تامپوناد قلبی، انباشت مایع یا خون دور عضله قلب

• علل تامپوناد قلبی
• نشانه‌ها و علایم تامپوناد قلبی
• تشخیص تامپوناد قلبی
• آیا تامپوناد قلبی شایع است؟
• درمان تامپوناد قلبی
• دورنما
• پیشگیری از تامپوناد قلبی
• خلاصه

تامپوناد قلبی انباشت مایع در اطراف عضله قلب است که باعث ایجاد فشار بیش از حد بر این دستگاه می‌شود.
در مردم دچار تامپوناد قلبی که به نام تامپوناد پریکاردیال نیز شناخته می‌شود، مایع یا خون بین قلب و کیسه اطراف قلب انباشته می‌شود. این کیسه پریکاردیوم نام دارد.
پریکاردیوم دارای دو لایه نازک بافت است. این ناحیه در حالت معمول دارای مقدار کمی مایع برای پیشگیری از سایش بین دو لایه است.
به هر حال، بالا بودن غیر نرمال مایع مزبور به قلب فشار می‌آورد و بر توانایی پمپاژ خون در بدن تأثیر منفی می‌گذارد. اگر سطح مایع مزبور به سرعت افزایش یابد این وضعیت می‌تواند تهدیدی برای زندگی باشد.
پزشکان تامپوناد قلبی قلبی را یک موقعیت اورژانسی پزشکی تلقی می‌کنند.

علل تامپوناد قلبی
تامپوناد قلبی نتیجه انباشت مایع در فضای بین لایه‌های پریکاردیوم است. در تامپوناد قلبی حاد، این انباشت مایع به سرعت بروز می‌کند، در حالی که در تامپوناد قلبی تحت حاد تجمع مایع مزبور به کُندی اتفاق می‌افتد.
شایع‌ترین علل تامپوناد قلبی شامل موارد زیر است:
• صدمات شدید قفسه سینه
• حمله قلبی
• هیپوتیروئیدیسم، یا کم‌کاری تیروئید
• التهاب پریکاردیوم، که پریکاردیت نامیده می‌شود
• قطع آئورت
• عفونت باکتریایی
• سل
• نارسایی کلیه
• سرطان
• لوپوس
• ترکیدن یا پاره شدن آنوریسم آئورت یا برآمدگی درون آئورت
عوارض ناشی از عمل جراحی قلب نیز می‌تواند علت ایجاد تامپوناد قلبی باشد.
بر مبنای برخی تحقیق‌ها تامپوناد قلبی علت مداخله جراحی مجدد در 0.1 تا 6 درصد موارد عمل جراحی قلب است.

نشانه‌ها و علایم تامپوناد قلبی
تامپوناد قلبی باعث ایجاد اختلال در توانایی پمپاژ خون توسط قلب می‌شود. در نتیجه، خون به طور کامل در بدن به چرخش درنمی‌آید، که این می‌تواند به درد قفسه سینه و سبکی سر منجر گردد.
سه نشانه کلاسیک تامپوناد قلبی که پزشکان زیر عنوان سه‌گانه بِک از آن نام می‌برند عبارتند از:
• افت فشار خون در شریان‌ها
• ایجاد صداهای مبهم در قلب
• ورم یا بیرون زدگی ورید گردن که اتساع وریدها نامیده می‌شود
مردم دچار تامپوناد قلبی در عین حال ممکن است علایم زیر را تجربه کنند:
• نبض ضعیف
• آبی رنگ شدن پوست که در لمس خنک احساس می‌شود
• سبکی سر
• تند شدن ضربان قلب
• غش کردن
• خواب‌آلودگی
• اضطراب
• درد تند و تیز در قفسه سینه، درد پشت، درد شکم یا درد شانه
• تنگی نفس

تشخیص تامپوناد قلبی
برای تشخیص تامپوناد قلبی پزشک نشانه‎های سه‌گانه بک را در شخص جستجو خواهد کرد. پزشکان این کار را از طریق بررسی فشار خون، گوش دادن به صدای قلب، و معاینه وضعیت وریدها انجام می‌دهند.
این احتمال مطرح است که پزشک تست‌های تکمیلی شامل موارد زیر را برای اعتباریابی تشخیص خود مورد استفاده قرار دهد:
• اکوکاردیوگرام. پزشکان عموماً یک اکوکاردیوگرام یا اکو را در صورت ظن به وجود تامپوناد قلبی انجام می‌دهند. این تست می‌تواند تصویری مشروح از قلب به دست دهد، که به پزشک در تشخیص مایع داخل کیسه پریکاردیال یا کلاپس دهلیز کمک می‌کند.
• اشعه X. اشعه X قفسه سینه نشان می‌دهد که آیا قلب به شکل غیر نرمال بزرگ شده یا شکل غیر معمول قلب نتیجه انباشت مایع است.
• الکتروکاردیوگرام (ECG). این تست به پزشک اجازه می‌دهد تا فعالیت الکتریکی قلب را بررسی کند.
• CT اسکن. CT اسکن قفسه سینه می‌تواند وجود مایع اضافی در پریکاردیوم را تأیید کند.
• MRI. این تست از میدان مغناطیسی و امواج صوتی برای کشف ناهنجاری‌های مربوط به چگونگی جریان خون در رگ‌های خونی قلب استفاده می‌کند.
پزشک ممکن است از آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان سلول‌های قرمز و سفید خون استفاده نماید. آزمایش خون همچنین می‌تواند بالا بودن آنزیم‌های خاصی را که بدن در پاسخ به صدمات عضله قلب آزاد می‌کند، کشف کند.

آیا تامپوناد قلبی شایع است؟
تامپوناد قلبی یک اختلال شایع نیست اما می‌تواند هر کسی را مبتلاء کند.
یک مطالعه مربوط به سال 2018 خبر از بروز 5 مورد تامپوناد قلبی به ازاء هر 10.000 مورد پذیرش بیمار در بیمارستان (0.05 درصد در سطح ایالات متحد آمریکا) می‌دهد.
مردم مبتلاء به برخی بیماری‌ها یا دارای بعضی سوابق پزشکی در ریسک بالاتری از جمعیت عمومی برای ابتلاء به تامپوناد قلبی قرار دارند:
• HIV
• مرحله آخر بیماری کلیوی
• تاریخچه نارسایی قلبی
• سل
• لوپوس و برخی انواع دیگر بیماری خودایمنی
• تومورهای بدخیم
• صدمات قفسه سینه

درمان تامپوناد قلبی
از آنجا که تامپوناد قلبی می‌تواند به شوک یا مرگ منجر شود، در تمامی موارد نیاز به درمان اورژانسی دارد. این درمان شامل تخلیه مایع اضافی از اطراف قلب است.
پزشکان ممکن است از روش‌های زیر برای خارج کردن مایع مزبور و کاهش فشار بر قلب استفاده کنند:
• پریکاردیوسنتز. خارج کردن مایع از پریکاردیوم با استفاده از سرنگ.
• پریکاردیکتومی. خارج کردن قسمتی از پریکاردیوم با عمل جراحی برای تخفیف فشار بر قلب.
• توراکوتومی. یک اقدام جراحی که امکان تخلیه خون یا لخته خون در اطراف قلب را ایجاد می‌کند.
بر مبنای برخی تحقیقات پزشکان باید به عنوان گزینه نخست درمان از اقدامات کمتر تهاجمی مثل پریکاردیوسنتز استفاده کنند. این گزینه‌ها با ریسک به مراتب کمتری برای بروز عوارض و نرخ پایین‌تر مرگ و میر همراه هستند.
به هر حال، موارد پیچیده‌تر تامپوناد قلبی اغلب اوقات به عمل جراحی شامل توراکوتومی نیاز دارد.
پس از انجام عمل و پایداری وضعیت بیمار ممکن است به شکل زیر مراقبت شود:
• تزریق مایعات داخل وریدی برای حفظ فشار خون در محدوده نرمال
• داروهایی برای افزایش فشار خون
• اکسیژن برای کاهش استرس وارد شده به قلب
وقتی وضعیت بیماری در حالت پایدار قرار گرفته باشد، پزشک نیاز به آن دارد که علت زیربنایی تامپوناد قلبی را تعیین کرده و برای پیشگیری از عوارض بیشتر نسبت به درمان این علت اقدام کند.

دورنما
دورنما برای مردم دچار تامپوناد قلبی بستگی دارد به:
• سرعت انجام درمان
• عوارض ممکن
• علت زیربنایی
مردم دچار یک علت غیر سرطانی تامپوناد قلبی دارای نرخ مرگ و میر کمتر از 15 درصد هستند.
در مواردی از تامپوناد قلبی که علت زیربنایی آن سرطان باشد میزان مرگ و میر بیماران حدود 80 درصد در طول 1 سال است.
میزان مرگ و میر بیماران در میان آنانی که دچار سپسیس، صدمات حاد کلیوی یا صدمات قفسه سینه هستند حتی بیشتر از 80 درصد است.
تشخیص کامل و درمان زودهنگام به شکل قابل ملاحظه‌ای دورنما را در مورد مردم دچار تامپوناد قلبی بهبود می‌بخشد. در صورت عدم درمان تامپوناد قلبی کشنده خواهد بود.

پیشگیری از تامپوناد قلبی
پیشگیری از تمامی موارد منجر به تامپوناد قلبی امکان‌پذیر نیست. به هرحال، مردم می‌توانند خطر مزبور را با رعایت موارد زیر کاهش دهند:
• کاهش موارد قرار گرفتن در معرض عفونت باکتریایی یا ویروس
• قرار گرفتن تحت درمان برای اختلالات پزشکی نظیر لوپوس و هیپوتیروئیدیسم
• حفظ سلامت قلب از طریق تغذیه سالم و ورزش منظم
• استفاده از چکاپ‌های پزشکی به شکل منظم
• اجتناب از مصرف دخانیات

خلاصه
تامپوناد قلبی یک اختلال پزشکی ناشایع اما شدید است که می‎تواند به شوک یا مرگ منجر گردد. این موضوع حیاتی است که در مورد هر کسی که ظن تامپوناد قلبی در مورد وی مطرح است درمان اورژانسی صورت گیرد.
درمان تامپوناد قلبی مستلزم تخلیه مایع اضافی از پریکاردیوم، پایدار کردن فشار خون، و درمان علت زیربنایی بیماری مزبور است.
مردمی که از تشخیص صحیح و درمان مناسب برخوردار باشند به طور معمول دارای دورنمای بهتری خواهند بود.
اگرچه امکان پیشگیری از تمامی موارد تامپوناد قلبی وجود ندارد مردم باید از ریسک فاکتورهای این اختلال آگاه باشند و در مورد روش‌های پیشگیری از آن با پزشک مشورت کنند./

• جین لئونارد، گرهارد ویتورث
• ترجمۀ فرهنگ راد

Source:
Medical News Today
What to know about cardiac tamponade
Last reviewed Tue 23 October 2018
By Jayne Leonard
Reviewed by Gerhard Whitworth, RN