آنژین یا کاهش خون اکسیژن‎‏دار در یک ناحیه از قلب - درمان، علل، و علایم - مهرین

• پیتر کراستا، دکتر دِبرا سولیوان
• ترجمۀ فرهنگ راد

آنژین (آنجاینا) درد، ناراحتی یا نوعی حالت سفتی قفسۀ سینه است که هنگامی بروز می‎کند که یک ناحیه از عضلۀ قلب دچار کاهش خون اکسیژن‎دار می‎شود.
آنژین خود بیماری نیست، بلکه بیشتر یک علامت محتمل بودن بیماری کرونری قلب، یا شایع‎ترین نوع بیماری قلبی است. فقدان رسیدن خون غنی از اکسیژن به قلب معمولاً نتیجۀ باریک‌تر شدن شریان‎های کرونری به علت ایجاد پلاک است، اختلالی که زیر عنوان اترواسکلروزیس شناخته می‎شود.
شریان‎های باریک شده ریسک درد، بیماری شریان کرونری، حمله قلبی و مرگ را افزایش می‎دهند.
آنژِین می‎تواند خود را در قالب حملۀ آنژین، درد یا احساس ناراحتی در قفسۀ سینه نشان دهد که به طور معمول از 1 تا 15 دقیقه ادامه پیدا می‏‌کند. این اختلال بر مبنای الگوی حملات آنژین به سه دسته تقسیم می‎شود: آنژین پایدار، آنژین ناپایدار، و آنژین متغیر.
مطالب این مقاله:
• انواع آنژین
• علل
• علایم
• ریسک فاکتورها و پیشگیری
• درمان
• تشخیص

انواع آنژین

آنژین پایدار (آنژین مزمن)
آنژین پایدار هنگامی بروز می‎کند که قلب سخت‎تر از شرایط معمول در حال کار باشد، برای مثال در کوران ورزش. این نوع آنژین الگوی منظمی دارد و می‌‏توان پیش‎بینی کرد که در طول ماه‌ها یا حتی سال‎ها اتفاق خواهد افتاد. استراحت یا مصرف دارو علایم این نوع آنژین را تخفیف می‎دهد.

آنژین ناپایدار
آنژین ناپایدار از الگوی منظمی پیروی نمی‎کند. این نوع آنژین ممکن است در کوران استراحت نیز بروز کند، نوع کمتر شایع آنژین تلقی می‎شود و در عین حال نوع جدی‎تر آن است زیرا استراحت و دارو سبب بهبود علایم آن نمی‎شوند. این نوع آنژین می‎تواند به عنوان پیامی در مورد حملۀ قلبی احتمالی در آینده و در طول زمانی کوتاه (از چند ساعت گرفته تا چندین هفته) تلقی شود.

آنژین متغیر و ریزعروقی
آنژین متغیر یا آنژین پرینزمتال و آنژین ریزعروقی (در برگیرندۀ کــوچک‎ترین رگ‎های خونی) موارد نادر آنژین محسوب می‎شوند و می‎توانند بدون وجود هر گونه علت زیربنایی بیماری شریان کرونری ایجاد شوند. این نوع آنژین معمولاً به علت باریک یا شل شدن (اسپاسم) غر نرمال رگ‎های خونی بروز می‎کند و جریان خون به قلب در آن کاهش می‎یابد. این نوع آنژین با دارو تسکین می‎یابد.

علل آنژین
آنژین اغلب اوقات نتیجۀ بیماری زیربنایی شریان کرونری است. شریان کرونری تغذیۀ قلب با خون غنی از اکسیژن را بر عهده دارد. وقتی دیوارۀ شریان با کلسترول پوشیده شده و پلاک‌های سخت در این دیواره شکل می‎گیرند، شریان باریک می‎شود. این بدان معنی است که:
• دسترسی به عضلۀ قلب برای خون غنی از اکسیژن دشوار و دشوارتر می‎شود زیرا شریان‎ها بیش از حد باریک می‎شوند.
• آسیب دیدگی شریان‎ها بر اثر عوامل دیگر (نظیر سیگار کشیدن و سطوح بالای چربی یا قند در خون) می‎تواند سبب ایجاد پلاک‎ها در نقاط آسیب دیدۀ شریان‎ها شود.
• پلاک‎های مزبور باعث باریک شدن شریان‎ها می‎شوند یا اینکه خرد شده و به شکل لخته‎های خون درمی‎آیند که باعث انسداد شریان‎ها می‎شوند.
حملۀ آنژین در عمل نتیجۀ این کاهش اکسیژن‎رسانی به قلب است. محرک‎های شایع بروز آنژین عبارتند از:
• تقلای جسمانی یک محرک شایع است زیرا قلب برای سخت‎تر کار کردن نیازمند دریافت میزان بیشتری از اکسیژن است.
• استرس عاطفی شدید.
• خوردن غذای زیاد در یک وعده.
• قرار گرفتن در معرض حرارت شدید.
• سیگار کشیدن می‎تواند محرک حملات آنژین باشد.
آنژین ناپایدار اغلب به علت انسداد کامل یا نسبی یک شریان توسط لخته‌های خون ایجاد می‎شود. انسدادهای بزرگ‎تر می‎توانند به حملۀ قلبی منجر شوند. از آنجا که لخته‌های خون شکل می‎گیرند، تحلیل می‎روند، و دوباره شکل می‌گیرند، این امکان وجود دارد که با هر انسداد یک حملۀ آنژین بروز یابد.
آنژین متغیر هنگامی بروز می‎کند که یک شریان دچار اسپاسم می‎شود که این باعث می‎گردد شریان مزبور سفت و باریک شود، و این سبب اختلال در خونرسانی به قلب می‎شود. این نوع آنژین ممکن است بر اثر مجاورت با هوای سرد، استرس، مصرف انواع دارو، کشیدن سیگار یا مصرف کوکایین بروز یابد.

علایم آنژین
آنژین به طور معمول به صور زیر در ناحیۀ قفسۀ سینه احساس می‎شود:
• حالت فشردگی
• حالت فشار
• حالت سنگینی
• حالت سفتی
• حالت سوزش یا درد در قفسۀ سینه، که معمولاً در ناحیۀ پشت استخوان سینه آغاز می‌شود.
درد مزبور اغلب اوقات به گردن، فک، بازوها، شانه‎ها، گلو، پشت یا حتی دندان‌ها گسترش پیدا می‎کند.
بیماران در عین حال ممکن است از علایم زیر شاکی باشند:
• سوء گوارش (سوء هاضمه)
• سوزش سر دل
• ضعف
• تعریق
• تهوع
• کرامپ (گرفتگی)
• تنگی نفس
آنژین پایدار به طور معمول زمان کوتاهی ادامه پیدا می‎کند، و ممکن است به شکل بروز گاز یا سوءگوارش احساس شود. آنژین ناپایدار در حالت استراحت بروز می‎کند، غافلگیر کننده است، بیشتر ادامه می‎یابد و ممکن است به مرور زمان شکل وخیم‎تری به خود بگیرد. آنژین متغیر در زمان استراحت بروز می‎کند و معمولاً شدید است.

ریسک فاکتورهای آنژین و پیشگیری
افرادی که در معرض ریسک بالایی برای ابتلا به بیماری شریان کرونری قرار دارند در عین حال در معرض افزایش خطر دچار شدن به آنژین هستند. ریسک فاکتورها در این مورد عبارتند از:
• ناسالم بودن سطح یا میزان کلسترول
• هیپرتانسیون (بالا بودن فشار خون)
• مصرف سیگار
• دیابت
• چاق بودن یا اضافه وزن داشتن
• سندرم متابولیک
• سبک زندگی ساکن و فاقد تحرک
• سن بالای 45 سال برای مردان و سن بالای 55 سال برای زنان
• تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی
با تغییر در عوامل مربوط به سبک زندگی و مداوای اختلالات مرتبط که باعث تشدید علایم آنژین می‎شوند یا آنها را تقویت می‎کنند، می‎توان از بروز آنژین پیشگیری کرد. برای پیشگیری از آنژین یا به تأخیر انداختن وقوع آن مصرف غذای سالم، ترک سیگار، مداومت در فعالیت جسمانی، و آموختن چگونگی مدارا با استرس، ضروری است.
همچنین باید از درمان کامل در مورد بالا بودن کلسترول خون، فشار خون بالا، دیابت و نیز چاقی اطمینان حاصل کرد.

درمان آنژین
درمان‎های آنژین با هدف کاهش درد، پیشگیری از علایم، و پیشگیری از خطر حملۀ قلبی یا کاهش میزان این خطر، انجام می‎شود. تغییرات مربوط به سبک زندگی که در مورد مداوای آنژین توصیه می‌شوند عبارتند از:
• ترک سیگار
• کنترل وزن
• بررسی منظم سطح کلسترول خون
• استراحت و کاهش سرعت انجام امور
• اجتناب از خوردن غذای زیاد در یک وعده
• یادگیری شیوه‎های مقابله و مدارا یا اجتناب از استرس
• خوردن میوه، سبزیجات، غلات کامل، فرآورده‎های لبنی فاقد چربی یا کم‎چرب، و گوشت بدون چربی و ماهی
داروهای موسوم به نیترات‎ها (مثل نیتروگلیسیرین) اغلب اوقات برای آنژین تجویز می‎شوند. نیترات‎ها حملات آنژین را از طریق شل و فراخ کردن عروق خونی پیشگیری کرده یا کاهش می‎دهند.
دیگر داروهای تجویز شده در مورد آنژین شامل موارد زیر است:
• بتا بلوکرها
• بلوک کننده‌های کانال کلسیم
• مهار کننده‌های ACE (آنزیم پوشش انژیوتنسین)
• داروهای ضد پلاکت خوراکی
• داروهای ضد انعقاد خون
همچنین امکان تجویز داروهای ضد فشار خون بالا برای مداوای آنژین وجود دارد. این داروها که برای کاهش فشار خون و سطح کلسترول طراحی شده‎‌اند، ریت قلبی را کاهش داده، رگ‎های خونی را شل می‌کنند، فشار بر قلب را کاهش می‎دهند، و از تشکیل لختۀ خون پیشگیری می‎نمایند.
در برخی موارد کاربرد روش‌های جراحی برای مداوای آنژین مورد نیاز است. متخصصان قلب ممکن است در این مورد انجام آنژیوپلاستی را توصیه کنند. پیوند بای‌پس شریان کرونری دیگر اقدام استاندارد در این مورد محسوب می‎شود.

تشخیص آنژین
تشخیص صحیح در مورد علت درد قفسۀ سینه مهم است زیرا این درد می‎تواند پیش‎بینی کنندۀ احتمال بروز حملۀ قلبی باشد. فرآیند تشخیص با معاینۀ فیزیکی و نیز بحث در مورد علایم، ریسک فاکتورها، و تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به آنژین آغاز می‎شود.
اگر پزشک ظن به بروز آنژین داشته باشد یکی از تست‌های زیر یا تعداد بیشتری از آنها را در دستور کار قرار خواهد داد:
• الکتروکاردیوگرام (EKG) - فعالیت الکتریکی قلب را ثبت و ضبط کرده و می‎تواند زمان محرومیت قلب از اکسیژن را کشف کند.
• تست استرس - شامل خوانش فشار خون و انجام EKG در زمانی است که بیمار در حال افزایش فعالیت جسمانی بسر می‎برد.
• عکسبرداری اشعۀ ایکس قفسۀ سینه - برای مشاهدۀ ساختارهای درون قفسۀ سینه استفاده می‎شود.
• آنژیوگرافی کرونری - رنگ و اشعۀ ایکس مخصوصی برای نشان دادن داخل شریان‎های کرونری است (رنگ از طریق استفاده از کاتتریزاسیون قلبی تزریق می‎شود).
• آزمایش‎های خون - برای بررسی سطح چربی‎ها، کلسترول، قند و پروتئین‎ها مورد استفاده قرار می‎گیرند./

Source:
Angina: Treatment, causes, and symptoms
Last updated Mon 24 April 2017
By Peter Crosta M.A.
Reviewed by Debra Sullivan, PhD, MSN, CNE, COI