بی‎حسی چیست و چه عللی دارد؟

• مایو کلینیک
• ترجمه هستی فراست‌فر

بی‎حسی توصیف‎گر فقدان وجود حس در بخشی از بدن انسان است. بی‌حسی به طور معمول همراه یا در کنار تغییراتی در دیگر حس‎ها مثل احساس سوزن سوزن شدن، سوزش یا مور مور و گزگز بروز می‎کند. بی‌حسی ممکن است در یک عصب منفرد یا در یک سمت بدن بروز کند و نیز این امکان وجود دارد که به شکل متقارن در هر دو سمت بدن ایجاد شود.

علل بی‎حسی
بی‎حسی در اغلب موارد به علت آسیب دیدن، آزردگی یا تحریک یا در تنگنا قرار گرفتن عصب‌ها ایجاد می‎شود. یک شاخه منفرد عصب یا چندین عصب ممکن است در نتیجه لغزش یک دیسک در ناحیه پشت یا سندرم تونل کارپال در مچ دست آسیب ببینند. برخی بیماری‎ها مثل دیابت که می‎توانند به بلندترین و حساس‌ترین فیبرها یا الیاف عصبی، همانند عصب‎هایی که به پا می‎روند، آسیب برسانند، نیز می‎توانند سبب ایجاد بی‎حسی ‎شوند.
به طور معمول این عصب‏های آسیب دیده در قسمت پیرامونی یا محیطی بدن قرار دارند. فقط موارد نادری از بی‎حسی بر اثر وجود مشکلاتی در مغز یا طناب نخاعی ایجاد می‎شوند. بی‌حسی به تنهایی صرفاً در همراهی با اختلالات بالقوه مهلکی مثل انواع استروک یا تومورها بروز می‎کند.
پزشک برای پی بردن به علت بروز بی‌حسی در فرد یا تشخیص آن نیاز به برخورداری از اطلاعات مشروح در مورد علایم آن دارد. برای آغاز اقدام درمانی مناسب ممکن است نیاز به انجام برخی تست‎ها برای تأیید تشخیص وجود داشته باشد.
علل بی‎حسی شامل موارد زیر است:
• نورومای اکوستیک
• اختلال مصرف الکل
• امیلوئیدوسیس [امیلوئیدوز] (تجمع غیر نرمال پروتئین در دستگاه‌های بدن)
• آسیب شبکه عصبی بازویی یا براکیال پلکسوس
• آنوریسم مغزی (ایجاد توده در یک شریان مغزی)
• AVM مغزی (ناهنجاری ارتریوونوس) - یک ناهنجاری یا بدشکلی در ساختار عروق خونی مغز
• تومور مغزی
• سندرم تونل کارپال
• بیماری شارکو - مری - توث (یک گروه از اختلالات وراثتی که به عصب‎های دست و پا آسیب می‎زنند)
• دیابت
• بیماری فبری
• سندرم گیلن - باره
• قرار گرفتن در معرض تماس با فلزات سنگین
• فتق دیسک
• لپروسی
• بیماری لایم
• مالتیپل اسکلروزیس (MS)
• سندرم‏‌های پارانئوپلاستیک سیستم عصبی
• پیچ‌خوردگی یا در تنگنا قرار گرفتن عصب محیطی (عصب‎های اولنار یا پرونئال)
• نوروپاتی محیطی (نوروپاتی پیرامونی)
• پورفیریا (پورفیری)
• بیماری رینو (بیماری رینود)
• زونا (عفونت هرپس زوستر)
• عوارض جانبی شیمی درمانی یا داروهای ضد HIV
• سندرم سیوگرن
• آسیب دیدن طناب نخاعی
• تومور طناب نخاعی
• استروک (سکته مغزی)
• سیفلیس
• آنوریسم آئورتیک توراسیک
• حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
• واسکولیت (التهاب رگ‎های خونی)
• کمبود ویتامین B-12

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
بی‎حسی به علل متعددی ممکن است بروز کند. اغلب علل بی‎حسی مواردی بی‌ضرر محسوب می‎شوند اما برخی از آنها می‎توانند تهدیدی برای زندگی باشند.
در صورتی که بی‎حسی در فرد دارای مشخصات زیر باشد باید با اورژانس تماس گرفته شود:
• اگر بی‌حسی به شکل ناگهانی آغاز شده باشد
• اگر بی‎حسی به دنبال آسیب دیدگی اخیر در ناحیه سر ایجاد شده باشد
• اگر بی‎حسی سراسر دست یا پا را شامل شود
همچنین در صورت مواجه شدن با موارد زیر به همراه بی‎حسی فرد باید به دنبال کمک پزشکی اورژانسی باشد:
• ضعف یا فلج
• گیجی
• دشواری در حرف زدن
• سرگیجه
• سردرد ناگهانی و شدید
مردم در صورت مواجه شدن با موارد زیر باید مورد CT اسکن یا MRI قرار گیرند:
• اگر فرد دچار آسیب دیدگی سر شده باشد
• اگر دکتر به تومور مغزی یا استروک مشکوک بوده و نیاز داشته باشد تا این موارد را از تشخیص خارج سازد
در صورت مواجه شدن با موارد زیر در مورد بی‎حسی مردم باید به پزشک مراجعه کنند:
• اگر بی‎حسی به شکل تدریجی آغاز شود یا تشدید یابد
• اگر بی‎حسی دچار هر دو سمت بدن شود
• اگر بی‎حسی حالت قطع و وصل داشته باشد
• اگر بی‎حسی با برخی فعالیت‎ها مشخصاً حرکات تکراری مرتبط به نظر برسد
• اگر بی‎حسی فقط گریبانگیر یک قسمت از اندام‎های دور از قلب مثل انگشتان دست یا انگشتان پا باشد./