• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
تمامی زنان با خطر بیماری قلبی مواجهند. امــا آگاهی داشتن از علایم و ریسکهای مختص زنان و همچنین برخورداری از رژیم غذایی مفید برای قلب و ورزش میتواند به محافظت از آنان کمک کند.
اگرچه برخی از اوقات ممکن است این تصور نزد برخی افراد وجود داشته باشد که بیماری قلبی مشکلی خاص مردان است، این نوع بیماری شایعترین علت بروز مرگ هم در زنان و هم در مردان کشورهایی مثل ایالات متحد آمریکا محسوب می‌شود. یک چالش خاص در این مورد این است که علایم بیماری قلبی در زنان ممکن است با علایم مبتلابه مردان تفاوت داشته باشد. خوشبختانه این امکان وجود دارد که زنان گامهایی در راستای درک علایم بیماری قلبی منحصر به جنس مؤنث به پیش بردارند و در مسیر کاهش خطر بیماری قلبی برای خود بکوشند.
[مطالب این مقاله:
• علایم حمله قلبی در زنان
• ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان
• آیا بیماری قلبی چیزی است که فقط زنان پیر باید نگران آن باشند؟
• زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی چه میتوانند انجام دهند؟
• ورزش برای کاهش ریسک بیماری قلبی در زنان
• وزن سالم به چه معنی است؟
• آیا درمان بیماری قلبی در زنان متفاوت از مردان است؟
• مصرف آسپیرین برای پیشگیری از بیماری قلبی در زنان]*
علایم حمله قلبی در زنان
شایعترین علامت حمله قلبی در زنان نوعی احساس درد، فشار یا ناراحتی در قفسه سینه است. اما این درد به ویژه در زنان همیشه شدید نبوده یا حتی علامت غالب محسوب نمی‌شود. و حتی این امکان وجود دارد که زنان بدون احساس درد در قفسه سینه دچار حمله قلبی شوند. زنان بیش از مردان محتمل است که دچار حمله قلبی بدون علامتهای مرتبط به آن در قفسه سینه شوند که از جمله میتوان موارد زیر را نام برد:
• درد در گردن، شانه، قسمت فوقانی پشت یا ناراحتی در ناحیه شکم
• تنگی نفس
• احساس درد در یک بازو یا هر دوی آنها
• تهوع یا استفراغ
• تعریق
• سبکی سر یا سرگیجه
• خستگی مفرط به شکل نامعمول
این علایم ممکن است نامحسوستر از درد آشکارا خرد کنندهای باشد که اغلب اوقات با حمله قلبی همراه است. زنان ممکن است درد در قفسه سینه خود را چیزی مثل احساس فشار یا سفتی در این ناحیه توصیف کـنند. دلیل این موضوع شاید آن باشد که در زنان گرایشی به بروز انسداد نه فقط در شریانهای اصلی بلکه در شریانهای کوچکتری که عمل خونرسانی به قلب را بر عهده دارند، دیده می‌شود - اختلالی که به عنوان بیماری عروق کوچک قلب یا بیماری کرونری ریزعروق شناخته می‌شود.
علایم در زنان ممکن است اغلب در مواقع استراحت بروز کند، یا زمانی که آنان در خواب بسر میبرند. استرس روانی نیز میتواند محرک بروز علایم حمله قلبی در زنان باشد.
زنان گرایشی به بروز علامتها در بخش اورژانس پس از حمله قلبی نشان میدهند زیرا علایم در آنان معمولاً با حمله قلبی همراه نیست و نیز به این دلیل که زنان ممکن است علایم خود را ناچیز جلوه دهند. اگر کسی دچار این علایم شده یا بر این گمان است که حملهای قلبی را پشت سر گذاشته است، باید برای مراقبت پزشکی اورژانس خبر شود. زنان نباید خود به شخصه راهی اورژانس شوند مگر اینکه گزینۀ دیگری در اختیار نداشته باشند.
ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان
اگرچه برخی ریسک فاکتورهای سنتی بیماری شریان کرونری - مثل کلسترول بالا، فشار خون بالا و چاقی - در میان زنان و مردان مشترک است، دیگر عوامل ممکن است نقش بزرگتری در توسعۀ بیماری قلبی در زنان ایفا کنند. برای مثال، میتوان از ریسک فاکتورهای زیر نام برد:
• دیابت. زنان دچار دیابت به نسبت مردان مبتلا به دیابت در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند.
• استرس روانی و افسردگی. قلـب در زنان بیش از مردان بر اثر استرس و افسردگی دچار آسیب می‌شود. افسردگی حفظ سبک زندگی سالم و پیگیری درمان‌های توصیه شده را دشوار می‌کند، بنابراین زنان در صورت ابتلا به علایم افسردگی باید با پزشک مشورت کنند.
• سیگار. در زنان سیگار در مقایسه با مردان ریسک فاکتور بزرگتری برای بیماری قلبی محسوب می‌شود.
• بیتحرکی. فقدان تحرک جسمانی یک ریسک فاکتور بزرگ بیماری قلبی است و برخی تحقیقات پی بردهاند که میزان تحرک در زنان کمتر از مردان است.
• یائسگی. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی ریسک فاکتور مهمی را در راستای بیماری‌های قلبی عروقی در عروق خونی کوچکتر (بیماری کرونری ریزعروق) به وجود میآورد.
• سندرم قلب شکسته. این وضعیت - که اغلب به‌واسطۀ شرایط استرسزا که میتوانند سبب ایجاد نارسایی شدید اما موقتی عضله قلب شوند - ایجاد میگردد، در زنان پس از رسیدن به دوران یائسگی بروز بیشتری دارد. اختلال مزبور به نامهای دیگری مثل کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو، سندرم بالون اپیکالی یا استرس کاردیومیوپاتی نیز شناخته می‌شود.
• برخی داروهای شیمی درمانی و اشعه درمانی برای سرطان. برخی داروهای شیمی درمانی و اشعه درمانی مثل مواردی که برای درمان سرطان پستان مورد استفاده قرار می‌گیرند، میتوانند ریسک بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهند.
• عوارض بارداری. فشار خون بالا یا دیابت در دورۀ بارداری میتواند ریسک درازمدت ابتلا به هیپرتانسیون و دیابت را افزایش دهد و این افزایش ریسک به نوبۀ خود ریسک توسعۀ بیماری قلبی را در مادران بالا میبرد.
برخی تحقیقات به این نکته پی بردهاند که اگر زنان در دورۀ بارداری دچار عوارضی مثل فشار خون بالا یا دیابت شده باشند، کودکان آنان نیز در آینده در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری قلبی قرار خواهند داشت.
زنان دچار بیماری‌های التهابی مثل ارتریت روماتوئید یا لوپوس نیز ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلاء به بیماری قلبی قرار داشته باشند. تحقیقات در مورد دیگر ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در زنان در دست انجام است.
آیا بیماری قلبی چیزی است که فقط زنان مسن باید نگران آن باشند؟
جواب منفی است. زنان در تمامی سنین باید بیماری قلبی را جدی بگیرند. زنان در سنین پایین 65 سال، و به ویژه زنان دارای تاریخچۀ خانوادگی بیماری قلبی نیاز به پایش از نزدیک در مورد ریسک فاکتورهای بیماری قلبی دارند.
زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی چه میتوانند انجام دهند؟
زنان برای کاهش ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در مورد خود چند گزینۀ مختلف مربوط به سبک زندگی شامل موارد زیر در اختیار دارند:
• سیگار نکشند یا اگر سیگاری هستند آن را ترک کنند.
• به طور منظم ورزش کنند.
• وزن خود را در محدودۀ سالم نگه دارند.
• رژیم غذایی سالم شامل غلات کامل، طیف متنوعی از میوه و سبزی، فرآوردههای لبنی کمچرب یا فاقد چربی، و گوشت قرمز بدون چربی داشته باشند. زنان باید از مصرف چربیهای ترانس، قند افزوده و مقادیر زیاد نمک خودداری کنند.
زنان در عین حال نیاز به آن دارند که داروهای تجویزی مناسب مثل داروهای فشار خون و رقیق کنندههای خون و آسپیرین مصرف کنند. و نیز تمامی آنها نیازمند آنند که دیگر اختلالات مثل کلسترول بالا و دیابت را که ریسک فاکتور بیماری قلبی محسوب میشوند، به بهترین شکل ممکن مدیریت کنند.
ورزش برای کاهش ریسک بیماری قلبی در زنان
در کل هر فردی باید به ورزش‌های با شدت متوسط مثل راه رفتن یا پیادهروی سریع در اغلب روزهای هفته بپردازد. "دپارتمان خدمات بهداشت و انسان" انجام 150 دقیقه فعالیت اروبیک با شدت متوسط در طول هفته و فعالیت بدنی شدید را توصیه می‌کند. این توصیه معادل 30 دقیقه فعالیت روزانه به تعداد 5 بار در هفته است.
برای دست یافتن به فواید بیشتری برای سلامت زنان باید 300 دقیقه فعالیت اروبیک با شدت متوسط یا 150 دقیقه فعالیت اروبیک شدید را در طول هفته هدف قرار دهند. این به معنی 60 دقیقه فعالیت روزانه به تعداد 5 بار در هفته است. به علاوه آنان باید انجام ورزش‌های قدرتی را برای دو جلسه یا بیشتر در هفته در دستور کار قرار دهند.
اگر امکان انجام کل برنامۀ ورزشی مورد نظر در هر جلسه وجود ندارد، زنان باید در فعالیت ورزشی خود وقفه ایجاد کرده و آن را در چند جلسه ده دقیقهای در طول روز به پایان ببرند. در این شرایط نیز فواید سلامت یکسان با مورد نخست در انتظار آنان خواهد بود.
فعالیت متناوب - که در آن شخص دورههای کوتاه مدت فعالیت شدید جسمانی را با وقفههایی از فعالیت سبک همراه می‌کند - دیگر گزینۀ ورزشی است که امکان انتخاب آن برای زنان وجود دارد. برای مثال زنان دورههای کوتاه مدت پیادهروی سریع را با راه رفتن به شیوۀ معمول همراه میکنند. فعالیت با وقفه ممکن است به سوزانیدن مقدار بیشتری کالری در مقایسه با ورزش مداوم منجر شود و میتواند به حفظ وزن در محدودۀ سالم کمک کرده و قلب را در وضعیت سلامت نگه دارد.
زنان میتوانند تغییرات کوچک دیگری را در راستای افزایش فعالیت جسمانی خود در طول روز اعمال کنند. برای مثال، میتوان به استفاده از راه پله به جای آسانسور، راهپیمایی یا دوچرخهسواری برای رفتن به محل کار یا خرید، یا انجام حرکات بشین و پاشو در هنگام تماشای تلویزیون اشاره کرد.
وزن سالم به چه معنی است؟
آنچه وزن سالم سالم تلقی می‌شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما در همه حال داشتن شاخص توده بدن (BMI) نرمال مفید خواهد بود. BMI نوعی اندازهگیری است که بر مبنای دادههای قد و وزن انجام می‌شود. این کار کمک می‌کند تا زنان بدانند که درصد چربی بدن آنان در محدودۀ سالم قرار دارد یا خیر. BMI معادل 25 یا بالاتر را میتوان با افزایش ریسک بیماری قلبی مرتبط دانست.
محیط دور کمر نیز ابزاری مفید در اندازهگیری اضافه وزن داشتن فرد به شمار میرود. زنان عموماً هنگامی دارای اضافه وزن به شمار میروند که محیط دور کمر آنان بیش از 89 سانتیمتر باشد.
کاهش وزن حتی به مقدار کم میتواند در پایین آوردن فشار خون و کاهش ریسک دیابت مفید باشد - و این هر دو از ریسکهای بیماری قلبی به شمار میروند.
آیا درمان بیماری قلبی در زنان متفاوت از مردان است؟
به طور معمول درمان بیماری قلبی در زنان و مردان مشابه یکدیگر است. درمان میتواند شامل استفاده از دارو، آنژیوپلاستی و استنتگذاری یا جراحی بایپس کرونری باشد. آنژیوپلاستی و استنت عموماً برای درمان حمله قلبی به کار میروند و هم در مورد زنان و هم در پیوند با مردان مؤثرند. به هر جهت، زنانی که دارای نشانههای معمول درد قفسه سینه نیستند کمتر محتمل است که از این گزینههای بالقوه نجاتبخش زندگی استفاده کنند؛ و در زنان، اگر علایم قلبی عمدتاً توسط بیماری ریزعروق کرونری ایجاد شده باشد، درمان به طور معمول شامل تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو است.
پزشکان ممکن است توان‌یابی قلبی را برای بهبود سلامت و ریکاوری بیماری قلبی توصیه کنند.
مصرف آسپیرین برای پیشگیری از بیماری قلبی در زنان
دستورالعملهای "انجمن قلب آمریکا" (AHA) بر لزوم اقدام تهاجمیتر از سوی زنان برای از بین بردن ریسک بیماری قلبی عروقی اصرار دارد. برای برخی زنان این به معنی مصرف روزانۀ آسپیرین است. اما مصرف روزانۀ آسپیرین برای پیشگیری از بیماری در زنان دارای ریسک پایین در سنین کمتر از 65 سال توصیه نمی‌شود.
پزشکان ممکن است مصرف روزانۀ آسپیرین با دوز 81 میلیگرم را با هدف پیشگیری از بیماری قلبی به زنان سنین بالای 65 سال توصیه کنند مشروط به اینکه فشار خون آنان تحت کنترل بوده و ریسک خونریزی دستگاه گوارش در آنان پایین باشد. در عین حال امکان تجویز آسپیرین با دوز پایین برای زنان در معرض ریسک جوانتر از 65 سال برای پیشگیری از استروک (سکته مغزی) وجود دارد.
اما، هیچکس نباید سر خود مصرف آسپیرین را برای پیشگیری از بیماری قلبی آغاز کند. زنان باید در مورد مصرف آسپیرین با پزشک مشورت کنند تا بر مبنای ریسک فاکتورهای متوجه شخص آنان و مقایسه ریسکها و فواید ناشی از مصرف آسپیرین، تصمیم لازم در این مورد اتخاذ شود./
*توضیح وبسایت مهرین - اخبار سلامت: آوردن مطالب در میان دو "قلاب" [] یا "کمانک" به روایت زبان بعضاً یأجوج و مأجوج ویکی‌پدیای فارسی به طور معمول نشان دهندۀ آن است که متن میان دو قلاب در مقاله اصلی وجود ندارد و از سوی وبسایت مهرین به متن ترجمه شده اضافه شده است. در شرایط دیگر و برای مثال در هنگام توضیح برخی اصطلاحات متن اضافه شده با تکملۀ "توضیح م." مشخص می‌شود.
Source:
Heart disease in women: Understand symptoms and risk factors
By Mayo Clinic Staff
Feb. 23, 2018
