سنکوپ وازووگال یا سنکوپ واکنشی

• چه چیزی باعث سنکوپ وازووگال می‌شود؟
• علایم سنکوپ وازووگال کدامند؟
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
• چه هنگامی به مراقبت فوری پزشکی نیاز است؟
• سنکوپ وازووگال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• گزینه‌های درمانی سنکوپ وازووگال کدامند؟
• آیا سنکوپ وازووگال قابل پیشگیری است؟
• پیام همراه

سنکوپ یه معنی غش کردن یا از حال رفتن است. وقتی غش کردن بر اثر برخی محرک‌ها مثل دیدن خون یا سوزن یا یک احساس شدید مثل ترس یا وحشت رخ دهد، سنکوپ واسووگال (سنکوپ وازووگال) نامیده می‌شود. سنکوپ وازووگال شایع‌ترین علت غش کردن است.
سنکوپ وازووگال گاهی از اوقات زیر عنوان سنکوپ نوروکاردیوژنیک یا سنکوپ واکنشی شناخته می‌شود.
هر کسی ممکن است دچار سنکوپ وازووگال شود، اما این نوع سنکوپ بیشتر در کودکان و بزرگسالان جوان شایع است. این نوع غش کردن در زنان و مردان به شکل یکسان شیوع دارد.
اگرچه برخی علل غش کردن می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر در سلامت باشد، این انواع غش کردن به طور معمول مربوط به مورد سنکوپ وازووگال نیستند.

چه چیزی باعث سنکوپ وازووگال می‌شود؟
عصب‌های مخصوصی در سراسر بدن وجود دارد که به کنترل سرعت ضربان قلب کمک می‌کنند. این عصب‌ها همچنین با کنترل میزان فراخ شدن رگ‌های خونی به تنظیم فشار خون کمک می‌نمایند.
معمولاً این عصب‌ها با همدیگر عمل می‌کنند تا این اطمینان حاصل شود که مغز همیشه از مقدار کافی خون غنی از اکسیژن برخوردار می‌شود.
اما گاهی از اوقات آنها پیام‌های خود را به شکل مغشوش دریافت می‌کنند، به ویژه زمانی که شخص دچار واکنش نسبت به چیزی است که باعث می‌شود رگ‌های خونی به شکل ناگهانی متسع شوند و فشار خون دچار افت گردد.
ترکیب افت فشار خون و کُند شدن ضربان قلب می‌تواند مقدار جریان خون در مغز را کاهش دهد. این علت بروز غش کردن است.
در کنار واکنش نسبت به دیدن چیزی که باعث وحشت شخص می‌شود، یا مواجهه با واکنش عاطفی شدید، برخی از دیگر محرک‌های مسبب سنکوپ وازووگال عبارتند از:
• ایستادن به دنبال نشستن، خم شدن یا دراز کشیدن
• ایستادن به مدت طولانی
• گرمازدگی
• فعالیت فیزیکی شدید
• درد شدید
• سرفه شدید

علایم سنکوپ وازووگال کدامند؟
شخص ممکن است هیچ نشانه‌ای از اینکه در آستانه غش کردن است نداشته باشد تا که این اتفاق رخ دهد. اما برخی از مردم نشانه‌های مختصری دارند که پیامی در مورد قریب‌الوقوع بودن غش کردن است. این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
• رنگ پریده یا خاکستری شدن
• سبکی سر یا سرگیجه
• احساس تعریق یا سرد و چسبناک شدن پوست
• تهوع
• تاری دید
• ضعف
اگر کسی به طور معمول پیش از غش کردن دچار علایم هشدار دهنده مزبور می‌شود ایده خوبی خواهد بود که برای افزایش جریان خون به مغز دراز بکشد. این کار می‌تواند به پیشگیری از غش کردن کمک کند.
اگر کسی غش کند، احتمالاً در طول چند لحظه هشیاری خود را مجدداً به دست می‌آورد اما ممکن است دچار موارد زیر گردد:
• حالت تخلیه انرژی
• حالت تهوع
• سبکی سر
شخص ممکن است حتی کمی دچار گیجی شود یا برای چند دقیقه‌ای "دور از دنیا و حال و روزش" باشد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر کسی پیشتر به دکتر مراجعه کرده و از ابتلاء خود به سنکوپ وازووگال آگاه باشد ناچار نخواهد بود که با هر بار غش کردن دوباره به دکتر مراجعه نماید.
با وجود این اگر شخص دچار علایم جدیدی شده یا اگر علی‌رغم رفع برخی محرک‌ها دچار دوره‌های بیشتری از غش کردن گردد باید مراجعه به پزشک را در مد نظر داشته باشد.
اگر کسی هرگز غش نکرده باشد و ناگهان دچار آن شود، باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد. برخی اختلالات که باعث آسیب‌پذیری بیشتر شخص در مقابل غش کردن می‌شوند عبارتند از:
• دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری پارکینسون
غش کردن در عین حال ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی برخی داروها مشخصاً داروهای ضد افسردگی و داروهای تأثیرگذار بر فشار خون بروز کند. اگر کسی شک به این مورد داشته باشد نباید بدون مشورت قبلی با پزشک نسبت به قطع مصرف داروهای خود اقدام کند.
اگر پزشک داروهای مصرفی شخص را عامل بروز غش کردن تعیین کند، با بیمار در مورد چگونگی تغییر ایمن داروی مشکل‌ساز کار خواهد کرد.

چه هنگامی به مراقبت فوری پزشکی نیاز است؟
در صورت دچار شدن به فقدان هشیاری و مطرح بودن هر یک از موارد زیر به مراقبت اورژانسی نیاز است:
• افتادن از بلندی یا صدمه دیدن سر در زمان غش کردن
• اگر برگشتن هشیاری بیش از یک دقیقه طول کشیده باشد
• دچار شدن به مشکلات تنفسی
• دچار شدن به درد قفسه سینه یا فشار در قفسه سینه
• دچار شدن به مشکلات تکلم، شنوایی یا بینایی
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده
• بروز تشنج
• باردار بودن
• احساس گیجی تا ساعت‌ها پس از غش کردن

سنکوپ وازووگال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک کار تشخیص را با گرفتن شرح حال دقیق پزشکی و معاینه بالینی آغاز می‌کند. این معاینه احتمالاً شامل گرفتن فشار خون در حالت نشسته، درازکش، و ایستاده خواهد بود.
تست‌های تشخیصی شامل الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) برای ارزیابی ریتم قلبی به کار می‌روند. این ممکن است تمام آن کاری باشد که برای تشخیص سنکوپ وازووگال لازم است، اما پزشک ممکن است بخواهد که دیگر علل ممکن را از تشخیص خارج کند. بسته به نوع خاص علایم مبتلابه شخص و تاریخچه پزشکی وی تست‌های تشخیصی تکمیلی شامل موارد زیر است:
• تست میز شیبدار. این تست به پزشک امکان می‌دهد تا ضربان قلب و فشار خون شخص را در وضعیت‌های مختلف قرارگیری بدن اندازه‌گیری کند.
• مونیتور هولتر قابل حمل. این دستگاهی است که شخص آن را به تن می‌کند و امکان می‌دهد تا ریتم قلبی به شکل 24 ساعته اندازه‌گیری شود.
• اکوکاردیوگرام. این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب و جریان خون استفاده می‌کند.
• تست استرس ورزش. این تست به طور معمول شامل راه رفتن سریع یا دویدن روی تردمیل برای تعیین عملکردهای قلب در طول فعالیت فیزیکی است.
این تست‌ها کمک می‌کنند تا تعیین شود که شخص به سنکوپ وازووگال مبتلاء است یا به مشکلی دیگر.

گزینه‌های درمانی سنکوپ وازووگال کدامند؟
سنکوپ وازووگال لزوماً نیاز به درمان ندارد. اما ایده خوبی است که شخص از موقعیت‌های محرک بروز غش اجتناب کند و موازینی را برای پیشگیری از صدمه دیدن بر اثر سقوط در مد نظر قرار دهد.
هیچ درمان استانداردی که بتواند تمامی علل و انواع سنکوپ وازووگال را برطرف کند وجود ندارد. درمان به صورت شخصی شده بر مبنای علت برگشت علایم مبتلابه شخص انجام می‌شود. برخی آزمون‌های بالینی در مورد سنکوپ وازووگال با نتایج ناامید کننده همراه بوده‌اند.
اگر غش کردن به شکل مکرر عامل آسیب زننده به کیفیت زندگی شخص باشد باید با پزشک مشورت کند.
برخی داروها که برای درمان سنکوپ وازووگال به کار می‌روند عبارتند از:
• آگونیست‌های آلفا-1-ادرنرژیک، که باعث بالا بردن فشار خون می‌شوند
• کورتیکوستروئیدها، که به افزایش میزان سدیم و سطح مایعات کمک می‌کنند
• مهار کننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) که به تنظیم پاسخ سیستم عصبی کمک می‌کنند
پزشک توصیه‌های خود را بر مبنای تاریخچه پزشکی، سن و وضعیت کلی سلامت شخص تنظیم می‌کند. در موارد بسیار شدید سنکوپ وازووگال پزشک ممکن است در مورد فواید و معایب استفاده از پیس‌میکر بحث کند.

آیا سنکوپ وازووگال قابل پیشگیری است؟
امکان پیشگیری کامل از بروز سنکوپ وازووگال وجود ندارد اما شخص ممکن است بتواند تعداد موارد بروز آن را کاهش دهد.
مهم‌ترین قدم در این مورد امتحان و تعیین محرک‌های بروز اختلال است.
آیا شخص در صورت خونگیری یا دیدن فیلم‌های ترسناک دچار غش می‌شود؟ یا متوجه شده است که غش کردن در وی در صورت نگرانی یا ایستادن به مدت طولانی رخ می‌دهد؟
اگر شخص بتواند الگوی بروز غش کردن خود را بیابد، می‌تواند قدم‌هایی را در راستای اجتناب از محرک‌ها یا کار کردن بر روی آنها بردارد.
وقتی کسی احساس می‌کند که در آستانه غش کردن است، باید در صورت امکان بلافاصله در یک نقطه ایمن دراز بکشد. این کار به اجتناب از بروز غش کمک می‌کند یا دستکم مانع از آسیب‌دیدگی به علت افتادن می‌شود.

پیام همراه
سنکوپ وازووگال شایع‌ترین علت غش کردن است. این اختلال به طور معمول به یک مشکل جدی در سلامت مرتبط نیست، اما مراجعه به پزشک در این مورد برای از تشخیص خارج شدن اختلالات زیربنایی که می‌توانند علت بروز غش کردن باشد اهمیت دارد.
این نوع غش کردن به طور معمول بر اثر برخی محرک‌ها مثل دیدن چیزی ترسناک برای شخص، غلیان عاطفی، گرمازدگی یا ایستادن طولانی مدت بروز می‌کند.
با یادگیری شناسایی محرک‌ها، مردم می‌توانند موارد غش کردن را به حداقل برسانند و از آسیب دیدن خود بر اثر فقدان هشیاری موقتی پیشگیری کنند.
از آنجا که غش کردن می‌تواند علل دیگری داشته باشد مهم است که مردم در صورت مواجهه با یک مورد ناگهانی غش کردن یا ابتلاء به آن در گذشته به پزشک مراجعه کنند.
در صورتی که غش کردن باعث آسیب دیدن سر، بروز مشکلات تنفسی، درد قفسه سینه، یا دشواری تکلم در زمان پیش یا پس از غش کردن شده باشد، مردم باید تحت مراقبت پزشکی فوری قرار گیرند./

• دکتر هایدی مواود، آن پیترانجلو
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Healthline
Everything You Need to Know About Vasovagal Syncope
Medically reviewed by Heidi Moawad, MD
On October 10, 2019 —
Written by Ann Pietrangelo