• علایم استئوسارکوما (استئوسارکوم)
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• علل استئوسارکوما
• ریسک فاکتورهای استئوسارکوما
• پیامدهای استئوسارکوما
• تشخیص استئوسارکوما
• درمان استئوسارکوما
استئوسارکوما (استئوسارکوم) نوعی سرطان استخوان است که در سلول‌های شکل دهنده استخوان شروع می‌شود. استئوسارکوما بیشترین شیوع را در استخوان‌های بلند دارد و اغلب در استخوان‌های ساق پا و گاهی اوقات در استخوان‌های بازو دیده می‌شود، اما امکان بروز آن در هر استخوانی مطرح است. در موارد بسیار نادر این سرطان در بافت نرم خارج از استخوان بروز می‌کند.
استئوسارکوما گرایشی به بروز در نوجوانان و بزرگسالان جوان از خود نشان می‌دهد اما در عین حال امکان بروز آن در کودکان و سالمندان وجود دارد.
درمان استئوسارکوما معمولاً شامل استفاده از شیمی درمانی، جراحی و گاهی اوقات اشعه درمانی است. پزشکان گزینه‌های درمانی را بر مبنای محل شروع استئوسارکوما، اندازه سرطان، نوع و درجه استئوسارکوم، و نیز گسترش یا عدم گسترش سرطان به ورای استخوان انتخاب می‌کنند.
در طول سالیان اخیر روش‌های خلاقانه به میزان زیادی دورنما (پیش‌آگهی سرطان) را برای استئوسارکوما بهبود بخشیده‌اند. پس از تکمیل درمان، پایش مادام‌العمر برای بررسی اثرات تأخیری بالقوه درمان‌های سخت توصیه می‌شود.
توضیح: تصویر بالا از مقاله اصلی متعلق به مایو کلینیک است
علایم استئوسارکوما
علایم و نشانه‌های استئوسارکوما در کنار سایر موارد عبارتند از:
• ورم ناحیه مجاور استخوان
• درد استخوان یا درد مفصل
• آسیب‌دیدگی یا شکستگی استخوان بدون دلیل آشکار
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که کودک دچار هر گونه نشانه و علامت نگران کننده باشد باید به دکتر مراجعه شود. علایم استئوسارکوما شبیه به بسیاری اختلالات شایع‌تر مثل صدمات ناشی از ورزش است، بنابراین پزشک ممکن است در ابتدا علل مورد اشاره را بررسی کند.
علل استئوسارکوما
علت بروز استئوسارکوما مشخص نیست. پزشکان می‌دانند که این نوع سرطان هنگامی شکل می‌گیرد که چیزی در یکی از سلول‌های مسؤول تشکیل استخوان جدید دچار خطا می‌شود.
استئوسارکوما زمانی شروع می‌شود که یک استخوان سالم به تغییراتی در DNA خود دچار می‌شود. این تغییرات به سلول فرمان تشکیل استخوان تازه را در زمانی که نیازی به آن نیست، می‌دهند. نتیجه این خطا تشکیل یک توده (تومور) سلول‌های استخوانی ضعیف است که می‌تواند به بافت استخوانی سالم هجوم برده آن را از بین ببرد. سلول‌ها می‌توانند از محل تشکیل خود جاکن شده به سراسر بدن گسترش یابند (متاستاز).
ریسک فاکتورهای استئوسارکوما
عوامل زیر خطر بروز استئوسارکوما را افزایش می‌دهند:
• سابقه درمان با اشعه
• دیگر اختلالات استخوان مثل بیماری پاژه استخوان و دیسپلازی فیبروز
• برخی اختلالات ارثی یا ژنتیکی شامل رتینوبلاستومای ارثی، سندرم بلوم، سندرم لی-فراومنی، سندرم روتموند-تامسون و سندرم ورنر
پیامدهای استئوسارکوما
پیامدهای استئوسارکوما و درمان آن شامل موارد زیر است:
• متاستاز سرطان. استئوسارکوما می‌تواند از محل شکل‌گیری خود به دیگر نقاط گسترش یابد که این باعث دشواری هر چه بیشتر درمان و ریکاوری می‌شود. گسترش استئوسارکوما بیشترین شیوع را در ناحیه ریه‌ها و دیگر استخوان‌ها دارد.
• سازگاری با قطع عضو. عمل جراحی که تومور و ضمایم آن را از اندام خارج می‌کند در هر جایی که ممکن باشد استفاده می‌شود. اما گاهی از اوقات نیاز است تا برای خارج کردن سرطان قسمت آسیب دیده اندام از بدن خارج گردد. آموزش استفاده از اندام مصنوعی (پروتز) زمانبر بوده به ممارست و تحمل نیاز دارد. کارشناسان می‌توانند در این مورد کمک کنند.
• عوارض جانبی درمان طولانی مدت. شیمی درمانی تهاجمی مورد نیاز برای کنترل استئوسارکوما می‌تواند سبب عوارض جانبی قابل ملاحظه‌ای هم به صورت کوتاه مدت و هم در درازمدت شود. تیم درمانی می‌تواند به بیمار در مورد مدیریت عوارض جانبی مورد اشاره کمک کند.
تشخیص استئوسارکوما
برای تشخیص استئوسارکوما، پزشک ممکن است کار را با یک معاینه فیزیی برای درک بهتر علایم آغاز کند.
تست‌های تصویربرداری
تست‌های تصویربرداری به پزشک کمک می‌کنند تا علایم استخوانی را مورد تحقیق قرار داده، نشانه‌های سرطان و گسترش آن را جستجو کند.
تست‌های تصویربرداری شامل موارد زیرند:
• اشعه X
• CT اسکن
• MRI
• توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
• اسکن استخوان
بیوپسی
بیوپسی جمع‌آوری یک نمونه از سلول‌های مشکوک برای بررسی آزمایشگاهی است. بررسی آزمایشگاهی می‌تواند سرطانی بودن سلول‌ها را نشان دهد. تست‌های آزمایشگاهی قادرند نوع سرطان و تهاجمی بودن (گرید سرطان) را تعیین کنند.
انواع اقدامات بیوپسی برای تشخیص استئوسارکوما شامل موارد زیر است:
• بیوپسی سوزن. پزشک یک سوزن باریک را از پوست عبور داده و آن را به تومور می‌رساند. این سوزن برای خارج کردن مقدار کمی از بافت تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بیوپسی جراحی. پزشک یک برش در پوست ایجاد کرده و کل تومور (بیوپسی اگزیشنال) یا بخشی از آن را (بیوپسی اینسیشنال) از بدن خارج می‌کند.
تعیین نوع بیوپسی و چگونگی انجام آن نیاز به برنامه‌ریزی دقیق توسط تیم پزشکی دارد. پزشکان باید بیوپسی را به روشی انجام دهند که در عمل جراحی بعدی برای خارج کردن تومور اختلال ایجاد نکند. به همین دلیل بیمار باید پیش از انجام بیوپسی توسط یک تیم کارشناسی دارای تجربه زیاد در درمان استئوسارکوما مورد بررسی قرار گیرد.
درمان استئوسارکوما
درمان استئوسارکوما به طور معمول شامل عمل جراحی و شیمی درمانی است. در برخی شرایط اشعه درمانی به عنوان یک گزینه درمان مطرح است.
عمل جراحی
هدف انجام جراحی خارج کردن سلول‌های سرطانی است. اما برنامه‌ریزی عمل نیز مورد ملاحظه قرار می‌گیرد تا مشخص گردد که جراحی چگونه بر توانایی بیمار در اداره امور روزمره زندگی تأثیر خواهد گذاشت. گستره عمل جراحی برای استئوسارکوما به چند عامل مثل اندازه تومور و محدوده آن بستگی دارد.
اعمال جراحی مورد استفاده برای درمان استئوسارکوما عبارتند از:
• جراحی خارج کردن صرف سرطان (جراحی اندام-ضمایم). اغلب عمل‌های استئوسارکوما را می‌توان به روشی انجام داد که تمام سرطان (تومور) و ضمایم اندام خارج شود به شکلی که بتوان عملکرد اندام را حفظ کرد. اینکه اقدام مزبور به عنوان گزینه مطرح باشد تا حدودی به گستره سرطان و اینکه چه مقدار عضله و بافت نیاز به برداشتن دارند بستگی دارد.
اگر بخشی از استخوان برداشته شود جراح به بازسازی آن اقدام خواهد کرد. روش بازسازی به شرایط خاص بیمار بستگی دارد اما گزینه‌ها شامل استفاده از پروتزهای فلزی یا پیوند استخوان است.
• عمل جراحی خارج کردن اندام آسیب دیده (قطع عضو). با پیشرفت‌های صورت گرفته در عمل جراحی ضمایم اندام نیاز به قطع عضو - خارج کردن اندام یا قسمتی از آن - در طول سالیان اخیر به میزان زیادی کاهش یافته است. اگر به قطع عضو نیاز باشد، مفاصل پروتزی پیشرفته می‌توانند به شکل قابل ملاحه‌ای فرجام و عملکرد بیمار را بهبود ببخشند.
• عمل جراحی برای برداشتن قسمت تحتانی پا (روتیشنپلاستی). در این عمل، که گاهی از اوقات برای کودکان در حال رشد به کار می‌رود، جراح سرطان و ناحیه اطراف آن شامل مفصل زانو را از بدن خارج می‌کند. پا و مچ پا در مرحله بعد چرخانده شده و مچ پا به عنوان زانو عمل می‌کند. برای ناحیه زیر زانو و پا از یک پروتز استفاده می‌شود. نتایج عمل به طور معمول عملکرد خوبی را برای بیمار در زمینه فعالیت‌های فیزیکی، ورزش و زندگی روزمره فراهم می‌کنند.
شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی برای کشتن سلول‌های سرطانی به کار می‌روند. شیی درمانی معمولاً شامل استفاده از دو دارو یا تعداد بیشتری از آنها است که ممکن است داخل ورید تزریق شوند، به شکل قرص در اختیار بیمار قرار گیرند، یا از هر دو روش استفاده شود.
در مورد استئوسارکوما شیمی درمانی اغلب پیش از عمل جراحی توصیه می‌شود (درمان نئوادجوانت). پزشکان برای برنامه‌ریزی درمان‌های بعدی نوع پاسخگویی سلول‌های سرطانی را به شیمی درمانی پایش می‌کنند.
اگر استئوسارکوما در پاسخ به شیمی درمانی کوچک شود، آنگاه امکان انجام عمل جراحی اندام و ضمایم آن وجود خواهد داشت.
اگر استئوسارکوما به درمان جواب ندهد، این می‌تواند نشان دهنده آن باشد که سرطان بسیار مهاجم است. در این وضعیت پزشکان ممکن است ترکیب دیگری از داروهای شیمی درمانی را توصیه کنند یا برای اطمینان از خارج شدن سرطان از بدن گزینه درمانی تهاجمی‌تری را در دستور کار قرار دهند.
شیمی درمانی در عین حال ممکن است پس از انجام عمل جراحی برای از بین بردن باقی مانده احتمالی سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار گیرد.
اگر استئوسارکوما پس از عمل جراحی برگشت کرده یا به دیگر نقاط بدن سرایت کند، آنگاه این امکان وجود دارد که از شیمی درمانی برای کُند کردن روند پیشرفت بیماری استفاده شود.
اشعه درمانی
اشعه درمانی از پرتوهای پرانرژی مثل اشعه X و پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. اشعه درمانی در برخی مواقع و برای مثال وقتی که عمل جراحی ممکن نباشد یا اگر جراح نتواند در طول عمل کل سرطان را از بدن خارج کند به عنوان یک گزینه مطرح است./
• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
نظرات (0)