مراحل و دورنمای سرطان تخمدان

• مرور اجمالی
• پزشکان مرحله سرطان را چگونه تعیین می‌کنند؟
• دورنما و نرخ بقاء برای هر مرحله سرطان
• درجه (گرید) سرطان
• گزینه‌های درمانی برای هر مرحله
• خلاصه

مواجه شدن با تشخیص ابتلاء به سرطان تخمدان می‌تواند خُرد کننده باشد. پیش‌آگهی سرطان تصویری کلی به دست می‌دهد، اگرچه دورنما در این سرطان به عوامل فردی بستگی دارد. پیش‌آگهی سرطان تخمدان به مرحله سرطان و عواملی مثل سن بیمار و وضعیت کلی سلامت او بستگی دارد.

مرور اجمالی
مراحل سرطان پستان طیفی از 1 تا 4 را شامل می‌شود و به اندازه تومور و میزان گسترش آن در سراسر بدن بستگی دارد.
متخصص انکولوژی زنان، که در زمینه سرطان دستگاه‌های تناسلی تخصص دارد، به طور معمول این مرحله‌بندی را ارائه می‌دهد.
هم "فدراسیون بین‌المللی زنان و زایمان" و هم "کمیته مشترک آمریکایی برای سرطان" سیستم‌های مرحله‌بندی برای سرطان تخمدان ارائه داده‌اند که بسیار به هم شبیهند.
هر دو سیستم 3 عامل را در زمان تعریف مراحل سرطان تخمدان در نظر می‌گیرند:
• اندازه تومور. این شامل تخمین اندازه تومور و نیز گسترش سرطان به وراء تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ (تخم‌بر) است.
• گره‌های لنفی. این شامل بررسی این موضوع است که آیا سرطان به گره‌های لنفاوی مجاور رسیده است.
• متاستاز. این شامل بررسی این نکته است که آیا سرطان‌های به قسمت‌های دور از تخمدان مثل ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها سرایت کرده است.

مراحل سرطان تخمدان

مرحله 1 سرطان
در مرحله 1 سرطان تخمدان تومور به یکی از تخمدان‌ها یا هر دو یا به لوله‌های فالوپ محدود است و به گره‌های لنفاوی یا نواحی با فاصله در بدن گسترش نیافته است.
در برخی موارد، سرطان روی سطح تخمدان گسترش پیدا می‌کند یا سلول‌های سرطانی ‌ریزش کرده پزشکان آنها را در مایع شکمی یا لگنی پیدا می‌کنند.
مرحله 1 سرطان 3 زیردسته دارد:
• اگر سرطان در یک تخمدان یا یک لوله فالوپ باشد، این زیردسته 1a محسوب می‌شود.
• اگر سرطان در هر دو تخمدان یا لوله‌های فالوپ حاضر باشد این زیردسته 1b محسوب می‌شود.
اگر سرطان در یکی از تخمدان‌ها یا هر دو تخمدان یا لوله‌های فالوپ حاضر بوده و موارد زیر مصداق داشته باشند آنگاه زیردسته 1c محسوب می‌شود:
• بافت اطراف تومور در طول جراحی پاره شده باشد.
• سرطان در خارج از یک تخمدان یا لوله فالوپ حاضر باشد.
• سلول‌های سرطانی در لگن یا مایع شکمی وجود داشته باشند.

مرحله 2 سرطان
در مرحله 2 سرطان به دیگر ارگان‌های لگن مثل مثانه، رحم، راست روده یا کولون گسترش یافته است. این سرطان به گره‌های لنفی یا نواحی ماوراء لگن نرسیده است.
مرحله 2 سرطان دو زیردسته دارد:
• 2a. سرطان به رحم یا لوله‌های فالوپ گسترش یافته اما به گره‌های لنفاوی یا نقاط دوردست نرسیده است.
• 2b. سرطان به ارگان‌های مجاور لگن مثل مثانه یا راست روده گسترش یافته اما به گره‌های لنفاوی یا نقاط دوردست نرسیده است.

مرحله 3 سرطان
در مرحله 3 سرطان در یکی از تخمدان‌ها یا هر دو تخمدان یا لوله‌های فالوپ یا جدار داخلی حفره شکمی که پریتونیوم نامیده می‌شود، حاضر است. سرطان در عین حال به ارگان‌های مجاور در لگن و گره‌های لنفاوی سرایت کرده است.
مرحله 3 سرطان 3 زیردسته دارد:
• 3a1. سرطان در ماوراء لگن به گره‌های لنفاوی، احتمالاً آنهایی که نزدیک پریتونیوم قرار دارند رسیده، اما به نقاط دوردست گسترش نیافته است.
• 3a2. همانند مورد 3a1، و سرطان به ارگان‌های مجاور در لگن رسیده است. توده‌های میکروسکپی سرطان در جدار داخلی شکم دیده می‌شوند.
• 3b. همانند مورد 3a2، و توده‌های سرطانی در جدار داخلی اکنون با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند اما کمتر از 2 سانتی‌متر قطر دارند.
• 3c. همانند مورد 3b، اما توده‌های سرطان قطری بیش از 2 سانتی‌متر یافته‌اند.

مرحله 4 سرطان
در مرحله 4 سرطان به مایع اطراف ریه‌ها یا به کبد، استخوان‌ها، طحال، روده‌ها یا گره‌های لنفاوی دوردست رسیده است.
مرحله 4 سرطان دو زیردسته دارد:
• 4a. سرطان به مایع اطراف ریه‌ها رسیده اما در هیچ نقطه دیگری در وراء ناحیه شکم وجود ندارد.
• 4b. سرطان به کبد، استخوان‌ها، طحال، روده‌ها یا گره‌های لنفاوی دورتر رسیده است.

پزشکان مرحله سرطان را چگونه تعیین می‌کنند؟
مرحله‌بندی سرطان تخمدان اهمیت دارد زیرا به هدایت درمان سرطان کمک می‌کند و درک بهتری از پیش‌آگهی مربوط به بیمار ارائه می‌دهد.
پزشک ممکن است سرطان تخمدان را به دو مرحله بخش‌بندی کند:
• مرحله پیش از عمل، بالینی. این شامل کاربرد تصویربرداری برای رسیدن به ایده بهتری در مورد متاستاز و ایجاد یک پلن درمانی مقدماتی است. این کار می‌تواند به ویژه در صورتی که شخص قادر به جراحی نباشد مفید باشد.
• مرحله‌ جراحی. در طول عمل جراحی، جراح می‌تواند تصویر بهتری از گسترش سرطان داشته و آن را تأیید کند.
برای تعیین میزان گسترش سرطان پزشک ممکن است نمونه‌هایی را از بخش‌های زیر بگیرد:
• گره‌های لنفی مجاور
• لگن
• شکم
• دیافراگم
• اُمنتوم، که لایه بافت چربی است که دستگاه‌های داخل شکم را می‌پوشاند
• پریتونیوم، بافتی که داخل شکم را می‌پوشاند
• آسیت، که انباشت مایع داخل شکم است
در شرایط وجود آسیت، پزشکان ممکن است در طول عمل جراحی به شستشوی پریتونئال اقدام کنند. این کار شامل پاکسازی فضای داخل شکم موسوم به حفره پریتونئال است.
پزشکان همچنین ممکن است از تست‌های تصویربرداری برای ارزیابی اندازه تومورها و اینکه سرطان به وراء نقطه ابتدایی خود گسترش یافته است استفاده کنند. مثال‌هایی از تست‌های مفید در این مورد شامل موارد زیر است:
• اشعه X
• سونوگرافی
• MRI
• CT اسکن

دورنما و نرخ بقاء برای هر مرحله سرطان
نرخ بقاء برای سرطان تخمدان در کنار سایر عوامل به مرحله سرطان بستگی دارد.
"برنامه نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی انستیتو ملی سرطان" (SEER) تخمین می‌زند که در سال 2019 تعداد 22.350 مورد تازه از سرطان تخمدان در ایالات متحد آمریکا ایجاد خواهد شد. این رقم 1.3 درصد تمامی موارد تازه سرطان را شامل می‌شود.
SEER همچنین گزارش می‌دهد که 13.980 بیمار بر اثر سرطان تخمدان در این سال جان خود را از دست خواهند داد، که این رقم 2.3 درصد کل موارد مرگ بر اثر سرطان را تشکیل می‌دهد.
بر مبنای داده‌های مربوط به سال‌های 2009 تا 2015، در مجموع 47.6 درصد بیماران دچار سرطان تخمدان به فاصله 5 سال پس از تشخیص زنده می‌مانند. در هر حال، مرحله سرطان در زمان تشخیص آن موضوعی کلیدی است.
SEER همچنین نرخ سرطان را بر مبنای میزان گسترش آن در زمان تشخیص ردگیری می‌کند. این نهاد از 3 طبقه‌بندی استفاده می‌نماید:
• سرطان موضعی به تخمدان‌ها محدود است.
• سرطان ناحیه‌ای به نواحی مجاور یا گره‌های لنفاوی گسترش یافته است.
• سرطان بافاصله که به نواحی دور از منشأ گسترش یافته است.
جدول زیر نرخ بقاء 5 ساله را برای سرطان تخمدان بر مبنای طبقه‌بندی آن ارائه داده است:

پزشکان 59 درصد موارد سرطان تخمدان را به عنوان سرطان با فاصله در زمان تشخیص طبقه‌بندی می‌کنند.

درجه سرطان
درجه و نیز مرحله سرطان می‌توانند به پزشک در توصیه بهترین رویکرد درمان کمک کنند.
درجه سرطان توصیف‌گر این موضوع است که چه تعداد سلول‌های سرطانی دچار جهش شده یا تا چه میزان شبیه به سلول‌های متعارف باقی مانده‌اند.
این مقیاس بسیار مهم است زیرا می‌تواند سرعت گسترش سرطان را تعیین کند.
در زیر ما گزینه‌های درمانی را بر مبنای مرحله سرطان تشریح کرده‌ایم اما باید به خاطر سپرده شود که درجه سرطان نیز عاملی کلیدی در درمان به کار می‌رود.

گزینه‌های درمانی برای هر مرحله
درمان سرطان تخمدان به چند گزینه مختلف شامل مرحله، نوع و درجه سرطان و نیر ترجیحات بیمار و وضعیت کلی سلامت او بستگی دارد.

مرحله 1
درمان اولیه برای مرحله 1 سرطان تخمدان عمل جراحی برای خارج کردن تومور است. در بسیاری موارد، جراح تخمدان‌ها، لوله‌های تخم‌بر و رحم را از بدن خارج می‌کند.
بیماران ممکن است به درمان تکمیلی نیاز داشته باشند، اگر پس از ارزیابی تومور در آزمایشگاه، تیم پزشکی به وجود یک سرطان با درجات بالا پی ببرد. در این مورد پزشک احتمال دارد که شیمی درمانی توصیه کند.

مراحل 2 تا 4
درمان به طور معمول برای خارج کردن موارد زیر شروع می‌شود:
• تومور
• تخمدان‌ها
• لوله‌های فالوپ
• رحم
برای خارج کردن تمام سرطان، جراح ممکن است نیاز به آن داشته باشد که بخشی از ارگان‌های دیگر مثل روده‌ها یا کبد را نیز از بدن خارج کند.
پس از جراحی بیمار تحت شیمی درمانی قرار خواهد گرفت. پزشکان به واسطه آزمایش خون و تست‌های تصویربرداری وضعیت پیشرفت بیمار را پایش خواهند کرد.
اگر سرطان بیش از حد پیشرفت کرده باشد، پزشک پیش از عمل جراحی شیمی درمانی نیوادجوانت را توصیه خواهد کرد. شیمی درمانی نیوادجوانت سرطان تخمدان راهکار تقریباً جدیدی است.
نام "شیمی درمانی نیوادجوانت" به سادگی اشاره به شیمی درمانی انجام شده پیش از عمل جراحی اشاره دارد، و هدف از انجام آن کوچک کردن تومور است. خارج کردن تومور کوچک‌تر مستلزم عمل جراحی محدودتر و خطر کمتر است.
به هر حال، بستگی به عوامل فردی خطر عمل جراحی ممکن است بر فواید آن چربش داشته باشد، و پزشکان ممکن است استفاده از گزینه‌های غیر جراحی را توصیه کنند.
برای مثال وقتی سرطان در مرحله 4 قرار دارد، بیمار و تیم درمانی ممکن است به طب تسکینی روی بیاورند که هدف از آن تخفیف علایم بیماری و ایجاد آرامش برای بیمار است.

خلاصه
تشخیص سرطان تخمدان در مراحل اولیه اغلب کار مشکلی است. بهترین دوره درمان و پیش‌آگهی به مرحله، نوع و درجه (گرید) سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد.
این موضوع مهم است که به خاطر داشته باشیم که نرخ بقاء سرطان صرفاً تخمینی است. پیش‌آگهی سرطان به عواملی بستگی دارد که در مورد هر کسی شرایط خاص خود را دارند.
پزشک می‌تواند در مورد پیش‌آگهی و گزینه‌های درمانی اطلاعات خاصی در اختیار بیمار قرار دهد./

• جون جانسون، دکتر کارولاین کی
• ترجمه هستی فراست‌فر

Source:
Medical News Today
Ovarian cancer stages: What to know
Last reviewed Thu 31 October 2019
By Shannon Johnson
Reviewed by Carolyn Kay, MD