بیماری قلبی در زنان - درک تفاوت علایم و ریسک فاکتورها در مقایسه با مردان

• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان

تمامی زنان با خطر بیماری قلبی مواجهند. امــا آگاهی داشتن از علایم و ریسک‎های مختص زنان و همچنین برخورداری از رژیم غذایی مفید برای قلب و ورزش می‎تواند به محافظت از آنان کمک کند.
اگرچه برخی از اوقات ممکن است این تصور نزد برخی افراد وجود داشته باشد که بیماری قلبی مشکلی خاص مردان است، این نوع بیماری شایع‎ترین علت بروز مرگ هم در زنان و هم در مردان کشورهایی مثل ایالات متحد آمریکا محسوب می‎شود. یک چالش خاص در این مورد این است که علایم بیماری قلبی در زنان ممکن است با علایم مبتلابه مردان تفاوت داشته باشد. خوشبختانه این امکان وجود دارد که زنان گام‎هایی در راستای درک علایم بیماری قلبی منحصر به جنس مؤنث به پیش بردارند و در مسیر کاهش خطر بیماری قلبی برای خود بکوشند.

[مطالب این مقاله:
• علایم حمله قلبی در زنان
• ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان
• آیا بیماری قلبی چیزی است که فقط زنان پیر باید نگران آن باشند؟
• زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی چه می‎توانند انجام دهند؟
• ورزش برای کاهش ریسک بیماری قلبی در زنان
• وزن سالم به چه معنی است؟
• آیا درمان بیماری قلبی در زنان متفاوت از مردان است؟
• مصرف آسپیرین برای پیشگیری از بیماری قلبی در زنان]*

علایم حمله قلبی در زنان
شایع‎ترین علامت حمله قلبی در زنان نوعی احساس درد، فشار یا ناراحتی در قفسه سینه است. اما این درد به ویژه در زنان همیشه شدید نبوده یا حتی علامت غالب محسوب نمی‌شود. و حتی این امکان وجود دارد که زنان بدون احساس درد در قفسه سینه دچار حمله قلبی شوند. زنان بیش از مردان محتمل است که دچار حمله قلبی بدون علامت‎های مرتبط به آن در قفسه سینه شوند که از جمله می‏‌توان موارد زیر را نام برد:
• درد در گردن، شانه، قسمت فوقانی پشت یا ناراحتی در ناحیه شکم
• تنگی نفس
• احساس درد در یک بازو یا هر دوی آنها
• تهوع یا استفراغ
• تعریق
• سبکی سر یا سرگیجه
• خستگی مفرط به شکل نامعمول
این علایم ممکن است نامحسوس‎تر از درد آشکارا خرد کننده‎ای باشد که اغلب اوقات با حمله قلبی همراه است. زنان ممکن است درد در قفسه سینه خود را چیزی مثل احساس فشار یا سفتی در این ناحیه توصیف کـنند. دلیل این موضوع شاید آن باشد که در زنان گرایشی به بروز انسداد نه فقط در شریان‎های اصلی بلکه در شریان‎های کوچک‎تری که عمل خونرسانی به قلب را بر عهده دارند، دیده می‎شود - اختلالی که به عنوان بیماری عروق کوچک قلب یا بیماری کرونری ریزعروق شناخته می‎شود.
علایم در زنان ممکن است اغلب در مواقع استراحت بروز کند، یا زمانی که آنان در خواب بسر می‎برند. استرس روانی نیز می‎تواند محرک بروز علایم حمله قلبی در زنان باشد.
زنان گرایشی به بروز علامت‎ها در بخش اورژانس پس از حمله قلبی نشان می‎دهند زیرا علایم در آنان معمولاً با حمله قلبی همراه نیست و نیز به این دلیل که زنان ممکن است علایم خود را ناچیز جلوه دهند. اگر کسی دچار این علایم شده یا بر این گمان است که حمله‎ای قلبی را پشت سر گذاشته است، باید برای مراقبت پزشکی اورژانس خبر شود. زنان نباید خود به شخصه راهی اورژانس شوند مگر اینکه گزینۀ دیگری در اختیار نداشته باشند.

ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان
اگرچه برخی ریسک فاکتورهای سنتی بیماری شریان کرونری - مثل کلسترول بالا، فشار خون بالا و چاقی - در میان زنان و مردان مشترک است، دیگر عوامل ممکن است نقش بزرگ‎تری در توسعۀ بیماری قلبی در زنان ایفا کنند. برای مثال، می‎توان از ریسک فاکتورهای زیر نام برد:
• دیابت. زنان دچار دیابت به نسبت مردان مبتلا به دیابت در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند.
• استرس روانی و افسردگی. قلـب در زنان بیش از مردان بر اثر استرس و افسردگی دچار آسیب می‎شود. افسردگی حفظ سبک زندگی سالم و پیگیری درمان‎های توصیه شده را دشوار می‏‎کند، بنابراین زنان در صورت ابتلا به علایم افسردگی باید با پزشک مشورت کنند.
• سیگار. در زنان سیگار در مقایسه با مردان ریسک فاکتور بزرگ‎تری برای بیماری قلبی محسوب می‎شود.
• بی‎تحرکی. فقدان تحرک جسمانی یک ریسک فاکتور بزرگ بیماری قلبی است و برخی تحقیقات پی برده‎اند که میزان تحرک در زنان کمتر از مردان است.
• یائسگی. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی ریسک فاکتور مهمی را در راستای بیماری‎های قلبی عروقی در عروق خونی کوچک‎تر (بیماری کرونری ریزعروق) به وجود می‎آورد.
• سندرم قلب شکسته. این وضعیت - که اغلب به‌واسطۀ شرایط استرس‎زا که می‎توانند سبب ایجاد نارسایی شدید اما موقتی عضله قلب شوند - ایجاد می‎گردد، در زنان پس از رسیدن به دوران یائسگی بروز بیشتری دارد. اختلال مزبور به نام‎های دیگری مثل کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو، سندرم بالون اپیکالی یا استرس کاردیومیوپاتی نیز شناخته می‎شود.
• برخی داروهای شیمی درمانی و اشعه درمانی برای سرطان. برخی داروهای شیمی درمانی و اشعه درمانی مثل مواردی که برای درمان سرطان پستان مورد استفاده قرار می‎گیرند، می‎توانند ریسک بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهند.
• عوارض بارداری. فشار خون بالا یا دیابت در دورۀ بارداری می‎تواند ریسک درازمدت ابتلا به هیپرتانسیون و دیابت را افزایش دهد و این افزایش ریسک به نوبۀ خود ریسک توسعۀ بیماری قلبی را در مادران بالا می‎برد.
برخی تحقیقات به این نکته پی برده‌‏اند که اگر زنان در دورۀ بارداری دچار عوارضی مثل فشار خون بالا یا دیابت شده باشند، کودکان آنان نیز در آینده در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری قلبی قرار خواهند داشت.
زنان دچار بیماری‎های التهابی مثل ارتریت روماتوئید یا لوپوس نیز ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلاء به بیماری قلبی قرار داشته باشند. تحقیقات در مورد دیگر ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان در دست انجام است.

آیا بیماری قلبی چیزی است که فقط زنان مسن باید نگران آن باشند؟
جواب منفی است. زنان در تمامی سنین باید بیماری قلبی را جدی بگیرند. زنان در سنین پایین 65 سال، و به ویژه زنان دارای تاریخچۀ خانوادگی بیماری قلبی نیاز به پایش از نزدیک در مورد ریسک فاکتورهای بیماری قلبی دارند.

زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی چه می‎توانند انجام دهند؟
زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در مورد خود چند گزینۀ مختلف مربوط به سبک زندگی شامل موارد زیر در اختیار دارند:
• سیگار نکشند یا اگر سیگاری هستند آن را ترک کنند.
• به طور منظم ورزش کنند.
• وزن خود را در محدودۀ سالم نگه دارند.
• رژیم غذایی سالم شامل غلات کامل، طیف متنوعی از میوه و سبزی، فرآورده‎های لبنی کم‎چرب یا فاقد چربی، و گوشت قرمز بدون چربی داشته باشند. زنان باید از مصرف چربی‎های ترانس، قند افزوده و مقادیر زیاد نمک خودداری کنند.
زنان در عین حال نیاز به آن دارند که داروهای تجویزی مناسب مثل داروهای فشار خون و رقیق کننده‎های خون و آسپیرین مصرف کنند. و نیز تمامی آنها نیازمند آنند که دیگر اختلالات مثل کلسترول بالا و دیابت را که ریسک فاکتور بیماری قلبی محسوب می‎شوند، به بهترین شکل ممکن مدیریت کنند.

ورزش برای کاهش ریسک بیماری قلبی در زنان
در کل هر فردی باید به ورزش‎های با شدت متوسط مثل راه رفتن یا پیاده‎روی سریع در اغلب روزهای هفته بپردازد. "دپارتمان خدمات بهداشت و انسان" انجام 150 دقیقه فعالیت اروبیک با شدت متوسط در طول هفته و فعالیت بدنی شدید را توصیه می‎کند. این توصیه معادل 30 دقیقه فعالیت روزانه به تعداد 5 بار در هفته است.
برای دست یافتن به فواید بیشتری برای سلامت زنان باید 300 دقیقه فعالیت اروبیک با شدت متوسط یا 150 دقیقه فعالیت اروبیک شدید را در طول هفته هدف قرار دهند. این به معنی 60 دقیقه فعالیت روزانه به تعداد 5 بار در هفته است. به علاوه آنان باید انجام ورزش‌های قدرتی را برای دو جلسه یا بیشتر در هفته در دستور کار قرار دهند.
اگر امکان انجام کل برنامۀ ورزشی مورد نظر در هر جلسه وجود ندارد، زنان باید در فعالیت ورزشی خود وقفه ایجاد کرده و آن را در چند جلسه ده دقیقه‎ای در طول روز به پایان ببرند. در این شرایط نیز فواید سلامت یکسان با مورد نخست در انتظار آنان خواهد بود.
فعالیت متناوب - که در آن شخص دوره‏های کوتاه مدت فعالیت شدید جسمانی را با وقفه‎هایی از فعالیت سبک همراه می‎کند - دیگر گزینۀ ورزشی است که امکان انتخاب آن برای زنان وجود دارد. برای مثال زنان دوره‎های کوتاه مدت پیاده‎روی سریع را با راه رفتن به شیوۀ معمول همراه می‎کنند. فعالیت با وقفه ممکن است به سوزانیدن مقدار بیشتری کالری در مقایسه با ورزش مداوم منجر شود و می‎تواند به حفظ وزن در محدودۀ سالم کمک کرده و قلب را در وضعیت سلامت نگه دارد.
زنان می‎توانند تغییرات کوچک دیگری را در راستای افزایش فعالیت جسمانی خود در طول روز اعمال کنند. برای مثال، می‎توان به استفاده از راه پله به جای آسانسور، راه‎پیمایی یا دوچرخه‎سواری برای رفتن به محل کار یا خرید، یا انجام حرکات بشین و پاشو در هنگام تماشای تلویزیون اشاره کرد.

وزن سالم به چه معنی است؟
آنچه وزن سالم سالم تلقی می‎شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما در همه حال داشتن شاخص توده بدن (BMI) نرمال مفید خواهد بود. BMI نوعی اندازه‎گیری است که بر مبنای داده‎های قد و وزن انجام می‎شود. این کار کمک می‌کند تا زنان بدانند که درصد چربی بدن آنان در محدودۀ سالم قرار دارد یا خیر. BMI معادل 25 یا بالاتر را می‎توان با افزایش ریسک بیماری قلبی مرتبط دانست.
محیط دور کمر نیز ابزاری مفید در اندازه‎گیری اضافه وزن داشتن فرد به شمار می‎رود. زنان عموماً هنگامی دارای اضافه وزن به شمار می‌‏روند که محیط دور کمر آنان بیش از 89 سانتی‎متر باشد.
کاهش وزن حتی به مقدار کم می‎تواند در پایین آوردن فشار خون و کاهش ریسک دیابت مفید باشد - و این هر دو از ریسک‎های بیماری قلبی به شمار می‎روند.

آیا درمان بیماری قلبی در زنان متفاوت از مردان است؟
به طور معمول درمان بیماری قلبی در زنان و مردان مشابه یکدیگر است. درمان می‎تواند شامل استفاده از دارو، آنژیوپلاستی و استنت‎گذاری یا جراحی بای‎پس کرونری باشد. آنژیوپلاستی و استنت عموماً برای درمان حمله قلبی به کار می‎روند و هم در مورد زنان و هم در پیوند با مردان مؤثرند. به هر جهت، زنانی که دارای نشانه‎های معمول درد قفسه سینه نیستند کمتر محتمل است که از این گزینه‎های بالقوه نجات‎بخش زندگی استفاده کنند؛ و در زنان، اگر علایم قلبی عمدتاً توسط بیماری ریزعروق کرونری ایجاد شده باشد، درمان به طور معمول شامل تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو است.
پزشکان ممکن است توان‌یابی قلبی را برای بهبود سلامت و ریکاوری بیماری قلبی توصیه کنند.

مصرف آسپیرین برای پیشگیری از بیماری قلبی در زنان
دستورالعمل‎های "انجمن قلب آمریکا" (AHA) بر لزوم اقدام تهاجمی‎تر از سوی زنان برای از بین بردن ریسک بیماری قلبی عروقی اصرار دارد. برای برخی زنان این به معنی مصرف روزانۀ آسپیرین است. اما مصرف روزانۀ آسپیرین برای پیشگیری از بیماری در زنان دارای ریسک پایین در سنین کمتر از 65 سال توصیه نمی‎شود.
پزشکان ممکن است مصرف روزانۀ آسپیرین با دوز 81 میلی‎گرم را با هدف پیشگیری از بیماری قلبی به زنان سنین بالای 65 سال توصیه کنند مشروط به اینکه فشار خون آنان تحت کنترل بوده و ریسک خونریزی دستگاه گوارش در آنان پایین باشد. در عین حال امکان تجویز آسپیرین با دوز پایین برای زنان در معرض ریسک جوان‎تر از 65 سال برای پیشگیری از استروک (سکته مغزی) وجود دارد.
اما، هیچ‎کس نباید سر خود مصرف آسپیرین را برای پیشگیری از بیماری قلبی آغاز کند. زنان باید در مورد مصرف آسپیرین با پزشک مشورت کنند تا بر مبنای ریسک فاکتورهای متوجه شخص آنان و مقایسه ریسک‌‏ها و فواید ناشی از مصرف آسپیرین، تصمیم لازم در این مورد اتخاذ شود./

*توضیح وبسایت مهرین - اخبار سلامت: آوردن مطالب در میان دو "قلاب" [] یا "کمانک" به روایت زبان بعضاً یأجوج و مأجوج ویکی‌پدیای فارسی به طور معمول نشان دهندۀ آن است که متن میان دو قلاب در مقاله اصلی وجود ندارد و از سوی وبسایت مهرین به متن ترجمه شده اضافه شده است. در شرایط دیگر و برای مثال در هنگام توضیح برخی اصطلاحات متن اضافه شده با تکملۀ "توضیح م." مشخص می‎شود.

Source:
Heart disease in women: Understand symptoms and risk factors
By Mayo Clinic Staff
Feb. 23, 2018