سرطان سرویکال یا سرطان گردن رحم - آنچه دانستنش نیاز است

• کریستین نوردکویست، کریستینا چون
• ترجمه هستی فراست‎فر

سرطان گردن رحم به دهانۀ رحم (زهدان) آسیب می‎زند. سرویکس بخش باریک پایین رحم است که اغلب زیر عنوان گردن رحم به آن اشاره می‎شود.
اکثر موارد سرطان گردن رحم به علت HPV (پاپیلوماویروس انسانی) ایجاد می‌گردد. واکسن HPV با موفقیت از بروز HPV پیشگیری می‎کند و CDC استفاده از این واکسن را برای تمامی افراد در سنین پیش از نوجوانی توصیه می‎کند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم و نشانه‌های اولیه
• علل
• مراحل
• درمان
• دورنما
• پیشگیری
• تشخیص

علایم و نشانه‎های اولیه
در مراحل اولیه سرطان گردن رحم زنان ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند. در نتیجه زنان باید به شکل منظم اسمیر سرویکال یا تست پاپ اسمیر را انجام دهند.
تست پاپ پیشگیرانه است. این تست هدف کشف سرطان را دنبال نمی‎کند بلکه برای آشکار کردن هر گونه تغییرات سلولی استفاده می‎شود که نشان دهندۀ امکان توسعۀ سرطان است، بنابراین امکان کُنش زودهنگام میسر می‎شود.
شایع‎ترین علایم سرطان گردن رحم عبارتند از:
• خونریزی واژن بین پریودها
• خونریزی واژن پس از مقاربت جنسی
• خونریزی واژن در زنان پس از یائسگی
• احساس ناراحتی در طول مقاربت جنسی
• ترشحات بویناک واژن
• ترشحات واژن با ته‎رنگ خون
• درد لگن
علایم مزبور ممکن است به علل دیگری شامل عفونت نیز بروز کند. هر زنی که دچار علایم مزبور باشد باید به پزشک مراجعه کند.

مراحل
کار بر روی تعیین مرحله پیشرفت سرطان مهم است زیرا به تصمیم‎گیری در مورد نوع درمانی که می‎تواند مؤثر باشد کمک می‌کند.
مرحله‎بندی سرطان با هدف ارزیابی میزان گسترش سرطان و نیز مشخص کردن اینکه آیا سرطان به ساختارهای مجاور یا دستگاه‌های دورتر در بدن رسیده است انجام می‎شود.
روش‌های متفاوتی برای توصیف مراحل سرطان وجود دارد اما در این مورد سیستم 4 مرحله‎ای به شکل شایع مورد استفاده قرار می‎گیرد.
مرحله صفر: سلول‎های پیش‌سرطانی در بدن وجود دارند.
مرحله یک: سلول‎های سرطانی از سطح به بافت‎های عمقی‎تر گردن رحم و احتمالاً به داخل رحم و گره‎های لنفاوی مجاور رسیده‌اند.
مرحله دو: سرطان اکنون به ورای سرویکس و رحم رسیده اما هنوز در محدودۀ لگن یا بخش تحتانی واژن قرار دارد. در این مرحله ممکن است سرطان به گره‌های لنفاوی مجاور سرایت کرده یا نکرده باشد.
مرحله سه: سلول‎های سرطانــی در بخش پایینی واژن یا دیوارۀ لگن حاضرند و این سلول‎ها ممکن است باعث ایجاد انسداد در مجرای ادرار یا لوله‎هایی شوند که ادرار را از مثانه منتقل می‎کنند. سرطان در این مرحله ممکن است گره‎های لنفی مجاور را درگیر کرده باشد یا نباشد.
مرحله چهار: سرطان به مثانه یا راست روده آسیب رسانده و در حال گسترش به خارج از رحم است. سرطان ممکن است گره‌های لنفی را درگیر کرده باشد یا نباشد. در ادامۀ مرحله 4 سرطان به دستگاه‎های دورتر در بدن شامل کبد، استخوان‎ها، ریه‌ها و گره‎های لنفی سرایت می‎کند.
مراجعه به پزشک در صورت وجود هر گونه علامتی ضروری است زیرا درمان زودرس شانس بقاء بیمار را افزایش می‎دهد.

علل
سرطان نتیجۀ تقسیم و رشد غیر قابل کنترل سلــــول‎های غیر نرمال است. اغلب سلول‎های بدن عمر مشخصی دارند و وقتی این سلول‎ها می‎میرند سلول‎های تازه برای جایگزینی سلول‎های مرده تولید می‎شوند.
سلول‎های غیر نرمال می‎توانند حامل دو مشکل باشند:
• این سلول‎ها نمی‎میرند
• سلول‎های مزبور فرآیند تقسیم را ادامه می‎دهند
نتیجۀ روند مورد بحث انباشت بیش از حد سلول‎ها است که در نهایت به شکل‎گیری توده‎ای منجر می‎شود که تومور نیز نام دارد. دانشمندان به طور دقیق نمی‎دانند که چرا سلول‎های بدن سرطانی می‎شوند.
در هر حال، برخی ریسک فاکتورها هستند که به عنوان عوامل افزایش دهندۀ ریسک توسعۀ سرطان شناخته می‎شود و در این مورد عبارتند از:
HPV: نوعی ویروس قابل انتقال از راه ارتباط جنسی است. بیش از 100 نوع مختلف HPV وجود دارد و دستکم 13 نوع آن می‎توانند سبب ایجاد سرطان گردن رحم شوند.
داشتن همخوابه‎های متعدد یا آغاز زودهنگام فعالیت جنسی: انواع مسبب سرطان HPV تقریباً در تمامی موارد نتیجۀ تماس جنسی با فرد آلوده به این ویروس هستند. زنان دارای شرکاء جنسی متعدد به طور کلی در ریسک بالاتری برای آلوده شدن به HPV قرار دارند. این موضوع ریسک ابتلاء آنها به سرطان گردن رحم را افزایش می‎دهد.
دخانیات: مصرف دخانیات ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم و دیگر انواع سرطان را افزایش می‎دهد.
ضعف سیستم ایمنی: این ریسک در افراد دچار HIV یا ایدز، مردم دارای پیوند عضو، و افراد نیازمند مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بیشتر است.
استرس ذهنی درازمدت: میزان بالای استرس در یک بازه زمانی طولانی عمل مقابله با HPV را دشوارتر می‎کند. یک مطالعه در سال 2016 این نظر را حمایت کرده است. پژوهشگران پی برده‎اند: "زنانی که خبر از دچار بودن خود به راهکارهای مقابله‎ای خودتخریب‌گرانه مثل نوشیدن مشروب، مصرف سیگار یا مواد مخدر در زمان دچار بودن به استرس می‎دهند، در ریسک بالاتری برای توسعۀ عفونت فعال HPV قرار دارند."
زایمان در سنین پایین: در مقایسه با زنانی که در سنین بالای 25 سالگی صاحب اولین فرزند می‎شوند، زنانی که در سنین زیر 17 سال زایمان می‎کنند به شکل قابل ملاحظه‌ای در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سرطان گردن رحم قرار دارند.
بارداری‎های مکرر: در مقایسه با زنانی که هرگز صاحب بچه نشده باشند، زنانی که دستکم در سه بارداری جداگانه صاحب سه فرزند شده باشند بیشتر محتمل است که دچار سرطان گردن رحم شوند.
قرص‎های کنترل بارداری: مصرف درازمدت قرص‌های پیشگیری از بارداری رایج به میزان اندکی ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم را در زنان افزایش می‎دهد.
دیگر بیماری‎های واگیردار جنسی: کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم را افزایش می‎دهند.
وضعیت اقتصادی اجتماعی: میزان ابتلاء به سرطان گردن رحم در زنان طبقات محروم و کم‎درآمد بیشتر است.

درمان
گزینه‎های درمانی سرطان گردن رحم شامل جراحی، اشعه درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از موارد مزبور است.
تصمیم‎گیری در مورد نوع درمان به چند عامل مختلف مثل مرحله سرطان، و نیز سن بیمار و وضعیت کلی سلامت وی بستگی دارد.
درمان سرطان گردن رحم در مراحل اولیه، زمانی که سرطان محدود به گردن رحم است، دارای بازده موفق خوبی است. هر قدر سرطان به میزان بیشتری از محدودۀ شکل‎گیری اولیۀ خود فراتر رفته باشد موفقیت در درمان آن بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد.

گزینه‌های درمانی برای مرحله اولیه سرطان گردن رحم
جراحی در هنگامی که سرطان محدود به سرویکس باشد به طور معمول مورد استفاده قرار می‎گیرد. در صورتی که پزشک به این نتیجه رسیده باشد که پس از جراحی هنوز سلول‎های سرطانی ممکن است درون بدن وجود داشته باشند از اشعه درمانی استفاده می‎شود.
رادیوتراپی همچنین ممکن است برای کاهش ریسک بازگشت سرطان مورد استفاده قرار گیرد. اگر جراح بر آن باشد تا برای آسان‎تر شدن عمل ابتدا نسبت به کوچک‌تر کردن تومور اقدام کند، بیمار ممکن است تحت شیمی درمانی قرار گیرد اگرچه این رویکرد چندان معمول نیست.

درمان سرطان گردن رحم پیشرفته
وقتی سرطان به ورای گردن رحم گسترش یافته باشد جراحی دیگر به طور معمول یک گزینه محسوب نمی‎شود.
به سرطان پیشرفته همچنین زیر عنوان سرطان مهاجم اشاره می‎شود زیرا این سرطان از محل اولیه شکل‎گیری خود دور شده و به دیگر نقاط بدن گسترش یافته است. این نوع سرطان نیاز به درمان گسترده‎تری دارد که به طور معمول شامل رادیوتراپی یا ترکیبی از رادیوتراپی و شیمی درمانی است.
در مراحل انتهایی سرطان درمان تسکینی برای تخفیف علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می‎شود.

رادیوتراپی
رادیوتراپی به نام اشعه درمانی، اشعه سرطان و XRT نیز شناخته می‌شود. رادیوتراپی شامل کاربرد پرتوهای پرانرژی اشعه X یا ذرات (اشعه) برای نابود کردن سلول‎های سرطانی است. اشعه‌ای که ناحیۀ لگن را هدف قرار می‎دهد ممکن است سبب ایجاد عوارض جانبی فهرست زیر شود، و برخی از این عوارض ممکن است خود را تا هنگام پایان درمان نشان ندهند:
• اسهال
• تهوع
• آشوب معده
• تحریک مثانه
• باریک شدن واژن
• اختلال در چرخه عادت ماهانه
• یائسگی زودرس

شیمی درمانی
شیمی درمانی کاربرد مواد شیمیایی (داروهای شیمیایی) برای درمان هر گونه بیماری است. در این بستر شیمی درمانی به تخریب سلول‎های سرطانی اشاره دارد.
همانند اغلب دیگر انواع سرطان شیمی درمانی در سرطان گردن رحم برای هدف گرفتن سلول‎هایی مورد استفاده قرار می‎گیرد که جراحی قادر به خارج کردن آنها از بدن نبوده است، و نیز در موارد پیشرفته بودن سرطان برای کاهش علایم بیماری کاربرد دارد.
عوارض جانبی شیمی درمانی می‎تواند متفاوت باشد و به نوع خاص داروی مورد استفاده بستگی دارد. در زیر فهرستی از عوارض جانبی شایع در شیمی درمانی آمده است:
• اسهال
• تهوع
• ریزش مو
• خستگی مفرط
• ناباروری
• یائسگی زودرس

دورنما
مرحله‎ای که سرطان در آن تشخیص داده می‎شود می‎تواند به نشان دادن میزان شانس بقاء فرد برای زنده ماندن حداقل به مدت 5 سال کمک کند.
• مرحله یک: در اوایل مرحله 1، شانس بقاء به مدت 5 سال 93 درصد است و در پایان این مرحله شانس مزبور به 80 درصد می‎رسد.
• مرحله دو: در اوایل مرحله 2 شانس بقاء 5 ساله بیمار 63 درصد است و در انتهای این مرحله به 58 درصد کاهش می‎یابد.
• مرحله سه: در طول این مرحله شانس بقاء 5 ساله برای بیمار 35 درصد تا 32 درصد خواهد بود.
• مرحله چهار: شانس بقاء 5 ساله در این مرحله حدود 15 تا 16 درصد است.
ارقام مزبور میانگین شانس بقاء را نشان می‎دهند و در مورد تمامی بیماران مصداق ندارند. در برخی از موارد درمان حتی تا مرحله 4 با موفقیت مواجه خواهد شد.

پیشگیری
برخی موازین هست که می‎توان برای کاهش خطر ابتلاء به سرطان گردن رحم مورد استفاده قرار داد.

واکسن HPV
ارتباط میان توسعۀ سرطان گردن رحم و برخی انواع HPV روشن است. اگر تمامی زنان از برنامۀ واکسیناسیون موجود برای HPV استفاده کنند، از میزان سرطان گردن رحم به شکل بالقوه کاسته خواهد شد.

سکس ایمن و سرطان گردن رحم
واکسن HPV صرفاً باعث محافظت شخص در برابر دو نژاد HPV می‎شود. نژادهای دیگری از این ویروس نیز وجود دارند که می‎توانند باعث ایجاد سرطان گردن رحم شوند. استفاده از کاندوم در هنگام سکس به پیشگیری از ابتلاء به عفونت HPV کمک می‎کند.

غربالگری سرویکال
غربالگری منظم سرطان گردن رحم احتمال ردیابی نشانه‎های سرطان را در مراحل اولیه شکل‎گیری آن و پیش از آن که بیماری توسعه یافته یا به دیگر قسمت‎های بدن منتقل شود، افزایش می‎دهد. غربالگری باعث تشخیص سرطان نمی‎شود بلکه باعث کشف تغییرات ایجاد شده در سلول‎های گردن رحم می‎شود.

کاهش تعداد شرکای جنسی
هر قدر تعداد همخوابه‎های یک زن بیشتر باشد، ریسک ابتلاء به HPV در وی بیشتر خواهد بود که این می‎تواند احتمال ابتلاء به سرطان گردن رحم را در زن افزایش دهد.

به تعویق انداختن نخستین مقاربت جنسی
هر قدر زنان در سنین پایین‎تری مقاربت جنسی را آغاز کنند، خطر ابتلاء به عفونت HPV در آنان بیشتر خواهد بود. هر قدر اولین مقاربت جنسی دیرتر صورت گیرد، ریسک مزبور کاهش بیشتری خواهد یافت.

ترک دخانیات
زنان سیگاری و مبتلا به HPV در ریسک بالاتری برای توسعه سرطان سرویکال قرار دارند.

تشخیص
هر قدر سرطان گردن رحم زودتر تشخیص داده شود امکان درمان موفقیت‎آمیز آن بیشتر خواهد بود.
به زنان سنین بالای 30 سال توصیه می‎شود که منظماً تست پاپ اسمیر را برای کشف نشانه‎های زودرس سرطان رحم و گردن رحم انجام دهند. تست HPV را نیز می‎توان همزمان با تست مزبور انجام داد.

تست اسمیر سرویکال
در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه بیش از 11.000 زن با تشخیص ابتلاء به سرطان گردن رحم مواجه می‎شوند و در حدود 4000 نفر از بیماران جان خود را بر اثر این بیماری از دست می‎دهند.
اغلب مرگ و میرهای مورد اشاره را می‎توان از طریق غربالگری منظم سرویکال مورد پیشگیری قرار داد.
غربالگری باعث کشف سرطان نمی‎شود اما به تغییرات غیر نرمال سلول‎ها در گردن رحم می‎پردازد. در صورت عدم درمان، برخی از سلول‎های غیر نرمال مورد اشاره در نهایت به سرطان تبدیل خواهند شد.

تست DNA HPV
این تست تعیین می‎کند که آیا بیمار به یکی از انواع دارای بالاترین احتمال تبدیل شدن به سرطان گردن رحم HPV مبتلا است یا خیر. تست مزبور نیاز به جمع‎آوری سلول‎های گردن رحم برای بررسی آزمایشگاهی دارد.
این تست می‎تواند گونه‏‌های دارای ریسک بالای HPV را پیش از بروز ناهنجاری‎های سلول گردن رحم تشخیص دهد.
اگر نشانه‎ها و علایمی از سرطان گردن رحم مشاهده شود یا اگر تست پاپ وجود سلول‌های غیر نرمال را نشان دهد، تست‌های تکمیلی توصیه می‎شود. این تست‎ها شامل موارد زیرند:
• کولپوسکپی: معاینۀ بصری واژن با استفاده از اسپکلوم و کولپوسکپ است، که نوعی وسیلۀ مجهز به نور مغناطیسی است.
• معاینه زیر بیهوشی: در شرایط بیهوش بودن زن، پزشک می‎تواند معاینۀ کاملی را بر روی گردن رحم و واژن انجام دهد.
• بیوپسی: تحت شرایط بیهوشی عمومی نمونۀ کوچکی از بافت ناحیۀ مورد بحث گرفته می‎شود.
• بیوپسی کان: بافت غیر نرمال بخش کوچک و مخروطی شکل سرویکس برای بررسی برداشته می‎شود.
• LLETZ: از گرما توسط یک رشته سیم حرارت داده شده با جریان الکتریکی برای برداشتن بافت غیر نرمال استفاده می‌شود. بافت مزبور برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‎گردد.
• آزمایش‌های خون: شمارش سلول‎های خون می‎تواند به شناسایی مشکلات کبد یا کلیه کمک کند.
• CT اسکن: مایع باریم را می‎توان برای نشان دادن هر گونه ناهنجاری احتمالی مورد استفاده قرار داد.
• MRI: انواع خاصی از MRI می‎توانند سرطان گردن رحم را در مراحل اولیه شناسایی کنند.
• اولتراسوند لگن: امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از ناحیۀ هدف را برای پایش پزشکی ایجاد می‎کنند. /

Source:
What you need to know about cervical cancer
Last updated Thu 14 December 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Christina Chun, MPH