• تام سیمور، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه هستی فراستفر
آب رُز مایعی برساخته از آب و گلبرگ گل رز است. این مایع به خاطر بوی خوشش به عنوان عطر استفاده میشده، اما در عین حال دارای ارزشهای طبی و غذایی متعددی است.
سنتی دیرینه در استفاده از آب رز در پزشکی وجود دارد که ایران و دیگر بخش‌های خاور میانه را شامل می‌شود و تاریخ این استفادۀ پزشکی از آب رُز به قرن هفتم میلادی برمیگردد.
در عین حال شواهدی در این مورد وجود دارد که قبایل سرخ‌پوستان بومی آمریکای شمالی آب رز را برای درمان بیماری مورد استفاده قرار میدادهاند.
مطالب این مقاله:
• فواید آب رز
• آب رز چه انواع و اشکالی دارد
• عوارض جانبی
فواید آب رز
در زیر ما نگاهی به فواید آب روز و کاربردهای آن در پزشکی خواهیم داشت.
پوست
پوست گستردهترین دستگاه بدن است و به عنوان سدی حایل در برابر اشعۀ فرابنفش خورشید، مواد شیمیایی و دیگر آلوده کنندههای فیزیکی عمل میکند.
آنتیاکسیدانهای موجود در آب رز از سلول‌های پوست در برابر آسیب دیدگی محافظت میکند.
آب رز در عین حال دارای ترکیبات ضد التهابی است که بدین معنی است که می‌تواند باعث آرامش بخشیدن به پوست در برابر تحریک اختلالاتی مثل اگزما و روساسه (روساسیا، روزیشیا، روزاسه) شود.
آب رز به عنوان یک مهار کنندۀ الاستاز و کلاژناز عمل میکند، که هر دو برای پوست مضر هستند. این به نوبۀ خود می‌تواند به پوست در کاهش میزان سرخی کمک کند و همچنین از طریق کاهش میزان خطوط و چین و چروک به عنوان یک مادۀ ضد سالخوردگی عمل میکند.
سیستم تنفسی
به دلیل خصوصیات آرامبخش و ضد التهابی خود آب رز را می‌توان برای درمان گلو درد مورد استفاده قرار داد. به علاوه، یک مطالعه نشان داده است که آب رز می‌تواند در مورد عضلات گلو به عنوان شل کنندۀ عضلانی عمل کند.
چشم
در شکل محلول آن آب رز را می‌توان به عنوان نوعی قطرۀ چشمی به کار برد و نشان داده شده است که این مایع برای مردم دچار اختلالات چشم نتایجی عالی در پی دارد.
اختلالاتی که می‌توان در درمان آنها از آب رز استفاده کرد شامل موارد زیر است:
• ورم ملتحمه
• خشکی چشم
• داکروکیستیت حاد
• اختلالات تباهیآور مثل پتریجیوم یا پینگوئکولا
• آب مروارید
زخم
آب رز دارای ترکیبات ضد عفونی کننده و ضد باکتریایی است که میتوانند در التیام سریعتر زخم از طریق تمیز نگه داشتن آن و مقابله با تزریقات کمک کننده باشند.
انواع زخمهایی که آب رز می‌تواند به مداوای آنها کمک کند شامل موارد زیر است:
• سوختگیها
• بریدگیها
• جای زخمهای کهنه
عفونت
به علت داشتن ترکیبات ضد عفونی کننده و این واقعیت که آب رز می‌تواند روند ایجاد هیستامینها توسط سیسم ایمنی را تقویت کند، نشان داده است که آب رز برای درمان انواع عفونت مفید است.
مغز
استنشاق بخور آب رز به طور سنتی به عنوان راهی برای بهبود خُلق و خو مورد استفاده قرار گرفته است. مایع مزبور را در عین حال می‌توان به صورت خوراکی مورد استفاده قرار داد.
تحقیقات نشان دادهاند که آب رز دارای ترکیبات ضد افسردگی و ضد اضطرابی است. باور بر آن است که آب رز باعث القاء خواب شده و اثرات هیپنوز مشابه داروی دیازپام دارد.
آب رز برای مداوای برخی اختلالات روانی شامل موارد زیر مورد استفاده قرار گرفته است:
• افسردگی
• غم و اندوه
• استرس
• تنش
در دیگر موارد استفادۀ پزشکی آب رز به عنوان عنصری مفید در درمان اختلالاتی مثل زوال عقل و بیماری آلزایمر کاربرد داشته است.
نشان داده شده است که یک جزء خاص پروتئینی به نام املوئید که توسط بدن ایجاد می‌شود، در اختلالات آسیب زننده به کارکرد مغز، کشتن سلولها و نقصان حافظه دخالت دارد. به شکل قابل توجهی ترکیبات موجود در آب رز به عنوان مهار کنندۀ املوئید عمل میکنند.
سردرد
صرف بو کردن رایحۀ آب رز به بهبود خلق کمک میکند و باور بر این است که اثرات ضد استرس آن به درمان سردرد و میگرن نیز کمک مینماید.
آب رز مدتی است در اروماتوتراپی مورد استفاده قرار گرفته است و نیز می‌توان با پاشیدن آن روی لباس و مالیدنش به پیشانی از اثرات مشابهی برخوردار شد.
گوارش
نشان داده شده است که خوردن آب رز اثرات مفیدی برای سیستم گوارش در پی دارد. آب رز اثرات مفید خود را از طریق افزایش صفرا اعمال میکند، که به بهبود علایم برخی بیماری‌های شایع شامل نفخ و آشوب معده کمک مینماید.
آب رز خوراکی در عین حال می‌تواند به عنوان یک ملین عمل کند. آب رز هم مقدار آب مدفوع و هم تواتر رجوع به توالت را افزایش می‌دهد که این آب رز را به داروی مناسبی برای یبوست تبدیل میکند.
اشکال و انواع آب رز
آب رز حاوی 10 تا 50 درصد روغن رز است. روغن رز اغلب در مراسم مذهبی و همچنین در صنایع غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. به هر جهت، همین فرآورده ممکن است در اشکال مختلف تولید شود.
روغن رز
روغن رز از تقطیر گل رز به دست میآید. این روغن را می‌توان به شکل انبوه در کارخانه و به شکلی ماده‌ای نیمه جامد، و زرد کمرنگ تولید کرد. به علت غلظت بالای آن روغن رز نسبتاً فرآوردۀ گران قیمتی محسوب می‌شود.
گل خشک
هم غنچه و هم گلبرگ رز را می‌توان خشک کرد و برای مصارف مختلف به کار برد.
اغلب اوقات غنچه‌ها برای مثال با ماست خورده می‌شود و همان گونه که پیشتر یادآوری شد دارای فوایدی برای دستگاه گوارش است.
دیگر فرآورده‌ها
دیگر اشکال فرآوردههای رز شامل موارد زیر است:
• گره رز: دانه‌های غنچۀ رز است که هم به صورت تازه و هم به صورت خشک شده مورد استفاده قرار میگیرد، و نیز در اشکال فرآوری شده در کارخانهها مورد مصرف دارد.
• عصارۀ هیدروسل: این عصاره را می‌توان از گل، گلبرگها، یا غنچۀ رز تهیه کرد و جایگزین ارزان‌تری برای روغن رز محسوب می‌شود.
• عصارۀ اتونولویک، محلول آبی و کلوروفرم: این عصارهها را می‌توان از گل، گلبرگ یا غنچۀ رز تهیه کرد و برای مصارف تحقیقاتی کاربرد دارند.
اثرات جانبی
فرد می‌تواند مقدار کمی از فرآوردۀ رز را به صورت موضعی به عنوان تست روی گوشه‌ای از بازو استفاده کند. اگر پس از گذشت 24 ساعت هیچ واکنش آلرژیکی بروز نکند آنگاه استفاده از محصول در جاهای دیگر ایمن محسوب می‌شود.
در برخی موارد فرد ممکن به دلایل ناشناخته دچار واکنشی نسبت به آب رز باشد. این واکنش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• سوزش
• حالت نیش خوردگی
• سرخی پوست
• تحریکپذیری
اگر کسی پس از مصرف آب رز دچار هر یک از عوارض مزبور شود، وی باید بلافاصله به دکتر مراجعه کند، زیرا این می‌تواند نشانهای از وجود عفونت یا واکنش آلرژیک باشد./
Source:
What you should know about rose water
Last reviewed Sun 3 December 2017
By Tom Seymour
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT
