آیا می‌توان بدون لوزالمعده زندگی کرد؟ آنچه دانستنش نیاز است

• زاؤن ویلینز، دکتر گراهام راجرز
• ترجمۀ فرهنگ راد

در حالی که ادامۀ زندگی بدون وجود لوزالمعده (پانکراس) ممکن است، دکترها فقط هنگامی برداشتن آن را توصیه می‌کنند که فرد دچار یک بیماری جدی مانند پانکراتیت برگشت کنندۀ شدید یا سرطان لوزالمعده باشد.
در اغلب موارد درمان‌های پزشکی می‌توانند به جای لوزالمعده عمل کنند اما مردم فاقد لوزالمعده نیازمند پایش و مراقبت‌های دشوار پزشکی هستند. برداشتن لوزالمعده همچنین به این معنی است که فرد نیازمند انجام طیفی از تغییرات در سبک زندگی است که تحقق آنها دشوار است.
مطالب این مقاله:
• آیا ما می‌توانیم بدون لوزالمعده زندگی کنیم؟
• لوزالمعده چه کاری انجام می‏‌دهد؟
• چرا لوزالمعده برداشته می‌شود؟
• بهبود و تغییرات سبک زندگی
• دورنما

آیا ما می‌توانیم بدون لوزالمعده زندگی کنیم؟
لوزالمعده غُده‌ای است که برخی هورمون‌ها مثل انسولین را که بدن برای ادامۀ زندگی به آنها نیاز دارد، ترشح می‌کند. دهه‌ها پیش، مشکلات جدی مرتبط به لوزالمعده تقریباً در تمامی موارد به مرگ بیمار منجر می‌شد. اکنون، امکان ادامۀ حیات بدون داشتن لوزالمعده برای بیماران وجود دارد.
جراحی برداشتن لوزالمعده پانکراتکتومی نام دارد. این جراحی می‌تواند به صورت موضعی باشد که در آن فقط بخش آسیب دیدۀ لوزالمعده برداشته می‌شود یا ممکن است جراح کل لوزالمعده را از بدن خارج کند.
پانکراتکتومی کامل که شامل برداشتن کل لوزالمعده است در عین حال با برداشتن بخشی از معده، بخشی از رودۀ کوچک به نام دودنوم و انتهای مجرای صفرا همراه است. در عین حال امکان برداشتن طحال و کیسۀ صفرا نیز وجود دارد.
جراحی‌های گسترده  ممکن است خطرناک و تغییر دهندۀ زندگی باشند. پس از انجام پانکراتکتومی بیمار دچار دیابت می‌شود. وی نیازمند آن خواهد بود که رژیم غذایی و سبک زندگی خود را تغییر دهد و باید برای باقی ماندۀ عمر خویش انسولین بگیرد.
مردمی که قادر به تولید مقدار کافی انسولین نیستند به دیابت دچار می‌شوند، که این دلیل آن است که چرا برداشتن لوزالمعده در بیمار به صورت خودکار باعث ابتلاء وی به دیابت می‌گردد.
برداشتن لوزالمعده در عین حال می‌تواند باعث کاهش توانایی بدن در جذب مواد غذایی شود. بدون تزریق انسولین مصنوعی و آنزیم‌های گوارشی، فرد فاقد لوزالمعده قادر به ادامۀ زندگی نخواهد بود.
یک مطالعه در سال 2016 پی برد که در حدود سه‌چهارم مردم غیر مبتلا به سرطان دستکم 7 سال پس از برداشتن لوزالمعدۀ خود قادر به ادامۀ زندگی بوده‌اند. در میان افراد دچار سرطان، نرخ بقاء 7 ساله در حدود 30 تا 64 درصد است، که این دامنه به نوع سرطان و درجۀ گسترش آن بستگی دارد.

لوزالمعده چه کاری انجام می‌دهد؟
لوزالمعده که در عمق ناحیۀ شکم بین معده و ستون فقرات قرار گرفته، غده‌ای تخت و برگ شکل است. غدد دستگاه‌هایی هستند که مواد شیمیایی مورد نیاز برای عملکرد بدن را ترشح می‌کنند.
لوزالمعده به سه بخش تقسیم می‌شود: یک بخش فراخ که سر نامیده می‌شود، یک پایانۀ باریک که دم یا دنباله نام دارد، و بخش میانی که تنه یا بدن خوانده می‌شود.
لوزالمعده انسولین تولید می‌کند، هورمونی که وظیفۀ آن تنظیم قند خون است. وقتی بدن قادر به تولید انسولین نباشد، سطح قند خون (گلوکز خون) می‌تواند به میزان خطرناکی افزایش یابد.
بدون وجود انسولین برای کمک به جذب گلوکز خون، بدن قادر به استفاده از گلوکز به دست آمده از غذا نخواهد بود. این وضعیت می‌تواند به سوء تغذیه و دیگر اختلالات جدی سلامت منجر شود.
لوزالمعده همچنین مایعات گوارشی تولید می‌کند که به بدن در خرد کردن و جذب غذا کمک می‌کنند. بخشی از لوزالمعده که مایعات گوارشی را می‌سازد برون‌ریز نامیده می‌شود، در حالی که آن بخش از لوزالمعده که مسؤول تولید انسولین است لوزالمعده درون‌ریز نامیده می‌شود.
این  هورمون‌ها از طریق لوله‌ای به نام مجرای پانکراتیک به بخشی از روده به نام دودنوم جریان پیدا می‌کنند. کبد و کیسۀ صفرا نیز مایعات گوارشی و دیگر مواد شیمیایی را به داخل دودنوم می‌فرستند که به این دستگاه‌ها امکان می‏دهد تا با یکدیگر برای کمک به هضم غذا بدن را یاری کنند.

چرا لوزالمعده برداشته می‌شود؟
دکترها ممکن است به چند دلیل شامل موارد زیر لوزالمعده را از بدن خارج کنند:

سرطان لوزالمعده
سرطان پانکراس (لوزالمعده) یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان است. تنها 7 درصد از مردم پس از تشخیص ابتلا به این نوع سرطان بیش از 5 سال زنده می‌مانند. دلیل این امر بدواً این است که تشخیص سرطان مزبور در مراحل اولیه کار دشواری است، که این موضوع به سرطان مورد بحث امکان آن را می‌دهد که به دیگر نقاط بدن گسترش پیدا کند.
دو نوع عمل جراحی برای سرطان پانکراس وجود دارد:
• جراحی درمانی، که برای برداشتن کل تومور انجام می‌شود و به طور بالقوه عملکردی در راستای درمان بیمار است. این نوع عمل جراحی را هنگامی می‌توان انجام داد که سرطان گسترش نیافته باشد.
• جراحی تسکینی، که برای طولانی کردن بقاء بیمار و کاهش شدت برخی از علایم بیماری انجام می‌شود.

پانکراتیت مزمن
پانکراتیت مزمن نوعی التهاب یا عفونت لوزالمعده است که راجعه یا بازگشت کننده است. برخی از انواع این بیماری ارثی هستند.
پانکراتیت می‌تواند بیماری بیش از حد دردناک و حتی کشنده‌ای‌ باشد. وقتی سایر روش‌های درمانی کارآیی نداشته باشند، یا وقتی لوزالمعده به شدت دچار آسیب ‌شود، دکترها برداشتن بخشی از لوزالمعده یا کل آن را در دستور کار قرار می‌دهند.

نئوپلاسم موکینوس پاپیلری داخل مجاری
نئوپلاسم  موکینوس پاپیلری داخل مجاری (IPMN) تومورهای پیش‌سرطانی هستند که در مجاری لوزالمعده رشد می‌کنند. آنها در صورت عدم درمان قابلیت تبدیل شدن به سرطان را دارند. دکتر برخی از اوقات ممکن است برای پیشگیری از تبدیل این تومورها به سرطان به برداشتن قسمتی از لوزالمعده یا کل آن اقدام کند.
برداشتن لوزالمعده تنها اقدام درمانی برای هر یک از این اختلالات نیست. دکتر ریسک‌ها و فواید عمل جراحی را در مورد بیمار مورد ارزیابی قرار خواهد داد، و در هنگام تصمیم‌گیری در مورد بهترین گزینۀ درمانی سلامت عمومی بیمار را در مد نظر قرار می‌دهد.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:

مداواهای خانگی و طبیعی برای ناراحتی معده یا دل‌درد

بهبود و تغییرات سبک زندگی
بیمار پس از انجام جراحی از چند روز گرفته تا چند هفته در بیمارستان بستری خواهد بود، که این مدت بستگی به وضعیت بیمار دارد. در روزهای پس از انجام جراحی، تغذیۀ بیمار بر مبنای مایعات است، و در ادامه اندک اندک غذای جامد به برنامۀ غذایی بیمار اضافه می‌شود.
احساس درد در روزهای پس از انجام جراحی امری طبیعی است، و بازیابی توان بیمار ممکن است به چندین ماه زمان نیاز داشته باشد. در عین حال فرد بیمار بین دو تا سه هفته پس از جراحی قادر به انجام برخی کارها مثل رانندگی نخواهد بود.
امکان ادامۀ زندگی سالم بدون لوزالمعده وجود دارد اما تحقق آن نیازمند مراقبت پزشکی مداوم است. برداشتن لوزالمعده فرد را دچار دیابت می‌کند، و می‌تواند بر توانایی بدن در هضم و جذب غذا تأثیر منفی بگذارد. این وضعیت نیازمند درمان مادام‌العمر دیابت خواهد بود. 
فرد  فاقد لوزالمعده نیازمند تزریق منظم انسولین خواهد بود. در برخی موارد، این تزریق‌ها را می‌توان با پمپ انسولین جایگزین کرد. ممکن است فرد با هر وعده غذا نیازمند مصرف برخی آنزیم‌ها باشد تا از جذب کامل غذا اطمینان حاصل شود.

دورنما
دورنما برای مردم فاقد لوزالمعده بستگی به علت برداشتن آن دارد. مردم دچار سرطان لوزالمعده ممکن است همچنین نیازمند درمان سرطان نیز باشند اگر بیماری به دیگر نقاط بدن گسترش یافته باشد. برای دیگر بیماران برداشتن لوزالمعده باعث رفع کامل مشکل مرتبط به بیماری خواهد شد.
با برخوردار از مراقبت کامل پزشکی، رعایت تغییرات مربوط به سبک زندگی و رژیم غذایی، و گرفتن انسولین بر مبنای نیاز، امکان دستیابی به یک زندگی نسبتاً نرمال و سالم برای فرد فاقد لوزالمعده وجود دارد.

Source:
Medical News Today
Can you live without a pancreas? What you need to know
Last reviewed Mon 25 September 2017
By Zawn Villines
Reviewed by Graham Rogers, MD