• پیتر کراستا، دکتر دِبرا سولیوان
• ترجمۀ فرهنگ راد
آنژین (آنجاینا) درد، ناراحتی یا نوعی حالت سفتی قفسۀ سینه است که هنگامی بروز میکند که یک ناحیه از عضلۀ قلب دچار کاهش خون اکسیژندار میشود.
آنژین خود بیماری نیست، بلکه بیشتر یک علامت محتمل بودن بیماری کرونری قلب، یا شایعترین نوع بیماری قلبی است. فقدان رسیدن خون غنی از اکسیژن به قلب معمولاً نتیجۀ باریکتر شدن شریانهای کرونری به علت ایجاد پلاک است، اختلالی که زیر عنوان اترواسکلروزیس شناخته میشود.
شریانهای باریک شده ریسک درد، بیماری شریان کرونری، حمله قلبی و مرگ را افزایش میدهند.
آنژِین میتواند خود را در قالب حملۀ آنژین، درد یا احساس ناراحتی در قفسۀ سینه نشان دهد که به طور معمول از 1 تا 15 دقیقه ادامه پیدا میکند. این اختلال بر مبنای الگوی حملات آنژین به سه دسته تقسیم میشود: آنژین پایدار، آنژین ناپایدار، و آنژین متغیر.
مطالب این مقاله:
• انواع آنژین
• علل
• علایم
• ریسک فاکتورها و پیشگیری
• درمان
• تشخیص
انواع آنژین
آنژین پایدار (آنژین مزمن)
آنژین پایدار هنگامی بروز میکند که قلب سختتر از شرایط معمول در حال کار باشد، برای مثال در کوران ورزش. این نوع آنژین الگوی منظمی دارد و میتوان پیشبینی کرد که در طول ماهها یا حتی سالها اتفاق خواهد افتاد. استراحت یا مصرف دارو علایم این نوع آنژین را تخفیف میدهد.
آنژین ناپایدار
آنژین ناپایدار از الگوی منظمی پیروی نمیکند. این نوع آنژین ممکن است در کوران استراحت نیز بروز کند، نوع کمتر شایع آنژین تلقی میشود و در عین حال نوع جدیتر آن است زیرا استراحت و دارو سبب بهبود علایم آن نمیشوند. این نوع آنژین میتواند به عنوان پیامی در مورد حملۀ قلبی احتمالی در آینده و در طول زمانی کوتاه (از چند ساعت گرفته تا چندین هفته) تلقی شود.
آنژین متغیر و ریزعروقی
آنژین متغیر یا آنژین پرینزمتال و آنژین ریزعروقی (در برگیرندۀ کــوچکترین رگهای خونی) موارد نادر آنژین محسوب میشوند و میتوانند بدون وجود هر گونه علت زیربنایی بیماری شریان کرونری ایجاد شوند. این نوع آنژین معمولاً به علت باریک یا شل شدن (اسپاسم) غر نرمال رگهای خونی بروز میکند و جریان خون به قلب در آن کاهش مییابد. این نوع آنژین با دارو تسکین مییابد.
علل آنژین
آنژین اغلب اوقات نتیجۀ بیماری زیربنایی شریان کرونری است. شریان کرونری تغذیۀ قلب با خون غنی از اکسیژن را بر عهده دارد. وقتی دیوارۀ شریان با کلسترول پوشیده شده و پلاکهای سخت در این دیواره شکل میگیرند، شریان باریک میشود. این بدان معنی است که:
• دسترسی به عضلۀ قلب برای خون غنی از اکسیژن دشوار و دشوارتر میشود زیرا شریانها بیش از حد باریک میشوند.
• آسیب دیدگی شریانها بر اثر عوامل دیگر (نظیر سیگار کشیدن و سطوح بالای چربی یا قند در خون) میتواند سبب ایجاد پلاکها در نقاط آسیب دیدۀ شریانها شود.
• پلاکهای مزبور باعث باریک شدن شریانها میشوند یا اینکه خرد شده و به شکل لختههای خون درمیآیند که باعث انسداد شریانها میشوند.
حملۀ آنژین در عمل نتیجۀ این کاهش اکسیژنرسانی به قلب است. محرکهای شایع بروز آنژین عبارتند از:
• تقلای جسمانی یک محرک شایع است زیرا قلب برای سختتر کار کردن نیازمند دریافت میزان بیشتری از اکسیژن است.
• استرس عاطفی شدید.
• خوردن غذای زیاد در یک وعده.
• قرار گرفتن در معرض حرارت شدید.
• سیگار کشیدن میتواند محرک حملات آنژین باشد.
آنژین ناپایدار اغلب به علت انسداد کامل یا نسبی یک شریان توسط لختههای خون ایجاد میشود. انسدادهای بزرگتر میتوانند به حملۀ قلبی منجر شوند. از آنجا که لختههای خون شکل میگیرند، تحلیل میروند، و دوباره شکل میگیرند، این امکان وجود دارد که با هر انسداد یک حملۀ آنژین بروز یابد.
آنژین متغیر هنگامی بروز میکند که یک شریان دچار اسپاسم میشود که این باعث میگردد شریان مزبور سفت و باریک شود، و این سبب اختلال در خونرسانی به قلب میشود. این نوع آنژین ممکن است بر اثر مجاورت با هوای سرد، استرس، مصرف انواع دارو، کشیدن سیگار یا مصرف کوکایین بروز یابد.
علایم آنژین
آنژین به طور معمول به صور زیر در ناحیۀ قفسۀ سینه احساس میشود:
• حالت فشردگی
• حالت فشار
• حالت سنگینی
• حالت سفتی
• حالت سوزش یا درد در قفسۀ سینه، که معمولاً در ناحیۀ پشت استخوان سینه آغاز میشود.
درد مزبور اغلب اوقات به گردن، فک، بازوها، شانهها، گلو، پشت یا حتی دندانها گسترش پیدا میکند.
بیماران در عین حال ممکن است از علایم زیر شاکی باشند:
• سوء گوارش (سوء هاضمه)
• سوزش سر دل
• ضعف
• تعریق
• تهوع
• کرامپ (گرفتگی)
• تنگی نفس
آنژین پایدار به طور معمول زمان کوتاهی ادامه پیدا میکند، و ممکن است به شکل بروز گاز یا سوءگوارش احساس شود. آنژین ناپایدار در حالت استراحت بروز میکند، غافلگیر کننده است، بیشتر ادامه مییابد و ممکن است به مرور زمان شکل وخیمتری به خود بگیرد. آنژین متغیر در زمان استراحت بروز میکند و معمولاً شدید است.
ریسک فاکتورهای آنژین و پیشگیری
افرادی که در معرض ریسک بالایی برای ابتلا به بیماری شریان کرونری قرار دارند در عین حال در معرض افزایش خطر دچار شدن به آنژین هستند. ریسک فاکتورها در این مورد عبارتند از:
• ناسالم بودن سطح یا میزان کلسترول
• هیپرتانسیون (بالا بودن فشار خون)
• مصرف سیگار
• دیابت
• چاق بودن یا اضافه وزن داشتن
• سندرم متابولیک
• سبک زندگی ساکن و فاقد تحرک
• سن بالای 45 سال برای مردان و سن بالای 55 سال برای زنان
• تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی
با تغییر در عوامل مربوط به سبک زندگی و مداوای اختلالات مرتبط که باعث تشدید علایم آنژین میشوند یا آنها را تقویت میکنند، میتوان از بروز آنژین پیشگیری کرد. برای پیشگیری از آنژین یا به تأخیر انداختن وقوع آن مصرف غذای سالم، ترک سیگار، مداومت در فعالیت جسمانی، و آموختن چگونگی مدارا با استرس، ضروری است.
همچنین باید از درمان کامل در مورد بالا بودن کلسترول خون، فشار خون بالا، دیابت و نیز چاقی اطمینان حاصل کرد.
درمان آنژین
درمانهای آنژین با هدف کاهش درد، پیشگیری از علایم، و پیشگیری از خطر حملۀ قلبی یا کاهش میزان این خطر، انجام میشود. تغییرات مربوط به سبک زندگی که در مورد مداوای آنژین توصیه میشوند عبارتند از:
• ترک سیگار
• کنترل وزن
• بررسی منظم سطح کلسترول خون
• استراحت و کاهش سرعت انجام امور
• اجتناب از خوردن غذای زیاد در یک وعده
• یادگیری شیوههای مقابله و مدارا یا اجتناب از استرس
• خوردن میوه، سبزیجات، غلات کامل، فرآوردههای لبنی فاقد چربی یا کمچرب، و گوشت بدون چربی و ماهی
داروهای موسوم به نیتراتها (مثل نیتروگلیسیرین) اغلب اوقات برای آنژین تجویز میشوند. نیتراتها حملات آنژین را از طریق شل و فراخ کردن عروق خونی پیشگیری کرده یا کاهش میدهند.
دیگر داروهای تجویز شده در مورد آنژین شامل موارد زیر است:
• بتا بلوکرها
• بلوک کنندههای کانال کلسیم
• مهار کنندههای ACE (آنزیم پوشش انژیوتنسین)
• داروهای ضد پلاکت خوراکی
• داروهای ضد انعقاد خون
همچنین امکان تجویز داروهای ضد فشار خون بالا برای مداوای آنژین وجود دارد. این داروها که برای کاهش فشار خون و سطح کلسترول طراحی شدهاند، ریت قلبی را کاهش داده، رگهای خونی را شل میکنند، فشار بر قلب را کاهش میدهند، و از تشکیل لختۀ خون پیشگیری مینمایند.
در برخی موارد کاربرد روشهای جراحی برای مداوای آنژین مورد نیاز است. متخصصان قلب ممکن است در این مورد انجام آنژیوپلاستی را توصیه کنند. پیوند بایپس شریان کرونری دیگر اقدام استاندارد در این مورد محسوب میشود.
تشخیص آنژین
تشخیص صحیح در مورد علت درد قفسۀ سینه مهم است زیرا این درد میتواند پیشبینی کنندۀ احتمال بروز حملۀ قلبی باشد. فرآیند تشخیص با معاینۀ فیزیکی و نیز بحث در مورد علایم، ریسک فاکتورها، و تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به آنژین آغاز میشود.
اگر پزشک ظن به بروز آنژین داشته باشد یکی از تستهای زیر یا تعداد بیشتری از آنها را در دستور کار قرار خواهد داد:
• الکتروکاردیوگرام (EKG) - فعالیت الکتریکی قلب را ثبت و ضبط کرده و میتواند زمان محرومیت قلب از اکسیژن را کشف کند.
• تست استرس - شامل خوانش فشار خون و انجام EKG در زمانی است که بیمار در حال افزایش فعالیت جسمانی بسر میبرد.
• عکسبرداری اشعۀ ایکس قفسۀ سینه - برای مشاهدۀ ساختارهای درون قفسۀ سینه استفاده میشود.
• آنژیوگرافی کرونری - رنگ و اشعۀ ایکس مخصوصی برای نشان دادن داخل شریانهای کرونری است (رنگ از طریق استفاده از کاتتریزاسیون قلبی تزریق میشود).
• آزمایشهای خون - برای بررسی سطح چربیها، کلسترول، قند و پروتئینها مورد استفاده قرار میگیرند./
Source:
Angina: Treatment, causes, and symptoms
Last updated Mon 24 April 2017
By Peter Crosta M.A.
Reviewed by Debra Sullivan, PhD, MSN, CNE, COI