کشد
• هورمون درمانی برای کاهش اثراتی که هورمون‎های مردانۀ بدن بر سلول‎های سرطانی دارند
• شیمی‎درمانی
• واکسن درمانی، که سیستم ایمنی را به حمله به سلول‎های سرطانی هدایت می‎کند.

دورنما
خبر خوب در مورد سرطان پروستات این است که بسیاری از مردان از این سرطان جان بدر می‎برند به ویژه اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
در حدود یک‎هفتم مردان با تشخیص سرطان پروستات مواجه می‌شوند، اما اغلب آنان زنده می‎مانند. در واقع، از هر 39 مردی که دچار سرطان پروستات می‎شوند، فقط یک نفر از آنان بر اثر این بیماری می‎میرد. در حال حاضر بیش از 2.9 میلیون مرد آمریکایی هستند که با تشخیص سرطان پروستات به زندگی خود ادامه می‎دهند.
بر مبنای اعلام انجمن سرطان آمریکا، از جمع مردان مواجه شده با تشخیص سرطان پروستات:
• دامنۀ بقاء حدوداً 5 ساله تقریباً 100 درصد است
• دامنۀ بقاء حدوداً 10 ساله 98 درصد است
• دامنۀ بقاء 15 ساله 95 درصد است

مروری بر سرطان پروستات
سرطان شامل رشد خارج از کنترل سلول‎ها است. این سلول‎های سرطانی می‎توانند تقریباً در هر جایی از بدن شکل بگیرند و قادرند تا متاستاز داده یا به دیگر نواحی و دستگاه‎های بدن گسترش پیدا کنند.
در مورد سرطان پروستات، سلول‎های غدۀ صرفاً مردانه یعنی پروستات است که دچار رشد خارج از کنترل می‌شوند.
پروستات بخشی از سیستم تولید مثل است که درست زیر مثانه قرار دارد. پروستات نقشی حیاتی در زمان انزال بازی می‎کند.
انواع مختلفی از سرطان پروستات وجود دارد اما شایع‎ترین آنها تحت عنوان ادنوکارسینوم شناخته می‌شوند.
انواع دیگر سرطان پروستات شامل کارسینوم سلول کوچک، کارسینوم سلول انتقالی، تومورهای اعصاب و غدد و سارکوم است، اما اینها انواع نادری از سرطان محسوب می‎شوند.

Source:
Medicalnewstoday.com
Prostate cancer: Stages and outlook
Written by Ian FranksReviewed by Christina Chun, MPH
Last reviewed: Tue 23 May 2017