• جنیفر بِری، دکتر النا بیگرز
• ترجمه محمدقاسم رافعی
اندورفین ماده‌ای شیمیایی است که به طور طبیعی و برای مقابله با درد و استرس توسط سیستم عصبی در بدن تولید می‌شود. اندورفین‌ها مادۀ شیمیایی "حس خوب" نامیده می‌شوند زیرا به عنوان یک مُسکّن درد و تقویت کنندۀ احساس شادی عمل می‌کنند.
اندورفین‌ها متقدماً در غده‌های هیپوتالاموس و هیپیوفیز ساخته می‌شود، اگرچه امکان ایجاد آنها در بخش‌های دیگری از بدن نیز وجود دارد.
سطح اندورفین‌ها در بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مردمی که میزان اندورفین در آنها کمتر است احتمالاً بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی یا فیبرومیالژِی قرار دارند اما در این عرصه به تحقیقات بیشتری نیاز است.
مطالب این مقاله:
• اندورفین چیست؟
• تقویت اندورفین
• کمبود اندورفین
• پیام همراه
اندورفین چیست؟
اندورفین‌ها موادی شیمیایی و تولید خود بدن هستند که برای تسکین استرس و درد به کار می‌روند. آنها کارکردی مشابه یک کلاس دارویی به نام داروهای مخدر دارند.
مخدرها درد را تخفیف داده و می‌توانند احساس نشوه یا رضامندی ایجاد کنند. این داروها برخی از اوقات برای دوره‌های کوتاه مدت پس از جراحی برای تسکین درد تجویز می‌شوند.
در سال‌های 1980 دانشمندان روی این موضوع کار می‌کردند که مخدرها چرا و چگونه کار می‌کنند. آنان پی بردند که بدن دارای گیرنده‌های خاصی است که برای بلوک کردن پیام‌های درد به مخدرها متصل می‌شوند.
دانشمندان در مرحلۀ بعد پی بردند که برخی مواد شیمیایی بدن به روشی مشابه به عنوان داروهای مخدری طبیعی عمل کرده به همان گیرنده‌ها می‌چسبند. این مواد شیمیایی همان اندورفین‌ها بودند.
نام اندورفین از کلمات "اندوژنوس" به معنی "از بدن" و "مرفین" که یک مادۀ مخدر مسکن درد است می‌آید.
برخی از شایع‌ترین داروهای مخدر عبارتند از:
• اکسی‌کودون
• هیدروکودون
• کدیین
• مرفین
• فنتانیل
برخی مواد مخدر مثل هرویین نیز مخدر هستند. هم داروهای مخدر قانونی و هم مواد مخدر غیر قانونی دارای ریسک بالایی از اعتیاد، اوردوز و مرگ به شمار می‌روند.
"انستیتو ملی سوءمصرف مواد مخدر" اعلام می‌کند که هر روزه 90 نفر در ایالات متحد آمریکا بر اثر اوردوز مخدرها جان خود را از دست می‌دهند. بسیاری از این موارد مرگ و میر ناشی از سوء کاربرد یا اوردوز مخدرهای نسخه‌ای است.
سوء مصرف و اوردوز مخدرها چنان اهمیت یافته که "انستیتوهای ملی سلامت" آن را به عنوان یک بحران توصیف کرده‌اند. متخصصان در جستجوی مسکن‌های درد مؤثر فاقد مواد مخدر هستند.
اندورفین طبیعی به روشی مشابه داروهای مخدر مسکن درد عمل می‌کند اما نتیجۀ عمل آن ممکن است به اندازۀ مخدرها چشمگیر نباشد. به هر جهت، اندروفین‌ها می‌توانند نوعی "رضامندی" ایجاد کنند که سالم و ایمن است و خطر اعتیاد و اوردوز نیز ندارد.
تقویت اندورفین‌ها
آنچه در زیر ارائه شده راهکارهایی است که برای افزایش طبیعی اندورفین‌ها نویدبخش نشان داده‌اند. به هر جهت، سطح اندورفین‌ها در افراد مختلف متفاوت است و بنابراین نتایج به دست آمده نیز متفاوت خواهد بود.
ورزش منظم
برای سال‌ها محققان به این نکته شک داشتند که این اندورفین‌ها هستند که باعث ایجاد حالت معروف به "رضامندی دونده" می‌شوند، احساسی از رضایت که پس از دوره‌های نسبتاً طولانی فعالیت شدید بدنی در انسان ایجاد می‌شود.
به هر جهت اندازه‌گیری اندورفین‌ها در بدن انسان تا سال 2008 یعنی زمان در دسترس قرار گرفتن ابزارهای جدید تصویربرداری، امکا‌ن‌پذیر نبود.
محققان از اسکن‌های توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) برای مشاهدۀ وضعیت مغز ورزشکاران پیش و پس از انجام فعالیت ورزشی استفاده کردند. آنها به افزایش میزان ترشح اندورفین پس از انجام ورزش پی بردند.
از آنجا که ورزش سبب تقویت خلق و افزایش میزان اندورفین‌ها می‌شود، برخی متخصصان پزشکی انجام ورزش به صورت منظم را به عنوان یک درمان برای موارد خفیف تا متوسط افسردگی و اضطراب تجویز می‌کنند.
ورزش را می‌توان به شکل ایمن در کنار دیگر درمان‌ها مثل انواع دارو یا روش‌های مداوا مورد استفاده قرار داد و نیز به تنهایی قابل استفاده است. یک مطالعه عنوان می‌کند که ورزش می‌تواند برخی علایم افسردگی را به روشی مشابه داروهای ضد افسردگی ببهود ببخشد.
بخشش
داوطلب شدن، اهدا کردن، و کمک به دیگران نیز ممکن است باعث ایجاد حس‌های خوب در انسان شود. محققان انستیتوهای ملی سلامت پی برده‌اند در مردمی که برای فعالیت‌های خیریه پول اهدا می‌کنند، مرکز لذت در مغز فعال می‌شود. این وضعیت به افزایش سطح اندورفین‌ها منجر می‌شود.
یوگا و مدیتیشن
یوگا و مدیتیشن به خاطر ویژگی‌های تخفیف استرس و آرام‌بخش خود شناخته شده‌اند. این اثرات ممکن است بخشاً ناشی از ترشح اندورفین‌ها باشد.
برخی مطالعات عنوان می‌کنند که یوگا و مدیتیشن می‌توانند مارکرهای استرس را کاهش و اندورفین‌ها را افزایش دهند.
غذاهای ادویه‌دار
مردمی که از خوردن غذاهای تند و چاشنی‌دار لذت می‌برند ممکن از غذاهای محبوب خود بهره‌های اضافی نیز ببرند.
برخی تحقیقات عنوان می‌کنند که اجزاء تند فلفل‌های داغ و غذاهای مشابه ممکن است محرک ایجاد حس درد در دهان باشند که این باعث افزایش میزان ترشح اندورفین‌ها می‌شود.
شکلات تلخ
یک تحقیق در سال 2013 عنوان می‌کند که خوردن شکلات تلخ باعث تقویت میزان اندورفین‌ها می‌شود. پودر کاکائو و شکلات حاوی مواد شیمیایی به‌نام فلاونوئیدها هستند که به نظر می‌‌رسد برای مغز مفید باشند.
یک مرور در سال 2017 پی برده است که خوردن شکلات تلخ به تقویت اندورفین‌ها کمک می‌کند. به هر جهت،بسیاری از فرآورده‌های تجاری شکلات حاوی مقادیر بسیار کمی کاکائوی واقعی هستند و اغلب اوقات با مقدار زیادی قند و چربی اشباع شده‌اند.
مردمی که در صدد بهره گرفتن از شکلات برای تقویت خلق و افزایش میزان اندورفین در بدن خود هستند باید از محصولاتی استفاده کنند که حداقل حاوی 70 درصد کاکائو باشند و در مصرف آنها اعتدال را رعایت کنند زیرا شکلات دارای کالری و چربی زیادی است.
خنده
مطالعات متعددی در مورد فواید خنده برای سلامت انجام شده است و مطالعات عنوان‌گر این موضوع هستند که خندیدن باعث افزایش میزان اندورفین‌ها می‌شود.
یک مطالعه در سال 2017 پی برد که خندیدن دسته جمعی باعث ترشح اندورفین‌ها در مغز می‌شود.
کمبود اندورفین‌ها و اختلالات سلامت
وقتی سطح اندورفین بسیار پایین باشد، این موضوع دارای تأثیرات منفی بر سلامت فرد خواهد بود. تحقیق در مورد ارتباط میان سطح اندورفین در بدن و سلامت در دست ادامه است.
برخی مطالعات ارتباط محتمل میان مشکلات مرتبط به سلامت فهرست زیر و سطح اندورفین را نشان داده‌اند:
افسردگی
در صورت نداشتن اندورفین کافی، احتمال ابتلا فرد به افسردگی بیشتر است. یک مقاله در "انجمن روان‌پزشکی آمریکا" در مورد کاربرد درازمدت داروهای مخدر برای درمان افسردگی مشخصاً در مواردی که دیگر راهکارهای درمانی مؤثر نبوده‌اند، بحث می‌کند.
مقالۀ دیگر عنوان می‌کند که سطح بالاتر اندورفین بر علایم افسردگی مؤثر است زیرا در اینجا ارتباطی با سیستم پاداش مغز وجود دارد.
فیبرومیالژی
علایم شایع فیرومیالژی شامل موارد زیر است:
• درد درازمدت در سراسر بدن
• نقاط حساس در بدن که بر اثر لمس دچار آسیب می‌شوند
• خشکی عضلات
• خستگی مفرط و کمبود انرژی
• مشکلات خواب
میزان اندورفین در مردم دچار فیبرومیالژی ممکن است کمتر از میزان نرمال باشد. یک مطالعه پی برد که میزان اندورفین در مردم دچار فیبرومیالژی کمتر از میزان آن در افراد فاقد ابتلا به این اختلال است. محققان میزان اندورفین پیش و پس از ورزش اندازه‌گیری کردند.
مطالعۀ دیگری پی برده است که افزایش اندورفین‌ها در بدن با کاهش میزان درد در مردم دچار فیبرومیالژی پیوستگی دارد.
مردم دچار فیبرومیالژی ممکن است برای تقویت میزان اندورفین‌ها به انجام برخی کارها مثل ورزش، ارتباط با دیگران، و فعالیت‌های کاهش دهندۀ استرس مثل یوگا، تشویق شوند. در عین حال امکان تجویز برخی داروها برای کمک به تخفیف علایم وجود دارد.
سردردهای مزمن
یک علت محتمل برای سردردهای مداوم، غیر نرمال بودن میزان اندورفین است. برخی مطالعات عنوان کرده‌اند که همان میزان عدم توازن اندورفین که سبب تقویت افسردگی می‌شود در مردم دچار سردردهای مزمن نیز وجود دارد.
پیام همراه
دانش مربوط به اندورفین در انسان کماکان در حال تکامل است، و محققان بررسی این مادۀ شیمیایی و چگونگی تأثیرات آن بر سلامت کلی انسان را ادامه می‌دهند.
مردم دچار علایم افسردگی، فیبرومیالژی یا سردردهای مزمن ممکن است مناسب باشد که در کنار ادامۀ گزینه‌های درمانی متداول با پزشک در مورد سطح اندورفین خود و راه‌های افزایش آن مشورت کنند.
اگرچه اندورفین‌ها "درمانی همه‌کاره" یا ضمانتی برای سلامت نیستند، افزایش میزان آنها می‌تواند راه مؤثری برای افزایش سلامت کلی انسان باشد.
ورزش منظم، کاهش استرس، و بخشش نسبت به دیگران راه‌های شناخته شدۀ رسیدن به حس‌های خوب بوده و می‌توانند به فرد در برخورداری از زندگی سالم‌تر و شادتر کمک کنند.
"رفعت" ناشی از اندورفین یک تک دوز لذت‌بخش است و می‌تواند به فرد در رسیدن به عادات خوب کمک کند./
Source:
Endorphins: Effects and how to increase levels
Last reviewed Tue 6 February 2018
By Jennifer Berry
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH
