سرطان پستان - علایم، ریسک فاکتورها، تشخیص، و درمان

• کریستین نورکویست، کریستینا کیون
• ترجمه هستی فراست‎فر

سرطان پستان شایع‎ترین سرطان مهاجم در زنان و پس از سرطان ریه دومین علت اصلی مرگ و میر بر اثر سرطان در میان زنان است.
پیشرفت‎های صورت گرفته در غربالگری و درمان، میزان بقاء را در میان بیماران سرطان پستان از سال 1989 به این سو به شکل چشمگیری افزایش داده است. در سطح ایالات متحد آمریکا در حدود 3.1 میلیون بیمار بازمانده از سرطان پستان وجود دارد. خطر مرگ یک زن بر اثر سرطان پستان در حدود 1 به 37 یا 2.7 درصد است.
انتظار می‎رود که در سال 2017 در حدود 252.720 مورد جدید از سرطان پستان در زنان تشخیص داده ‎شود و در حدود 40.610 زن بر اثر این بیماری جان خود را از دست خواهند داد.
آگاهی از علایم و نیاز به انجام غربالگری راه‎های مهم کاهش ریسک سرطان پستان محسوب می‎شوند.
سرطان پستان امکان مبتلا کردن مردان را نیز دارد اما این مقاله به صورت اختصاصی بر سرطان پستان در زنان متمرکز می‎شود.
مطالب این مقاله:
• سرطان پستان چیست؟
• علایم
• 10 ریسک فاکتور سرطان پستان
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری و دورنما

سرطان پستان چیست؟
پس از رسیدن به بلوغ، پستان زن شامل چربی، بافت‎های متصل، و هزاران لوبول است، غده‎های کوچکی که شیر را برای شیردهی از پستان تولید می‎کنند. لوله‎ها یا مجراهای کوچک شیر را به سمت نوک پستان حمل می‎کنند.
در فرآیند سرطان سلول‎های بدن دچار رشد غیر قابل کنترل می‎شوند. این رشد بیش از حد سلولی است که سرطان را ایجاد می‎کند.
سرطان پستان می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• کارسینومای مجرای شیر: این نوع سرطان در مجرای شیر شروع می‎شود و شایع‎ترین نوع سرطان پستان در زنان است.
• کارسینومای لوبولار: این نوع سرطان در لوبول‎ها شروع می‎شود.
سرطان پستان مهاجم وقتی مطرح می‎شود که سلول‎های سرطانی از درون لوبول‎ها یا مجاری خارج شده و به بافت‎های مجاور و نزدیک هجوم می‌برند که این موضوع شانس گسترش سرطان به دیگر نواحی بدن را افزایش می‎دهد.
سرطان پستان غیر مهاجم وقتی مطرح است که سرطان هنوز در داخل محدودۀ اولیۀ شکل‎گیری خود محدود بوده و گسترش نیافته است. به هر جهت، این سلول‎های سرطانی در نهایت به سرطان پستان مهاجم تبدیل می‎شوند.

علایم
نخستین علایم سرطان پستان معمولاً ناحیه‎ای از بافت متراکم شده در پستان یا یک توده در پستان یا در ناحیۀ زیر بغل است.
دیگر علایم شامل موارد زیر است:
• درد در ناحیۀ زیر بغل یا پستان که با چرخۀ عادت ماهانه تغییر نمی‎کند
• حفره‎دار یا سرخ شدن پوست پستان که آن را شبیه به پوست پرتقال می‎کند
• بروز راش در اطراف یا روی نوک یکی از پستان‎ها
• بروز ترشح از نوک پستان که احتمال دارد حاوی خون باشد
• فرورفتگی یا معکوس شدن حالت نوک پستان
• تغییر اندازه یا شکل پستان
• لایه‎دار شدن پوست، پوست انداختن یا لکه‎دار شدن پوست پستان یا نوک آن
اغلب توده‎های پستانی سرطانی نیستند اما در صورت بروز توده‎ها زنان باید آنها را برای بررسی به پزشک نشان دهند.

ده ریسک فاکتور سرطان پستان
سرطان پستان معمولاً در جدار داخلی مجاری شیر یا لوبول‎ها که شیر را برای آنها تولید می‎کنند آغاز می‎شود. سرطان پس از آغاز در این نقاط می‎تواند به دیگر قسمت‎های بدن گسترش یابد.
علل دقیق بروز سرطان پستان هنوز ناروشن است اما برخی از ریسک فاکتورها می‎توانند احتمال بروز آن را افزایش دهند. برخی از این ریسک فاکتورها قابل پیشگیری‎اند.

1. سن
ریسک سرطان پستان همراه افزایش سن افزایش می‎یابد. در بیست سالگی شانس توسعۀ سرطان پستان در طول یک دهۀ بعدی زندگی 0.6 درصد است. در سن 70 سالگی این رقم به 3.84 درصد افزایش می‎یابد.

2. ژنتیک
اگر یک خویشاوند نزدیک زن دچار سرطان باشد یا بوده باشد، ریسک بروز سرطان در این زن بالاتر است.
زنان حامل ژن BRCA1 و BRCA2 در معرض ریسک بالاتری برای توسعۀ سرطان پستان، سرطان تخمدان یا هر دو قرار دارند. این ژن‎ها می‎توانند از طریق ارثی منتقل شوند. TP53 ژن دیگری است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط است.

3. داشتن تاریخچۀ سرطان پستان یا توده‌های پستان
در مقایسه با زنانی که سابقۀ ابتلا به سرطان پستان نداشته‌اند، زنانی که در گذشته دچار سرطان پستان شده‎اند بیشتر محتمل است که دوباره به آن مبتلا شوند.
داشتن برخی انواع توده‌های پستانی غیر سرطانی یا خوش‎خیم شانس توسعۀ سرطان پستان در مراحل بعدی را افزایش می‎دهد. مثال‌هایی در این مورد هیپرپلازی مجرایی اتیپیکال یا کارسینومای لوبولار در موقعیت است.

4. بافت پستان متراکم
احتمال بروز سرطان در بافت پستانی متراکم بیشتر است.

5. مجاورت با استروژن و شیردهی
قرار داشتن در معرض تماس درازمدت با استروژن به نظر می‎رسد که ریسک سرطان پستان را افزایش می‎دهد. چنین به نظر می‌رسد ک این به علت شروع زودتر پریود یا ورود به یائسگی دیرتر از زمان متوسط باشد. در خلال این دوره‎ها، سطح استروژن بالاتر است.
به نظر می‎رسد شیردهی از پستان به ویژه به مدت بیش از یک سال شانس توسعۀ سرطان پستان را کاهش می‎دهد، احتمالاً به این علت که حاملگی قبل از شیردهی سطح مجاورت با استروژن را کاهش می‎دهد.

6. وزن بدن
زنان دچار اضافه وزن یا چاقی پس از یائسگی در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به سرطان قرار دارند، که علت آن احتمالاً سطح بالاتر میزان استروژن است. مصرف زیاد قند نیز می‏تواند یک عامل در این مورد باشد.

7. مصرف الکل
به نظر می‎رسد میزان بالای مصرف مشروب الکلی در ریسک سرطان پستان نقش داشته باشد. مطالعات نشان داده‎اند زنانی که روزانه بیش از سه پیک مشروب می‎خورند 1.5 باز محتمل‎تر است که دچار سرطان پستان شوند.

8. قرار گرفتن در معرض اشعه
اشعه درمانی برای مداوای سرطانی غیر از سرطان پستان نیز ریسک ابتلا به سرطان پستان را در دوره‎های بعدی زندگی افزایش می‎دهد.

9. درمان‎های هورمونی
استفاده از درمان جایگزینی هورمون (HRT) و قرص‎های کنترل بارداری خوراکی با ریسک سرطان پستان مرتبط شده‎اند، که علت آن افزایش سطح استروژن در بدن زنان است.

10. مخاطرات شغلی یا کاری
در سال 2012 محققان جمع‎بندی کردند که قرار داشتن در معرض برخی کارسینوژن‎ها و مختل کننده‌های غدد درون‎ریز، برای مثال در محیط کار، می‎تواند با سرطان پستان مرتبط باشد.
در سال 2007 دانشمندان عنوان کردند که کار در شیفت‎های شبانه می‎تواند ریسک سرطان پستان را در زنان افزایش دهد، اما تحقیقات بیشتری که اخیراً انجام شده به این جمع‎بندی رسیده‎اند که این مورد نامحتمل است.

ایمپلنت‎های زیبایی و بقاء در سرطان پستان
زنان دارای ایمپلنت‌های زیبایی که با تشخیص ابتلا به سرطان پستان مواجه می‎شوند در ریسک بالاتری برای مرگ بر اثر بیماری قرار دارند و نیز در مقایسه با زنان فاقد ایمپلنت شانس آنها برای تشخیص ابتلا به سرطان در مراحل بعد 25 درصد بیشتر است.
این می‎تواند به این علت باشد که ایملنت‎ها باعث ایجاد ماسکه یا پوشیده شدن در طول غربالگری سرطان می‎شوند یا شاید برای آن باشد که ایمپلنت‎ها سبب بروز تغییراتی در بافت پستان می‎گردند. در این مورد به تحقیق بیشتر نیاز است.

تشخیص
تشخیص سرطان پستان به طور معمول در طول انجام آزمایش‌های روتین صورت می‎گیرد یا پس از آنکه زنان بعد از مشاهدۀ برخی علایم به دکتر مراجعه می‎کنند.
برخی تست‎های تشخیصی و اقدامات به تأیید تشخیص کمک می‎کنند.

معاینۀ پستان
پزشک پستان‎های زن را برای پیگیری وضعیت وجود توده‎ها یا دیگر علایم معاینه می‎کند.
از زن مورد معاینه خواسته می‎شود که سر پا بایستد یا بنشیند و دست‎هایش را به طرفین باز کند یا روی سرش و یا پهلوهایش بگذارد.

تست‎های تصویربرداری
ماموگرام نوعی رایج از عکسبرداری اشعه ایکس است که برای غربالگری اولیۀ سرطان پستان به کار می‎رود. ماموگرام تصاویری ارایه می‎دهد که می‎توانند به کشف توده‎ها یا ناهنجاری‎های پستان کمک می‎کنند.
نتیجۀ مشکوک را می‎توان با تست‎های تشخیصی تکمیلی پیگیری کرد. به هر جهت، ماموگرافی گاهی از اوقات نواحی مشکوکی را در پستان نشان می‎دهد که سرطان نیستند. این موضوع می‎تواند سبب ایجاد استرس و نیز گاهی از اوقات دخالت پزشکی غیر ضروری شود.
اسکن اولتراسوند می‎تواند به تمایز میان یک تودۀ صلب در پستان یا یک کیست پر از مایع کمک کند.
اسکن MRI پستان شامل تزریق یک مادۀ رنگی در بدن بیمار است که بر مبنای آن می‎توان به میزان پیشرفت و گسترش سرطان در بدن پی برد.

برای آشنایی دقیق با ماموگرام و کاربردهای آن روی لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت کلیک کنید:
ماموگرام: چه انتظاری از آن داریم و چطور درد را به حداقل برسانیم

برای آشنایی دقیق با اسکن MRI پستان و کاربردهای آن روی لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت کلیک کنید:
MRI پستان - آنچه به دانستنش نیاز دارید

بیوپسی
یک نمونۀ بافت پستان از طریق جراحی برداشته و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‎شود. بیوپسی می‎تواند مشخص کند سلول‎ها سرطانی هستند یا خیر، چه نوع سرطانی ایجاد شده است، و نیز آیا سرطان ایجاد شده از نوع حساس به هورمون است یا خیر.
تشخیص همچنین شامل مراحل سرطان می‌شود که موارد زیر در آن مشخص می‎گردد:
• اندازۀ تومور
• سرطان تا چه حد گسترش یافته است
• آیا سرطان ایجاد شده از نوع مهاجم است یا غیر مهاجم
• آیا سرطان متاستاز داده، یعنی به دیگر قسمت‎های بدن گسترش یافته است یا خیر
مرحلۀ سرطان بر شانس ریکاوری بیمار تأثیر می‎گذارند و به انتخاب بهترین گزینۀ درمانی کمک می‎کند.

درمان
درمان سرطان پستان بستگی دارد به:
• نوع سرطان پستان
• مرحلۀ سرطان
• حساسیت به هورمون‎ها
• سن بیمار، سلامت کلی وی، و ترجیحات درمانی بیمار
گزینه‎های درمانی اصلی در مورد سرطان پستان عبارتند از:
• اشعه درمانی
• جراحی
• درمان بیولوژیکی یا درمان دارویی هدفمند
• هورمون درمانی
• شیمی درمانی
عوامل اثرگذار بر انتخاب‎های درمانی شامل مرحلۀ سرطان، دیگر اختلالات پزشکی موجود در بیمار، و ترجیحات شخصی بیمار است.

جراحی
اگر جراحی مورد نیاز باشد، گزینه‎ به تشخیص و بیمار بستگی دارد.

لومکتومی: این اقدام جراحی شامل برداشتن تومور و یک حاشیۀ کوچک از بافت‎های سالم اطراف تومور است که به پیشگیری از گسترش سرطان کمک می‎کند. این گزینه مربوط به موقعی است که تومور کوچک بوده و احتمالاً جدا کردن آن از بافت اطراف آسان است.
ماستکتومی: ماستکتومی ساده شامل برداشتن لوبول‎ها، مجراها، بافت چربی، نوک پستان، ارئولا (هالۀ پستان) و مقداری از پوست است. ماستکتومی رادیکال در عین حال عضلۀ دیوارۀ سینه و گره‌های لنفی در زیر بغل را نیز جدا می‎کند.
بیوپسی گره لنفی محافظ: برداشتن یک گره لنفی می‎تواند از گسترش سرطان پیشگیری نماید زیرا اگر سرطان به یک گره لنفی گسترش پیدا کند، می‎تواند از طریق سیستم لنفاوی به دیگر قسمت‎های بدن سرایت کند.
قطع گره لنفی آگزیلاری: اگر سلول‎های سرطانی در یک گره لنفی به نام گره محافظ یا نگهبان وجود داشته باشد، جراح ممکن است برداشتن چند گره لنفی در زیر بغل را برای پیشگیری از گسترش بیماری توصیه کند.
بازسازی یا ترمیم: در پی انجام جراحی پستان، بازسازی یا ترمیم پستان می‎تواند آن را به شکلی درآورد که شبیه پستان‎های دیگر به نظر برسد. این کار را می‎توان همزمان با ماستکتومی و یا بعداً انجام داد. جراح ممکن است از یک ایمپلنت پستان یا بافتی مربوط به قسمت‎های دیگر بدن بیمار استفاده کند.

اشعه درمانی
دوزهای کنترل شدۀ اشعه برای نابود کردن سلول‎های سرطانی به طرف آنها هدفگیری می‎شود.
هر جلسه درمان چند دقیقه طول می‎کشد و بیمار ممکن است به مدت 3 تا 6 هفته هر هفته به سه تا پنج جلسه اشعه درمانی نیاز داشته باشد، که این به هدف درمان و میزان گسترش سرطان بستگی دارد.
نوع سرطان پستان مشخص می‎کند که آیا به اشعه درمانی نیاز است یا خیر و اگر نیاز است کدام نوع آن بیشترین تأثیر را دارد.
عوارض جانبی اشعه درمانی شامل خستگی مزمن، ادم لنف، تیره شدن پوست پستان و خارش و تحریک‎پذیری پوست پستان است.

شیمی درمانی
از داروهای معروف به داروهای سیتوتوکسیک می‏توان برای کشتن سلول‎های سرطانی استفاده کرد، در صورتی که ریسک بازگشت یا گسترش سرطان در بین باشد. این درمان به عنوان شیمی درمانی کمکی نامیده می‎شود.
اگر تومور بزرگ باشد، می‏توان پیش از انجام جراحی از شیمی درمانی برای کوچک کردن تومور استفاده کرد که این کار برداشتن تومور را آسان‎تر می‎کند. این اقدام پزشکی، شیمی درمانی هدفمند نامیده می‎شود.
شیمی درمانی همچنین برای مداوای سرطان دچار متاستاز یا سرطان گسترش یافته به دیگر نقاط بدن قابل استفاده است، و می‎تواند برخی علایم سرطان مخصوصاً در مراحل بعدی را کاهش دهد.
شیمی درمانی را می‎توان برای کاهش تولید استروژن مورد استفاده قرار داد زیرا استروژن می‎تواند محرک رشد برخی سرطان‌های پستان باشد.
عوارض جانبی شیمی درمانی شامل تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، خستگی مزمن، زخم دهان، ریزش مو، و افزایش جزئی آسیب‌پذیری در برابر انواع عفونت است. داروها می‎توانند به کنترل بسیاری از این علایم کمک کنند.

درمان بلوک کردن هورمون
درمان بلوک کردن هورمون برای پیشگیری از بازگشت سرطان در سرطان‎های پستان حساس به هورمون استفاده می‎شود. این سرطان‎ها اغلب زیر عنوان گیرنده استروژن مثبت و گیرنده پروژسترون مثبت مورد اشاره قرار می‎گیرند.
به طور معمول درمان بلوک کردن هورمون پس از جراحی استفاده می‎شود، اما گاهی از اوقات ممکن است با هدف کوچک کردن تومور پیش از جراحی مورد استفاده قرار گیرد.
این نوع درمان ممکن است برای آن دسته از بیماران که قادر به انجام جراحی، شیمی درمانی یا رادیوتراپی نیستند، تنها گزینۀ در دسترس باشد.
اثرات درمان به طور معمول تا 5 سال پس از انجام جراحی دوام دارد. درمان مزبور روی سرطان‎هایی که نسبت به هورمون‎ها حساس نیستند هیچ‎گونه تأثیری ندارد.
مثال‎هایی در این مورد شامل موارد زیر است:
• تاموکسیفن
• مهارکننده‎های اروماتاز
• سرکوب یا تخریب تخمدان
• داروی لوتئنیزه کردن آگونیست هورمون ترشح کنندۀ هورمون (LHRHa) موسوم به گوسریلین برای سرکوب تخمدان‎ها
درمان هورمونی ممکن است بر آیندۀ باروری در زن تأثیر منفی بگذارد.

درمان بیولوژیکی
داروهای هدفمند برخی انواع خاص سرطان پستان را از بین می‏برند. مثال‎هایی در این مورد شامل تراستوزومب (هرسپتین)، لاپاتینیب (تیکرب)، و بیواسیزوماب (اواستین) است. این داروها همگی برای مقاصد مختلفی کاربرد دارند.
درمان‎های سرطان پستان و دیگر انواع سرطان می‎تواند عوارض جانبی شدید در پی داشته باشد.
بیمار در هنگام تصمیم به انجام درمان سرطان باید در مورد ریسک‎های درمان و راه‎های موجود برای به حداقل رساندن اثرات منفی درمان با دکتر مشورت کند.

پیشگیری و دورنما
هیچ راه کاملاً مطمئنی برای پیشگیری از سرطان پستان وجود ندارد، اما برخی تصمیمات مربوط به سبک زندگی می‎تواند به شکل قابل ملاحظه‎ای ریسک سرطان پستان و دیگر انواع سرطان را کاهش دهد. این موارد شامل فهرست زیر است:
• اجتناب از مصرف مشروبات الکلی به میزان زیاد
• پیروی از ریک رژیم غذایی سالم شامل مقدار زیاد میوه و سبزی
• ورزش کردن به مقدار کافی
• حفظ BMI در محدودۀ سالم
زنان باید در مورد گزینه‎های شیردهی از پستان و کاربرد درمان جایگزینی هورمون پس از یائسگی فکر کنند زیرا این موارد بر ریسک سرطان پستان تأثیر دارند.
جراحی پیشگیرانه یک گزینه برای زنانی است که در معرض ریسک بالای ابتلا به سرطان پستان قرار دارند.

دورنما
در فرآیند درمان زنی که با تشخیص مرحلۀ صفر یا مرحلۀ یک سرطان پستان مواجه است دارای شانس تقریباً صد در صدی برای زندگی به مدت 5 سال خواهد بود.
اگر تشخیص در مرحلۀ 4 صورت گیرد شانس بقاء 5 ساله در مورد بیمار در حدود 22 درصد خواهد بود.
بازبینی و غربالگری مکرر می‎تواند به کشف زودرس علایم احتمالی منجر شود. زنان باید در مورد گزینه‎های پیش روی خود با پزشک مشورت کنند.

برای آشنایی دقیق با مفهوم سرطان مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‌شود:
سرطان

Source:
Breast cancer: Symptoms, risk factors, and treatment
Last updated Mon 17 July 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Christina Chun, MPH