انسفالوپاتی - آنچه دانستنش نیاز است

• لنا برجس، دکتر کارن جیل
• ترجمۀ فرهنگ راد

انسفالوپاتی به معنی بیماری، اختلال یا آسیب دیدگی مغز است. این اصطلاح به اختلالات موقتی یا دایمی اشاره دارد که بر ساختار یا عملکرد مغز تأثیر منفی می‎گذارند.
علامت اصلی انسفالوپاتی تغییر در وضعیت روانی فرد است.
انواع مختلفی از انسفالوپاتی با علل متمایز وجود دارد و انسفالوپاتی می‎تواند به عنوان عارضه ناشی از یک اختلال یا بیماری دیگر بروز کند.

[مطالب این مقاله:]
• علل و انواع انسفالوپاتی
• انسفالوپاتی و انسفالیت
• علایم انسفالوپاتی
• تشخیص انسفالوپاتی
• درمان انسفالوپاتی
• عوارض انسفالوپاتی
• پیشگیری از انسفالوپاتی
• دورنما در انسفالوپاتی

علل و انواع انسفالوپاتی
اصطلاح انسفالوپاتی می‎تواند ارجاعی برای تمامی انواع صدمات و بیماری‎های مغزی باشد.
انواع متفاوتی از انسفالوپاتی وجود دارد و آنها را می‎توان بر مبنای علت بروز در گروه‌های مختلفی تقسیم‎بندی کرد.
در شکل گسترده خود، انسفالوپاتی می‎تواند بر اثر آسیب‎دیدگی فیزیکی، عفونت یا دیگر اختلالات پزشکی ایجاد شود.
در زیر انواع انسفالوپاتی و علل بروز آنها تشریح شده است:

آسیب‎دیدگی فیزیکی
وقتی انسفالوپاتی در نتیجه ترومای مکرر ایجاد شود، انسفالوپاتی تروماتیک مزمن نامیده می‎شود.
تروما در سر می‎تواند به آسیب دیدن عصب‌هایی منجر شود که بر عملکرد مغز تأثیر دارند. انسفالوپاتی تروماتیک مزمن ممکن است بر اثر چند ترومای مغزی یا جراحات و آسیب‎دیدگی‎های مغز به مرور زمان ایجاد شود. این وضعیت‎ها می‎توانند به عنوان نتیجه یک سری تصادف‎ها یا ضربات وارد شده به سر بروز کنند.
پرسنل نظامی یا کسانی که در ورزش‎های پربرخورد شرکت دارند ممکن است در معرض ریسک بالاتری برای ابتلاء به انسفالوپاتی تروماتیک مزمن قرار داشته باشند.

مواد سمی
اگر مواد سمی در خون انباشته شده و از این طریق به مغز برسند، می‎توانند باعث آسیب دیدگی مغز شوند. این وضعیت ممکن است بر اثر یک اختلال زیربنایی، عفونت یا قرار گرفتن در معرض تماس با سموم شیمیایی ایجاد گردد.
سه نوع انسفالوپاتی مرتبط به مواد سمی وجود دارد:
• انسفالوپاتی اورمیک. این نوع انسفالوپاتی نتیجه انباشت مواد سمی اورمیک در خون است و در افراد دچار نارسایی کلیه مشاهده می‎شود.
• انسفالوپاتی هپاتیک. این نوع انسفالوپاتی زمانی بروز می‎کند که بیماری کبد باعث انباشت مواد سمی در خون می‎شود.
• انسفالوپاتی متابولیک سمی. این نوع انسفالوپاتی زمانی ایجاد می‌شود که مواد شیمیایی سمی یا عدم تعادل مواد شیمیایی بر اثر یک عفونت بر عملکرد مغز تأثیر منفی می‎گذارند.

بالا بودن فشار خون
اگر کسی در هنگام ابتلاء به هیپرتانسیون مورد درمان قرار نگیرد، این وضعیت می‎تواند به تورم مغز منجر شود. وقتی این وضعیت نتیجه آسیب دیدگی مغز باشد زیر عنوان انسفالوپاتی هیپرتنسیو شناخته می‎شود.

فقدان اکسیژن
اگر اکسیژن کافی به مغز نرسد، آنگاه احتمال ایجاد صدمات مغزی در فرد دچار این شرایط وجود دارد. انسفالوپاتی ایجاد شده به این شکل زیر عنوان انسفالوپاتی هیپوکسیک ایسکمیک شناخته می‎شود.

کمبود ویتامین B-1
وقتی کسی دچار کمبود ویتامین B-1 باشد، آنگاه احتمال بروز نوعی بیماری موسوم به انسفالوپاتی ورنیکه مطرح است.
کمبود ویتامین B-1 ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
• اختلال مصرف الکل
• سوءتغذیه
• ابتلاء به مشکلاتی در مورد جذب غذا در روده

بیماری‎های پریون
انسفالوپاتی عفونی می‎تواند جدی‎ترین نوع آن باشد. این بیماری برخی از اوقات بر اثر گروه نادری از اختلالات موسوم به بیماری‎های پریون یا انسفالوپاتی‌های قابل انتقال اسفنجی شکل رخ می‎دهد.
این بیماری پیشرونده با جهش پروتئینی به نام پریون مرتبط است.
بیماری‎های پریون از نوع تباه کننده سلول‎های عصبی هستند. این بدان معنـــی است که این بیماری‌ها به مغز آسیب می‎زنند و باعث وخامت عملکرد مغز، یا تباهی آن به مرور زمان می‎شوند. ویژگی اصلی بیماری پریون سوراخ‎های ریزی در مغز است که نمایی اسفنجی شکل به مغز می‎دهند.
مثال‎هایی از بیماری‎های پریون که به انسفالوپاتی عفونی منجر می‎شوند عبارت است از:
• اینسومنیای خانوادگی کشنده (آشفته‎خوابی خانوادگی کشنده)
• کورو (نوعی بیماری تباهی عصبی)
• بیماری تضعیف مزمن
• بیماری کروتزفلد - جاکوب

اختلالات ارثی
برخی انواع انسفالوپاتی مربوط به ژنتیک است و شخص در صورتی که یکی از اعضاء خانواده وی دچار آنها باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به این گروه از بیماری‌ها قرار خواهد داشت.
دو شکل وراثتی انسفالوپاتی عبارتند از:
• انسفالوپاتی هاشیموتو. این نوع انسفالوپاتی به یک بیماری خودایمنی به نام بیماری هاشیموتو مرتبط است، که به تیروئید آسیب می‎زند. علت دقیق بروز بیماری هاشیموتو مشخص نیست اما پزشکان به ارثی بودن این بیماری اعتقاد دارند.
• انسفالوپاتی گلیسین. این نوع انسفالوپاتی زمانی ایجاد می‎شود که مقدار آمینو اسیدی به نام گلیسین در مغز بیش از حد افزایش می‎یابد. انسفالوپاتی گلیسین می‎تواند عملکرد مغز را دچار اختلال کند.

انسفالوپاتی و انسفالیت
انسفالوپاتی و انسفالیت هر دو به مغز آسیب می‎زنند اما تفاوت‌های قابل توجهی دارند.
انسفالیت به معنی التهاب مغز است که اغلب بر اثر یک عفونت ویروسی ایجاد می‎شود.
انسفالوپاتی به آسیب دیدگی، اختلال یا بیماری دایمی یا موقتی مغز اشاره دارد. انسفالوپاتی بر عملکرد یا ساختار مغز تأثیر منفی می‎گذارد و می‎تواند تأثیر انحطاطی یا تباه کننده بر آن داشته باشد.

علایم انسفالوپاتی
علامت اصلی انسفالوپاتی دگرگونی وضعیت روانی است. این دگرگونی می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• بروز مشکل در زمینه حفظ هشیاری
• بروز مشکل در تفکر یا فرآیند پردازش اطلاعات
• احساس گیجی
• فراموشی چیزها
• رفتار خارج از قاعده معمول شخصیت فرد
• مشکل تمرکز
• احساس خستگی مفرط
علایم مزبور ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند. پیشرفت بیماری به نوع انسفالوپاتی و شدت آن بستگی دارد.
در کنار تغییر وضعیت روانی فرد دچار انسفالوپاتی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
• پرش عضلانی ناخواسته
• حرکات غیر ارادی چشم
• لرزش
• تضعیف عضلات
• دشواری بلع یا تکلم
• تشنج

تشخیص انسفالوپاتی
اگر کسی دچار علایم انسفالوپاتی باشد باید بدون دفع وقت به پزشک مراجعه کند.
برای رسیدن به تشخیص دکتر از موارد زیر استفاده می‎کند:
• آزمایش خون
• بررسی مایع نخاعی
• تست‎های تصویربرداری مثل MRI یا CT اسکن
• الکتروانسفالوگرام که روشی برای ثبت و ضبط فعالیت الکتریکی مغز است
نتایج تست‎های مزبور به پزشک کمک می‎کند تا موارد زیر را تعیین نماید:
• آیا شخص دچار انسفالوپاتی است
• فرد دچار کدام نوع انسفالوپاتی است
• علت زیربنایی بروز مشکل چیست

درمان انسفالوپاتی
وقتی پزشک بتواند علت بروز انسفالوپاتی را تعیین کند آنگاه بهترین گزینه درمانی را در دستور کار قرار خواهد دارد.
پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای کند کردن پیشرفت آسیب تجویز کند.
در برخی موارد بیمار نیاز به انجام عمل جراحی خواهد داشت. اگر بیمار دچار تشنج باشد پزشک برای وی داروهای ضد تشنج تجویز خواهد کرد.

عوارض انسفالوپاتی
انسفالوپاتی شدید می‎تواند به فقدان هشیاری یا کما (کوما) منجر شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه پزشکان بیماران را برای بهبود علایم حیاتی تحت کنترل دستگاه‎های کمک حیاتی قرار خواهند داد.
در موارد نادر انسفالوپاتی به آسیب دیدگی دایمی مغز یا مرگ منجر می‎شود.

پیشگیری از انسفالوپاتی
تمامی اشکال انسفالوپاتی قابل پیشگیری نیست. به هر حال مردم می‎توانند با مراعات موارد زیر خطر بروز انسفالوپاتی را در مورد خود کاهش دهند:
• برخورداری از رژیم غذایی سالم و متعادل
• کاهش میزان مصرف مشروب الکلی
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی

دورنما در انسفالوپاتی
انسفالوپاتی به طیف گسترده‌ای از اختلالات اشاره دارد که به عملکرد مغز آسیب می‎زنند که این شامل صدمات مغزی و بیماری است. علامت اولیه انسفالوپاتی دگرگونی وضعیت روانی است.
پزشکان اغلب قادرند تا انسفالوپاتی را درمان کنند و بسیاری از بیماران به بهبود کامل دست می‎یابند. در صورت برخورداری از درمان امکان معکوس شدن روند اختلال کارکرد مغز وجود دارد.
به هر حال برخی انواع انسفالوپاتی تهدیدی برای زندگی محسوب می‎شوند. انسفالوپاتی عفونی بر اثر بیماری پریون مثالی از این نوع انسفالوپاتی است.
بر مبنای اعلام CDC بیماری پریون مورد نادری است اما این بیماری همیشه به مرگ منتهی می‎شود. پژوهش‌ برای درمان این بیماری ادامه دارد.
وقتی انسفالوپاتی شدید باشد تمامی انواع آن می‎توانند به صورت مهلک ظاهر شوند.
برخی از مردم مبتلاء به انسفالوپاتی ممکن است به صدمات مغزی دایمی دچار شوند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه پزشک اقدامات حمایتی را برای بیمار و اعضاء خانواده وی در دستور کار قرار داده و به آنها در مدیریت وضعیت کمک می‎کند.
پزشک می‎تواند اطلاعات مربوط به دورنمای این بیماری را به صورت مشروح در اختیار بیمار قرار دهد. در برخی موارد اعضاء خانواده می‎توانند به نمایندگی از بیمار با پزشک مشورت کنند./

Source:
MedicalNewsToday
What to know about encephalopathy
Last reviewed Fri 14 December 2018
By Lana Burgess
Reviewed by Karen Gill, MD