تپش قلب – علل، آزمایش‎، و درمان

• تام سیمور، استیسی آر. سمپسون
• ترجمه محمدقاسم رافعی

در مجموع مردم از ضربان قلب خود بی‌خبرند. تپش قلب وقتی مسأله می‎شود که فرد به دلیلی از ضربان قلب خود بیشتر مطلع می‎شود چرا که چیزی در آن درست به نظر نمی‎رسد. این ممکن است به دلیل این باشد که قلب دارای تپش‎های سخت، بسیار تند، بسیار کند یا نامنظم شده است.

مطالب این مقاله:
• مرور اجمالی
• علل شایع
• عوارض
• تست‎ و تشخیص
• درمان و پیشگیری

مرور اجمالی
تپش قلب بر مبنای آنچه فرد احساس می‎کند می‎تواند معانی مختلفی داشته باشد. توصیفات شایع در این مورد شامل موارد زیرند:
• لرزیدن
• پرش یا ضربات اضافی داشتن (که به نام تپش اکتوپیک نیز شناخته می‌شود)
• احساس اینکه انگار فرد همین حالا ورزش کرده است
• کوبش سخت‎تر
• کوبش سریع‎تر
تپش قلب را می‎توان در گردن، گلو، یا قفسۀ سینه یا حتی در مواقعی که فرد دراز کشیده است در گوش نیز احساس کرد.
برای برخی از مردم تپش قلب فقط چند ثانیه طول می‎کشد، حال آنکه در موارد دیگر، تپش قلب می‎تواند برای دقایقی ادامه داشته باشد.
برای اغلب مردم تپش قلب یک واقعۀ هر روزه نیست. اگرچه تپش قلب می‎تواند نگران کننده باشد، اغلب موارد آن بی‌ضررند و خبر از وجود مشکلی جدی نمی‎دهند.
به هر جهت، برخی مردم خبر از تجربۀ موارد متعدد تپش قلب در طول روز می‎دهند و اغلب آن را چنین توصیف می‎کنند که انگار دچار حملۀ قلبی شده‎اند.

علل شایع
عوامل زیادی می‎توانند محرک تپش قلب باشند. برخی از علل شایع را می‎توان به دسته‎های مختلف تقسیم‌بندی کرد.

عاطفی
عوامل عاطفی نیز می‎توانند سبب تپش قلب شوند. این عوامل عبارتند از:
• اضطراب
• استرس
• پانیک
• عصبانیت

دارو
برخی داروها می‎توانند سبب بروز تپش قلب شوند. این داروها شامل موارد زیرند:
• داروهای استنشاقی آسم
• آنتی‎هیستامین‎ها
• داروهای جایگزینی هورمون تیروئید
• داروهای ضد آریتمی
• آنتی‎بیوتیک‏‎ها
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد قارچ
• برخی داروهای سرفه و سرماخوردگی
• برخی مکمل‎های غذایی و گیاهی

اختلالات پزشکی
اختلالات زیربنایی پزشکی می‎توانند سبب بروز تپش قلب شوند. این اختلالات شامل موارد زیرند:
• پرکاری تیروئید
• آنمی
• کاهش قند خون
• کاهش پتاسیم
• کم‎آبی بدن
• حرارت زیاد و تب
• کم‎خونی
• شوک
• پایین بودن میزان دی‎اکسید کربن یا اکسیژن در خون

تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی دیگر دلیل محتمل برای بروز تپش قلب است. تغییرات سطح هورمون‎ها ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
• عادت ماهانه در زنان
• بارداری
• یائسگی

اختلالات قلبی
تپش قلب می‎تواند ناشی از اختلالات قلب شامل موارد زیر باشد:
• آریتمی (غیر نرمال بودن ریتم قلب)
• بیماری شریان کرونری یا حملۀ قلبی
• مشکلات دریچه‎ای قلب
• نارسایی قلبی
• آسیب‎های قلبی در زمان تولد
• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (که در آن عضلات دیوارۀ قلب ضخیم و بزرگ می‎شود) یا دیگر انواع کاردیومیوپاتی

سبک زندگی
عوامل مربوط به سبک زندگی که می‌توانند سبب تپش قلب شوند عبارتند از:
• کافئین (که در چای، قهوه، و نوشابه‎های انرژی‌زا وجود دارد)
• الکل (مشروب الکلی)
• دود سیگار
• ورزش سنگین
• مواد مخدر (مثل حشیش، کوکائین، هروئین، اکستازی، و آمفتامین‎ها)
• غذاهای غنی شده و تند

عوارض
اگرچه اغلب موارد تپش قلب بی‌ضرر است، اگر علایمی از بیماری یا یک وضعیت قلبی نهفته در بین باشد، در این صورت وضعیت می‎تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
عوارض شامل موارد زیر است:
• غش کردن به علت تند شدن ضربان قلب، که در آن فشار خون به صورت همزمان بسیار کاهش می‎یابد.
• استروک می‎تواند به صدمۀ مغزی یا حتی به مرگ منجر شود.
• تاکی‌کاردی سوپراونتریکولر (SVT) در هر سنی امکان بروز دارد. در خلال دوره‎های گذرا، ضربان قلب معمولاً سرعت می‎گیرد و ناگهان قطع می‎شود.
• فیبریلاسیون دهلیزی می‎تواند سبب بروز سکته مغزی ایسکمیک شود؛ و ممکن است عاملی مستقل یا مرتبط به بیماری قلبی دیگری باشد.
• تاکی‎کاردی ونتریکولر (VT) که در آن ضربان قلب به صد ضربه در دقیقه می‎رسد و با اتریا (دهلیز فوقانی قلب) همزمان نیست. این می‎تواند نشان دهندۀ وجود یک بیماری قلبی اصلی باشد.
• فیبریلاسیون بطنی (VF) در صورت عدم درمان VT بروز می‎کند؛ و بیشتر در مردمی شایع است که دچار یک بیماری قلبی از پیش موجود هستند. در صورت عدم درمان فوری بیمار، امکان مرگ وی وجود دارد.
دیگر عوارض شامل ایست قلبی و نارسایی قلبی است.

تست و تشخیص
تپش قلب غیر خطرناک اغلب به سرعت بروز می‎کند و میزان بروز آن اندک است. مردم در این موارد به ندرت نیاز به مراجعه به دکتر دارند زیرا احتمالاً به درمان نیازی نیست.
به هر جهت، در برخی موقعیت‎ها، مشورت با پزشک در مورد تپش قلب ایدۀ خوبی است. این موقعیت‎ها شامل موارد زیر است:
• اگر فرد دارای تاریخچۀ مشکلات قلبی باشد
• اگر تپش قلب بهبود نمی‌یابد یا تشدید می‎شود
• اگر علایم همراه تپش قلب شدید باشند
• اگر فرد دچار هر مشکل مرتبط به سلامت دیگری باشد
البته تپش قلب اغلب بروز می‎کند و از بین می‎رود و بیشتر مواقع در مطب دکتر ایجاد نمی‎شود. بنابراین ثبت موارد زیر اهمیت دارد:
• این تپش‌ها چه حسی در فرد ایجاد می‎کنند
• چند وقت به چند وقت بروز می‎کنند
• چه هنگامی ایجاد می‎شوند
اگر فرد بتواند به برخی از سؤالات زیر جواب دهد این ممکن است برای تشخیص دکتر مفید باشد:
• آیا در طول تپش قلب، ضربان قلب خیلی تند یا خیلی کند است، و ریتم قلب منظم است یا نامنظم؟
• آیا در هنگام تپش قلب سبکی سر، سرگیجه، تنگی نفس یا درد قفسۀ سینه بروز می‎کند؟
• آیا تپش قلب در هنگامی بروز می‎کند که فرد کاری تکراری را انجام می‎دهد؟
• آیا تپش‌های قلب ناگهان شروع و متوقف می‎شوند یا محو می‌شوند؟
اغلب اوقات اولین کار دکتر انجام معاینۀ فیزیکی است. پزشک از طریق این معاینه می‎تواند به بسیاری از علل مربوط به تپش قلب پی ببرد.
دکتر در عین حال به بررسی علایم موجود در فرد می‌پردازد و تاریخچۀ پزشکی وی را مرور می‎کند.
دیگر تست استاندارد برای ارزیابی تپش قلب انجام 12 – لید الکتروکاردیوگرام (ECG) است که از طریق ردیابی الکتریکی، ضربان و ریتم قلبی را اندازه‎گیری می‎کند.
دکتر همچنین ممکن است تست‎های خون، اکوکاردیوگرافی، و تست استرس ورزش یا بررسی الکتروفیزیولوژی انجام دهد، که انجام همۀ این تست‎ها به علایم موجود در فرد بستگی دارد.

درمان و پیشگیری
درمان تپش قلب به علایم و آنچه سبب مشکل است بستگی دارد.
در کل، درمان به سه دسته تقسیم می‎شود:

پیشگیری
اغلب اوقات ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی که باعث اجتناب از محرک‎های ایجاد تپش قلب می‎شود می‎تواند موارد غیر جدی تپش قلب را کاهش دهد یا از بین ببرد. این تغییرات شامل موارد زیر است:
• قطع مصرف کافئین
• ترک سیگار
• ترک مشروبات الکلی
• پیروی از یک رژیم منظم غذایی سالم
• داشتن خواب کافی و انجام ورزش
• عدم استفاده از داروهای غیر نسخه‎ای که می‎توانند سب تپش قلب شوند
• کاهش استرس و اضطراب (یوگا، مدیتیشن، تمرینات تنفسی، و تای چی همگی در این مورد مفید نشان داده‎اند)

دارو
دکتر ممکن است به این نتیجه بررسد که فرد به داروهای نسخه‎ای ضد آریتمی مثل بتابلوکرها یا داوهای بلوک کنندۀ کانال کلسیم غیر دی‎هیدروپیریدین نیاز دارد.
بتابلوکرها باعث کند شدن ضربان قلب می‎شوند و نیز فشار خون را کاهش می‎دهند.
اگر این داروها به حد کفایت جواب ندهند، آنگاه پزشک در برخی از اوقات از نوع متفاوتی از دارو مثل داروهایی که مستقیماً کانال‌های سدیم یا پتاسیم را در قلب هدف قرار می‎دهند، استفاده می‎کند.

اقدامات پزشکی
انواع اصلی اقدامات پزشکی که در موارد تپش قلب شدید مورد استفاده قرار می‎گیرند شامل موارد زیرند:
• فرسایش کاتتر: پزشک دستگاه ایجاد فرسایش یا خراش را از طریق کاتتری که از راه یک ورید عمقی در کشالۀ ران، گردن یا قفسۀ سینه قرار دارد به قلب می‎رساند. این دستگاه سبب بروز خراش‎هایی در مسیرهای الکتریکی غیر نرمال قلب می‎شود که این عمل باعث اصلاح جریان الکتریکی درون قلب می‌گردد.
• کاردیوورسیون هماهنگی الکتریکی: یک شوک یا بیشتر به درون دیوارۀ قفسۀ سینه اعمال می‎شود تا ریتم و ضربان قلب نرمال شود.
• جاگذاری دفیبریلاتور یا پیس‎میکر قابل کاشت: این نوع خاصی از دستگاه قلبی دایمی است که ناهنجاری الکتریکی موجود در قلب را درمان می‎کند.

Source:
Heart palpitations: Causes, tests, and treatment
Written by Tom Seymour
Reviewed by Stacey R. Sampson, DO
Last reviewed: Sat 8 July 2017