سرگیجه در هنگام خم شدن - چه علتی دارد؟

• جِنا فلچر، دکتر سیونگو هان
• ترجمه هامیک رادیان

احساس سرگیجه در هنگام خم شدن اتفاق شایعی است. اغلب علل سرگیجه یا سبکی سر مواردی جدی محسوب نمی‎شوند، اگرچه برخی از علل مربوط به این رخداد نیاز به مراقبت و توجه پزشکی دارند.
مردم در صورت مکرر بودن سرگیجه یا در صورتی که سرگیجه باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره شود باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک می‎تواند برای تعیین دلیل سرگیجه و درمان علت زیربنایی بروز این مشکل به مردم کمک کند.
بر مبنای برخی مطالعات احساس سرگیجه یکی از شایع‌ترین شکایات پزشکی محسوب می‎شود. این عارضه در سنین بالای 60 سال به شکل فزاینده‎ای شایع است و نیز میزان شیوع آن در زنان بیش از مردان است.
در این مقاله ده علت بروز سرگیجه در هنگام خم شدن به صورت اجتمالی بررسی می‎شود.

[مطالب این مقاله:]
• ضعف گردش خون
• پایین بودن قند خون
• پایین بودن فشار خون
• کم‎آبی بدن
• حملات پانیک
• آنمی
• دارو
• هیپوتیروئیدیسم
• مشکلات گوش داخلی
• بیماری مانیر
• دیگر اختلالات
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم

ضعف گردش خون
گردش خون به چگونگی حرکت خون در سراسر بدن انسان اشاره دارد. خون حامل اکسیژن است بنابراین اگر گردش خون در سراسر بدن وضعیت مناسبی نداشته باشد، این احتمال وجود دارد که مغز از دریافت میزان کافی اکسیژن محروم شود.
در صورتی که اکسیژن کافی به مغز نرسد، حرکات ناگهانی مثل بالا یا پایین گرفتن سر یا خم کردن آن به طرفین، می‎تواند سبب بروز احساس سرگیجه در فرد شود.
این موضوع مهم است، در صورتی که ضعف گردش خون عامل بروز سرگیجه باشد مردم به پزشک مراجعه کنند زیرا این وضعیت می‎تواند نشانه‎ای باشد از:
• حمله قلبی
• ضربان قلب غیر نرمال
• نارسایی احتقانی قلب

پایین بودن قند خون
پایین بودن قند خون یا هیپوگلیسمی نیز ممکن است به سرگیجه منجر شود، زیرا هیپوگلیسمی می‎تواند باعث اختلال عملکرد سلول‎های مغز شود. کاهش قند خون ممکن است بر اثر عدم خوردن غذا به میزان کافی یا گرسنگی چندین ساعته بروز کند.
مردم دچار دیابت به ویژه در برابر سرگیجۀ ناشی از افت سطح قند خون آسیب‌پذیر هستند. تغییرات ایجاد شده در دارو یا خم شدن ناگهانی پس از گرفتن انسولین نیز می‎تواند شانس بروز سرگیجه را افزایش دهد.

پایین بودن فشار خون
وقتی کسی دچار افت فشار خون باشد، تغییرات ناگهانی در حالت قرارگیری سر می‎تواند سبب بروز سرگیجه شود، به ویژه وقتی سر به طرفین کج می‎شود یا فرد به ناگهان از جایش برمی‎خیزد.
پایین بودن فشار خون در اغلب موارد نشانه‎ای از وضعیت مناسب سلامت محسوب می‎شود اما در عین حال می‎تواند به بروز علایمی منجر گردد. دلیلش آن است که خون ممکن است برای رسیدن سریع به مغز در هنگامی که فرد به شکل ناگهانی تغییر حالت می‎دهد دچار دشواری گردد.
وقتی فرد دچار پایین بودن فشار خون خم می‎شود یا سر پا می‎ایستد، وی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
• سرگیجه
• دوار سر
• بروز نقطه‎های سیاه در میدان دید فرد
• حالت ضعف
• گیجی
• حالت غش کردن

کم‎آبی بدن
کم‎آبی بدن (دهیدراسیون) هنگامی رخ می‎دهد که فرد دارای مایعات به میزان کافی در بدن خود نیست.
موارد زیر می‎توانند به کم‎آبی بدن منجر شوند:
• گذراندن زمان‎های طولانی بدون نوشیدن آب یا مایعات
• ورزش سنگین و شدید
• قرار گرفتن در معرض هوای گرم
• بیماری
• اسهال یا استفراغ
هر آن چیزی که باعث شود تا فرد دچار کم‎آبی بدن گردد می‎تواند سبب بروز گیجی در هنگام خم شدن گردد. این اختلال به این دلیل رخ می‎دهد که کمبود بیش از حد مایعات در بدن کار را برای عملکرد مغز دشوار کرده و سبب بروز حالت سبکی سر می‎شود.

حملات پانیک
حملۀ پانیک می‎تواند به تهویۀ بیش از حد منجر شود که این به نوبۀ خود باعث می‎شود تا سطح دی‎اکسید کربن در خون دچار افت شود.
فقدان یا کمبود دی‎اکسید کربن در خون می‎تواند سبب بروز سرگیجه یا سبکی سر شود.

آنمی
آنمی فقدان سلول‎های قرمز خون غنی از اکسیژن در بدن است. در شرایط کافی نبودن سلول‎های قرمز خون، خون جاری شده به مغز ممکن است فاقد اکسیژن کافی باشد، که این به بروز مکرر سرگیجه منجر می‎شود.
دیگر علایم آنمی عبارتند از:
• خستگی مفرط
• تنگی نفس
• رنگ پریدگی
• تپش قلب

عوارض جانبی دارو
سرگیجه یکی از عوارض جانبی طیف گسترده‎ای از داروها است. برخی از داروهایی که می‎توانند سبب بروز سرگیجه شوند عبارتند از:
• آرام‎بخش‎ها
• داروهای فشار خون
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد درد
• دیورتیک‎ها
• برخی انواع آنتی‎بیوتیک
• داروهای ضد تنش یا اضطراب

هیپوتیروئیدیسم
تیروئید هورمون‎های مهمی تولید می‎کند و می‎تواند بر جنبه‎های متعددی از بدن شامل قلب تأثیرگذار باشد.
هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید هنگامی مطرح است که تیروئید میزان کافی از هورمون‎های مورد اشاره را تولید نمی‎کند، که این می‎تواند به کاهش فشار خون و کند شدن ضربان قلب منجر گردد. این عوامل می‎توانند وقتی فرد دچار تغییر حالت قرارگیری بدن می‎شود، مثل مواردی که به طرفین خم می‎گردد، باعث بروز سرگیجه در فرد دچار هیپوتیروئیدیسم شوند.

مشکلات مرتبط به گوش داخلی
حس تعادل در فرد در گوش داخلی تنظیم می‎شود. عفونت‎ها یا جراحات گوش باعث می‎شوند تا فرد در هنگام ایستادن یا خم شدن احساس سرگیجه کند.
عفونت‎های ساده یک علت شایع محسوب می‎شوند، اما در عین حال ممکن است فرد دچار مشکلی در گوش داخلی باشد که زیر عنوان دَوَران وضعیتی پاروکسیسمال خوش‎خیم (BPP) شناخته می‎شود.
BPP هنگامی بروز می‎کند که یک جزء کلسیم از یک بخش گوش خارج شده و وارد بخش دیگری از گوش می‎شود. این وضعیت می‎تواند هم به سرگیجه و هم دوران سر منجر گردد.

بیماری مانیر
بیماری مانیر با دوره‎های طولانی سرگیجه همراه است. سرگیجه ممکن است در هنگام ایستادن، خم شدن، یا بدون هر گونه دلیل آشکاری بروز یابد.
فرد دچار بیماری مانیر در عین حال ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند:
• احساس فشار در گوش
• تینیتیس یا زنگ زدن گوش
• کاهش شنوایی

دیگر اختلالات زیربنایی
دیگر اختلالات زیربنایی که می‎توانند سبب سرگیجۀ گهگاهی شوند عبارتند از:
• میگرن
• بیماری پارکینسون
• بیماری لیم
• افسردگی
• اضطراب
• زوال عقل
• تغییرات هورمونی در طول عادت ماهانه یا بارداری
• نوروپاتی پیرامونی (نوروپاتی محیطی)
• سندرم خستگی مزمن
• مالتیپل اسکلروزیس (MS)

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اغلب مردم دچار سرگیجۀ موقتی در هنگام خم شدن نیاز به مداخلات پزشکی ندارند.
بسیاری از علل شایع را می‎توان در محیط خانه از طریق ایستادن یا خم شدن با حرکات کند، سیراب نگه داشتن بدن، و اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین و مشروب الکلی، مدیریت کرد.
برخی از مردم متوجه می‎شوند که استفاده از جوراب‎های فشرده‎ساز می‎تواند به کاهش سرگیجۀ مرتبط به کاهش فشار خون کمک کند.
به هر حال مردم در صورتی که سرگیجه دارای مشخصات زیر باشد باید به دکتر مراجعه کنند:
• مکرر
• شدید
• تشدید شونده
در عین حال اگر سرگیجه با علایم دیگر همانند موارد فهرست شده در زیر همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنند:
• استفراغ
• غش کردن
• تاری دید
• درد قفسه سینه
• احساس شدت گرفتن ضربان قلب
• زنگ زدن گوش
حتی در موارد خفیف اگر سرگیجه به طور مکرر رخ دهد فرد بهتر است برای آموختن راه پیشگیری از مشکل در آینده به پزشک مراجعه کند.
در اغلب موارد سرگیجه پس از آنکه فرد دوباره و این بار به کندی در حالت سر پا قرار می‎گیرد، از بین می‎رود و نیازی به هیچ مراقبت خاصی ندارد./

Source:
What causes dizziness when bending over?
Last reviewed Tue 3 April 2018
By Jenna Fletcher
Reviewed by Seunggu Han, MD