تایرودایتیس (تیروئیدیت) و ورم تیروئید

تایرودایتیس، تیروئیدیت، ورم تیروئید، هیپوتیروئیدیسم، تیروئیدیت خاموش، تیروئیدیت پسازایمان، هیپرتیروئیدیسم، تست جذب ید رادیواکتیو، اسکن تیروئید

انواع مختلف تیروئیدیت وجود دارد

• تیروئیدیت به چه علت ایجاد می‌شود؟
• علایم تیروئیدیت کدامند؟
• تیروئیدیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• تیروئیدیت چگونه درمان می‌شود؟

اگر تیروئید کسی متورم شود این احتمال هست که وی دچار اختلالی به نام تایرودایتیس (تیروئیدیت) باشد. این بیماری مقدمتاً زنان در سنین اوایل بزرگسالی تا دوران میانسالی را درگیر می‎کند، اگرچه امکان ابتلاء هر کسی وجود دارد.
تیروئید غده‌ای پروانه شکل است که در قسمت جلو گلو و درست زیر سیب آدم قرار دارد. این غده از طریق تولید هورمون‌هایی که بر میزان کندی یا تندی ضربان قلب، کارکرد مغز و دیگر قسمت‌های بدن اثر می‌گذارند بر متابولیسم بدن تأثیر دارد.
انواع مختلف تیروئیدیت وجود دارد اما همگی آنها در یک چیز مشترکند. تمامی آنها باعث ورم و التهاب غده تیروئید می‌شوند. آنها می‌توانند باعث تولید بیش از حد یا عدم تولید کافی هورمون‌ها شوند. تولید بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد حالت و احتمالاً تپش قلب شود. کم‌کاری تیروئید می‌تواند احساس خستگی و افسردگی ایجاد کند.
در حدود 20 میلیون نفر در ایالات متحد آمریکا دچار یکی از اشکال بیماری تیروئید هستند. همانند موارد دیگر، تیروئیدیت می‌تواند به یک ناخوشی جدی تبدیل شود. درمان این بیماری به نوع مبتلابه شخص و علایم ایجاد شده بستگی دارد. درمان می‌تواند طیفی از مصرف روزانه دارو تا عمل جراحی را شامل باشد. در این مقاله آنچه دانستنش در مورد این بیماری نیاز است مطرح خواهد شد.

تیروئیدیت به چه علت ایجاد می‌شود؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث ورم تیروئید شوند. ممکن است این وضعیت بر اثر عفونت ناشی از یک ویروس یا باکتری رخ دهد. شخص ممکن است در شرایط مصرف دارویی مثل لیتیم یا اینترفرون قرار داشته باشد، یا ممکن است دچار مشکلاتی در مورد سیستم ایمنی باشد.
یک شکل تیروئیدیت پس از زایمان بروز می‌کند. در کل بارداری تأثیری عمیق بر تیروئید دارد.
موارد زیر شایع‌ترین علل بیماری مزبور محسوب می‌شوند:
بیماری هاشیموتو. بیماری هاشیموتو شایع‌ترین نوع تیروئیدیت محسوب می‌شود. سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می‌کند و به تدریج باعث تضعیف این غده می‌شود تا آنکه غده مزبور دیگر نمی‌تواند به قدر کافی هورمون‌های تیروئیدی بسازد
تیروئیدیت تحت حاد. این نوع تیروئیدیت اغلب به تحریک یک مورد عفونت ایجاد می‌شود. در تیروئیدیت تحت حاد، عموماً یک الگوی قابل پیش‌بینی از چگونگی عملکرد تیروئید وجود دارد. نخست، تیروئید و ناحیه گردن دردناک می‌شوند. سپس، یک مرحله از عملکرد نرمال وجود دارد که با دوره‌ای زمانی دنبال می‌شود که در آن تیروئید هورمون تیروئیدی کمی تولید می‌کند. این مرحله هیپوتیروئیدیسم نامیده می‌شود. پس از گذشت حدود 12 تا 18 ماه عملکرد تیروئید به وضعیت نرمال برمی‌گردد.
تیروئیدیت پسازایمان. این نوع تیروئیدیت در فاصله یک سال پس از زایمان بروز می‌کند و مشخصاً در زنان دارای تاریخچه مشکلات تیروئید دیده می‌شود. در صورت درمان، تیروئید معمولاً در طول 18 ماه بهبود می‌یابد.
تیروئیدیت خاموش. همان گونه که از نام آن برمی‌آید، در این نوع تیروئیدیت هیچ علامتی وجود ندارد. تیروئیدیت خاموش شبیه به تیروئیدیت پسازایمان است و معمولاً بهبود آن به حدود 18 ماه زمان نیاز دارد. تیروئیدیت خاموش با یک مرحله بیش‌فعالی تولید هورمون شروع می‌شود که با دوره طولانی‌تری از کم‌کاری تیروئید دنبال می‌شود.

علایم تیروئیدیت کدامند؟
برخی علایم شایع شامل خستگی مفرط، ورم پایه گلو، و شاید مقداری درد در قسمت جلو گلو مطرح باشد.
به هر حال علایم دیگر بسته به پرکاری (هیپرتیروئیدیسم) یا کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) متفاوت خواهند بود.
علایم هیپوتیروئیدیسم عبارتند از:
• خستگی مفرط
• افسردگی
• افزایش وزن
• خشکی پوست
• یبوست
• درد عضلانی
• عدم تحمل نسبت به سرما
علایم هیپرتیروئیدیسم شامل موارد زیرند:
• اضطراب و تحریک‌پذیری
• کاهش وزن
• اینسومنیا
• تپش قلب
• ضعف عضلانی
• عدم تحمل نسبت به گرما

تیروئیدیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تست خون. هورمون‌های تیروئیدی در خون گردش می‌کنند و سطح خونی این هورمون‌ها می‌تواند به پزشک در تشخیص نوع مبتلابه تیروئیدیت کمک کند.
تست جذب ید رادیواکتیو (RAIU). از آنجا که ید در غده تیروئید جمع می‌شود به شخص یک نمونه ید رادیواکتیو به شکل قرص یا مایع داده می‌شود. در طول 24 ساعت بعدی، پزشک چندین نقطه را مورد بررسی قرار می‌دهد تا ببیند که تیروئید چه مقدار ید را جذب کرده است.
اسکن تیروئید. در این تست، به بیمار ید رادیواکتیو تزریق می‌شود. سپس از وی خواسته می‌شود تا به پشت روی تخت معاینه دراز بکشد در حالی که سر وی رو به عقب خم شده است و گردن در معرض دید قرار دارد. آنگاه پزشک برای گرفتن تصاویری از تیروئید از یک دستگاه استفاده می‌کند.
این تست‌ها معمولاً در مطب پزشک و در شرایط سرپایی انجام می‌شوند.

تیروئیدیت چگونه درمان می‌شود؟
بسته به نوع تیروئیدیت مبتلابه شخص نوع درمان متفاوت است.
هیپوتیروئیدیسم عموماً با استفاده از نمونه‌های صناعی هورمون تیروئید درمان می‌شود. این داروها به شکل قرص در دسترسند. وقتی متابولیسم به حالت نرمال برمی‌گردد، دکتر نسبت به تنظیم دوز مصرفی دارو اقدام خواهد کرد.
درمان هیپرتیروئیدیسم به نوع التهاب و نیز دیگر علایم احتمالی مبتلابه شخص بستگی دارد.
برای درمان علایمی مثل تپش قلب و تند شدن ضربان قلب اغلب از بتا بلوکرها استفاده می‌شود. داروهای ضد تیروئید ممکن است برای کاهش مقدار هورمون‌های ساخته شده توسط غده تیروئید مورد استفاده قرار گیرد. گاهی از اوقات، پزشک ممکن است یک شکل ید رادیواکتیو را برای کوچک کردن تیروئید و کاهش علایم بیماری تجویز کند.
اگر شخص دچار درد تیروئید باشد، پزشک درمان را صرفاً بر مبنای استفاده از آسپیرین یا ایبوپروفن توصیه خواهد کرد. در مورد درد شدید راه‌های دیگری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اگرچه مورد نادری است اما در صورت ناکارآمد بودن دیگر روش‌های درمان یا عدم تحمل آنها از سوی بیمار امکان استفاده از عمل جراحی مطرح خواهد بود./