کیست کلیه - علایم، تشخیص، و درمان

• جنا فلچر، دکتر جودیت مرسین
• ترجمه هامیک رادیان

کلیه‎ها دو دستگاه لوبیا شکل هستند که پشت ناحیۀ شکم و درست زیر قفسۀ دنده‌ها قرار دارند.
کلیه‎ها مواد زائد خون را پیش از خروج از بدن به عنوان ادرار فیلتر می‎کنند. همچنین نقش آنها در تنظیم فشار خون و مدیریت بسیاری از دیگر عملکردهای بدن حیاتی است.
پیدا شدن کیست در کلیه می‎تواند طنینی جدی داشته باشد اما در مورد کیست‎های سادۀ کلیه، که بروز آنها شایع است، چندان جای نگرانی نیست.

مطالب این مقاله:
• کیست کلیه چیست؟
• ریسک فاکتورها
• علایم
• عوارض
• تشخیص
• درمان

کیست کلیه چیست؟
کیست‎های کلیه کیسه‎های پر از مایع کره‎ای شکل هستند که در کلیه‎ها تشکیل می‎شوند.
در اغلب موارد کیست‎های سادۀ کلیه سبب بروز عوارض یا آسیب زدن به عملکرد کلیه نمی‌شوند. به هر جهت، آنها ممکن است باعث بروز درد، ایجاد عفونت، یا در صورت بزرگ شدن بیش از حد سبب بروز دیگر علایم شوند.
کیست‌های سادۀ کلیه به شکل متفاوتی از بیماری کلیه پلی‎کیستیک شکل می‎گیرند.
بیماری کلیه پلی‎کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که ممکن است سبب بروز تعداد زیادی کیست، بزرگ شدن کلیه، و صدمه به عملکرد کلیه شود.
در مورد بیماری کلیوی اکتسابی، کیست‎های کلیه به عنوان نتیجۀ آسیب درازمدت ناشی از بیکاری کلیوی یا دیالیز بروز می‎کنند.
بیماری کلیۀ کیست‌ساز اکتسابی با بیماری کلیه پلی‎کیستیک تفاوت دارد زیرا این بیماری ژنتیکی نیست بلکه به عنوان نتیجۀ دیگر مشکلات کلیه رخ می‎دهد.
کیست‎های ناشی از بیماری کلیه کسیت‌ساز ممکن است نیازمند درمان نباشد، اما علت اصلی بروز این بیماری نیاز به درمان دارد.

ریسک فاکتورها
دکترها در مورد علت شکل‎گیری کیست‎های سادۀ کلیه مطمئن نیستند. گذشته از سالخوردگی، هیچ ریسک فاکتور واقعی برای تشکیل این نوع کیست‎ها وجود ندارد. جالب توجه این است که به نظر نمی‎رسد عوامل مربوط به سبک زندگی و رژیم غذایی بر تشکیل این نوع کیست مؤثر باشند.
کیست‌های سادۀ کلیه در هنگام پا به سن گذاشتن مردم نسبتاً شایعند. در واقع تا 25 درصد افراد بالای 40 سال و نیمی از افراد بالای 50 سال در مقطعی از زندگی دچار کیست‎های سادۀ کلیه می‎شوند.
به علاوه، مردان به میزان اندکی بیش از زنان در معرض ابتلا به کیست‎های سادۀ کلیه قرار دارند.

علایم
بسیاری از کیست‎های سادۀ کلیه فاقد علامتند، که این بدان معنی است که سبب بروز هیچ نشانه‎ای نمی‎شوند. به هر جهت، اگر کیست کلیه به قدر کافی رشد کند، ممکن است سبب بروز علایمی شود که قابل ملاحظه‎اند.
این علایم موارد زیر را شامل می‎شوند:
• درد کسالت‌آور در پشت و پهلو
• درد در قسمت بالای شکم یا لگن
• بروز تب در صورت عفونی شدن کیست
• وجود خون در ادرار
• نیاز به ادرار کردن به صورت مکرر
علایم در صورت بروز عوارضی مثل عفونت و پارگی امکان تشدید دارند.

عوارض
اغلب کیست‌های سادۀ کلیه سبب بروز عوارض یا مشکلات نمی‎شوند، اگرچه این موارد برخی اوقات امکان وقوع دارند.
عوارض کیست‎های سادۀ کلیه شامل موارد زیرند:
• پاره شدن کیست
• عفونت کیست
• ورم کله به دلیل انسداد ادرار
وقتی عوارض بروز می‎کنند، علایم ممکن است تشدید شوند، و فرد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
اغلب عوارض شامل پارگی کیست‌ها را می‏توان با روش‎های محافظه‌کارانه مدیریت کرد. به هر جهت عدم درمان آنها می‎تواند تهدیدی برای زندگی بیمار باشد.

تشخیص
در اغلب اوقات کیست‌های کلیه در زمان انجام تست‎های تصویربرداری برای دیگر اختلالات کشف می‎شوند.
وقتی کیست کلیه پیدا شود، ممکن است دیگر تست‎های تشخیصی برای رسیدن به اطلاعات بیشتر در مورد آنها انجام گیرد. این تست‎ها شامل موارد زیرند:
• CT اسکن: این تست تصویری سه بعدی از کلیه‎ها برای نشان دادن تومورها یا کیست‌ها ایجاد می‎کند.
• MRI: این تست تصاویری از بافت‎های نرم و دستگاه‎های بدن شامل کلیه‎ها ارائه می‎دهد.
• اولتراسوند: از این تست برای ایجاد تصویری از کلیه‎ها استفاده می‎شود.
• تست عملکرد کلیه: یک تست سادۀ خون است که بررسی می‎کند میزان کارکرد کلیه‎ها چقدر مناسب است.
• آنالیز ادرار: یک اقدام تشخیصی آزمایشگاهی است که محتویات ادرار را بر مبنای نمونه ادرار گرفته شده اندازه‎گیری می‎کند.
تمامی این اقدامات را می‎توان بدون بستری کردن فرد و به صورت سرپایی انجام داد. در اغلب موارد به هیچ تمهید یا آماده‎سازی قبلی برای انجام تست‎ها نیاز نیست، اگرچه ضروری است که فرد پیش از انجام هر گونه تستی به دستورات دکتر توجه کند.

درمان
اغلب تست‎های سادۀ کلیه بیش از پایش دوره‎ای به درمان خاصی نیاز ندارند.
آن دسته از کیست‎های کلیه که سبب بروز علایم می‎شوند مشخصاً اگر سبب انسداد جریان ادرار در کلیه‎ها شده باشند، نیازمند درمان هستند. در این موارد، ممکن است پزشک تخلیۀ کیست با استفاده از یک اقدام پزشکی به نام اسکلروتراپی را توصیه کند.
در طول اسکلروتراپی، دکتر از اولتراسوند برای هدایت یک سوزن به سمت کیست استفاده می‎کند. در مرحلۀ بعد کیسۀ حاوی مایع با سوزن سوراخ و تخلیه می‎شود.
آنگاه دکتر یک محلول سالین را به درون ناحیه تزریق می‎کند تا بافت اطراف آن را خشک و سفت کرده و از تشکیل کیست‌های دیگر پیشگیری کند. این اقدام پزشکی با استفاده از بی‎حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می‎شود.
در موارد نادر وجود کیست بزرگ، برداشتن و تخلیۀ کیست ممکن است نیازمند انجام عمل جراحی باشد. به طور معمول این عمل با استفاده از ابزار کوچکی مجهز به نور و دوربین که به پزشک امکان ایجاد و حفظ برش‎های کوچک را می‎دهد انجام می‎گیرد.
برداشتن کیست کلیه معمولاً در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‎شود.
در مورد کیست عفونی شده، ممکن است درمان با آنتی‎بیوتیک مقدم بر هر اقدام درمانی دیگری انجام گیرد.

دورنما
کیست‎های سادۀ کلیه معمولاً بی‌ضررند و نیاز به درمان ندارند.
در مواردی که به دلیل انسداد ادرار یا خون در کلیه به درمان نیاز است، بهبود کامل بسیار به سرعت به دست می‎آید.

Source:
Kidney cysts: Symptoms, diagnosis, and treatment
Last reviewed Fri 28 July 2017
By Jenna Fletcher
Reviewed by Judith Marcin, MD