بیوپسی: انواع، روش انجام و نتایج

در این مقاله:
• بیوپسی مغز استخوان
• بیوپسی اندوسکپیک
• بیوپسی سوزن
• بیوپسی پوست
• بیوپسی جراحی
• آنالیز بیوپسی و نتایج آن

بیوپسی اقدامی است که در آن نمونه بافت یا سلول‌ها برای آنالیز در آزمایشگاه از بدن خارج می‌شود. در صورتی که شخص دچار برخی نشانه‌ها و علایم بوده یا اگر پزشک قسمتی را که موجب نگرانی است در بدن تشخیص دهد، ممکن است برای تعیین سرطان‌زا بودن آن یا مشکلات دیگر انجام بیوپسی در دستور کار قرار گیرد.
در حالی که تست‌های تصویربرداری مثل اشعه X برای شناسایی توده‌ها یا نواحی دچار ناهنجاری مفیدند، آنها به تنهایی قادر به تفکیک سلول‌های سرطان‌زا از سلول‌های غیر سرطانی نیستند. در مورد اکثر سرطان‌ها، تنها راه تشخیص قطعی انجام بیوپسی برای جمع‌آوری سلول‌ها با هدف بررسی از نزدیک است.
در ادامه انواع بیوپسی تشریح خواهد شد.

بیوپسی مغز استخوان
پزشک ممکن است در صورت شناسایی یک ناهنجاری در خون یا ظن نسبت به نشأت گرفتن سرطان در مغز استخوان یا سرایت به آن این نوع بیوپسی را در دستور کار قرار دهد.
مغز استخوان ماده‌ای اسفنجی شکل درون برخی از استخوان‌های بلند است که در آنها سلول‌های خون تولید می‌شود. آنالیز نمونه مغز استخوان می‌تواند آنچه را که باعث مشکل خونی است روشن کند.
بیوپسی مغز استخوان عموماً برای تشخیص طیفی از مشکلات استخوان به کار می‌رود - چه مشکلات سرطانی چه غیر سرطانی - که سرطان‌های خون مثل لوسمی، لنفوم و مالتیپل میلوما را شامل می‌شود. بیوپسی مغز استخوان همچنین سرطان‌هایی را که در جای دیگری از بدن ایجاد شده و به مغز استخوان رسیده‌اند تشخیص می‌دهد.
در طول بیوپسی مغز استخوان پزشک یک نمونه مغز استخوان را از پشت استخوان مفصل ران با استفاده از یک سوزن بلند استخراج می‌کند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است بیوپسی مغز استخوان را از دیگر استخوان‌های بدن انجام دهد. برای انجام این نوع بیوپسی شخص تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گرد تا ناراحتی ناشی از این اقدام به حداقل برسد.

بیوپسی اندوسکپیک
در اندوسکپی، پزشک از یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر (اندوسکپ) که به چراغی در انتهای آن مجهز است برای مشاهده داخل بدن استفاده می‌کند. ابزار خاصی که از داخل اندوسکپ می‌گذرد می‌تواند یک نمونه کوچک بافت را برای آنالیز بردارد.
نوع بیوپسی اندوسکپیک مورد استفاده برای هر شخص به ناحیه مظنون به داشتن مشکل مرتبط است. لوله‌های مورد استفاده در بیوپسی اندوسکپیک را می‌توان از راه دهان، مقعد، دستگاه ادراری یا برش جراحی کوچکی در پوست وارد بدن کرد. نمونه‌های گرفته شده در این نوع بیوپسی شامل سیستوسکپی یا گرفتن نمونه‌ از داخل مثانه، برونکوسکپی برای بافت ریه و کولونوسکپی برای جمع‌آوری بافت داخل کولون است.
بسته به نوع بیوپسی اندوسکپیک مورد استفاده، برای بیمار پیش از اقدام از ماده بی‌حسی استفاده می‌شود.

بیوپسی سوزن
در بیوپسی سوزن، پزشک از یک سوزن مخصوص برای استخراج سلول‌ها از ناحیه مشکوک استفاده می‌کند.
بیوپسی سوزن اکثراً برای تومورهایی مثل توده‌های مشکوک پستانی و گره‌‌های لنفاوی استفاده می‌شود که پزشک می‌تواند وجود آنها را از روی پوست احساس کند. در تلفیق با یک تست تصویربرداری مثل اشعه X، بیوپسی سوزن را می‌توان برای گردآوری سلول‌های مشکوک در نواحی غیر قابل حس و لمس بدن به کار برد.
اقدامات بیوپسی سوزن شامل موارد زیر است:
• آسپیراسیون سوزن ظریف. در این نوع بیوپسی، یک سوزن باریک و بلند وارد ناحیه مشکوک می‌شود. برای تخلیه مایع و سلول‌ها از یک سرنگ استفاده می‌گردد.
• بیوپسی سوزن هسته. در این نوع بیوپسی یک سوزن بلندتر از نوع قبلی با یک نوک فاق‌دار برای استخراج یک ستون بافت از ناحیه مشکوک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بیوپسی به کمک واکیوم. در این نوع بیوپسی یک دستگاه ساکشن مقدار مایع و سلول‌هایی را که از طریق سوزن استخراج می‌شوند افزایش می‌دهد. این کار می‌تواند شمار زمان‌هایی را که باید سوزن برای جمع‌آوری نمونه کافی وارد بدن شود کاهش دهد.
• بیوپسی با هدایت تصویر. این نوع بیوپسی یک اسکن تصویربرداری مثل اشعه X، CT اسکن یا MRI یا سونوگرافی را با بیوپسی سوزن تلفیق می‌کند.
بیوپسی با هدایت تصویر امکان آن را برای دکتر ایجاد می‌کند که نواحی مشکوک در ناهنجاری‌های کبد، ریه یا پروستات که از طریق پوست قابل دسترسی نیستند بررسی کند. با استفاده از تصاویر زنده، پزشک می‌تواند مطمئن شود که سوزن بیوپسی به نقاط درست وارد می‌شود.
برای انجام این نوع بیوپسی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود تا درد به حداقل برسد.

بیوپسی پوست
بیوپسی پوست (کوتانئوس) سلول‌ها را از سطح بدن گردآوری می‌کند. بیوپسی پوست اغلب اوقات برای تشخیص اختلالات پوستی شامل ملانوما و دیگر انواع سرطان به کار می‌رود. نوع بیوپسی مورد استفاده به نوع سرطان مود شک و ابعاد سلول‌های مشکوک بستگی دارد. اقدامات بیوپسی پوست شامل موارد زیر است:
• بیوپسی تراش. در این نوع بیوپسی دکتر از ابزاری شبیه تیغ تراش برای جمع کردن سطح پوست استفاده می‌کند.
• بیوپسی پانچ. در بیوپسی پانچ پزشک از ابزاری مدور برای خارج کردن یک بخش کوچک لایه‌های عمقی پوست استفاده می‌کند.
• بیوپسی برشی. در این نوع بیوپسی دکتر از یک اسکالپل برای خارج کردن ناحیه کوچکی از پوست استفاده می‌کند. استفاده از بخیه برای بستن محل بیوپسی به مقدار پوست گرفته شده بستگی دارد.
• بیوپسی خارج بدنی. در این نوع بیوپسی پزشک کل توده یا کل پوست غیر نرمال را خارج می‌کند. بیمار احتمالاً برای بستن محل بیوپسی بخیه خواهد شد.
پیش از انجام این نوع بیوپسی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.

بیوپسی جراحی
اگر سلول‌های مشکوک با دیگر اقدامات بیوپسی قابل ارزیابی نبوده یا اگر نتایج بیوپسی قابل اعتماد نباشند، دکتر ممکن است بیوپسی جراحی را توصیه کند.
در بیوپسی جراحی، جراح برای دسترسی به ناحیه سلول‌های مشکوک یک برش در پوست ایجاد می‌کند. مثال‌هایی از اقدامات بیوپسی جراحی شامل عمل جراحی برای خارج کردن توده پستانی برای تشخیص سرطان پستان و عمل جراحی خارج کردن گره لنفاوی در مورد تشخیص لنفوم احتمالی است.
اقدامات بیوپسی جراحی را می‌توان برای خارج کردن قسمتی از ناحیه سلول‌های غیر نرمال (بیوپسی برشی) به کار برد. یا ممکن است این نوع بیوپسی برای خارج کردن کل ناحیه دارای سلول‌های غیر نرمال استفاده شود (بیوپسی خارج بدنی).
برخی انواع بیوپسی جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارند. در عین حال احتمال آن هست که برای مشاهده وضعیت پس از اقدام مزبور نیاز به بستری کردن بیمار در بیمارستان باشد.

آنالیز بیوپسی و نتایج آن
پس از آنکه پزشک نمونه بافت را می‌گیرد، این نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود. نمونه مزبور ممکن است به صورت شیمیایی فرآوری یا فریز شده و به صورت ورقه‌های بسیار نازک درآید. ورقه‌های مزبور روی اسلایدهای شیشه‌ای قرار گرفته و برای تقویت کنتراست و مطالعه زیر میکروسکپ رنگ‌آمیزی می‌شوند.
نتایج به پزشک در تعیین اینکه سلول‌ها سرطانی هستند کمک می‌کند. اگر سلول‌های گرفته شده سرطان‌زا باشند، نتایج بیوپسی به پزشک در مورد تعیین منشأ سرطان - نوع سرطان - کمک می‌نماید.
بیوپسی در عین حال در تعیین میزان مهاجم بودن سرطان - درجه سرطان - به پزشک کمک می‌کند.
سرطان‌های درجه پایین (گرید 1) معمولاً به کمترین میزان مهاجمند و سرطان‌های با درجه بالا (گرید 4) به طور معمول مهاجم‌ترین سرطان‌ها محسوب می‌شوند. این اطلاعات به تعیین گزینه‌های درمانی کمک می‌کنند. تست‌های تخصصی دیگری نیز در مورد سلول‌های سرطان برای گزینه‌های درمانی نیاز است.
در برخی مواقع، مثل موارد انجام جراحی، یک پاتولوژیست نمونه سلول‌ها را بلافاصله بررسی کرده و نتایج را در طول چند دقیقه به جراح اطلاع می‌دهد. اما در اکثر موارد، نتایج بیوپسی پس از گذشت چند روز آماده می‌شود./

بیوپسی: انواع، روش انجام و نتایج
مایوکلینیک
ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
Mayo Clinic
Biopsy: Types of biopsy procedures used to diagnose cancer
Jan. 16, 2020