اندورفین‌ یا مُسکّن‎ طبیعی درد و استرس در بدن - اثرات و چگونگی افزایش میزان آن

• جنیفر بِری، دکتر النا بیگرز
• ترجمه محمدقاسم رافعی

اندورفین‎ ماده‎ای شیمیایی است که به طور طبیعی و برای مقابله با درد و استرس توسط سیستم عصبی در بدن تولید می‎شود. اندورفین‎ها مادۀ شیمیایی "حس خوب" نامیده می‎شوند زیرا به عنوان یک مُسکّن درد و تقویت کنندۀ احساس شادی عمل می‎کنند.
اندورفین‌ها متقدماً در غده‎های هیپوتالاموس و هیپیوفیز ساخته می‎شود، اگرچه امکان ایجاد آنها در بخش‎های دیگری از بدن نیز وجود دارد.
سطح اندورفین‎ها در بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مردمی که میزان اندورفین در آنها کمتر است احتمالاً بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی یا فیبرومیالژِی قرار دارند اما در این عرصه به تحقیقات بیشتری نیاز است.

مطالب این مقاله:
• اندورفین چیست؟
• تقویت اندورفین
• کمبود اندورفین
• پیام همراه

اندورفین چیست؟
اندورفین‎ها موادی شیمیایی و تولید خود بدن هستند که برای تسکین استرس و درد به کار می‎روند. آنها کارکردی مشابه یک کلاس دارویی به نام داروهای مخدر دارند.
مخدرها درد را تخفیف داده و می‎توانند احساس نشوه یا رضامندی ایجاد کنند. این داروها برخی از اوقات برای دوره‎های کوتاه مدت پس از جراحی برای تسکین درد تجویز می‎شوند.
در سال‎های 1980 دانشمندان روی این موضوع کار می‎کردند که مخدرها چرا و چگونه کار می‎کنند. آنان پی بردند که بدن دارای گیرنده‌های خاصی است که برای بلوک کردن پیام‌های درد به مخدرها متصل می‌شوند.
دانشمندان در مرحلۀ بعد پی بردند که برخی مواد شیمیایی بدن به روشی مشابه به عنوان داروهای مخدری طبیعی عمل کرده به همان گیرنده‎ها می‎چسبند. این مواد شیمیایی همان اندورفین‎ها بودند.
نام اندورفین از کلمات "اندوژنوس" به معنی "از بدن" و "مرفین" که یک مادۀ مخدر مسکن درد است می‎آید.
برخی از شایع‎ترین داروهای مخدر عبارتند از:
• اکسی‌کودون
• هیدروکودون
• کدیین
• مرفین
• فنتانیل
برخی مواد مخدر مثل هرویین نیز مخدر هستند. هم داروهای مخدر قانونی و هم مواد مخدر غیر قانونی دارای ریسک بالایی از اعتیاد، اوردوز و مرگ به شمار می‎روند.
"انستیتو ملی سوءمصرف مواد مخدر" اعلام می‎کند که هر روزه 90 نفر در ایالات متحد آمریکا بر اثر اوردوز مخدرها جان خود را از دست می‎دهند. بسیاری از این موارد مرگ و میر ناشی از سوء کاربرد یا اوردوز مخدرهای نسخه‎ای است.
سوء مصرف و اوردوز مخدرها چنان اهمیت یافته که "انستیتوهای ملی سلامت" آن را به عنوان یک بحران توصیف کرده‎اند. متخصصان در جستجوی مسکن‎های درد مؤثر فاقد مواد مخدر هستند.
اندورفین‎ طبیعی به روشی مشابه داروهای مخدر مسکن درد عمل می‎کند اما نتیجۀ عمل آن ممکن است به اندازۀ مخدرها چشمگیر نباشد. به هر جهت، اندروفین‎ها می‎توانند نوعی "رضامندی" ایجاد کنند که سالم و ایمن است و خطر اعتیاد و اوردوز نیز ندارد.

تقویت اندورفین‎ها
آنچه در زیر ارائه شده راهکارهایی است که برای افزایش طبیعی اندورفین‌ها نویدبخش نشان داده‎اند. به هر جهت، سطح اندورفین‌ها در افراد مختلف متفاوت است و بنابراین نتایج به دست آمده نیز متفاوت خواهد بود.

ورزش منظم
برای سال‎ها محققان به این نکته شک داشتند که این اندورفین‌ها هستند که باعث ایجاد حالت معروف به "رضامندی دونده" می‎شوند، احساسی از رضایت که پس از دوره‌های نسبتاً طولانی فعالیت شدید بدنی در انسان ایجاد می‎شود.
به هر جهت اندازه‎گیری اندورفین‎ها در بدن انسان تا سال 2008 یعنی زمان در دسترس قرار گرفتن ابزارهای جدید تصویربرداری، امکا‎ن‌پذیر نبود.
محققان از اسکن‌های توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) برای مشاهدۀ وضعیت مغز ورزشکاران پیش و پس از انجام فعالیت ورزشی استفاده کردند. آنها به افزایش میزان ترشح اندورفین پس از انجام ورزش پی بردند.
از آنجا که ورزش سبب تقویت خلق و افزایش میزان اندورفین‎ها می‎شود، برخی متخصصان پزشکی انجام ورزش به صورت منظم را به عنوان یک درمان برای موارد خفیف تا متوسط افسردگی و اضطراب تجویز می‎کنند.
ورزش را می‎توان به شکل ایمن در کنار دیگر درمان‎ها مثل انواع دارو یا روش‎های مداوا مورد استفاده قرار داد و نیز به تنهایی قابل استفاده است. یک مطالعه عنوان می‎کند که ورزش می‎تواند برخی علایم افسردگی را به روشی مشابه داروهای ضد افسردگی ببهود ببخشد.

بخشش
داوطلب شدن، اهدا کردن، و کمک به دیگران نیز ممکن است باعث ایجاد حس‎های خوب در انسان شود. محققان انستیتوهای ملی سلامت پی برده‎اند در مردمی که برای فعالیت‎های خیریه پول اهدا می‎کنند، مرکز لذت در مغز فعال می‎شود. این وضعیت به افزایش سطح اندورفین‎ها منجر می‎شود.

یوگا و مدیتیشن
یوگا و مدیتیشن به خاطر ویژگی‌های تخفیف استرس و آرام‎بخش خود شناخته شده‎اند. این اثرات ممکن است بخشاً ناشی از ترشح اندورفین‎ها باشد.
برخی مطالعات عنوان می‎کنند که یوگا و مدیتیشن می‎توانند مارکرهای استرس را کاهش و اندورفین‌ها را افزایش دهند.

غذاهای ادویه‎دار
مردمی که از خوردن غذاهای تند و چاشنی‎دار لذت می‎برند ممکن از غذاهای محبوب خود بهره‎های اضافی نیز ببرند.
برخی تحقیقات عنوان می‎کنند که اجزاء تند فلفل‌های داغ و غذاهای مشابه ممکن است محرک ایجاد حس درد در دهان باشند که این باعث افزایش میزان ترشح اندورفین‎ها می‎شود.

شکلات تلخ
یک تحقیق در سال 2013 عنوان می‎کند که خوردن شکلات تلخ باعث تقویت میزان اندورفین‎ها می‎شود. پودر کاکائو و شکلات حاوی مواد شیمیایی به‌نام فلاونوئیدها هستند که به نظر می‎‌رسد برای مغز مفید باشند.
یک مرور در سال 2017 پی برده است که خوردن شکلات تلخ به تقویت اندورفین‎ها کمک می‎کند. به هر جهت،بسیاری از فرآورده‎های تجاری شکلات حاوی مقادیر بسیار کمی کاکائوی واقعی هستند و اغلب اوقات با مقدار زیادی قند و چربی اشباع شده‎اند.
مردمی که در صدد بهره گرفتن از شکلات برای تقویت خلق و افزایش میزان اندورفین در بدن خود هستند باید از محصولاتی استفاده کنند که حداقل حاوی 70 درصد کاکائو باشند و در مصرف آنها اعتدال را رعایت کنند زیرا شکلات دارای کالری و چربی زیادی است.

خنده
مطالعات متعددی در مورد فواید خنده برای سلامت انجام شده است و مطالعات عنوان‌گر این موضوع هستند که خندیدن باعث افزایش میزان اندورفین‎ها می‎شود.
یک مطالعه در سال 2017 پی برد که خندیدن دسته جمعی باعث ترشح اندورفین‏ها در مغز می‎شود.

کمبود اندورفین‎ها و اختلالات سلامت
وقتی سطح اندورفین بسیار پایین باشد، این موضوع دارای تأثیرات منفی بر سلامت فرد خواهد بود. تحقیق در مورد ارتباط میان سطح اندورفین در بدن و سلامت در دست ادامه است.
برخی مطالعات ارتباط محتمل میان مشکلات مرتبط به سلامت فهرست زیر و سطح اندورفین را نشان داده‎اند:

افسردگی
در صورت نداشتن اندورفین کافی، احتمال ابتلا فرد به افسردگی بیشتر است. یک مقاله در "انجمن روان‎پزشکی آمریکا" در مورد کاربرد درازمدت داروهای مخدر برای درمان افسردگی مشخصاً در مواردی که دیگر راهکارهای درمانی مؤثر نبوده‎اند، بحث می‎کند.
مقالۀ دیگر عنوان می‎کند که سطح بالاتر اندورفین بر علایم افسردگی مؤثر است زیرا در اینجا ارتباطی با سیستم پاداش مغز وجود دارد.

فیبرومیالژی
علایم شایع فیرومیالژی شامل موارد زیر است:
• درد درازمدت در سراسر بدن
• نقاط حساس در بدن که بر اثر لمس دچار آسیب می‎شوند
• خشکی عضلات
• خستگی مفرط و کمبود انرژی
• مشکلات خواب
میزان اندورفین در مردم دچار فیبرومیالژی ممکن است کمتر از میزان نرمال باشد. یک مطالعه پی برد که میزان اندورفین در مردم دچار فیبرومیالژی کمتر از میزان آن در افراد فاقد ابتلا به این اختلال است. محققان میزان اندورفین پیش و پس از ورزش اندازه‎گیری کردند.
مطالعۀ دیگری پی برده است که افزایش اندورفین‎ها در بدن با کاهش میزان درد در مردم دچار فیبرومیالژی پیوستگی دارد.
مردم دچار فیبرومیالژی ممکن است برای تقویت میزان اندورفین‎ها به انجام برخی کارها مثل ورزش، ارتباط با دیگران، و فعالیت‌های کاهش دهندۀ استرس مثل یوگا، تشویق شوند. در عین حال امکان تجویز برخی داروها برای کمک به تخفیف علایم وجود دارد.

سردردهای مزمن
یک علت محتمل برای سردردهای مداوم، غیر نرمال بودن میزان اندورفین است. برخی مطالعات عنوان کرده‎اند که همان میزان عدم توازن اندورفین که سبب تقویت افسردگی می‎شود در مردم دچار سردردهای مزمن نیز وجود دارد.

پیام همراه
دانش مربوط به اندورفین در انسان کماکان در حال تکامل است، و محققان بررسی این مادۀ شیمیایی و چگونگی تأثیرات آن بر سلامت کلی انسان را ادامه می‎دهند.
مردم دچار علایم افسردگی، فیبرومیالژی یا سردردهای مزمن ممکن است مناسب باشد که در کنار ادامۀ گزینه‎های درمانی متداول با پزشک در مورد سطح اندورفین خود و راه‎های افزایش آن مشورت کنند.
اگرچه اندورفین‎ها "درمانی همه‎کاره" یا ضمانتی برای سلامت نیستند، افزایش میزان آنها می‎تواند راه مؤثری برای افزایش سلامت کلی انسان باشد.
ورزش منظم، کاهش استرس، و بخشش نسبت به دیگران راه‎های شناخته شدۀ رسیدن به حس‎های خوب بوده و می‎توانند به فرد در برخورداری از زندگی سالم‎تر و شادتر کمک کنند.
"رفعت" ناشی از اندورفین یک تک دوز لذت‌بخش است و می‎تواند به فرد در رسیدن به عادات خوب کمک کند./

Source:
Endorphins: Effects and how to increase levels
Last reviewed Tue 6 February 2018
By Jennifer Berry
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH