حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد - علایم، علل، تشخیص، و درمان

• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان

حمله قلبی هنگامی رخ می‎دهد که جریان خون به قلب دچار انسداد می‎شود، و اغلب اوقات علت آن تجمع چربی، کلسترول و دیگر مواد است که پلاکی در شریان‎های تغذیه کننده قلب (شریان‎های کرونری) ایجاد می‎کنند. اختلال در جریان خون می‏‌تواند باعث صدمه دیدن یا تخریب بخشی از عضله قلب شود.
حمله قلبی که انفارکتوس میوکارد نیز نامیده می‎شود می‎تواند کشنده باشد اما درمان‏‌های مرتبط به آن در طول سالیان اخیر به شکل چشمگیری پیشرفت کرده‌اند. حمله قلبی یک موقعیت اورژانسی در پزشکی محسوب می‎شود.

علایم
نشانه‎ها و علایم شایع در حمله قلبی عبارتند از:
• سفتی، فشار، درد یا فشردگی یا حس رنجوری در قفسه سینه یا بازوها که می‎توانند به گردن، فک یا پشت گسترش پیدا کنند
• تهوع، سوء هاضمه، سوزش سر دل یا درد شکم
• تنگی نفس
• عرق سرد
• خستگی مفرط
• سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی

علایم حمله قلبی متفاوت است
تمامی مردم دچار حمله قلبی علایمی یکسان یا دارای شدت واحد را تجربه نمی‎کنند. برخی از مردم ممکن است درد خفیفی داشته باشند؛ دیگران به دردی شدیدتر دچار می‎شوند. برخی از مردم اساساً فاقد هر گونه علامتی هستند، در حالی که در مورد دیگران، نخستین نشانه ممکن است ایست قلبی باشد. در هر حال، هر قدر میزان علایم و نشانه‎ها در فرد بیشتر باشد، احتمال حمله قلبی در او بیشتر خواهد بود.
برخی حملات قلبی به شکل ناگهانی رخ می‎هند اما در برخی دیگر از موارد علایم و نشانه‌های هشدار دهنده‎ای وجود دارد که خود را ساعت‌ها، روزها یا حتی هفته‎ها قبل از حمله قلبی نشان می‎دهند. نخستین علامت هشدار دهنده ممکن است درد بازگشت کنندۀ قفسه سینه (آنژین) باشد که به تحریک فعالیت جسمانی آغاز شده و در حالت استراحت فروکش می‎کند. آنژین بر اثر کاهش موقتی جریان خون به قلب ایجاد می‎شود.
حمله قلبی با اختلالی دیگر که در آن قلب ناگهان از کار می‎افتد (ایست ناگهانی قلبی، که زمانی بروز می‎کند که اختلالات الکتریکی باعث ایجاد اختلال در کار پمپاژ قلب شده و باعث می‎شوند تا جریان خون به بقیه بدن متوقف شود) تفاوت دارد. حمله قلبی ممکن است بر اثر ایست قلبی ایجاد شود اما این تنها دلیل ممکن نیست.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
باید واکنش فوری نشان داد. برخی از مردم در این مورد تعلل می‎کنند زیرا اهمیت نشانه‎ها و علایم ایجاد شده را درک نمی‎کنند. مراحل زیر را اجرا نمایید:
• با اورژانس تماس بگیرید. در صورت ظن به بروز حمله قلبی فرد نباید تأخیر کند. باید فوری با اورژانس تماس گرفته شود. اگر کسی به سرویس خدمات اورژانس پزشکی دسترسی نداشته باشد باید کسی باشد که وی را به نخستین بیمارستان سر راه برساند.
مردم دچار حمله قلبی فقط در صورت ناگزیری باید خود رانندگی تا رسیدن به بیمارستان را بر عهده بگیرند. زیرا رانندگی ممکن است باعث تشدید و وخامت وضعیت بیمار شود و حتی فرد را در معرض خطرات دیگری قرار دارد.
• در صورتی که از سوی دکتر تجویز شده باشد نیتروگلیسیرین مصرف کنید. در شرایط انتظار برای کمک اورژانسی این دارو باید مطابق تجویز صورت گرفته مصرف شود.
• در صورت توصیه شدن، آسپیرین مصرف کنید. مصرف آسپیرین در طول حمله قلبی می‎تواند میزان آسیب وارد شده به قلب را با پیشگیری از تشکیل لخته خون کاهش دهد.
به هر جهت این امکان هست که آسپیرین با دیگر داروها وارد فعل و انفعال شود، بنابراین مصرف آسپیرین در شرایط بروز حمله قلبی مجاز نیست مگر اینکه بنا بر توصیۀ بخش پزشک بخش اورژانس باشد. قدم اول خبر کردن اورژانس است.

در صورت مواجه شدن با فرد دچار حمله قلبی چه باید بکنید
اگر شما با فردی مواجه می‎شوید که در حالت عدم هشیاری است، ابتدا با اورژانس پزشکی تماس بگیرید. سپس برای برقراری جریان خون احیاء قلبی ریوی (CPR) انجام دهید. قفسۀ سینه فرد را با ضربآهنگ سریع - در حدود 100 تا 120 بار فشار در دقیقه - محکم و سریع فشار دهید. ضرورتی برای تنفس دهان به دهان برای تحویل هوا به راه هوایی نیست مگر اینکه شما در CPR کارآزموده باشید.

علل
حمله قلبی هنگامی رخ می‎دهد که یکی از شریان‎های کرونری یا تعداد بیشتری از آنها مسدود شده باشد. به مرور زمان، شریان کرونری بر اثر تجمع مواد مختلف شامل کلسترول باریک می‎شود (اترواسکلروزیس). این وضعیت، زیر عنوان بیماری شریان کرونری شناخته می‎شود و باعث اغلب موارد حمله قلبی است.
در طول حمله قلبی، احتمال پارگی یکی از این پلاک‎ها و ورود کلسترول و دیگر مواد به جریان خون وجود دارد. یک لخته خون در محل بروز پارگی ایجاد می‎شود. اگر این لخته به قدر کافی بزرگ باشد، می‎تواند به طور کامل جریان خون را در شریان کرونری مسدود کند.
دیگر علت بروز حمله قلبی اسپاسم شریان کرونری است که باعث بند آمدن جریان خون در بخشی از عضله قلب می‎شود. مصرف دخانیات و مواد مخدری مثل کوکائین، می‎تواند سبب ایجاد اسپاسم بالقوه کشنده شود. حمله قلبی در عین حال ممکن است بر اثر بروز پارگی در شریان قلب ایجاد شود (قطع خودبخودی شریان کرونری).

ریسک فاکتورها
برخی عوامل باعث تقویت تجمع ناخواستۀ توده‎های چربی (اترواسکلروزیس) می‎شوند که موجب باریک شدن شریان‎ها در سراسر بدن می‎گردد. مردم می‎توانند بسیاری از این ریسک فاکتورها را از زندگ خود حذف کنند یا تأثیر آنها را برای ایجاد حملۀ قلبی اول یا تبعی کاهش دهند.
ریسک فاکتورهای حمله قلبی عبارتند از:
• سن. مردان در سنین بالای 45 و زنان در سنین بالای 55 سال بیشتر محتمل است که در مقایسه با مردان و زنان جوان‎تر دچار حمله قلبی شوند.
• دخانیات. مصرف دخانیات و قرار داشتن درازمدت در معرض دود غیر مستقیم سیگار ریسک حمله قلبی را افزایش می‎دهد.
• فشار خون بالا. به مرور زمان بالا بودن فشار خون می‎تواند از طریق سرعت بخشیدن به اترواسکلروزیس باعث آسیب دیدگی شریان‎هایی شود که قلب را تغذیه می‎کنند. فشار خون بالا که بر اثر مصرف دخانیات، چاقی، بالا بودن کلسترول یا دیابت ایجاد می‎شود ریسک حمله قلبی را به مقدار بیشتری افزایش می‎دهد.
• بالا بودن سطح کلسترول یا تری‎گلیسیرید خون. بالا بـــودن سطح کلسترول LDL بالاترین احتمال برای باریک شدن شریان‎ها است. بالا بودن میزان تری‎گلیسیریدها، نیز باعث افزایش ریسک حمله قلبی می‎شود. به هر جهت، بالا بودن سطح کلسترول لیپوپروتئین پرچگالی (HDL) ریسک حمله قلبی را کاهش می‎دهد.
• دیابت. انسولین به بدن امکان جذب گلوکز (نوعی قند) را می‎دهد. ابتلا به دیابت باعث می‎شود تا سطح قند خون بدن افزایش یابد. دیابت به ویژه در حالت کنترل نشده، ریسک حمله قلبی را افزایش می‎دهد.
• تاریخچه خانوادگی ابتلا به حمله قلبی. اگر خواهر یا برادر فرد، والدین یا پدر بزرگ یا مادر بزرگ او پیشتر دچار حمله قلبی شده باشند (تا سن 55 سالگی برای مردان خویشاوند و سن 65 سالگی برای زنان خویشاوند)، خود فرد نیز در معرض خطر حمله قلبی قرار خواهد داشت.
• فقدان فعالیت فیزیکی. برخوردار بودن از سبک زندگی کم‎تحرک میزان کلسترول خون و چاقی را تقویت می‎کند. مردمی که به طور منظم ورزش‌های اروبیک انجام می‎دهند دارای تناسب قلبی عروقی بیشتر هستند که باعث کاهش ریسک حمله قلبی در آنها می‎شود. ورزش در عین حال برای کاهش فشار خون نیز مفید است.
• چاقی. چاقی با افزایش سطح کلسترول خون، افزایش سطح تری‎گلیسیرید، افزایش فشار خون و دیابت مرتبط است. به هر حال کاهش فقط 10 درصد وزن بدن می‎تواند ریسک حمله قلبی را کاهش دهد.
• استرس. فرد ممکن است به روشی به استرس پاسخ دهد که باعث افزایش ریسک حمله قلبی شود.
• مصرف مواد مخدر. استفاده از مواد مخدر محرک مثل کوکائین یا آمفتامین‎ها می‎تواند محرک ایجاد اسپاسم در شریان‎های کرونری شود که می‎تواند به حمله قلبی بینجامد.
• داشتن سابقۀ ابتلا به پره‎اکلامپسی. این اختلال باعث افزایش فشار خون در دورۀ بارداری شده ریسک مادام‎العمر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‎دهد.
• تاریخچۀ اختلالات خودایمنی مثل ارتریت روماتوئید یا لوپوس. اختلالات مزبور و دیگر بیماری‎های خودایمنی می‎توانند ریسک حمله قلبی را در فرد افزایش دهند.

عوارض
عوارض در اغلب اوقات به میزان آسیب وارد شده به قلب در کوران حمله قلبی بستگی دارد و این آسیب می‎تواند به موارد زیر منجر شود:
• ریتم غیر نرمال قلب (آریتمی). احتمال بروز "مدارات کوتاه" الکتریکی وجود دارد که نتیجۀ آن ایجاد ریتم قلبی غیر نرمال است که برخی از آنها می‎توانند جدی و حتی کشنده باشند.
• نارسایی قلبی. حمله قلبی می‎تواند آن اندازه به بافت‎های قلب آسیب برساند که بافت‎های باقی مانده قادر به پمپاژ مناسب خون به قلب نباشند. نارسایی قلبی ممکن است موقتی باشد یا می‎تواند در نتیجۀ آسیب گسترده و مداوم قلب به وضعیتی مزمن تبدیل شود.
• پارگی قلب. نواحی تضعیف شده قلب بر اثر حمله قلبی ممکن است پاره شوند که این به ایجاد سوراخ یا شکافی در قلب منجر می‎شود. پارگی قلب در اکثر مواقع کشنده است.
• مشکلات دریچه‎ای قلب. آسیب دیدن دریچه‎های قلب در کوران حمله قلبی ممکن است به بروز مشکلات نشت شدید در قلب منجر شود.

پیشگیری
هرگز برای پیشگیری از حمله قلبی برداشتن گام‎هایی مناسب دیر نیست - حتی اگر فرد پیشتر سابقۀ حمله قلبی را داشته باشد. در اینجا راه‎هایی برای پیشگیری از حمله قلبی ارائه شده‎اند.
• دارو. مصرف داروهای مرتبط ریسک حمله قلبی بعدی را کاهش داده و باعث بهتر شدن عملکرد قلب می‎شود. بیماران باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنند، و در مورد فواصل زمانی مورد نیاز برای پایش قلبی با پزشک مشورت نمایند.
• عوامل مربوط به سبک زندگی. وزن خود را در محدودۀ سالم نگه دارید، غذاهای مفید برای قلب بخورید، منظماً ورزش کنید، استرس خود را مدیریت کرده و اختلالات منجر به بروز حمله قلبی مثل فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل نمایید.

تشخیص
در شکل ایده‎آل پزشک در طول معاینات منظم وضعیت شما را در مورد ریسک فاکتورهای منجر به حمله قلبی مورد بررسی قرار می‎دهد.
اگر شما در تنظیمات اورژانسی برای حمله قلبی قرار داشته باشید، دکتر از شما خواهد خواست تا علایم مبتلابه خود را تشریح کنید و فشار خون، نبض و دمای بدن شما را بررسی خواهد کرد. شما به یک دستگاه پایش قلب متصل شده و موضوع ابتلا یا عدم ابتلا شما به حمله قلبی بررسی خواهد شد.
برخی تست‎ها کمک می‎کنند تا نشانه‎ها و علایمی مثل درد قفسه سینه، که نشان دهندۀ حمله قلبی یا دیگر اختلالات هستند، بررسی شوند. این تست‎ها شامل موارد زیرند:
• الکتروکاردیوگرام (ECG). این نخستیـن تستی است که برای تشخیص حمله قلبی انجام می‎شود و فعالیت الکتریکی قلب را توسط الکترودهای متصل شده به پوست مشخص می‎سازد. از آنجا که عضلۀ آسیب دیده قلب ایمپالس‌های الکتریکی نرمال ایجاد نمی‎کند، ECG می‎تواند نشان دهد که حمله قلبی بروز کرده یا در شرف وقوع است.
• تست‎های خون. برخی از آنزیم‎های قلبی پس از وقوع آسیب دیدگی قلب بر اثر حمله قلبی به درون خون نشت می‎کنند. پزشکان بخش اورژانس نمونه‎هایی از خون را برای آزمایش وجود این آنزیم‎ها تهیه می‎کنند.

تست‎های دیگر
اگر فردی دچار حمله قلبی بوده یا در شرف حمله قلبی باشد، دکترها عملیاتی اورژانسی را در این مورد در مد نظر قرار می‎دهند. امکان استفاده از تست‌های زیر نیز در این مورد مطرح است:
• عکسبرداری اشعه ایکس
• اکوکاردیوگرام
• کاتترگذاری کرونری (آنژیوگرام)
• تست استرس ورزش
دکتر در عین حال ممکن است یک تست استرس هسته‎ای را در دستور کار قرار دهد که مشابه تست استرس ورزش است، اما در آن از یک رنگ تزریقی و تکنیک‎های خاص تصویربرداری برای تهیۀ تصاویر مشروح از قلب در هنگام ورزش استفاده می‎شود. این تست‎ها می‎توانند در تعیین برنامۀ درمانی درازمدت مفید باشند.
• توموگرافی محاسباتی کاردیاک (CT اسکن)
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

درمان
درمان حمله قلبی در بیمارستان
با گذشت هر دقیقه از وقوع حمله قلبی بافت‎های قلبی بیشتری اکسیژن مورد نیاز خود را از دست داده تخریب شده یا می‎میرند. تنها راه پیشگیری از آسیب دیدگی بیشتر قلب برقراری مجدد جریان خون در اسرع وقت است.

دارو
داروهای مورد استفاده در مورد حمله قلبی عبارتند از:
• آسپیرین. این احتمال وجود دارد که در تماس با اورژانس به بیمار دستور مصرف فوری آسپیرین داده شود و نیز ممکن است درمان با این دارو بلافاصله در بخش فوریت‎های پزشکی انجام گیرد. آسپیرین از لخته شدن خون پیشگیری می‌‏کند و بنابراین باعث برقراری جریان خون در شریان باریک شده می‎شود.
• داروهای ترومبولیتیک. این داروها که ضد لخته نیز نامیده می‎شوند، به حــل شدن لختۀ خونی که مانع از رسیدن خون به قلب می‎شود کمک می‎کنند. هر قدر فرد پس از دچار شدن به حمله قلبی زودتر به داروهای ترومبولیتیک دسترسی پیدا کند، شانس بقاء وی و نیز آسیب دیدگی کمتر قلب بیشتر خواهد بود.
• عامل‎های ضد پلاکت. پزشکان بخش اورژانس ممکن است از داروهای دیگری نیز برای مقابله با حمله قلبی استفاده کنند. این شامل داروهایی مثل کلوپیدوگرل (پلاویکس) و مابقی داروها است که به عنوان مهارکننده تجمع پلاکتی شناخته می‎شوند.
• دیگر داروهای رقیق کننده خون. این احتمال وجود دارد که به بیمار داروهای دیگری مثل هپارین برای کاهش میزان "چسبندگی" خون و نیز کاهش احتمال بروز لخته در خون داده شود. هپارین از طریق داخل وریدی یا از طریق تزریق زیر پوست به بیمار داده می‎شود.
• داروهای ضد درد. احتمال استفاده از داروهای ضد درد مثل مرفین برای کاهش ناراحتی و درد بیمار وجود دارد.
• نیتروگلیسیرین. این دارو که برای درمان آنژین استفاده می‎شود می‎تواند از طریق گشاد کردن (اتساع) رگ‌های خونی باعث بهبود جریان خون به قلب شود.
• بتا بلوکرها. این داروها به شل کردن عضله قلب، کند کردن ضربان قلب و کاهش فشار خون کمک کرده و از این طریق به کاهش بار قلبی کمک می‎نمایند. بتا بلوکرها می‎توانند مقدار صدمه وارد شده به عضله قلب را کاهش دهند و از بروز حمله قلبی بعدی پیشگیری کنند.
• مهار کننده‎های ACE. این داروها فشار خون را کاهش داده و استرس وارد شده بر قلب را کم می‎کنند.

جراحی و دیگر اقدامات پزشکی
در کنار دارودرمانی بیمار ممکن است برای درمان حمله قلبی نیاز به انجام اقدامات پزشکی زیر داشته باشد:
• انژیوگرافی کرونری و استنت‎گذاری. دکترها یک لولۀ باریک و بلند (کاتتر) را که از طریق شریان عبور می‎کند، به طور معمول از ناحیۀ ساق پا یا کشالۀ ران، به شریان مسدود شده در قلب روانه می‎کنند. اگر فرد دچار حمله قلبی شده باشد، عمل مزبور در اغلب اوقات بلافاصله پس از کاتتریزاسیون قلبی (عملی برای مشخص کردن محدودۀ انسداد شریانی) انجام می‎شود.
کاتتر به بالون مخصوصی مجهز است که وقتی در موضع تعیین شده قرار می‎گیرد مختصری باد می‎شود تا شریان کرونری مسدود شده را باز کند. یک استنت فلزی داخل شریان و در محدوده انسداد آن قرار می‎گیرد تا شریان را در درازمدت باز نگه دارد، و جریان خون به قلب دوباره برقرار شود. بسته به وضعیت بیمار، دکتر ممکن است برای باز نگه داشتن شریان از استنت پوشیده با یک داروی آهسته‌رهش برای کمک به باز نگه داشتن شریان استفاده کند.
• جراحی بای‎پس شریان کرونری. در این موارد دکترها ممکن است جراحی بای‎پس اورژانسی را در زمان بروز حمله قلبی انجام دهد. در صورت امکان دکتر ممکن است انجام این عمل را به گذشت زمانی در حدود سه تا هفت روز پس از حمله قلبی موکول کند تا بیمار بتواند ریکاوری مربوط به حمله قلبی را پشت سر بگذارد. جراحی بای‎پس شامل ایجاد یک مسیر کنارگذر در کنار شریان کرونری باریک شده است تا خون از طریق این مسیر جدید بخش باریک شده را دور زده جریان خون به قلب را دوباره برقرار کند./

Source:
Heart attack
Mayo Clinic
March 10, 2018