الکتروکاردیوگرام و الکتروکاردیوگرافی

• دیگر انواع پایش ضربآهنگ (ریتم) قلب
• الکتروکاردیوگرام چگونه عمل می‌کند
• الکتروکاردیوگرام چرا انجام می‌شود؟
• خطرات الکتروکاردیوگرام
• چگونه آماده انجام تست شویم
• چه چیزی انتظار می‌رود؟
• نتایج الکتروکاردیوگرام

الکتروکاردیوگرام پیام‌های الکتریکی قلب را ضبط می‌کند. الکتروکاردیوگرام یک تست رایج برای کشف مشکلات قلب و پایش وضعیت قلب در بسیاری شرایط است. الکتروکاردیوگرام‌ها که ECGs یا EKGs نیز نامیده می‌شوند اغلب در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان انجام می‌شوند. و به ابزار استاندارد اتاق‌های عمل و آمبولانس‌ها تبدیل شده‌اند.
الکتروکاردیوگرام یک تست غیر تهاجمی، بدون درد و با نتایج سریع است. در طول الکتروکاردیوگرام الکترودهایی (سنسورهایی) که می‌توانند فعالیت الکتریکی قلب را کشف کنند به قفسه سینه و گاهی از اوقات به اندام‌های شخص متصل می‌شوند. این الکترودها به طور معمول پس از چند دقیقه برداشته می‌شوند.
نتایج ممکن است در همان روز انجام تست یا در ویزیت بعدی از سوی پزشک تفسیر شود.

دیگر انواع پایش ضربآهنگ (ریتم) قلب
اگر کسی دچار بی‌نظمی متناوب ریتم قلب باشد، نمی‌توان در طول چند دقیقه ضبط یک الکتروکاردیوگرام استاندارد شرایط فعالیت الکتریکی دچار مشکل را ضبط کرد. در این مورد پزشک انواع دیگر پایش ریتم قلب را توصیه می‌کند.
• پایشگر هولتر. پایشگر هولتر (مونیتور هولتر) یک دستگاه کوچک قابل حمل است که یک الکتروکاردیوگرام مداوم، معمولاً به مدت 24 تا 48 ساعت انجام می‌دهد. سیم‌های الکترود روی قفسه سینه به یک دستگاه ضبط کننده با نیروی محرک باتری متصل می‌شوند که می‌توان آن را در جیب حمل یا به بندی که از شانه آویزان می‌شود متصل کرد. وقتی شخص مونیتور را می‌پوشد، خواهد توانست تا فعالیت‌های معمول روزانه را تا زمان متصل بودن الکترودها و تخلیه باتری ادامه دهد. به علاوه، پزشک توصیه می‌کند تا شخص وضعیت فعالیت و بروز علایم را در زمان استفاده از مونیتور ثبت کند. پزشک سعی خواهد کرد تا با مقایسه یادداشت‌های شخص و نتایج ضبط شده در پایشگر علت بروز علایم را تشخیص دهد.
• پایشگر رویداد (مونیتور رویداد). اگر علایم در شخص به طور مکرر بروز نکنند، پزشک ممکن است استفاده از مونیتور رویداد را توصیه کند. این دستگاه قابل حمل شبیه به مونیتور هولتر است اما کار ضبط علایم را در برخی زمان‌ها و هر بار به مدت چند دقیقه انجام می‌دهد. شخص می‌تواند آن را به مدتی بیش از مونیتور هولتر، به طور معمول تا 30 روز، همراه داشته باشد.
در مورد بسیاری از مونیتورهای رویداد، شخص می‌تواند با فشار یک تکمه در زمان بروز علایم قلبی یا تند شدن ضربان قلب دستگاه را فعال کند. انواع دیگر به شکل خودکار بی‌نظمی ضربان قلب را حس کرده و کار ضبط علایم را آغاز می‌کنند. شخص در مرحله بعد نتایج خوانش الکتروکاردیوگرام را از طریق تلفن برای پزشک ارسال می‌کند. پزشک از پیام‌های الکتریکی ثبت شده برای بررسی ریتم قلب در زمان بروز علایم استفاده خواهد کرد.
• تست استرس. اگر علایم اغلب در زمان ورزش بروز کنند، پزشک از شخص خواهد خواست تا در زمان انجام الکتروکاردیوگرام روی تردمیل راه برود یا یک دوچرخه ثابت را براند. این آزمون به عنوان تست استرس شناخته می‌شود. اگر کسی مبتلاء به اختلالی باشد که ورزش کردن را برای وی دشوار می‌سازد، پزشک ممکن است دارویی به شخص تزریق کند که اثرات ورزش را بر روی قلب تقلید می‌کند.
• حلقه ضبط کننده قابل کاشت. این یک دستگاه پایش قلب مداوم است. همانند مونیتور هولتر، دستگاه مزبور ریتم قلب را به شکل مداوم ضبط می‌کند اما زمان این ضبط و ثبت بسیار طولانی‌تر است. حلقه ضبط کننده قابل کاشت زیر پوست قفسه سینه و با استفاده از یک عمل جراحی سبک جاگذاری می‌شود و می‌توان آن را به مدت حدود 3 سال مورد استفاده قرار داد.

الکتروکاردیوگرام چگونه عمل می‌کند
هر ضربان قلب به تحریک یک ایمپالس الکتریکی که به شکل نرمال توسط سلول‎های مخصوصی در دهلیز راست بالایی قلب (سلول‌های پیس‌میکر) ایجاد می‌شود، شکل می‌گیرد. الکتروکاردیوگرام زمان و قدرت این پیام‌ها را را در زمان عبور از قلب ثبت می‌کند.
الکتروکاردیوگرام همچنین الکتروکاردیوگرام 12-لید یا ECG 12-لید نامیده می‌شود زیرا اطلاعات مورد نیاز خود را از 12 ناحیه مختلف قلب گردآوری می‌کند. این چشم‌انداز توسط الکترودها و به طور معمول 10 تا از آنها به دست می‌آید که روی پوست قفسه سینه و گاهی از اوقات بر روی اندام‌ها قرار می‌گیرند. فعالیت الکتریکی قلب به صورت امواج روی گراف (طرح خطی، نمودار) ضبط می‌شود، که در آن الگوهای مختلف امواج نماینده هر مرحله الکتریکی ضربان قلب محسوب می‌شوند.
الکتروکاردیوگرام استاندارد فقط آن دسته از ریتم‌های غیر نرمال قلب را ثبت می‌کند که در طول انجام تست بروز کرده باشند. برخی ریتم‌های قلب حالت متناوب یا قطع و وصلی دارند، بنابراین در این موارد پزشک از نوع دیگری پایش ریتم قلب مثل مونیتور هولتر برای کمک به تشخیص علت بروز علایم استفاده می‌کند.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:
اکوکاردیوگرام و اکوکاردیوگرافی

الکتروکاردیوگرام چرا انجام می‌شود؟
بیمار در زمان نقل و انتقال پزشکی الکتروکاردیوگرام می‌گیرد. الکتروکاردیوگرام یک یک راه غیر تهاجمی برای کمک به تشخیص بسیاری از مشکلات معمول قلب برای مردم در تمامی سنین است. پزشک می‌تواند از الکتروکاردیوگرام برای کشف موارد زیر استفاده کند:
• آریتمی‌ها
• اگر شریان‌های مسدود یا باریک شده در قلب (بیماری شریان کرونری) مسبب درد قفسه سینه یا حمله قلبی باشد
• مشکلات ساختاری مربوط به دهلیزهای قلبی
• سابقه قبلی حمله قلبی
• بررسی سیر پیشرفت برخی درمان‌های قلب مثل استفاده از پیس‌میکر
در صورت بروز هر یک از نشانه‌ها و علایم زیر در مردم، آنها نیاز به انجام تست ریتم قلب خواهند داشت:
• تپش قلب
• تند بودن نبض
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• سرگیجه، سبکی سر یا گیجی
• ضعف، خستگی مفرط، یا نزول توانایی شخص برای ورزش کردن
"انجمن آمریکایی قلب" استفاده از الکتروکاردیوگرام را برای ارزیابی وضعیت افراد بزرگسال با ریسک پایین که دچار علایم نیستند توصیه نمی‌کند. اما اگر دارای سابقه خانوادگی بیماری قلبی باشد، حتی در شرایط فقدان مطلق علایم پزشک انجام الکتروکاردیوگرام را به عنوان یک تست غربالگری مقدماتی توصیه خواهد کرد.

خطرات الکتروکاردیوگرام
الکتروکاردیوگرام یک اقدام پزشکی ایمن است. شخص در طول این تست در معرض هیچ گونه خطری از بابت شوک الکتریکی قرار ندارد زیرا الکترودهای متصل به بدن الکتریسیته ساطع نمی‌کنند. آنها صرفاً فعالیت الکتریکی قلب را ضبط می‌کنند.
شخص مورد تست ممکن است در مواردی مثل جدا کردن الکترودها از پوست دچار مختصری ناراحتی شود. در موارد نادر واکنش به چسب الکترود ممکن است سبب بروز سرخی در نقاط اتصال الکترود به پوست گردد.
تست استرس ممکن است به آریتمی یا در موارد نادر به حمله قلبی منجر شود. این اثرات ارتباطی به خود الکتروکاردیوگرام ندارند و نتیجه ورزش یا داروی مورد استفاده هستند.
مونیتور هولتر ممکن است در صورتی که فرد روزانه الکترودها را جابجا نکند باعث ایجاد تحریک پوستی شود.
حلقه ضبط کننده قابل کاشت ریسک مختصری برای ایجاد عفونت به همراه دارد زیرا انجام آن مستلزم یک عمل جراحی خفیف است. و برخی از مردم ممکن است دچار واکنش نسبت به دستگاه شوند که التهاب ایجاد می‌کند.

چگونه آماده انجام تست شویم
هیچ گونه آماده‌سازی یا تمهید خاصی برای انجام الکتروکاردیوگرام استاندارد نیاز نیست. مردم باید پزشک را از تمامی داروها و مکمل‌های مورد استفاده خود باخبر سازند زیرا برخی از آنها می‌توانند بر نتایج تست تأثیر بگذارند.

چه چیزی انتظار می‌رود؟

در طول الکتروکاردیوگرام
الکتروکاردیوگرام را می‌توان در محیط مطب پزشک، کلینیک، و بیمارستان انجام داد و اغلب اوقات انجام تست توسط یک تکنیسین صورت می‌گیرد. ممکن است از شخص خواسته شود تا گان بپوشد. سپس شخص برای معاینه روی تخت دراز می‌کشد.
الکترودها - به طور معمول 10 عدد - به قفسه سینه یا گاهی از اوقات به اندام‌ها متصل می‌شوند. هر الکترود دارای یک رشته سیم است که به مونیتور متصل می‌گردد. اگر در قسمت‌های مورد نیاز برای اتصال الکترود بدن شخص دارای مو باشد آنگاه تکنیسین نسبت به موزدایی نقاط مورد اشاره اقدام خواهد کرد.
شخص می‌تواند در طول الکتروکاردیوگرام به طور نرمال تنفس کند. مردم باید از گرم بودن بدن و آمادگی خود برای بی‌حرکت دراز کشیدن مطمئن شوند. حرکت کردن، صحبت یا لرزیدن ممکن است به تحریف نتایج تست منجر شود. انجام الکتروکاردیوگرام استاندارد فقط چند دقیقه طول می‌کشد.
وقتی شخص روی میز یا تخت معاینه دراز می‌کشد، الکترودها تکانش‌های ایجاد شده توسط ضربان قلب را ضبط می‌کنند. این ایمپالس‌ها توسط کامپیوتر ضبط شده و به صورت امواج روی صفحه نمایش کامپیوتر یا به شکل پرینت شده روی کاغذ ثبت می‌شود.

پس از الکتروکاردیوگرام
مردم می‌توانند پس از انجام الکتروکاردیوگرام فعالیت‌های روزانه زندگی را از سر بگیرند.
در طول انجام تست پزشک امواج ضبط شده را بررسی می‌کند تا ببیند که آیا تکانش‌های قلب وضعیت نرمال دارند. پزشک می‌تواند نتایج الکتروکاردیوگرام را در همان روز انجام تست یا در ویزیت بعدی اعلام کند.
اگر نتیجه تست نرمال باشد، شخص دیگر نیازی به انجام تست‌های دیگر نخواهد داشت. اگر نتایج تست نشان دهنده وجود موارد غیر نرمال در قلب باشد، شخص نیاز به انجام یک مورد دیگر الکتروکاردیوگرام یا تست‎های تشخیصی مثل الکتروکاردیوگرام خواهد داشت. درمان به علت بروز علایم و نشانه‌ها بستگی دارد.

نتایج الکتروکاردیوگرام
پزشک به بررسی ضربان مداوم، و متعادل ریتم قلب و ضربان قلب بین 50 تا 100 ضربه در دقیقه خواهد پرداخت. تندتر یا کندتر بودن ضربان قلب از محدوده یاد شده سرنخ‌هایی در مورد سلامت قلب، شامل موارد زیر، به دست می‌دهد:
• ضربان قلب. در حالت نرمال دامنه ضربان قلب با گرفتن نبض انجام می‌شود. در صورتی که حس کردن ضربان مشکل باشد یا ضربان قلب بسیار سریع باشد یا ضربان بی‌نظم‌تر از آن باشد که بتوان به دقت آن را محاسبه کرد، الکتروکاردیوگرام ابزار مفیدی برای محاسبه دقیق ضربان قلب خواهد بود. الکتروکاردیوگرام کمک می‌کند تا پزشک هر مورد نامعمول در ضربان قلب مثل سریع بودن آن (تاکی‌کاردی) یا بیش از حد کند بودن آن (برادی‌کاردی) را شناسایی کند.
• ریتم قلب. الکتروکاردیوگرام بی‌نظمی ریتم قلب (آریتمی) را نشان می‌دهد. این اختلالات ممکن است بر اثر سوء عملکرد هر قسمت سیستم الکتریکی قلب بروز کنند. در موارد دیگر، داروهایی مثل بتا بلوکرها، مواد مخدر مثل کوکائین، آمفتامین‌ها و داروهای غیر نسخه‌ای برای سرماخوردگی و داروهای آلرژی می‌توانند محرک آریتمی باشند.
• حمله قلبی. الکتروکاردیوگرام می‌توانند شواهد مربوط به حمله قلبی قبلی یا حمله‌ای را که در روند وقوع قرار دارد نشان دهد. الگوهای ایجاد شده بر روی الکتروکاردیوگرام می‌توانند نشان دهند که کدام قسمت قلب آسیب دیده است و نیز می‌توانند گستره آسیب مورد اشاره را مشخص کنند.
• ناکافی بودن میزان اکسیژن و خون دریافتی قلب. انجام الکتروکاردیوگرام در زمانی که شخص دچار علایم است می‌تواند به پزشک در تعیین این موضوع کمک کنند که آیا درد ایجاد شده در قفسه سینه نتیجه کاهش جریان خون به قلب است یا خیر، مثل موردی که درد قفسه سینه در آنژین ناپایدار بروز می‌کند.
• ناهنجاری‌های ساختاری. الکتروکاردیوگرام سرنخ‌هایی در مورد بزرگ شدن دهلیزهای قلبی یا دیواره قلب، نقایص قلب و دیگر مشکلات آن ارائه می‌دهد.
در صورت مشاهده ناهنجاری‌هایی بر روی الکتروکاردیوگرام پزشک برای بررسی ضرورت درمان تست‌های تکمیلی را در دستور کار قرار خواهد داد./