پارکینسونیسم (پارکینسونیزم)، یا علایم پارکینسون در کنار اختلالات نورولوژیک بیماری‎های دیگر

• ریچل نل، دکتر سیونگو هان
• ترجمۀ فرهنگ راد

پارکینسونیسم (پارکینسونیزم) نوعی بیماری است که در هنگامی بروز می‎کند که فرد دچار علایم و اختلالات عملکردی عموماً همراه بیماری پارکینسون است اما در عین حال دچار علایمی است که به اختلال یا علتی دیگر مرتبطند.
فردی که دچار پارکینسونیسم است در عین حال مبتلا به اختلال دیگری است که سبب بروز علایم نورولوژیک اضافی می‎شود که طیفی از زوال عقل تا ناتوانی چشم دوختن به سمت بالا و پایین را شامل می‎شود.
خود بیماری پارکینسون به اختلال عملکرد و مرگ بخشی از ساختار مغز مرتبط است که تولیدکنندۀ دوپامین محسوب می‎شود. دوپامین یک نوروترانسمیتر است – ماده‎ای شیمیایی که پیام‎های میان مغز و سلول‌های عصبی را رد و بدل می‎کند. دوپامین تا حدودی مسؤول ایجاد کنترل بر حرکات ارادی در بدن است.

[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان
• دورنما

علایم
بر مبنای اعلام مرکز پزشکی دانشگاه تگزاس ساؤت‌وسترن، معمولاً در همه جا علایم پارکینسونیسم در سنین 50 تا 80 سالگی شکل می‎گیرد.
بیماری پارکینسون می‎تواند در سراسر مسیر تکوین و تحول خود سبب ایجاد علایم متفاوت و پیشرونده شود. برخی از شایع‎ترین علایم مرتبط به این بیماری شامل موارد زیر است:
• دشواری در بیان احساسات از طریق حالات چهره
• خشکی عضلانی
• کندی و ناکامل بودن حرکات
• تغییرات تکلم
• رعشه، به ویژه در ناحیۀ دست
فرد دچار پارکینسونیسم ممکن است دچار برخی، و نه تمامی، علایم برشمرده در بالا باشد. علت این است که افراد مبتلا به پارکینسونیسم دچار اختلال دیگری نیز هستند که بر عملکرد مغز تأثیر منفی می‎گذارد.
برای مثال مردم دچار پارکینسونیسم اغلب دچار رعشۀ دست، که در بیماران مبتلا به پارکینسون عمومیت دارد، نمی‎شوند.
دیگر علایم مرتبط به پارکینسونیسم شامل موارد زیر است:
• زوال عقل
• مشکلاتی با سیستم اعصاب غیر ارادی مثلاً مشکلاتی در مورد حرکات کنترل شده یا اسپاسم‎ها
• مشکلات اولیه در مورد حفظ تعادل
• آغاز سریع و پیشروندۀ علایم
هر علت زیربنایی یا اصلی مسبب پارکینسونیسم مثل زوال عقل با اجرام لوی، در عین حال چیدمان منحصر به فرد علایم خود را دارد.

علل
پارکینسونیسم ممکن است بر اثر خود بیماری پارکینسون و نیز دیگر علل زیربنایی ایجاد شود.
دیگر علل مرتبط به پارکینسونیسم شامل موارد زیر است:
• انحطاط کورتیکوبیسال: این وضعیت سبب زوال عقل و نیز آسیب دیدن حرکت معمولاً در یک سمت بدن می‎شود. در عین حال ممکن است فرد توانایی انجام حرکات کنترل شده با عضلات را از دست بدهد.
• زوال عقل با اجرام لوی: این بیماری سبب بروز تغییراتی در هشیاری کلی و نیز توهمات بینایی می‎شود. بنا به اعلام دانشگاه جانز هاپکینز این بیماری پس از بیماری آلزایمر دومین علت شایع زوال عقل محسوب می‎شود.
• اتروفی چند سیستمی: این بیماری به آسیب دیدن هماهنگی و اختلال عملکرد غیر ارادی شامل بی‎اختیاری روده و مثانه منجر می‎شود.
• فلج هسته‎ای پیشرونده: این بیماری سبب زوال عقل، سقوط مکرر از پشت، و مشکلات حرکت دادن چشم‎ها به سمت بالا و پایین در کنار علایم بیماری پارکینسون می‎شود.
بنا به اعلام مرکز پزشـکی دانشگاه تگزاس ساؤت‌وسترن اختلالات برشمرده در بالا شایع‎ترین علل پارکینسونیسم محسوب می‎شوند. تعداد افراد دچار این اختلالات در حدود یک‎چهارم کل افراد مبتلا به خود بیماری پارکینسون است.
اختلال کمتر شایع دیگری موسوم به پارکینسونیسم عروقی نیز وجود دارد. این بیماری سبب بروز استروک‎های کوچک متعدد می‎شود که به تعادل، راه رفتن و حافظۀ بیمار لطمه می‎زنند.
پارکینسونیسم در عین حال در برخی از اوقات نتیجۀ مصرف برخی از داروها است. دکترها این وضعیت را پارکینسونیسم ناشی از دارو می‎نامند. مثال‌هایی در مورد داروهایی که می‎توانند مسبب این وضعیت شوند شامل اری‎پیپرازول (ابلیفای)، هالوپریدول (هالدول)، و متوکلوپرامید (ریگلان) است.
در حالت ایده‎آل فرد دچار پارکینسونیسم القاء شده با دارو، می‎تواند به کندی و تدریجاً دوز مصرف داروهای نام برده را کاهش دهد. به هر جهت، این کار ممکن است همیشه امکان‎پذیر نباشد، و افراد نباید بدون مشورت و صوابدید پزشک مصرف داروهای خود را متوقف کنند.

تشخیص پارکینسونیسم
تست واحدی برای تشخیص پارکینسونیسم از سوی پزشکان وجود ندارد.
دکتر کار را با بررسی تاریخچۀ پزشکی فرد و علایم فعلاً موجود در وی آغاز می‎کند. پزشک در مورد فهرست داروهای مورد استفادۀ فرد پرسش می‎کند تا بتواند نقش احتمالی داروها را در این بیماری معین کند.
دکتر احتمالاً برای از تشخیص خارج کردن علل زیربنایی بالقوه مثل تیروئید و مشکلات کبدی انجام آزمایش‌های خون را در دستور کار قرار خواهد داد. دکتر احتمالاً از اسکن‎های تصویربرداری برای بررسی مغز و بدن برای علل دیگر مثل تومور مغزی استفاده خواهد کرد.
دکترها می‎توانند از تستی خاص برای پیگیری حرکت دوپامین در مغز استفاده کنند. این تست DaT-SPECT نام دارد.
تست مزبور از مارکرهای رادیواکتیو که برای ردیابی دوپامین در مغز طراحی شده‎اند استفاده می‎کند. این تست به دکتر امکان می‎دهد تا رهش دوپامین در مغز فرد را مشاهده کند و سطوحی از مغز را که دوپامین به آنها می‎رسد و سطوح دیگری را که دوپامین به آنها نمی‎رسد، شناسایی نماید.
از آنجا که پارکینسونیسم به درمان‎های معمول جواب نمی‎دهد و مـی‎تواند طیفی از علایم را به همراه داشته باشد، این احتمال هست که پزشکان برای رسیدن به تشخیص سریع با مشکل مواجه باشند. ممکن است از تشخیص خارج کردن اختلالات دیگر و آغاز توصیه‌های درمانی برای بیماری روندی زمان‎بر باشد.

درمان
یکی از داروهای بسار رایج برای درمان بیماری پارکینسون لوودوپا است. این دارو به دوپامین مرتبط است و می‎تواند مقدار دوپامین در دسترس برای مغز را افزایش دهد.
به هر جهت، مردم دچار پارکینسونیسم نه فقط با تولید دوپامین مشکل دارند بلکه دارای سلول‎های آسیب دیده یا تخریب شده‎ای هستند که نمی‎توانند به دوپامین جواب دهند. در نتیجه لوودوپا ممکن است در کاهش علایم مبتلابه این بیماران کارآیی نداشته باشد.
دکترها ممکن است درمان پارکینسونیسم را امری چالش‌برانگیز بیابند زیرا علایم این بیماری همیشه به داروهای تقویت کنندۀ دوپامین به خوبی پاسخ نمی‎دهد و گاه این داروها در مورد بیماری مورد بحث فاقد هر گونه کارآیی هستند.
در نتیجه درمان پارکینسونیسم به درمان بیماری "اضافی" مبتلابه بیمار بستگی دارد. برای مثال، اگر فرد دچار انحطاط کورتیکوبیسال و اسپاسم‎های عضلانی مرتبط باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی و تزریق‌های سم بوتولینوم A (بوتاکس) را برای بیمار تجویز کند.
درمان‎های پارکینسونیسم معمولاً با هدف کاهش علایم فرد و در حد امکان در راستای کمک به حفظ استقلال و عدم وابستگی بیمار انجام می‎شود. دکترها اغلب در مورد این بیماری فیزیوتراپی و کاردرمانی را توصیه می‌کنند زیرا این درمان‎ها به بیمار کمک می‎کنند تا عضلات خود را قوی نگه داشته و تعادل خود را بهبود ببخشد.

دورنما
دورنما در پارکینسونیسم به نوع پارکینسونیسم مبتلابه فرد و سرعت آسیب رساندن آن به بیمار بستگی دارد.
بر مبنای اعلام "کلینیک و مرکز تحقیقات بیماری پارکینسون در دانشگاه کالیفرنیا، سان فرانسیسکو"، میزان بقاء برای بیماران دچار اتروفی چند سیستمی از زمان تشخیص بالینی بیماری حدود 6 سال است. مردم دچار انواع دیگر پارکینسونیسم ممکن است طول عمر بیشتر یا کمتری داشته باشند.
آغاز و پیشرفت علایم پارکینسونیسم گرایشی به این دارد که بسیار سریع‎تر از بیماری پارکینسون به تنهایی رشد کند. به هر جهت، محققان در حال کار برای یافتن درمان‎هایی برای بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم هستند به این امید که بتوانند علایم بیماری را کاهش دهند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشند./

Source:
What is Parkinsonism?
Last reviewed Fri 12 January 2018
By Rachel Nall, RN, BSN, CCRN
Reviewed by Seunggu Han, MD