• لنا برجس، دکتر کارن جیل
• ترجمۀ فرهنگ راد
انسفالوپاتی به معنی بیماری، اختلال یا آسیب دیدگی مغز است. این اصطلاح به اختلالات موقتی یا دایمی اشاره دارد که بر ساختار یا عملکرد مغز تأثیر منفی میگذارند.
علامت اصلی انسفالوپاتی تغییر در وضعیت روانی فرد است.
انواع مختلفی از انسفالوپاتی با علل متمایز وجود دارد و انسفالوپاتی می‌تواند به عنوان عارضه ناشی از یک اختلال یا بیماری دیگر بروز کند.
[مطالب این مقاله:]
• علل و انواع انسفالوپاتی
• انسفالوپاتی و انسفالیت
• علایم انسفالوپاتی
• تشخیص انسفالوپاتی
• درمان انسفالوپاتی
• عوارض انسفالوپاتی
• پیشگیری از انسفالوپاتی
• دورنما در انسفالوپاتی
علل و انواع انسفالوپاتی
اصطلاح انسفالوپاتی می‌تواند ارجاعی برای تمامی انواع صدمات و بیماریهای مغزی باشد.
انواع متفاوتی از انسفالوپاتی وجود دارد و آنها را میتوان بر مبنای علت بروز در گروه‌های مختلفی تقسیمبندی کرد.
در شکل گسترده خود، انسفالوپاتی می‌تواند بر اثر آسیبدیدگی فیزیکی، عفونت یا دیگر اختلالات پزشکی ایجاد شود.
در زیر انواع انسفالوپاتی و علل بروز آنها تشریح شده است:
آسیبدیدگی فیزیکی
وقتی انسفالوپاتی در نتیجه ترومای مکرر ایجاد شود، انسفالوپاتی تروماتیک مزمن نامیده می‌شود.
تروما در سر می‌تواند به آسیب دیدن عصب‌هایی منجر شود که بر عملکرد مغز تأثیر دارند. انسفالوپاتی تروماتیک مزمن ممکن است بر اثر چند ترومای مغزی یا جراحات و آسیبدیدگیهای مغز به مرور زمان ایجاد شود. این وضعیتها می‌توانند به عنوان نتیجه یک سری تصادفها یا ضربات وارد شده به سر بروز کنند.
پرسنل نظامی یا کسانی که در ورزشهای پربرخورد شرکت دارند ممکن است در معرض ریسک بالاتری برای ابتلاء به انسفالوپاتی تروماتیک مزمن قرار داشته باشند.
مواد سمی
اگر مواد سمی در خون انباشته شده و از این طریق به مغز برسند، می‌توانند باعث آسیب دیدگی مغز شوند. این وضعیت ممکن است بر اثر یک اختلال زیربنایی، عفونت یا قرار گرفتن در معرض تماس با سموم شیمیایی ایجاد گردد.
سه نوع انسفالوپاتی مرتبط به مواد سمی وجود دارد:
• انسفالوپاتی اورمیک. این نوع انسفالوپاتی نتیجه انباشت مواد سمی اورمیک در خون است و در افراد دچار نارسایی کلیه مشاهده می‌شود.
• انسفالوپاتی هپاتیک. این نوع انسفالوپاتی زمانی بروز میکند که بیماری کبد باعث انباشت مواد سمی در خون می‌شود.
• انسفالوپاتی متابولیک سمی. این نوع انسفالوپاتی زمانی ایجاد می‌شود که مواد شیمیایی سمی یا عدم تعادل مواد شیمیایی بر اثر یک عفونت بر عملکرد مغز تأثیر منفی میگذارند.
بالا بودن فشار خون
اگر کسی در هنگام ابتلاء به هیپرتانسیون مورد درمان قرار نگیرد، این وضعیت می‌تواند به تورم مغز منجر شود. وقتی این وضعیت نتیجه آسیب دیدگی مغز باشد زیر عنوان انسفالوپاتی هیپرتنسیو شناخته می‌شود.
فقدان اکسیژن
اگر اکسیژن کافی به مغز نرسد، آنگاه احتمال ایجاد صدمات مغزی در فرد دچار این شرایط وجود دارد. انسفالوپاتی ایجاد شده به این شکل زیر عنوان انسفالوپاتی هیپوکسیک ایسکمیک شناخته می‌شود.
کمبود ویتامین B-1
وقتی کسی دچار کمبود ویتامین B-1 باشد، آنگاه احتمال بروز نوعی بیماری موسوم به انسفالوپاتی ورنیکه مطرح است.
کمبود ویتامین B-1 ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
• اختلال مصرف الکل
• سوءتغذیه
• ابتلاء به مشکلاتی در مورد جذب غذا در روده
بیماریهای پریون
انسفالوپاتی عفونی می‌تواند جدیترین نوع آن باشد. این بیماری برخی از اوقات بر اثر گروه نادری از اختلالات موسوم به بیماریهای پریون یا انسفالوپاتی‌های قابل انتقال اسفنجی شکل رخ میدهد.
این بیماری پیشرونده با جهش پروتئینی به نام پریون مرتبط است.
بیماریهای پریون از نوع تباه کننده سلولهای عصبی هستند. این بدان معنـــی است که این بیماری‌ها به مغز آسیب میزنند و باعث وخامت عملکرد مغز، یا تباهی آن به مرور زمان می‌شوند. ویژگی اصلی بیماری پریون سوراخهای ریزی در مغز است که نمایی اسفنجی شکل به مغز میدهند.
مثالهایی از بیماریهای پریون که به انسفالوپاتی عفونی منجر می‌شوند عبارت است از:
• اینسومنیای خانوادگی کشنده (آشفتهخوابی خانوادگی کشنده)
• کورو (نوعی بیماری تباهی عصبی)
• بیماری تضعیف مزمن
• بیماری کروتزفلد - جاکوب
اختلالات ارثی
برخی انواع انسفالوپاتی مربوط به ژنتیک است و شخص در صورتی که یکی از اعضاء خانواده وی دچار آنها باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به این گروه از بیماری‌ها قرار خواهد داشت.
دو شکل وراثتی انسفالوپاتی عبارتند از:
• انسفالوپاتی هاشیموتو. این نوع انسفالوپاتی به یک بیماری خودایمنی به نام بیماری هاشیموتو مرتبط است، که به تیروئید آسیب می‌زند. علت دقیق بروز بیماری هاشیموتو مشخص نیست اما پزشکان به ارثی بودن این بیماری اعتقاد دارند.
• انسفالوپاتی گلیسین. این نوع انسفالوپاتی زمانی ایجاد می‌شود که مقدار آمینو اسیدی به نام گلیسین در مغز بیش از حد افزایش مییابد. انسفالوپاتی گلیسین می‌تواند عملکرد مغز را دچار اختلال کند.
انسفالوپاتی و انسفالیت
انسفالوپاتی و انسفالیت هر دو به مغز آسیب میزنند اما تفاوت‌های قابل توجهی دارند.
انسفالیت به معنی التهاب مغز است که اغلب بر اثر یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود.
انسفالوپاتی به آسیب دیدگی، اختلال یا بیماری دایمی یا موقتی مغز اشاره دارد. انسفالوپاتی بر عملکرد یا ساختار مغز تأثیر منفی میگذارد و می‌تواند تأثیر انحطاطی یا تباه کننده بر آن داشته باشد.
علایم انسفالوپاتی
علامت اصلی انسفالوپاتی دگرگونی وضعیت روانی است. این دگرگونی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• بروز مشکل در زمینه حفظ هشیاری
• بروز مشکل در تفکر یا فرآیند پردازش اطلاعات
• احساس گیجی
• فراموشی چیزها
• رفتار خارج از قاعده معمول شخصیت فرد
• مشکل تمرکز
• احساس خستگی مفرط
علایم مزبور ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند. پیشرفت بیماری به نوع انسفالوپاتی و شدت آن بستگی دارد.
در کنار تغییر وضعیت روانی فرد دچار انسفالوپاتی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
• پرش عضلانی ناخواسته
• حرکات غیر ارادی چشم
• لرزش
• تضعیف عضلات
• دشواری بلع یا تکلم
• تشنج
تشخیص انسفالوپاتی
اگر کسی دچار علایم انسفالوپاتی باشد باید بدون دفع وقت به پزشک مراجعه کند.
برای رسیدن به تشخیص دکتر از موارد زیر استفاده میکند:
• آزمایش خون
• بررسی مایع نخاعی
• تست‌های تصویربرداری مثل MRI یا CT اسکن
• الکتروانسفالوگرام که روشی برای ثبت و ضبط فعالیت الکتریکی مغز است
نتایج تست‌های مزبور به پزشک کمک میکند تا موارد زیر را تعیین نماید:
• آیا شخص دچار انسفالوپاتی است
• فرد دچار کدام نوع انسفالوپاتی است
• علت زیربنایی بروز مشکل چیست
درمان انسفالوپاتی
وقتی پزشک بتواند علت بروز انسفالوپاتی را تعیین کند آنگاه بهترین گزینه درمانی را در دستور کار قرار خواهد دارد.
پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای کند کردن پیشرفت آسیب تجویز کند.
در برخی موارد بیمار نیاز به انجام عمل جراحی خواهد داشت. اگر بیمار دچار تشنج باشد پزشک برای وی داروهای ضد تشنج تجویز خواهد کرد.
عوارض انسفالوپاتی
انسفالوپاتی شدید می‌تواند به فقدان هشیاری یا کما (کوما) منجر شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه پزشکان بیماران را برای بهبود علایم حیاتی تحت کنترل دستگاه‌های کمک حیاتی قرار خواهند داد.
در موارد نادر انسفالوپاتی به آسیب دیدگی دایمی مغز یا مرگ منجر می‌شود.
پیشگیری از انسفالوپاتی
تمامی اشکال انسفالوپاتی قابل پیشگیری نیست. به هر حال مردم می‌توانند با مراعات موارد زیر خطر بروز انسفالوپاتی را در مورد خود کاهش دهند:
• برخورداری از رژیم غذایی سالم و متعادل
• کاهش میزان مصرف مشروب الکلی
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
دورنما در انسفالوپاتی
انسفالوپاتی به طیف گسترده‌ای از اختلالات اشاره دارد که به عملکرد مغز آسیب میزنند که این شامل صدمات مغزی و بیماری است. علامت اولیه انسفالوپاتی دگرگونی وضعیت روانی است.
پزشکان اغلب قادرند تا انسفالوپاتی را درمان کنند و بسیاری از بیماران به بهبود کامل دست مییابند. در صورت برخورداری از درمان امکان معکوس شدن روند اختلال کارکرد مغز وجود دارد.
به هر حال برخی انواع انسفالوپاتی تهدیدی برای زندگی محسوب می‌شوند. انسفالوپاتی عفونی بر اثر بیماری پریون مثالی از این نوع انسفالوپاتی است.
بر مبنای اعلام CDC بیماری پریون مورد نادری است اما این بیماری همیشه به مرگ منتهی می‌شود. پژوهش برای درمان این بیماری ادامه دارد.
وقتی انسفالوپاتی شدید باشد تمامی انواع آن می‌توانند به صورت مهلک ظاهر شوند.
برخی از مردم مبتلاء به انسفالوپاتی ممکن است به صدمات مغزی دایمی دچار شوند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه پزشک اقدامات حمایتی را برای بیمار و اعضاء خانواده وی در دستور کار قرار داده و به آنها در مدیریت وضعیت کمک میکند.
پزشک می‌تواند اطلاعات مربوط به دورنمای این بیماری را به صورت مشروح در اختیار بیمار قرار دهد. در برخی موارد اعضاء خانواده می‌توانند به نمایندگی از بیمار با پزشک مشورت کنند./
Source:
MedicalNewsToday
What to know about encephalopathy
Last reviewed Fri 14 December 2018
By Lana Burgess
Reviewed by Karen Gill, MD
