سلولیتیس یا عفونت باکتریایی عمقی پوست - علایم، علل، و درمان‌ها

سلولیتیس، سلولایت، بافت متصل، بافت همبند، عفونت لایه زیرین پوست، درمیس، عفونت درمیس، معتاد تزریقی، بریدگی، دیابت، ضعف سیستم ایمنی، ضعف گردش خون، عفونت خون، سپسیس، لیمفدیما

هیچ راهی برای درمان سلولیتیس در خانه وجود ندارد، و این اختلال باید زیر نظر پزشک درمان شود

• کریستین نوردکویست، دکتر ویلیام موریسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

سلیولایتیس (سلیولیتیس)، که نباید با سلولایت یا تجمع بافت چربی زیر پوستی به ویژه در ناحیۀ ران و باسن اشتباه گرفته شود، نوعی عفونت باکتریایی درمیس یا لایۀ زیرین پوست و همچنین بافت‌های زیر جلدی (لایۀ چربی و بافت نرم) پوست است.
برخی انواع باکتری به طور طبیعی روی پوست وجود دارند و به صورت معمول باعث ایجاد مشکلی نمی‎شوند. به هر جهت، اگر باکتری وارد عمق پوست شود، می‌تواند باعث ایجاد عفونت گردد. باکتری می‎تواند از میان بریدگی، خراش یا جای نیش حشرات وارد لایۀ زیرین پوست شود.
مردم دچار اختلالاتی مثل اگزما یا پسوریازیس در ریسک بالاتری برای ابتلا به سلولیتیس قرار دارند.

مطالب این مقاله:
• علایم
• علل
• درمان‌ها
• تشخیص
• پیشگیری

علایم سلولیتیس
اگرچه علایم سلولیتیس ممکن است در هر نقطه از بدن بروز یابد، احتمال آسیب دیدن پاها از همۀ نقاط دیگر بدن بیشتر است. نواحی آسیب دیده دچار موارد زیر می‎شوند:
• گرم
• حالت افتادگی
• التهاب
• متورم
• قرمز
• دردناک
برخی از مردم ممکن است دچار تاول، رنگ پریدگی پوست یا نقاط برجسته شوند. آنها ممکن است به تب، لرز، تهوع یا حالت رعشه مبتلا گردند.
غدد لنفاوی ممکن است متورم شده و حالت افتاده پیدا کنند. اگر سلولیتیس به ناحیۀ پا آسیب رسانده باشد غدد لنفاوی ناحیۀ کشالۀ ران ممکن است متورم شده یا حالت افتادگی پیدا کنند.

علل سلولیتیس
باکتری‎های گروه استرپتوکوکی و استافیلوکوکی به شکل شایع در سطح پوست وجود دارند و به طور معمول ضرری به همراه ندارند، اما به هر جهت اگر آنها وارد پوست شوند می‎توانند سبب ایجاد عفونت گردند.
برای اینکه باکتری به لایه‌های عمیق‎تر پوست دسترسی پیدا کند، به مسیری برای ورود نیاز دارد که معمولاً از میان یک پارگی یا درز در پوست می‎گذرد. پارگی یا شکاف در پوست ممکن است بر اثر عوامل زیر ایجاد گردد:
• اولسر
• سوختگی
• گزش حشرات
• بریدگی هنگام اصلاح
• بریدگی یا زخم
• برخی اختلالات پوست مثل اگزما، پای ورزشکار، یا پسوریازیس
برخی از مردم بدون وجود شکافی در پوست به سلولیتیس دچار می‎شوند.

در زمینه سلیولایتیس بیشتر بخوانیم:
سلولیتیس ناشی از نیش حشرات

ریسک فاکتورهای سلولیتیس
ریسک فاکتورهای زیر امکان بروز سلولیتیس را افزایش می‎دهند.
• ورم پا (ادم): ادم شانس بروز سلولیتیس را افزایش می‎دهد.
• ضعف سیستم ایمنی: شامل مردمی که مورد شیمی درمانی، یا اشعه درمانی قرار می‎گیرند، افراد دچار HIV یا ایدز و افراد سالمند.
• دیابت: اگر دیابت به طور کامل تحت درمان یا زیر کنترل نباشد، سیستم ایمنی فرد ممکن است تضعیف یا وی دچار مشکلات مربوط به گردش خون گردد، که این می‎تواند به اولسرهای پوستی منجر شود.
• مشکلات گردش خون: مردم دچار مشکل در سیستم گردش خون ممکن است دچار عفونت‌های پوستی شوند.
• دیگر عفونت‎های پوستی: اختلالاتی مثل آبله مرغان و زونا می‎توانند سبب ایجاد تاول‎های پوستی شوند. در صورت ترکیدن، این تاول‎ها به‌مسیری ایده‎آل برای ورود باکتری‎ها به‌بدن تبدیل می‎شوند.
• لیمفدیما: این اختلال سبب ورمی در پوست می‎شود که احتمال ترک برداشتن پوست در آن افزایش می‎یابد. شکاف‎های داخل پوست می‎توانند به مسیر ایده‎آل ورود باکتری‎ها تبدیل شوند.
• سابقۀ سلولیتیس: فردی که در گذشته دچار سلولیتیس شده است در معرض خطر بیشتری برای ابتلاء مجدد به آن قرار دارد.
• مواد مخدر تزریق داخل وریدی: معتادان تزریقی که دسترسی به سوزن‎های تمیز و غیر آلوده ندارند از آلودگی‎های عفونی مبتلابه عمق پوست بیشتر رنج می‎برند.

درمان سلولیتیس
درمان‎های زیر به طور معمول برای سلولیتیس توصیه می‎شوند:

دارو
سلولیتیس تقریباً در همۀ موارد به سرعت به آنتی‎بیوتیک جواب می‎دهد. برخی از مردم در هنگام آغاز درمان با آنتی‎بیوتیک تشدیدی جزئی در تخریب پوست را تجربه می‎کنند، اما این وضعیت معمولاً در طول چند روز برطرف می‎شود. به‌ هر جهت هر فردی که پس از آغاز درمان با آنتی‎بیوتیک دچار تب، استفراغ یا هر گونه تشدید علایم بیماری شود، باید بلافاصله به دکتر مراجعه کند. انواع متفاوتی از آنتی‎بیوتیک‎ها را می‎توان برای درمان سلولیتیس مورد استفاده قرار داد. نوع آنتی‎بیوتیک تجویز شده به نوع باکتری مسبب عفونت که دکتر ظن به وجود آن دارد، وابسته است.
آنتی‎بیوتیک‎ها معمولاً برای مصرف در طول یک دورۀ 5 تا 10 روزه تجویز می‎شوند، اما در عین حال ممکن است که در برخی موارد درمان تا 14 روز ادامه پیدا کند.

مداوای خانگی
هیچ راهی برای درمان سلولیتیس در خانه وجود ندارد، و این اختلال باید زیر نظر پزشک درمان شود. اگر فردی به ابتلا خود به سلولیتیس مظنون باشد باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند و نیز:
• مقدار زیادی آب بنوشد
• ناحیۀ آسیب دیده توسط سلولیتیس را در ارتفاع قرار دهد که به کاهش ورم و درد کمک می‎کند
• بر مبنای توصیۀ پزشک از داروهای ضد درد استفاده کند

درمان در محیط بیمارستان
برخی از مردم دچار سلولیتیس شدید نیازمند درمان در بیمارستان هستند، به ویژه اگر سلولیتیس حالت تخریب کننده داشته باشد، یا اگر بیمار دچار تب شدید گردد، یا استفراغ داشته باشد، یا اگر به دارو پاسخ ندهد، یا اگر با برگشت سلولیتیس مواجه شود. اغلب مردمی که درمان در مورد آنها در بیمارستان انجام می‌شود آنتی‎بیوتیک را به صورت تزریق داخل وریدی در ناحیۀ بازو دریافت می‎کنند.

تشخیص و پیامدهای سلولیتیس
تشخیص سلولیتیس در اکثر مواقع به آسانی میسر است و به طور معمول نیازی به انجام تست‎های پیچیده ندارد. دکتر بیمار را معاینه کرده و علایم موجود در وی را مورد ارزیابی قرار می‎دهد. اگرچه اکثر موارد سلولیتیس بر اثر باکتری‎های استرپتوکوکی و استافیلوکوکی ایجاد می‎شود، دیگر مشکلات پزشکی مثل بیماری لایم ممکن است شبیه به سلولیتیس باشند، بنابراین پیگیری بالینی وضعیت پس از تشخیص سلولیتیس از سوی پزشک اهمیت دارد.
در صورت وجود زخم سر باز امکان نمونه‌گیری با سواب از سوی دکتر وجود دارد. این کار به تشخیص نوع باکتری مسبب سلولیتیس کمک می‌کند. به هر جهت، این نمونه‎ها به آسانی و بر اثر وجود چند نوع مختلف باکتری که روی پوست زندگی می‎کنند، آلوده می‎شوند. پس از درمان، بیمار نیاز دارد تا برای پیگیری وضعیت خود به دکتر مراجعه کند تا بتوان کارآیی درمان را تأیید کرد.
درصد اندکی از بیماران ممکن است دچار پیامدهای جدی شوند که عبارتند از:
• عفونت خون و سپسیس: اگر باکتری بتواند وارد جریان خون شود، بیمار در ریسک بالایی برای ابتلا به سپسیس قرار خواهد گرفت. فرد دچار سپسیس ممکن است تب، تپش قلب، تنفس سریع، افت فشار خون (هیپوتانسیون)، سرگیجه در هنگام ایستادن، کاهش جریان ادرار، و پوست سرد، رنگ پریده و عرق کرده داشته باشد.
• انتقال عفونت به دیگر نواحی بدن: این مورد بسیار نامعمول است، اما باکتری مسبب سلولیتیس می‎تواند به دیگر نقاط بدن منتقل شود که این نقاط عضلات، استخوان‎ها یا دریچه‌های قلب را شامل می‎شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بیمار نیازمند درمان اورژانسی خواهد بود.
• ورم مداوم: مردمی که برای مداوای سلولیتیس خود به طور کامل درمان نمی‎شوند، در ریسک بالایی برای ابتلا به ورم مداوم در ناحیۀ آسیب دیده قرار دارند.
در اکثریت موارد درمان سلولیتیس کارآمد و مؤثر است، و فرد با هیچ گونه عوارضی مواجه نخواهد شد.

پیشگیری از سلولیتیس
اگرچه برخی از موارد سلولیتیس قابل پیشگیری نیست، کارهایی هست که مردم می‎توانند برای کاهش خطر ابتلا به آن انجام دهند.
• درمان بریدگی‌ها و خراشیدگی‎ها: اگر پوست بر اثر بریدگی، نیش حشرات یا تیغ اصلاح دچار پارگی یا خراش شود، باید برای کاهش خطر عفونت محل زخم را تمیز و ضد عفونی کرد.
• کاهش احتمال خراش و عفونت پوست: خطر بروز خراشیدگی در پوست با کوتاه نگه داشتن ناخن‎ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‎کند.
• مراقبت مناسب پوست: اگر پوست خشک باشد، استفاده از مرطوب کننده‎ها مانع از ترک برداشتن پوست می‎شود. افراد دارای پوست چرب نیازی به استفاده از مرطوب کننده ندارند. مرطوب کننده‎ها به پوستی که هم‎اکنون دچار عفونت است کمکی نمی‎کنند.
• محافظت از پوست: پوشیدن دستکش و پیراهن آستین بلند در هنگام باغبانی، و عدم استفاده از لباس‎های آستین کوتاه در صورت وجود خطر خراشیدگی یا بریدگی کمک کننده است.
• کاهش وزن در صورت چاقی: چاقی احتمال ابتلا به سلولیتیس را افزایش می‎دهد./